BANGLADESH: TIỀN BẠC, LINH HỒN VÀ MỘT ĐẤT NƯỚC ĐANG TRÊN ĐÀ HỒI PHỤC Bấm để xem Câu chuyện về Bảy Người Vĩ đại cho thấy sức mạnh của một mối hợp tác trong đó một tổ chức đã vạch ra tầm nhìn mới, đăng cai các buổi hội thảo và đào tạo về năng lực lãnh đạo, giúp cho những nhà lãnh đạo và hoạt động xã hội của cộng đồng cơ sở có thể hồi phục khả năng của mình. Nói một cách đơn giản nhất, những buổi hội thảo này mang mọi người lại gần nhau hơn để cùng vạch ra tầm nhìn về một đất nước Bangladesh có thể tự đứng vững trên đôi chân của mình, một đất nước Bangladesh có khả năng đóng góp cho cộng đồng thế giới – một đất nước không cần đến của bố thí; một đất nước mà mọi công dân đều có thể đóng góp tài trí và sức lực; một dân tộc có tác phong công nghiệp và có óc sáng tạo; một dân tộc với nền văn học nghệ thuật riêng; một quốc gia có thể tự hào đóng một vai trò bình đẳng trong Liên hiệp quốc. Tình hình Bangladesh đã cải thiện đáng kể trong vòng 20 năm qua. Giờ đây họ có một tầm nhìn vững tin vào tương lai, một quyết tâm dồn mọi nguồn lực trong nước vào cho sự nghiệp phát triển này, và một nỗ lực tiếp tục đóng góp các nguồn lực và đẩy mạnh hợp tác thông qua rất nhiều tổ chức quốc tế, những tổ chức đóng góp ngược trở lại bằng những nguồn lực khác. Trong một khoảng thời gian ngắn đã diễn ra rất nhiều thay đổi. Ngày nay, trung bình mỗi phụ nữ chỉ có từ ba đến bốn đứa con thay vì tám hay mười đứa như trước đây. Thu nhập bình quân đã tăng gấp đôi. Các tổ chức phi chính phủ và các sáng kiến phát triển kinh tế độc lập nằm trong số những phong trào cấp cơ sở hoạt động hiệu quả nhất trên thế giới trong công tác xóa đói giảm nghèo. Đời sống xã hội của quốc gia này giờ đây đã xuất hiện cả chủ đề thơ ca – đó là một đất nước của những nhà thơ, và những tác phẩm của họ là nguồn gốc của niềm tự hào dân tộc. Trong các quán ăn và các khu chợ, đọc thơ đã trở thành hoạt động tâm điểm thu hút đám đông ở những nơi này, và ngày càng nhiều các tác phẩm thơ của Bangladesh được dịch và xuất bản ra bằng các thứ tiếng khác. Thời trang và vải vóc của Bangladesh giờ đã xuất hiện trên toàn cầu. Sự chuyển mình của Bangladesh vẫn còn tiếp tục, với những thử thách lớn lao còn ở phía trước, nhưng dù sao thì họ cũng đã đạt được những thành tựu đáng kể. Rất nhiều người đã tìm lại được tinh thần tự lực của mình, và đã nhận ra vai trò ngang hàng của mình trong các mối hợp tác, thay vì là vị trí thấp hèn của những người đi xin và chờ được cứu trợ. Họ thấy được mình là chủ nhân của quá trình phát triển đang diễn ra, và phối hợp có hiệu quả với những đối tác mang lại những nguồn lực khác nhau cho quá trình hợp tác. Họ đã chủ động chọn lựa việc ngừng cố gắng kêu gọi thêm nhiều viện trợ, thay vào đó, cố gắng dồn sức lực của mình vào việc xác định năng lực bản thân và phát huy hơn nữa những tiềm lực này. Họ đang nhận lấy trách nhiệm và vai trò lãnh đạo trong những mối hợp tác rộng rãi với các đối tác trên thế giới. Trước một cuộc họp tại Bangladesh vào năm 1991 mà tôi đã tham dự ít lâu, ngài thủ tướng đã có một phát biểu khơi gợi lên nhiều thảo luận sôi nổi trên đường phố cũng như trong nghị trường. Ngài đã nói đầy tự hào về dân tộc mình: "Không phải chúng ta có 120 triệu cái miệng để nuôi, mà là 240 triệu bàn tay sẵn sàng lao động. Thứ chúng ta có là 240 triệu con mắt sẵn sàng đón chào một thế giới mới. Thứ chúng ta có là 240 triệu cái tai để lắng nghe lẫn nhau." Ngắm nhìn đất nước mình và nhận ra vẻ đẹp của nó, ngài đã nói: "Chúng ta là những thi sĩ, chúng ta là những người thợ dệt vải, chúng ta là những nhạc sĩ, chúng ta là những trí thức, và chúng ta có thể đẩy lùi thiên tai. Chúng ta nằm trong số những dân tộc sáng tạo và quật cường nhất trên thế giới. Chúng ta không cần từ thiện. Thứ chúng ta cần là quan hệ đối tác." Thông qua hàng vạn mối hợp tác cấp độ tổ chức và hàng triệu mối quan hệ hợp tác cá nhân, Bangladesh đang thể hiện và củng cố thêm sức mạnh và tình hình ổn định của mình, nó đang trở thành một thành viên cống hiến tích cực cho cộng đồng thế giới.
LỜI SẤM TRUYỀN VỀ ĐẠI BÀNG VÀ KỀN KỀN Bấm để xem Trong đợt công tác của chúng tôi với những người thổ dân Achuar, họ đã kể cho chúng tôi rằng sự liên kết giữa chúng tôi với họ đã được dự báo trước từ lâu bởi một lời sấm truyền trong truyền thuyết của họ về quá trình hợp tác để sinh tồn, được gọi là Lời sấm truyền về Đại bàng và Kền kền. Hàng nghìn năm trước đây, các thầy phù thủy và già làng trên khắp lục địa Nam Mỹ đã nói rằng vào thời điểm đầu của Pachakuti thứ năm (một Pachakuti là một chu kỳ thời gian kéo dài 500 năm) – thời đại mà chúng ta đang sống ngày nay – sẽ diễn ra một sự tái hợp giữa hai dân tộc từ lâu đã bị chia cắt – "dân tộc Đại bàng" và "dân tộc Kền kền." Câu chuyện sấm truyền kể rằng lúc khởi thủy trên thế giới chỉ có một tộc người, nhưng về sau, họ phân ra thành hai nhánh phát triển theo hai con đường khác nhau. Dân tộc Đại bàng thì rất thông minh và ham thích khoa học. Còn dân tộc Kền kền thì lại có trực giác nhanh nhạy và sống gần gũi với thiên nhiên. Câu chuyện tiếp tục kể rằng đến thời kỳ hội ngộ giữa hai dân tộc này, dân tộc Đại bàng – dân tộc của trí óc và sự thông minh, của khiếu thẩm mỹ và khả năng nhận thức – sẽ đạt đến đỉnh cao trong quá trình khai phá những tri thức khoa học, công nghệ, sáng tạo ra những công cụ, loại hình nghệ thuật cấp cao, và đạt đến trình độ bậc thầy về kiến thiết, xây dựng. Dân tộc Đại bàng thậm chí sẽ còn phát triển các loại công cụ và công nghệ để mở mang trí óc, và họ sẽ tạo ra những phép màu kỳ diệu về kỹ thuật, đạt đến sức mạnh và trình độ không thể tưởng tượng ra. Những thành tựu rực rỡ của dân tộc Đại bàng sẽ mang lại những nguồn lợi vật chất giàu có cho những vị lãnh tụ của thế giới Đại bàng. Cùng lúc đó, đời sống tinh thần của họ thì lại trở nên nghèo nàn đến cùng cực, thậm chí còn đẩy họ đến nguy cơ diệt vong. Cùng thời đại đó, dân tộc Kền kền – dân tộc của trái tim, của tinh thần, của các giác quan và của những mối liên hệ sâu thẳm với thế giới tự nhiên – sẽ trở nên vô cùng phát triển về các khả năng trực giác của mình. Họ (những người thổ dân) sẽ đạt đến đỉnh cao trong việc