Bài tập đọc hiểu về bài thơ Thu ẩm - Nguyễn Khuyến giúp các em học sinh củng cố kĩ năng đọc hiểu văn bản thơ Đường luật đã được rèn luyện qua các bài: Cảm xúc mùa thu (Đỗ Phủ), Tự tình (bài 2) (Hồ Xuân Hương) ; đồng thời vận dụng các tri thức, kĩ năng đã được rèn luyện để đọc một văn bản mới tương tự. Xem thêm: Đề Đọc Hiểu: Thu Vịnh – Nguyễn Khuyến Đọc hiểu: Thu ẩm - Uống rượu mùa thu - Nguyễn Khuyến Ngữ văn 10 - Cánh diều ĐỀ 1 Đọc bài thơ sau, thực hiện các yêu cầu bên dưới: Năm gian nhà cỏ thấp le te, Ngõ tối đêm sâu đóm lập loè. Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt, Làn ao lóng lánh bóng trăng loe. Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt? Mắt lão không vầy cũng đỏ hoe. Rượu tiếng rằng hay, hay chẳng mấy. Độ năm ba chén đã say nhè. (Uống rượu mùa thu - Nguyễn Khuyến) Chọn 1 đáp án đúng từ câu 1 - 5: Câu 1. Thể thơ của bài Uống rượu mùa thu giống với thể thơ của bài thơ nào sau đây: A. Tỏ lòng - Phạm Ngũ Lão B. Tự tình (bài 2) - Hồ Xuân Hương C. Đoàn thuyền đánh cá - Huy Cận D. Sang thu - Hữu Thỉnh Câu 2. Bài thơ Uống rượu mùa thu mang những đặc điểm của thơ Thất ngôn bát cú Đường luật trên các phương diện nào? A. Bài thơ có 8 câu, mỗi câu 7 tiếng B. Gieo vần bằng ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 C. Các tiếng 2 - 4 - 6 của câu 1 và 8, câu 2 và 3, câu 4 và 5, câu 6 và 7 cùng phối thanh B - T - B; hoặc T - B - T. D. Cả A, B, C Câu 3. Điểm giống nhau về đề tài của Uống rượu mùa thu và Câu cá mùa thu là: A. Đều viết về trời thu B. Đều viết về ao thu C. Đều viết về thiên nhiên mùa thu và nỗi lòng thi nhân D. Đều viết về cuộc sống an nhàn, ẩn dật của thi nhân. Câu 4. Tác dụng của biện pháp nghệ thuật trong 2 câu thực và 2 câu luận là: A. Phép đảo ngữ có tác dụng tô đậm vẻ đẹp của cảnh mùa thu; B. Phép đối có tác dụng tô đậm vẻ đẹp của cảnh thu, nỗi lòng của thi nhân và khiến lời thơ thêm cân xứng, hài hòa. C. Sử dụng câu hỏi tu từ với đại từ "ai" nhấn mạnh màu xanh của bầu trời D. Biện pháp nghệ thuật nói quá "da trời ai nhuộm", "xanh ngắt" nhấn mạnh màu xanh của bầu trời. Câu 5. Nét chung về phương diện nội dung của Uống rượu mùa thu và Câu cá mùa thu là: A. Đều là những bài thơ vịnh cảnh mùa thu B. Đều vết về những thú nhàn, ẩn dật: câu cá, uống rượu nhưng mục đích không phải để vui thú mà để bộc lộ tâm trạng thời thế C. Đều chứa đựng tâm sự với nước non, thời thế của một nhà thơ yêu nước D. Cả A, B, C Câu 6. Liệt kê những từ láy được sử dụng trong bài thơ, nêu tác dụng của chúng. Câu 7. Điểm khác biệt về thời gian nghệ thuật trong Uống rượu mùa thu so với Câu cá mùa thu là gì? Nhận xét về không gian nghệ thuật được miêu tả trong bài thơ, không gian ấy có liên quan như thế nào đến cuộc sống, tâm trạng của nhà nho ẩn dật Nguyễn khuyến? Câu 8. Em hiểu nghĩa của từ "vầy" trong câu