chiếm lĩnh các tri thức uyên thâm cổ xưa, sự hiểu biết và mối liên hệ gần gũi với thế giới tự nhiên, với các chu trình tuần hoàn vĩ đại của thế giới, mối liên hệ với các linh hồn, với thế giới các loài động vật cỏ cây, và khả năng di chuyển xuyên thấu những miền tâm linh mà họ đang sống. Cùng lúc, họ lại nghèo nàn và khao khát có được những kiến thức giúp họ có thể phát triển sinh sôi trong thế giới vật chất, và họ sẽ gặp những bất lợi khi giao tiếp với thế giới vật chất của dân tộc Đại bàng, theo chiều hướng có thể đẩy họ đến nguy cơ diệt vong. Rõ ràng là nền văn minh phương Tây của chúng ta đại diện cho dân tộc Đại bàng. Những dân tộc bản địa trên thế giới là dân tộc Kền kền. Lời sấm phán rằng vào thời điểm này trong lịch sử nhân loại, dân tộc Đại bàng và dân tộc Kền kền sẽ tái hợp. Nhớ rằng họ đã từng là một dân tộc, họ kết nối lại với nhau, nhớ rằng họ có chung nguồn gốc, họ chia sẻ kiến thức và trí tuệ, và cứu rỗi lẫn nhau. Đại bàng và Kền kền sẽ lại cùng bay trên cùng một bầu trời, sát cánh bên nhau, và thế giới sẽ trở lại trạng thái cân bằng sau một giai đoạn gần đi đến diệt vong. Cả Đại bàng lẫn Kền kền đều sẽ không thể sống sót mà không có sự hợp tác này, và từ cuộc tái hợp của hai dân tộc này, một nhận thức mới sẽ nổi lên, tôn vinh dân tộc Đại bàng vì đã có những thành tựu đáng kể về trí óc, trong khi tôn vinh dân tộc Kền kền về những hiểu biết uyên thâm về ngọn nguồn trái tim. Cùng nhau – và chỉ khi sát cánh cùng nhau – họ mới có thể đẩy lui được mối đe dọa và xây dựng một tương lai vững bền cho cả hai dân tộc. Trong chuyến công tác của chúng tôi với người Achuar, tôi cũng đã thấy phép màu hiển hiện, chẳng hề suy suyển của sự hợp tác. Bill, chồng tôi, đã trở nên sâu sắc, giàu có hơn với tư cách là một doanh nhân của thế giới hiện đại, giờ đây lại kết hợp thêm cả những đặc tính sâu sắc về sự tương hỗ, về những bí ẩn của trái tim mà đã luôn là trung tâm trong lối sống của những đối tác bản địa của chúng tôi. Tôi cũng cảm thấy sức mạnh của mình như nhân lên, và sự thiếu thốn vơi đi khi tôi cố gắng nắm bắt và thấu hiểu những quy luật của thế giới tự nhiên và đưa nó vào trong tâm hồn mình. Chúng tôi thấy họ vẫn gìn giữ và phát triển thêm sức mạnh trực giác của mình, trong khi trở nên sáng suốt và hiểu biết hơn khi dấn thân vào cuộc sống hiện đại, tự bổ sung thêm những kỹ năng và phẩm chất cần thiết để có thể đi đến thành công trong thế giới mới mà họ sinh sống. Sự mở rộng và đào sâu về ý nghĩa của mối liên kết này, cũng như những năm hoạt động trên các vấn đề liên quan đến đói nghèo hay giàu có đã chỉ cho tôi thấy sự hợp tác và cả những nhánh con của nó – sự tương hỗ, sự hợp tác, đoàn kết, liên kết – đều tuôn chảy từ thượng nguồn của sự đầy đủ. Ngay bây giờ, chính tại nơi đây, mọi thứ đều đầy đủ. Chúng ta là một, các nguồn lực của chúng ta là vô hạn. Lời sấm truyền cổ xưa này là một bài học vô giá và sẽ mãi nguyên giá trị cùng với thời gian cho cuộc sống của chúng ta ngày nay, thậm chí ngay cả khi chúng ta sống ở những đất nước "đại bàng," nơi khoa học, công nghệ và của cải vật chất đã trở thành những yếu tố quyết định. Câu chuyện về Đại bàng và Kền kền là một câu chuyện ngụ ngôn của thời hiện đại, là một sự gợi nhớ rằng hợp tác là một phần thiết yếu trong câu chuyện về loài người chúng ta, là sự thật về sự đầy đủ, và là chìa khóa dẫn đến một tương lai thịnh vượng và bền vững cho tất cả chúng ta.
PHẦN IV: HÃY THAY ĐỔI GIẤC MƠ Chương 8: HÃY THAY ĐỔI GIẤC MƠ Bấm để xem Khi chúng ta mơ thấy điều gì đó, nghĩa là nó tồn tại. Tôi tin rằng mọi thứ chúng ta nghĩ đến hay cảm nhận thấy đều chỉ là nhận thức: Rằng cuộc sống của chúng ta – dù là cá nhân hay cộng đồng – cũng đều được rèn đúc theo khuôn nhận thức đó: Và rằng nếu chúng ta muốn thay đổi, chúng ta phải thay đổi nhận thức. Khi chúng ta dồn tâm sức cho một giấc mơ khác, thực tại sẽ được biến đổi. Để tạo ra được một thế giới mới, trước hết chúng ta phải thay đổi giấc mơ. - John Perkins, The World Is As You Dream It Kể từ năm 1995, tôi và Bill đã đi sâu vào làm việc với người dân Achuar ở Ecuador, một nền văn hóa thổ dân cổ xưa vẫn còn nguyên vẹn và phát triển hưng thịnh mà trước đây chúng tôi không dám mơ ước được cộng tác cùng – nhưng trên thực tế, chính một giấc mơ và một người bạn đã mang chúng tôi lại gần nhau. Năm 1994 tôi đến Guatemala với John Perkins, một nhà viết sách, một nhà hoạt động môi trường, một người bạn, người đã có hơn 30 năm làm việc với những thầy phù thủy Nam Mỹ. John đưa chúng tôi đến Ecuador trong lần đầu tiên chúng tôi đặt chân đến rừng nhiệt đới Amazon, và giới thiệu cho chúng tôi những nhân vật chủ chốt mà chúng tôi sẽ bắt đầu làm việc cùng khi lập ra Liên minh Pachamama – hay chính xác hơn, khi người Achuar "khám phá" ra chúng tôi thông qua những lần cố gắng bắt liên lạc với chúng tôi. Chuyến đi của tôi và John đến Guatemala đã diễn ra gần 10 năm trước. Tôi và anh dẫn đầu một đoàn những nhà hảo tâm và các nhà hoạt động môi trường đến gặp những người Maya bản địa sống trên khu vực đồi núi Totonicapan. Trong chuyến đi, một nhóm nhỏ trong số chúng tôi đã có cơ hội tham dự vào một giấc mơ nghi lễ với một thầy phù thủy được sùng kính ở nơi đây. Chặng dừng chân đặc biệt này trong suốt chuyến đi quả là một cơ hội hiếm có, bởi lý do lịch sử để lại đã khiến cho các vị thủ lĩnh của những người thổ dân trở nên e dè trước những người da trắng như chúng tôi, và thường thì thầy phù thủy sẽ không ra gặp mặt chúng tôi. Nhưng John đã thuyết phục được ông đồng ý tiếp đón chúng tôi, nhờ vào lòng tin và tình hữu nghị đã được xây đắp qua ba thập kỷ giữa họ. Tối hôm đó chúng tôi tụ tập ở nơi thầy phù thủy đã chuẩn bị buổi lễ. Ông niềm nở đón chào chúng tôi và mời chúng tôi bước vào một vòng tròn để bắt đầu chuyến du hành khác thường, một kiểu du hành vào nội tâm trong trạng thái mơ mộng do thầy phù thủy tạo ra. Trong hầu hết các nền văn hóa thổ dân, giấc mơ là công cụ liên lạc hữu hiệu; mọi người thảo luận những giấc mơ với nhau và cố gắng luận giải ý nghĩa của chúng. Họ thường tham khảo các giấc mơ của mình trước khi có những quyết định quan trọng, và họ coi giấc mơ là một phương tiện để giao tiếp những khát vọng, những ý định của mình, và cũng để quảng bá bản thân. Đó là lần đầu tiên tôi tham gia vào một nghi thức phù thủy. Khi tôi để cho mình chìm vào trạng thái mộng mị đó, tôi đã có được một trải nghiệm đáng kể. Trong giấc mơ của tôi, tôi đã biến thành một con chim lớn và thấy mình bay qua những vạt rừng bạt ngàn xanh thẳm. Khi nhìn xuống tôi đã thấy những khuôn mặt kỳ quái trồi lên từ những cánh rừng phía dưới và bay về phía tôi. Đó là khuôn mặt của những người đàn ông, được tô vẽ bằng những họa tiết hình học, họ đội những mũ lông chim vàng và đỏ. Khi họ trôi về phía tôi, và sau đó quay trở lại phía những cánh rừng, có vẻ như họ đã sử dụng một thứ ngôn ngữ lạ lẫm mà tôi chưa hề biết. Giấc mơ rõ ràng và sống động, ám ảnh và đẹp đẽ. Sau đó, tôi chợt nghe thấy một tiếng trống và choàng tỉnh. Thầy phù thủy đã đánh lên tiếng trống đó, và khi mọi người trong đoàn được đánh thức dậy từ trong tâm tưởng của mình, ông đã mời chúng tôi chia sẻ những gì đã nghe và nhìn thấy trong giấc mơ. Lần lượt từng người chúng tôi kể lại, một số cũng có mơ còn một số lại không thấy gì cả. Thường những người đã mơ thì đều thấy mình biến thành một loài động vật nào đó – một con sói hay một chú bướm. Một số người thì chỉ đơn thuần là ngủ thiếp đi mà thôi. Một số người đã nhìn thấy những cảnh tượng rất sống động. Một số thì lại mờ nhạt. Hình ảnh tôi nhìn thấy thì rất rõ nét, và tôi đã chia sẻ nó cho mọi người. Thầy phủ thủy và John nói rằng những hình ảnh mà mọi người nhìn thấy này, đặc biệt là của tôi, rất có thể là một cuộc liên lạc, nhưng họ đã không suy ngẫm gì nhiều về nguồn gốc của những tín hiệu đó. Vào cuối buổi lễ, tất cả chúng tôi trở về chỗ ngủ và tôi đã hồi tưởng lại nó như một trải nghiệm mạnh mẽ và kỳ lạ, nhưng tôi không thấy nó có một ý nghĩa cụ thể nào. Chúng tôi kết thúc chuyến đi và tôi trở về nhà, trở về Mỹ và với công việc của mình ở Dự án Xóa đói, nhưng những hình ảnh trong giấc mơ cứ liên tục hiện về, thỉnh thoảng trong lúc ngủ thậm chí ngay cả lúc thức. Hai tuần sau khi từ Guatemala trở về tôi lại đi Ghana, Tây Phi để dự một cuộc họp; những hình ảnh đó lại tiếp tục hiện về. Sau khi quay trở về nhà một lần nữa, giấc mơ vẫn tiếp tục lặp lại, đến độ chúng đã trở thành một dấu ấn lên cuộc đời tôi. Những hình ảnh đó thật đẹp, nhưng cũng thật dai dẳng. Tôi đã kể lại điều này cho John và anh nói rằng trong bối cảnh của các nghi lễ phù thủy và của nền văn hóa giấc mơ, thì những hình ảnh trong mơ là rất quan trọng. Anh cũng đã nhận ra những chi tiết do tôi mô tả về những họa tiết vẽ mặt và những chiếc mũ lông chim trong giấc mơ có thể chính là của những người Shuar và Achuar sống ở vùng rừng Amazon thuộc Ecuador. Anh đã từng làm việc với những người Shuar trong nhiều năm và hiểu rất rõ về họ. Tuy nhiên, người Achuar thì lại là một sắc dân sống biệt lập, ít liên lạc với bên ngoài, nhưng anh cũng đã tìm hiểu được rằng họ đang chuẩn bị thử điều đó. John đã chia sẻ với tôi về những cuộc trò chuyện với những chiến binh Achuar sống tận sâu trong khu rừng nhiệt đới Amazon, mà đây là những bước đầu tiên của họ nhằm "mời gọi" những con người của thế giới hiện đại đến với mình. Cũng tương tự như Lời sấm truyền cổ xưa về Đại bàng và Kền kền, những người Achuar có thể thấy thông qua những giấc mơ tiên tri của mình rằng việc tiếp xúc với thế giới hiện đại là không thể tránh khỏi. Điều đó sẽ đến dù họ muốn hay không vào khoảng năm 2000. Nó sẽ diễn ra rất đáng sợ và nguy hiểm. Được giấc mơ dự báo trước, họ đã quyết định đối đầu với điều mà họ sợ nhất, đó là tiếp xúc với thế giới hiện đại, nhưng theo cách thuận lợi cho họ, đó là trước tiên sẽ tiếp xúc với những người mà họ cảm thấy có thể tin tưởng. Họ muốn bắt đầu tìm hiểu về thế giới hiện đại để chuẩn bị đối phó trước với những mối liên hệ thiếu thiện chí khi chúng xuất hiện. Để làm vậy, họ đã bắt tay với một người Ecuador mà họ tin tưởng tên là Daniel, họ đã cùng dựng nên một căn chòi trong lãnh thổ của mình, nơi những con người của thế giới hiện đại – những người Đại bàng – có thể đến và tiếp xúc với họ – những người Kền kền – và khu rừng nhiệt đới còn rất nguyên sơ của mình. Chính Daniel, người bạn, người đồng nghiệp lâu năm của John, đã mời John, và rồi John lại mời tôi, đứng ra tổ chức buổi gặp gỡ giữa những con người của thế giới chúng ta với các vị thủ lĩnh người Achuar. Lúc đó, tôi còn đang ngập chìm với công việc của sáng kiến xóa đói. Tôi phải đi công tác liên tục đến khu vực châu Phi cận Sahara, Ấn Độ, Bangladesh, cũng như phải gây quỹ và làm việc với các nhân viên và tình nguyện viên ở châu Á, châu Úc, châu Âu và trên khắp nước Mỹ. Tôi chẳng có thời gian để bận tâm tới các vấn đề của khu vực Mỹ Latinh và Nam Mỹ này. Trước đây tôi chưa từng đến Nam Mỹ, mặc dù, tôi cũng biết được đôi điều về nạn phá rừng và sự mong manh của những khu rừng nhiệt đới ở nơi đây. Tôi cũng vui mừng khi biết rằng còn có những người khác nữa vẫn đang hoạt động để đối phó với những vấn đề này. Tôi thật sự là đã quá bận. Tuy nhiên, khi lời mời này, hay thật sự là "tiếng gọi" này, cất lên từ những người thổ dân sống ẩn sâu trong rừng Amazon, đó là tiếng gọi mà tôi không thể cưỡng lại. Chính vì vậy John và tôi đã hỗ trợ tổ chức ra một nhóm 12 con người của thế giới hiện đại để đến gặp những thủ lĩnh của người Achuar. Nhóm gồm toàn những người có phẩm chất đạo đức rất đáng ngưỡng mộ và vô cùng chính trực – những người có trái tim rộng mở, mỗi người trong số họ cũng đều có vị thế nhất định trên thế giới trong lĩnh vực của mình, và một số người cũng hiểu được tầm quan trọng của rừng nhiệt đới đối với sự phát triển bền vững của muôn loài. Đó là những người đủ khiêm tốn để có thể tiếp thu sự thông thái của những người thổ dân, những người biết cách tôn trọng cách thức của các thầy phù thủy cũng như lối sống của người Achuar. Được John và Daniel hướng dẫn, đoàn chúng tôi đến Ecuador và bắt đầu hành trình của mình từ thủ đô Quito, đi xuyên qua Thung lũng của những Ngọn núi lửa, đi xuôi xuống sườn phía Đông của dãy Andes, băng qua hẻm sông Pistaza để bắt đầu đặt chân lên bồn địa Amazon rộng lớn, trải dài mãi ra tận phía