thơ "Mắt lão không vầy cũng đỏ hoe" như thế nào? Nội dung của câu thơ biểu đạt điều gì? Câu 9. Trong Uống rượu mùa thu và Câu cá mùa thu, nhà thơ định làm việc gì thì việc đó không thành, điều đó được thể hiện như thế nào? Góp phần biểu đạt điều gì trong tâm trạng Nguyễn Khuyến? Câu 10. Qua bài thơ Uống rượu mùa thu, em hiểu gì về tình cảm, nỗi lòng của nhà thơ với thiên nhiên, đất nước? Gợi ý đọc hiểu: Câu 1. B - Thể thơ giống với bài Tự tình 2 vì cùng là thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật Câu 2. D. Cả A, B, C vì các đặc điểm được nêu trong đáp án A, B, C đều là đặc điểm của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật Câu 3. C - Vì các đáp án còn lại không phải là đề tài của bài thơ. Câu 4. B -Vì 4 câu thơ trên không sử dụng phép đảo ngữ; còn sử dụng câu hỏi tu từ và nói quá thì không tiêu biểu. Câu 5. D. Cả A, B, C - vì ba đáp án đều là nội dung của cả hai bài thơ thu. Câu 6. Những từ láy được sử dụng trong bài thơ: Le te, lập lòe, phất phơ, lóng lánh Tác dụng: các từ láy trên vừa khiến cho lời thơ thêm mượt mà, uyển chuyển vừa góp phần miêu tả cụ thể, sinh động hơn đặc điểm của các sự vật: độ thấp của gian nhà, ánh sáng của đom đóm, làn khói vương nhẹ trên lưng giậu, ánh trăng phản chiếu xuống làn nước ao... Câu 7. Điểm khác biệt về thời gian nghệ thuật trong Uống rượu mùa thu so với Câu cá mùa thu là: Thời gian nghệ thuật trong Uống rượu mùa thu diễn ra ở nhiều thời điểm: khi chiều về, khi đêm xuống. Còn thời gian nghệ thuật trong Câu cá mùa thu là một thời điểm cụ thể - khi nhà thơ đi câu cá. Không gian nghệ thuật được miêu tả trong bài thơ là không gian tĩnh lặng, u buồn. Không gian ấy rất hợp với tâm trạng muốn rời xa cõi tục, tìm đến chốn thanh cao của một nhân cách lớn. Câu 8. Nghĩa của từ "vầy" trong câu thơ "Mắt lão không vầy cũng đỏ hoe" được hiểu là mắt của Nguyễn Khuyến không có tác động từ bên ngoài (vầy - cọ, chà...) nhưng vẫn đỏ lên. Phải chăng Nguyễn Khuyễn đang âm thầm khóc? Khóc cho thời cuộc, khóc cho sự bất lực của chính mình... Ánh mắt u buồn ấy đã nói lên niềm ưu tư của nhà thơ với cuộc đời, với đất nước. Câu 9. Trong Uống rượu mùa thu và Câu cá mùa thu, nhà thơ định làm việc gì thì việc đó không thành: Đi câu cá nhưng không chú tâm vào việc câu cá, mọt mình chìm đắm vào cái tĩnh lặng của thiên nhiên, quên cả việc câu cá; Nhà thơ uống rượu, tưởng rượu "hay" (ngon) nhưng lại "hay chả mấy" nên uống được vài chén đã say, không thể uống tiếp... Những việc không thành ấy giúp người đọc hiểu rằng, dù ông tìm đến thú nhàn nơi thôn dã nhưng không phải để hưởng thụ mà là để một mình suy tư về sự đời, về đất nước... Câu 10. Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Khuyến: - Chối từ một chức quan đại thần để trở về sống cuộc đời ẩn dật nơi điền viên thôn dã, Nguyễn Khuyến đã tìm về với làng quê, với quê hương để giữ mình trong sạch. Ông sống hòa mình với thiên nhiên để phần nào quên đi những buồn đau về thời cuộc, về đất nước. - Nhưng thân nhàn mà tâm không nhàn, dù uống rượu, ngắm trăng nhưng Nguyễn Khuyến vẫn đau đáu một nỗi lòng âu lo trước vận mệnh đất nước đang chìm đăm trong vòng nô lệ. Đôi mắt đỏ hoe của Nguyễn Khuyến đã nói lên rất nhiều về nỗi buồn, sự day dứt, băn khoăn của ông trước cuộc đời, trước vận nước. Nội dung HOT bị ẩn: Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem Xem thêm bên dưới..
Đề đọc hiểu: Thu ẩm - Nguyễn Khuyến Đề 2 Đọc bài thơ sau, thực hiện các yêu cầu bên dưới: Năm gian nhà cỏ thấp le te, Ngõ tối đêm sâu đóm lập loè. Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt, Làn ao lóng lánh bóng trăng loe. Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt? Mắt lão không vầy cũng đỏ hoe. Rượu tiếng rằng hay, hay chẳng mấy. Độ năm ba chén đã say nhè. (Uống rượu mùa thu - Nguyễn Khuyến) Chọn 1 đáp án đúng từ câu Câu 1. Đề tài của bài thơ có nét tương đồng với đề tài của bài thơ nào sau đây: A. Tự tình (bài 2) - Hồ Xuân Hương B. Thu điếu (Câu cá mùa thu) - Nguyễn Khuyến C. Thuật hoài (Tỏ lòng) - Phạm Ngũ Lão D. Bạn đến chơi nhà - Nguyễn Khuyến Câu 2. Những hình ảnh nào đồng thời xuất hiện cả trong bài thơ Thu ẩm và Thu điếu ? A. Ngõ, ao, khói; B. Nhà, ao, trăng; C. Ao, trời, ngõ; D. Thuyền, khói, mây. Câu 3. Những câu thơ nào miêu tả hành động của nhà thơ được gợi lên trong nhan đề? A. Hai câu đề; B. Hai câu thực; C. Hai câu luận; D. Hai câu kết; Câu 4. Tâm trạng của Nguyễn Khuyến được thể hiện rõ nhất qua hình ảnh nào? A. Hình ảnh "đôi mắt"; B. Hình ảnh "đêm sâu"; C. Hình ảnh "khói nhạt"; D. Hình ảnh "rượu". Câu 5. Về thi pháp, hình ảnh trong hai câu thơ của Nguyễn Khuyến: "Năm gian nhà cỏ thấp le te - Ngõ tối đêm sâu đóm lập loè" so với hình ảnh trong câu thơ của Nguyễn Du: "Rừng phong thu đã nhuộm màu quan san" có điểm gì khác biệt? A. Hình ảnh trong câu thơ của Nguyễn Du mang tính ước lệ, còn hình ảnh trong thơ Nguyễn Khuyến không có ước lệ tượng trưng mà gần gũi, quen thuộc. B. Hình ảnh trong câu thơ của Nguyễn Du đơn điệu, chỉ có rừng phong, còn hình ảnh trong thơ Nguyễn Khuyến sinh động, phong phú hơn. C. Hình ảnh trong câu thơ của Nguyễn Du mang gam màu nóng, sáng còn hình ảnh trong thơ Nguyễn Khuyến có gam màu lạnh, tối. D. Hình ảnh trong câu thơ của Nguyễn Du đặt trong thời gian ban ngày còn hình ảnh trong thơ Nguyễn Khuyến đặt trong thời điểm ban đêm. Câu 6. Qua sự miêu tả của Nguyễn Khuyến, hình ảnh làng quê trong Thu ẩm hiện lên như thế nào? A. Kì vĩ, tráng lệ; B. Thanh bình, yên ả; C. Nghèo đói, xác xơ; D. Tiêu điều, hiu hắt. Câu 7. Hình ảnh đôi mắt của Nguyễn Khuyến biểu đạt điều gì? A. Sự thờ ơ không chú tâm vào việc uống rượu; B. Nỗi buồn