đông, phủ kín cả châu lục. Sau chuyến bay trên một chiếc phi cơ quân sự nhỏ và hạ cánh xuống một đường băng nhỏ nện đất nằm lọt thỏm giữa rừng rậm, chúng tôi đi sâu hơn vào trung tâm khu rừng và cuối cùng là vào đến lãnh thổ của người Achuar nhờ bay trên một chiếc phi cơ thậm chí còn nhỏ hơn cả chiếc trước. Chúng tôi hạ cánh ở một đường băng nện đất khác, hoàn toàn biệt lập khỏi thế giới văn minh. Chính ở nơi đó, trong lãnh thổ của người Achuar, chúng tôi đã gặp được các vị thủ lĩnh của họ, điều này đã làm thay đổi cả cuộc đời tôi. Sống giữa khu rừng nhiệt đới ngập tràn sự sống và vẻ đẹp này là những người thổ dân sơn vẽ lên khắp khuôn mặt, đầu đội những chiếc mũ lông chim vàng và đỏ mà tôi nhận ra là đã thấy trong mơ. Trông họ như vừa đến từ một thời kỳ xa xưa, nhưng họ cũng không kém phần tiến hóa và phức tạp, theo cách của riêng họ, như tất cả chúng ta. Họ mong muốn chúng tôi hợp tác để giúp họ có thể hiểu được về thế giới hiện đại, nhằm chuẩn bị đương đầu với những mối đe dọa mà họ đã được báo mộng trước. Họ muốn chúng tôi hỗ trợ trong việc tổ chức và củng cố bộ máy chính quyền liên hiệp. Họ nhờ chúng tôi thiết lập một văn phòng đại diện ở thị trấnPuyo nằm ở rìa của khu rừng, nơi mà các liên hiệp thổ dân Amazon khác cũng đã mở văn phòng của mình để tiếp xúc với thế giới bên ngoài. Chúng tôi đồng ý giúp họ làm điều này. Bill và tôi nhận trách nhiệm duy trì mối quan hệ mới này, và cùng với những thành viên khác chúng tôi đã xây dựng một nguồn quỹ để đảm bảo trang trải cho các chi tiêu của văn phòng của người Achuar ở Puyo trong vòng hai năm sau đó. Trong vòng bảy năm tiếp theo, mối quan hệ này đã chiếm trọn cả cuộc đời của chúng tôi. Mặc dù, tôi vẫn rất bận rộn với cuộc chiến chống lại nạn đói trên thế giới và đã dự định theo đuổi công việc này đến cuối đời, nhưng công việc mới mẻ này thật sự là một bước chuyển hướng đột ngột trong kế hoạch của tôi, và nó cần phải được tôn trọng. Nó không nằm trong kế hoạch của tôi, nhưng rõ ràng nó là một phần số mệnh của tôi. Lúc đó Bill cũng vô cùng bận rộn với công việc của mình, và anh cũng thật sự sững sờ vì bước ngoặt không thể lường trước được này trong cuộc đời của chúng tôi. Nhưng anh cũng chấp nhận nó, vì nhận ra rằng đó là một phần định mệnh của mình. Cuộc gặp gỡ này đã đặt nền móng cho Liên minh Pachamama. Pachamama có nghĩa là Đất Mẹ hoặc Mẹ Vũ trụ trong tiếng Quichua, thứ ngôn ngữ của vùng núi Andes, và có thể được rất nhiều dân tộc khác nhau trong khắp vùng Amazon hiểu theo nguyên nghĩa. Ngày nay, dự án này đã bao gồm rất nhiều những nhóm thổ dân sinh sống xung quanh lãnh thổ của người Achuar, và trở thành tâm điểm trong cuộc sống của chúng tôi. Achuar là một nền văn hóa giấc mơ cổ xưa. Các giấc mơ là tâm điểm trong cách cảm nhận thế giới của họ, là kênh cung cấp thông tin và tri thức, vì vậy họ rất coi trọng các giấc mơ. Họ coi những giấc mơ là một phần trọng yếu trong lối sống của mình. Tôi chưa từng quá chú trọng đến những giấc mơ của mình và chẳng thể ghi nhớ được chúng. Nhưng trong lần trải nghiệm đặc biệt này, giấc mơ đầu tiên và rất sống động đó có một sức mạnh to lớn, và tôi có thể thấy rõ ràng rằng, hết lần này tới lần khác, khi nhiều sự việc cứ nối tiếp nhau xảy ra, nó là một phần quan trọng trong cuộc sống của tôi và tôi cần phải để tâm đến. Cho phép nền văn hóa giấc mơ kỳ lạ này thấm dần vào trong lối sống của chúng tôi đã giúp hình thành nên một sự ý thức và một mối quan hệ hợp tác hiệu quả trên khắp vùng này của rừng Amazon. Là những đối tác, chúng tôi đang tìm kiếm những bước đột phá để dẫn tới sự bền vững. Tương lai mà chúng tôi mơ thấy, thứ đang dần trở thành hiện thực, là một tương lai mà ở đó những khu rừng nguyên sơ này được bảo vệ, còn những người thổ dân, những người canh giữ tự nhiên của các khu rừng này, sẽ được tôn trọng vì trí tuệ và tầm nhìn của mình. Trong quá trình hợp tác với các nhóm thổ dân này và các tổ chức khác, chúng tôi đã dấn thân vào các chương trình và dự án giúp chuyển hóa các mối đe dọa trước đây thành những cơ hội để các tri thức cổ xưa và tầm nhìn xa trông rộng của những người thổ dân có thể cho phép tất cả chúng ta nhìn ra được những con đường mới dẫn đến ổn định bền vững trên toàn thế giới. Nền văn hóa của chúng ta không dạy chúng ta coi trọng những giấc mơ. Tuy thế, tôi lại nhớ đến bài diễn văn Tôi có một giấc mơ của Martin Luther King, và thực tế rằng thậm chí ngay tại nước Mỹ, sức mạnh của một giấc mơ được chia sẻ rộng rãi có thể thay đổi ngay cả hiện thực vững chắc nhất. Giấc mơ là chất xúc tác cho sự thay đổi, trước tiên là ở người mơ thấy nó, và sau đó là ở chính giấc mơ được chia sẻ. John Perkins đứng đầu tổ chức Hiệp hội Thay đổi Giấc mơ. Trong nhiều năm tiếp xúc với những dân tộc thổ dân Amazon, họ đã hết lần này đến lần khác kể cho anh rằng nhiệm vụ của anh là "thay đổi giấc mơ" của thế giới hiện đại. Các thầy phù thủy và già làng thổ dân, những người mà John đã cùng nghiên cứu và khám phá trong nhiều năm, dạy anh rằng "thế giới chính như là bạn mơ thấy". Giấc mơ mà chúng ta thấy trong thế giới hiện đại, là một giấc mơ có được nhiều hơn nữa – nhiều nhà máy hơn, nhiều công ty hơn, nhiều đường cao tốc hơn, nhiều nhà ở hơn, nhiều tiền hơn, nhiều nhà cao tầng hơn, nhiều ôtô hơn, và tất cả mọi thứ đều phải nhiều hơn. Những vị phù thủy và già làng sáng suốt này đã chỉ ra rằng giấc mơ đó đã trở thành một cơn ác mộng quét qua và hủy hoại toàn bộ trái đất vĩ đại của chúng ta. Trong những lần tiếp xúc với người Achuar ở Ecuador và các dân tộc bản địa khác, những người mà bây giờ chúng tôi cũng đã bắt đầu cộng tác, vẫn chỉ có một thông điệp duy nhất: "Hãy thay đổi giấc mơ". Họ nói rằng chúng ta thật sự sẽ không thể thay đổi các hoạt động hàng ngày của mình, bởi gốc rễ của chúng nằm ở những giấc mơ của chúng ta về tương lai và chúng ta sẽ luôn hành động nhất quán theo các giấc mơ đó. Tuy nhiên, họ nói rằng ngay chính những giấc mơ cũng có thể được thay đổi chỉ trong vòng một thế hệ, và bây giờ là lúc để làm những việc sẽ giúp chúng ta thay đổi giấc mơ. Tôi đã nghiên cứu kỹ về bản chất và nguồn gốc các giấc mơ của chúng ta. Tôi nhận ra chúng ta phải mơ lại, phải học cách đặt vấn đề đối với giấc mơ luôn muốn nhiều hơn nữa, và bắt đầu tạo ra một giấc mơ và một tương lai nhất quán với sự trân trọng và nâng niu của chúng ta đối với cuộc sống. Thay đổi giấc mơ có thể là nhìn thế giới với con mắt hoàn toàn khác – giống như những người thổ dân vẫn làm. Họ nhìn thấy một thế giới hoàn toàn đầy đủ, sống động với những linh hồn, một thế giới bí ẩn, nhạy cảm và sáng tạo – luôn luôn sản sinh ra sự sống và tự hồi sinh cho mình trong một sự hài hòa, thông qua những nguồn lực vô cùng phong phú đa dạng luôn tác động qua lại, tương hỗ lẫn nhau nhờ vào sự bí ẩn của cuộc sống. Họ thấy con người là một phần của sự bí ẩn to lớn ấy, và mỗi người đều có một khả năng sáng tạo, hợp tác và đóng góp vô hạn. Trước đây, thế giới mà chúng ta nhìn thấy có lẽ là một thế giới mà trong đó những nguồn lực cố định và hạn chế đang suy giảm rất nhanh chóng, đến nỗi chúng ta phải cạnh tranh bằng mọi giá để có thể tồn tại và vươn lên. Từ cách nhìn nhận và cách hiểu đó, từ giấc mơ đó, chúng ta điều hành thế giới theo cách mà ngày càng có ít người giành được một cơ hội chiến thắng thật sự. Chúng ta cố gắng triệt tiêu mọi đối thủ. Chúng ta làm hao mòn sự giàu có thực thụ của mình, tài năng và khả năng sáng tạo của tất cả mọi người, sự giàu có luôn tồn tại trong mỗi cơ thể sống. Hiển nhiên là thế giới quan máy móc, thuần tuý vật chất này là hạn hẹp và thiếu chính xác. Các nhà khoa học và triết học đang nhận ra cách nhìn khách quan về hiện thực là chưa trọn vẹn – hiện thực chủ quan đó là một quá trình động, không thể tiên đoán trước, vô cùng sáng tạo, luôn luôn thay đổi và bí ẩn khôn lường. Những người thổ dân sống, hít thở và dấn thân vào một thế giới như vậy. Họ có một giấc mơ được rút ra từ trải nghiệm rất sống động về thực tế đó. Trong khi mời gọi chúng ta thay đổi giấc mơ của mình, họ có thể đang mách bảo chúng ta hãy bừng tỉnh khỏi giấc mơ đang thúc đẩy các hành động của mình – một giấc mơ mà thực ra là một cơn mê man nguy hiểm, một giấc mơ diễn ra tự động: Một giấc mơ của sự tích luỹ không ngừng, bất chấp những nguồn lực cố định và hạn chế, một giấc mơ mà trong đó mọi sự phát triển đều là tốt đẹp, bất chấp những trả giá của con người và của môi trường. Họ có lẽ là đang bảo chúng ta hãy nhìn xem cơn mê man hay là giấc mơ kia đang ảnh hưởng như thế nào đến chúng ta và thế giới mà ta đang sống, đến các loài động thực vật, bầu trời, nguồn nước. Họ có lẽ là đang mời mọc chúng ta, van nài chúng ta hãy nhìn lại xem có phải những gì chúng ta cần đều đã có sẵn cả rồi hay không. Gandhi đã từng nói: "Có đủ cho nhu cầu của chúng ta nhưng không đủ cho lòng tham của chúng ta." Tôi không có ý định lý tưởng hóa nền văn hóa Achuar hay các nền văn hóa thổ dân khác. Trong lịch sử, và ngay cả khi chúng tôi được mời đến để gặp gỡ họ, người Achuar vốn đã rất nổi tiếng là những chiến binh đặc biệt thiện chiến. Trong nền văn hóa của họ, họ chiến đấu vì danh dự chứ không phải vì vật chất, nhưng không thể phủ nhận được rằng các tộc người thổ dân láng giềng phải tránh xa họ cũng vì thứ danh tiếng đáng sợ đó. Có thể lời sấm truyền cổ xưa cũng là một sự lo xa, thúc đẩy họ cuối cùng cũng phải vươn ra bên ngoài tìm cách tiếp xúc với một nền văn hóa hiện đại để cứu lấy các cánh rừng nhiệt đới. Trên thực tế là mang họ đến với một cơ hội mới có được sự no đủ, thông qua mối quan hệ với tiền bạc và thông qua trải nghiệm mới về sự hợp tác thay vì sống biệt lập. Cơ hội này, bắt rễ từ các nguyên lý của sự đầy đủ, đã mời gọi họ tự gây dựng cho mình một vai trò như những nhà lãnh đạo, thay vì là những chiến binh, những nhân vật trung tâm trong cái đã trở thành một phong trào toàn cầu. Trong khi họ đã chia sẻ lời sấm truyền của mình với chúng ta và thúc giục chúng ta thay đổi giấc mơ của mình, rõ ràng lời sấm truyền mà họ sùng kính cùng với sự hợp tác mới mẻ này cũng đã thật sự làm thay đổi giấc mơ của họ. Vấn đề họ quan tâm bây giờ là sắp xếp mối quan hệ với tiền bạc để phục vụ cho những mục tiêu tối cao của mình với tư cách là những người bảo vệ những cánh rừng nhiệt đới dày dặn kinh nghiệm và đầy trách nhiệm, là những nhà lãnh đạo trong quá trình xây dựng một cộng đồng toàn cầu bền vững. Như Buckminster Fuller từng nói: "Tất cả mọi người đều có một món quà hoàn hảo để tặng cho thế giới – và nếu mỗi người trong chúng ta được giải phóng để có thể mang đến món quà độc đáo của mình, thế giới sẽ trở nên hài hòa tuyệt đối.". Như những người thổ dân đã nói thông qua lời sấm tiên tri của họ về sự hợp tác toàn cầu vì sự sinh tồn, chúng ta cần phải nhớ về nhau, phải thống nhất, khăng khít với nhau, chia sẻ cho nhau những món quà của mình, và rồi thế giới tự nhiên sẽ trở nên cân bằng. Không ai trong số chúng ta muốn con cháu mình phải sống trong một thế giới bạn-hoặc-tôi, nơi mà chúng sẽ phải chiến đấu để sinh tồn. Chúng ta muốn chúng được tự do, sống trong sự hài hòa và giữa các mối hợp tác, trong sự trân trọng cuộc sống và các nguồn lực mà đều là tài sản chung của tất cả chúng ta. Tất cả chúng ta đều muốn một thế giới bạn-và-tôi. Khi chúng ta có đủ can đảm để buông giấc mơ mà chúng ta đang có ra – giấc mơ, động lực, cơn mê phải có nhiều hơn nữa – thì chúng ta sẽ có chỗ để tạo ra một giấc mơ khác, một giấc mơ trong đó chúng ta tôn trọng và gìn giữ những gì mình đang có. Trong bối cảnh đó, trong viễn cảnh về một mối quan hệ kiểu mới với cuộc sống, sự hài hòa và sáng tạo của tự nhiên ắt sẽ nảy nở. Các chương tiếp theo sẽ đề cập đến những cách thức nhìn nhận và đánh giá lại thế giới quanh bạn từ quan điểm dựa trên sự đầy đủ. Các chương này sẽ bàn về cách mơ lại và tái tạo lại thế giới, sử dụng tiền bạc như một phương thức để nhân rộng tình yêu thương và thể hiện cam kết. Chúng sẽ cho ta biết những khía cạnh độc đáo của việc sống một cuộc đời đầy đủ.