ngưng đọng thành nước mắt; C. Sự mệt mỏi, đau yếu của tuổi già; D. Sự tác động của men rượu. Câu 8. Nhận xét bức tranh mùa thu được Nguyễn Khuyến miêu tả trong bài thơ. Câu 9. "Tả cảnh ngụ tình" là bút pháp quen thuộc của thơ trung đại, được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Câu 10. "Thơ Nguyễn Khuyến nói lên tình yêu quê hương đất nước, gia đình, bạn bè; phản ánh cuộc sống của những con người khổ cực, thuần hậu, chất phác; châm biếm, đả kích thực dân xâm lược, tầng lớp thống trị, đồng thời bộc lộ tấm lòng ưu ái đối với dân, với nước." (Dẫn theo SGK Ngữ văn 11, 2007, tr21) Bài thơ Thu ẩm đã thể hiện được nội dung nào trong các nội dung trên? Hãy làm sáng tỏ điều đó. Gợi ý đọc hiểu Câu 1. B Câu 2. C Câu 3. D Câu 4. A Câu 5. A Câu 6. B Câu 7. B Câu 8. Nhận xét bức tranh mùa thu được Nguyễn Khuyến miêu tả trong bài thơ: Cảnh vừa mang nét chân thực, gần gũi của thiên nhiên, đất trời khi vào thu, vừa đẹp một vẻ đẹp huyền ảo, lung linh, mang đậm hồn thu đặc trưng của nông thôn vùng đồng bằng Bắc bộ; chứa đựng những nét chung của làng quê Việt Nam. Câu 9. "Tả cảnh ngụ tình" là bút pháp quen thuộc của thơ trung đại, được thể hiện trong bài thơ: Bài thơ miêu tả cảnh thu nhưng qua bức tranh phong cảnh ta nhận thấy tâm trạng u buồn của thi nhân. Cái buồn gợi lên từ thời điểm đặc biệt: Ban đêm, từ không gian u tối tĩnh mịch với ngõ tối đêm sâu, chỉ có đóm lập lòe. Cái buồn gợi lên từ màu khói nhạt phất phơ, làn ao trăng lóng lánh - cảnh nhòe mờ như nhìn qua làn nước mắt.. Đôi mắt "đỏ hoe" trong câu thơ thứ 7 thể hiện rõ nhất "tình" của người ngắm cảnh: Nỗi buồn trước thời cuộc, nỗi buồn vì cảm giác bất lực đã trào dâng thành nước mắt rưng rưng. Câu 10. Bài thơ Thu ẩm đã thể hiện nội dung: lên tình yêu quê hương đất nước - Nguyễn Khuyến yêu quê hương, làng cảnh, yêu thiên nhiên quê nhà, gắn bó với cảnh vật và cuộc sống thôn quê; đưa vào thơ những hình ảnh gần gũi, quen thuộc của quê hương. - Nỗi buồn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ trên là nỗi buồn của con người yêu nước, nặng lòng với đất nước, không thể hưởng trọn thú nhàn khi nghĩ đến đất nước.
Cũng như những bài thơ khác trong chùm thơ thu, "Thu ẩm" vừa mang cái hồn của mùa thu đất bắc, vừa mang cái tình của một con người đau đáu nỗi niềm dân nước. Nỗi suy tư ấy thường trực trong lòng khiến cụ Tam Nguyên dù cáo quan về ở ẩn, hưởng thú thanh nhàn, mà nhàn thân nhưng chẳng nhàn tâm. Ông dù làm thơ, uống rượu hay câu cá, thì điệu tâm hồn đều quy về một điểm: Suy ngẫm về đất nước. Vì thế, cảnh trong chùm thơ thu dù đẹp đến đâu, vẫn thấm đẫm nỗi buồn man mác. Cảnh đâu có tự nó biết buồn, chỉ người buồn mà trao cho cảnh tâm trạng của chính mình: "Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu - Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ".