Chương 9: KIÊN ĐỊNH LẬP TRƯỜNG Bấm để xem "Có trọng tâm giúp con người đứng vững." - Manuel Elizalde Hơn 2 nghìn năm trước, nhà toán học Archimedes đã nói: "Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ bẩy cả trái đất lên." Tôi muốn nói rằng khi chúng ta tìm thấy một điểm tựa, chúng ta có thể di chuyển được cả thế giới – thế giới của các ý tưởng và những con người hoạt động dựa trên chúng. Kiên định với điểm tựa – hay lập trường của mình – chính là cách sống dựa vào bản chất thực của con người mình. Khi bạn sống có lập trường, nó sẽ mang lại cho bạn sức mạnh và lý trí. Bạn sẽ tìm thấy vị trí của mình trong vũ trụ, và bạn sẽ có khả năng di chuyển cả thế giới. Tiền bạc có một mối quan hệ đan xen hòa quyện với mọi khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta. Nó khăng khít đến nỗi khi chúng ta quyết tâm thay đổi cuộc sống của mình, điều đó sẽ tác động có hệ thống lên mối quan hệ của chúng ta với tiền bạc. Hay khi ta quyết tâm thay đổi mối quan hệ của mình với tiền bạc, thì điều này sẽ tác động ngược trở lại có hệ thống lên toàn bộ các khía cạnh khác trong cuộc sống của chúng ta. Trong một nền văn hóa tiêu thụ của chúng ta, nơi mà giá trị kinh tế của mọi người và mọi vật là đề tài nổi bật, thì cần có một sự dũng cảm nhất định để đứng lên tạo ra những thay đổi. Những xu hướng chính của xã hội không ủng hộ cho các giá trị nào khác hơn là các giá trị về tài chính, không giúp ta thấu hiểu và xác định được giá trị của sự đầy đủ, không giúp ta đánh thức được cảm nhận về sự đầy đủ viên mãn trong thế giới quanh ta, và nhìn nhận xem điều gì đang đón chờ chúng ta trong tương lai. Để một quan điểm như vậy có thể trụ vững thì cần đến một nỗ lực thật sự, nhưng một khi nó đã đứng vững, nó sẽ mở ra cho chúng ta những cách nhìn nhận và những cách sống mới mẻ, những thứ sẽ mang lại cho chúng ta sự tự do và sức mạnh đáng ngạc nhiên đối với tiền bạc và cuộc sống của mình.
PHÁ VỠ SỰ IM LẶNG: TỪ DHARMAPURI ĐẾN HOLLYWOOD Bấm để xem Năm 1986, trong vòng 48 giờ, tôi đã đi từ sự ngạc nhiên tột độ trong một cuộc gặp mặt ở một ngôi làng hẻo lánh ở Ấn Độ cho đến một bữa ăn tối thịnh soạn ở Beverly Hills trên đường trở về nhà. Nó giúp tôi nhận ra được chúng ta bất lực ra sao trước vòng kìm kẹp đầy hủy diệt của nền văn hóa truyền thống xung quanh vấn đề tiền bạc, và cần có điều gì để phá vỡ vòng kìm kẹp đó, cho dù bạn là ai và ở đâu đi nữa, và cuối cùng là sức mạnh của việc thể hiện lập trường. Ở bang Tamil Nadu, miền Nam Ấn Độ, trong một chuyến công tác cho Dự án Xóa đói, tôi và một số đồng nghiệp đã được mời gặp một nhóm phụ nữ đến từ một ngôi làng ở Dharmapuri, một trong những vùng nghèo nhất Ấn Độ. Ở đó, quây quần dưới những lùm cây subabul, chúng tôi đã được kể cho nghe những bí ẩn khủng khiếp và những gánh nặng u sầu, tủi hổ và tội lỗi mà những người phụ nữ này phải gánh chịu. Ở vùng này, tục lệ giết các bé gái sơ sinh diễn ra thường xuyên. Phụ nữ chẳng có mấy giá trị trong xã hội, và họ phải sống một cuộc đời nô lệ và chịu nhiều đày đọa. Thật đáng buồn, sinh con gái nghĩa là sau này gia đình sẽ phải chuẩn bị một khoản hồi môn khổng lồ khi cô gái đi lấy chồng. Việc này có thể, và thường làm lụn bại những gia đình nghèo khó. Vì vậy, những ông bố bà mẹ tương lai đều cầu mong có con trai. Những người phụ nữ sinh ra con gái thường bị đánh đập, còn những đứa bé thì bị chính những người phụ nữ giết chết ngay sau khi vừa được sinh ra. Những người chồng thì nhục mạ vợ mình nếu sinh con gái, và còn từ phía những người phụ nữ, theo họ thì cuộc đời của một bé gái vô cùng khủng khiếp, và nó sẽ trở thành một gánh nặng tài chính cho gia đình, bởi vậy giết chúng đi lại là nhân đạo hơn. Hủ tục này không được nhắc đến công khai, nhưng nó mặc nhiên được lặng lẽ chấp thuận và tiếp tay bởi những người đàn ông cũng như phụ nữ trong làng. Có khoảng 16 phụ nữ đã đến gặp tôi và bốn người đồng nghiệp khác. Mỗi người trong số họ đã từng tự tay giết chết ít nhất một người con gái của mình, và cũng đã từng giúp những người phụ nữ khác làm điều đáng ghê sợ đó. Trong buổi gặp gỡ nói chuyện thân mật và trong bí mật này, lần đầu tiên họ kể lại những trải nghiệm khủng khiếp khi tự tay giết những bé gái, và giãi bày khát khao tột độ muốn được chữa lành vết thương sau những chấn động tâm lý đó. Họ muốn cứu giúp những bà mẹ và những bé gái khác thoát khỏi thảm kịch này. Ở đó bên chúng tôi, những người phụ nữ đến từ bên kia thế giới, họ đã phá vỡ sự im lặng vốn kéo dài từ rất lâu. Họ đã có thể công khai khóc thương cho những đứa trẻ mà họ đã giết. Họ than khóc và rền rĩ. Chúng tôi đã phải ôm chầm lấy nhau và nức nở. Chứng kiến nỗi đau của họ là điều gần như không thể chịu đựng được với chúng tôi. Sau đó, vừa sụt sùi họ vừa chia sẻ cho chúng tôi biết rằng họ muốn đoàn kết lại để quyết tâm đấu tranh cho giá trị của cuộc sống và của các bé gái. Họ quyết tâm tự mình chấm dứt những hủ tục kinh khủng này và trợ giúp những người phụ nữ khác làm theo. Họ nhận thấy rằng sinh mạng của một bé gái giá trị hơn nhiều so với khoản hồi môn sau này phải trả, hơn nữa những hành động đó đã khiến họ phải trả giá bằng chính sinh mạng của con gái mình và của chính mình. Những người phụ nữ bắt đầu tự hứa rằng họ sẽ đánh dấu phút giây mà cái vòng luẩn quẩn này kết thúc. Họ sẽ tha thứ cho chính mình, và cầu xin Chúa trời cùng linh hồn những đứa con gái của họ tha thứ, và họ sẽ không bao giờ giúp một người phụ nữ nào khác giết con mình nữa. Ngoài ra, nếu họ nghe thấy có người phụ nữ nào có ý định giết con gái mình, họ sẽ làm mọi thứ để thuyết phục người phụ nữ ấy từ bỏ ý định khủng khiếp đó. Tôi đã cảm thấy sững sờ bởi những lời thú tội của họ, đau xé lòng vì sự ân hận của họ, và rất cảm kích trước lòng can đảm của họ. Họ sẽ là thế hệ những người phụ nữ phá vỡ sự im lặng của cả vùng này, đứng lên vì giá trị của chính mình và con gái mình. Họ sẽ là thế hệ sẽ chấm dứt hủ tục chết chóc này. Sau đó họ đã nói một điều làm tôi xúc động sâu sắc, mặc dù tôi đã không nhận ra điều đó cho tới tận một vài ngày sau. Họ nói họ đã không thể tiến những bước dũng cảm này nếu không có "những đôi mắt và đôi tai ngoài cuộc" của chúng tôi. Trước đó họ đã muốn phá vỡ sự im lặng này, nhưng họ cảm thấy bất lực khi họ còn đang sinh sống trong một nền văn hóa cho rằng các bé gái cần phải bị giết chết còn những người phụ nữ cần phải giữ im lặng. Giờ đây họ tìm thấy sức mạnh quyết tâm của mình. Việc chúng tôi chứng kiến quyết tâm ấy càng làm cho nó trở nên sắt đá hơn. Họ thề là sẽ chấm dứt tục lệ hồi môn khủng khiếp, một truyền thống đã khiến cho cuộc đời người phụ nữ trở thành một món nợ kể từ khi họ được sinh ra. Họ thề sẽ bắt đầu tiến những bước mà họ cho là khó khăn nhất – nói chuyện trực tiếp với những người đàn ông. Ngồi giữa những người phụ nữ này và lắng nghe câu chuyện của họ, tôi bắt đầu nhận thấy vì sao mà những vụ giết chóc này lại được dung thứ, thậm chí là chấp nhận. Từ trong thâm tâm, họ đã biết rằng đây là điều sai trái. Giờ đây họ đã nhận ra tác hại của tục lệ hồi môn đã bóp méo nhận thức của họ về giá trị của ngay chính cuộc sống như thế nào. Bằng cách phân tích rạch ròi truyền thống được mặc nhiên công nhận này, họ đã bắt đầu chặng đường dài giải phóng mình khỏi vòng kìm kẹp đó. Sau một vài ngày và rất nhiều giờ trò chuyện thân mật, họ đã hỏi tôi xem liệu có điều gì trong nền văn hóa của tôi làm ngập tràn tâm trí tôi hay không. Đứng từ góc người trân trọng và suy tôn sự sống của chúng ta, tôi đã chia sẻ với họ cảm giác thật sự khó chịu với việc chủ đề bạo lực xuất hiện nhan nhản trên các phương tiện thông tin đại chúng khắp nước Mỹ, đặc biệt là trên phim ảnh và truyền hình. Tôi đã nói rằng ở Mỹ, chúng ta dường như nhắm mắt nhắm mũi tạo ra những hình ảnh bạo lực nhằm phục vụ cho những thói giải trí bẩn thỉu và vô vị nhất có thể tưởng tượng ra – tất cả đều vì tiền. Những hình ảnh và thông điệp khủng khiếp này giờ đây đã được xuất khẩu ra khắp thế giới, xuất phát từ chỉ một nhóm rất ít những người đầy quyền lực trong ngành giải trí của New York và Hollywood. Có lẽ chỉ chưa đầy một nghìn người là tác giả của các chương trình và hình ảnh bạo lực này, nhưng số lượng tiền đổ vào ngành công nghiệp này thì nhiều không kể xiết, và sự thèm khát lợi nhuận thì luôn cùng sánh bước với nhu cầu ngày một lớn của toàn xã hội muốn được xem những hình ảnh bạo lực và tàn phá. Họ nói với tôi rằng họ hiểu điều đó, và họ sẽ đứng về phía tôi nếu tôi dám nói lên điều này trước cả đất nước và nền văn hóa của tôi. Họ đã nhìn thẳng vào mắt tôi và nói với tôi rằng hãy nhớ một điều là khi đó họ sẽ đến bên tôi, khích lệ tôi khi tôi nói lên điều đó. Chỉ trong vòng vài giờ sau khi trở về nhà, quyết tâm của tôi đã được thử thách. Tôi đã phải vội vàng quay trở về để dự một buổi gặp gỡ – ăn tối tại một căn nhà sang trọng ở Beverly Hills. Hôm đó tôi được xếp ngồi cạnh một đạo diễn tài năng với một loạt những bộ phim nổi tiếng gắn liền với tên tuổi của ông. Chỉ ngay trước chuyến đi tới Ấn Độ, tôi cũng đã xem một đoạn phim giới thiệu về bộ phim sắp được khởi chiếu của ông, và nó thật khủng khiếp. Đó là một bộ phim vô cùng bạo lực, hoàn toàn khác so với chất lượng những bộ phim đã giúp tạo dựng nên tên tuổi cho ông. Chúng tôi trò chuyện một chút về các công việc hiện thời của mình, và cuối cùng tôi đã mạnh dạn hỏi ông ấy câu hỏi đã luôn khiến tôi phải trăn trở. Bộ phim bạo lực kia quả là một sự chệch hướng so với những tác phẩm trước đây của ông, và vì thế làm phai nhạt hình ảnh một người đạo diễn tài ba của ông. Tại sao ông đã sản xuất bộ phim này? Ông đã trả lời, lý do là có thể dễ dàng thu được nhiều tiền từ bộ phim này. Ông không lấy làm tự hào vì bộ phim này, nhưng bộ phim mang lại một số tiền nhiều không thể tưởng tượng nổi trong khi ông chỉ phải đầu tư một chút thời gian và tài năng mà thôi. Đó quả là một lời mời hấp dẫn khó mà từ chối. Lý do này không phải là một điều gì đó tội lỗi hay đáng bất ngờ, đặc biệt là trong nền văn hóa của Hollywood. Trên thực tế, trong nền văn hóa Hollywood, đó là điều được mặc nhiên công nhận. Vấn đề về nội dung vô trách nhiệm, không lành mạnh và thậm chí là suy đồi, và những ảnh hưởng của nó lên toàn thế giới không phải là chủ đề được bàn tới trong nền công nghiệp phim ảnh giải trí này. Tiền bạc đóng vị trí tối cao ở nơi đây, đến nỗi nó trở thành lý do lý giải được động cơ của tất cả mọi người khi họ cần làm bất cứ điều gì đó, thậm chí là những điều đi ngược lại với lương tâm của họ. Tôi vẫn nghĩ về những người phụ nữ Ấn Độ mà tôi đã chia tay mới chỉ 48 giờ trước đó, và về lời nhận xét của họ rằng cuộc trò chuyện của chúng tôi – "những đôi mắt và đôi tai ngoài cuộc" của chúng tôi – đã giúp họ tìm lại được lương tâm mình và lòng can đảm để sống thật với những giá trị thầm kín nhất của mình. Giờ đây, khi đã quay trở về nhà, đang ngồi đây trong một bữa tối thịnh soạn và đàm đạo về những bộ phim dở tệ mà lại được trả nhiều tiền, tôi đã phải đối mặt với sức mạnh của nền văn hóa trọng tiền bạc của chúng ta trong việc làm chúng ta mờ mắt và lương tâm chúng ta phải nhượng bộ theo yêu cầu của nó. Để khách quan nhận ra sự điên rồ của một nền văn hóa khác là điều dễ dàng. Nhưng không dễ dàng gì để có thể nhìn nhận nền văn hóa của chính chúng ta – nền văn hóa trọng tiền bạc – và những hành vi của chúng ta trước tiền bạc cũng khách quan như vậy. Chúng ta bị nền văn hóa này vây quanh, giăng bẫy, cũng giống như những người phụ nữ Ấn Độ trong nền văn hóa của họ. Trong môi trường và bối cảnh của họ, họ không bị coi là điên rồ khi giết những đứa con của mình. Họ hoàn toàn làm theo những giá trị văn hóa bao bọc quanh mình, cũng giống như vị đạo diễn tài ba này hoàn toàn đồng bộ với những giá trị văn hóa xung quanh ông, với tư cách là một đạo diễn nổi tiếng, người có thể kiếm được hàng triệu đô-la chỉ trong vòng vài tuần bỏ ra thực hiện một bộ phim bạo lực và rác rưởi. Trong khi nói chuyện, tôi kể cho ông nghe câu chuyện về những người phụ nữ Ấn Độ, và khuyến khích ông nhận ra được nét tương đồng. Tôi đã chia sẻ với ông quyết tâm đã được đánh thức trong việc chất vấn những suy nghĩ và thái độ đã được mặc nhiên công nhận về tiền bạc trong nền văn hóa của chúng ta, mà chúng có thể dẫn đến những hành động hạ thấp và hủy hoại giá trị của sự sống. Tôi khích lệ ông cùng làm như vậy. Chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện sâu sắc về vấn đề này. Đó là bước khởi đầu. Tôi không thể biết được cuộc đối thoại này có ý nghĩa như thế nào đối với ông nhưng đối với tôi nó là phút giây khi mà sự im lặng tuyệt đối xung quanh nền văn hóa trọng tiền bạc độc hại của chúng ta trở nên đột ngột rõ ràng và đau đớn. Tôi đã biết việc mình phá vỡ sự im lặng đó là bước đầu tiên của việc phá bỏ sự kìm kẹp của nó lên cuộc đời tôi, và có lẽ là của những người khác nữa.
PHÁ VỠ SỰ IM LẶNG, THỂ HIỆN LẬP TRƯỜNG Bấm để xem Sức mạnh thầm lặng của nền văn hóa trọng tiền bạc có ảnh hưởng như nhau lên tất cả chúng ta. Đó là một trong những phần khó nhận biết và từ bỏ nhất trong cuộc sống của chúng ta. Chúng ta nhượng bộ, tự làm tổn thương chính mình, đôi lúc không có điểm dừng, đôi lúc lại gạt bỏ sự dè dặt sang một bên, cố gắng lý giải các hành động của chúng ta là chấp nhận được, và thậm chí là hợp lý. Chúng ta cằn nhằn, nhưng chúng ta không hề chất vấn. Chúng ta kêu than, nhưng chúng ta không hề phản đối hay từ chối. Chúng ta cảm thấy bị mắc kẹt và chẳng mấy vui vẻ, nhưng hiếm khi chúng ta tiến những bước tới việc giải phóng bản thân. Những người phụ nữ Ấn Độ ở Dharmapuri đã phải đối mặt với một cuộc chiến ngược dòng đầy cam go để ngăn chặn tục giết hại trẻ em, và thách thức đồng thời xóa bỏ truyền thống hồi môn. Đó là một quyết tâm chắc chắn sẽ phải chịu những lời chế giễu của rất nhiều phụ nữ khác, và những hậu quả vô cùng khắc nghiệt từ những người đàn ông trong làng. Họ đã hành động với lòng can đảm hiếm thấy. Sự vùng lên vì sự sống cho những đứa con gái của họ cũng chính là cho bản thân họ. Sự vùng lên vì chính mình của họ cũng chính là sự vùng lên vì sự thiêng liêng của mọi sự sống cũng như phẩm giá con người. Với kinh nghiệm là một nhà gây quỹ, cũng như làm việc trong lĩnh vực hỗ trợ tiền bạc và các nguồn lực khác, tôi đã nhiều lần nhận thấy rằng một quyết tâm chân chính, bắt rễ từ sự đầy đủ, luôn đáng tin cậy, luôn hướng sinh, luôn vang dội, và thật khó tin luôn luôn thành công. Khi chúng ta kiên định được theo một quan điểm thể hiện quyết tâm của tâm hồn mình, nó sẽ được truyền thêm sức mạnh từ sự can đảm của trái tim. Một người dám đứng lên thể hiện lập trường của mình sẽ biến đổi từ việc chỉ "có một quan điểm" cho tới khám phá ra "khả năng nhìn nhận" hay là khả năng nhìn xa trông rộng. Khi chúng ta đứng lên thể hiện lập trường, chúng ta sẽ có được tầm nhìn sâu sắc. Ở Dharmapuri, sự trỗi dậy của những người phụ nữ đã tạo ra một bầu không khí rõ ràng và chân thật trong cuộc đời của họ, và sự thức tỉnh này đã lan ra khắp gia đình họ, những ngôi làng của họ, khu vực của họ, và cả quốc gia của họ. Một quyết tâm chân chính cũng liên tục tạo ra những nguồn lực để duy trì chính nó và thường là theo những cách đáng ngạc nhiên, và thậm chí gần như là bí ẩn. Sau khi đứng lên thể hiện lập trường của mình và nói lên sự thật, những người phụ nữ này đột nhiên tìm thấy đồng minh ở khắp mọi nơi. Một cặp vợ chồng nọ là hai ngôi sao điện ảnh nổi tiếng nhất ở Ấn Độ – đã nghe được những thông tin về chiến dịch chấm dứt tục giết hại những bé gái ở Dharmapuri đã ngỏ ý muốn giúp đỡ. Họ đã quay một đoạn phim quảng cáo phục vụ công chúng, được trình chiếu trước mỗi buổi chiếu tại rạp chiếu phim ở Dharmapuri và trên khắp cả bang Tamil Nadu, nơi có dân số lên đến 55 triệu người, và phim ảnh có khả năng vươn tới mọi ngóc ngách. Đoạn phim ngắn này khéo léo kể về sự ra đời của đứa con gái họ, cùng với niềm vui cũng như sự hân hoan của họ chào đón đứa bé đến với thế giới này. Đoạn phim thể hiện niềm vui sướng khi có một bé gái bước vào cuộc đời họ, sự hồi hộp của việc đảm bảo cho cô bé được hưởng một nền giáo dục tốt nhất, và những thành quả do cô bé đạt được khi họ nuôi dưỡng và đùm bọc cô bé. Đoạn phim minh họa món quà mà người con gái mang lại khi cha mẹ về già, và giá trị tuyệt đối của những người phụ nữ cũng như các bé gái trong xã hội Ấn Độ. Đoạn phim này được chiếu nhiều lần tại các rạp chiếu phim, mang đến một lăng kính mới mà qua đó có thể nhìn nhận giá trị và sự đóng góp của những người phụ nữ trong xã hội của họ. Sau đó lại có một ca sĩ nổi tiếng biết tới chiến dịch này, và cô đã viết lời và thu âm một bài hát ca ngợi giá trị của những cô con gái – về tầm quan trọng của họ đối với tương lai và sự phát triển lành mạnh của đất nước, và tại sao các cô bé đều là trái tim và tâm hồn của mọi gia đình và mọi ngôi làng. Bài hát này trở thành một hiện tượng và nó phổ biến tới mức mọi người đều biết lời bài hát, và sẽ lẩm nhẩm hát theo mỗi khi họ nghe thấy nó, qua đó càng củng cố thêm những niềm tin mới mẻ này bằng chính giọng hát của mình. Các nhà báo bắt đầu đăng tin về chiến dịch địa phương này, và thông điệp mới này bắt đầu bén rễ trên các phương tiện thông tin đại chúng và trong các cuộc trò chuyện ngoài đường phố. Chẳng bao lâu sau mọi người trong vùng đều đã hiểu được rằng thời thế đã thay đổi, và rằng những người phụ nữ và các bé gái đều đáng được chào đón như những con người có giá trị, và là những thành viên quan trọng của xã hội. Ngày nay, tục lệ chuẩn bị của hồi môn khi con gái đi lấy chồng – tục lệ đã khiến bao người sợ không dám sinh con gái – đã không còn được mặc nhiên công nhận nữa. Nó đã được thách thức và chất vấn công khai, và còn có cả một phong trào mạnh mẽ, có tổ chức đấu tranh nhằm bãi bỏ nó. Phụ nữ đang trở thành những người kiếm cơm quan trọng trong gia đình, đóng góp đáng kể cho thu nhập của gia đình, các ngành nghề thủ công và cho toàn thể xã hội. Phụ nữ đang tham gia vào bộ máy nhà nước, và đang bước lên các vị trí lãnh đạo. Lập trường mà một nhóm nhỏ những người phụ nữ đã tạo dựng nên hơn 12 năm trước dưới tán cây subabil đang thay đổi chính cuộc sống của mọi người dân trong khu vực này. Đó là điều tất yếu nhưng lại dối trá. Tục hồi môn và giết các bé gái sẽ vẫn là điều tất yếu một khi mọi người vẫn còn buông xuôi trước câu chuyện huyễn hoặc đó. Những người phụ nữ đã thu lấy can đảm để phá vỡ sự im lặng đó đã làm một điều gì đấy vừa quan trọng vừa dũng cảm, thứ mà vẫn tồn tại sẵn có trong mỗi chúng ta trong mối quan hệ của mình với tiền bạc. Đoạn trò chuyện của tôi với ông đạo diễn nổi tiếng kia là bước khởi đầu để phá vỡ sự im lặng của tôi trước sự tham lam và lạm dụng của nền văn hóa trọng tiền bạc của chúng ta, ở Hollywood và những nơi khác nữa trên thế giới.
HÃY ĐỂ NGƯỜI KHÁC PHẢI LẮNG NGHE MÌNH NHỜ TIỀN BẠC LÊN TIẾNG Bấm để xem Ở chính đất nước chúng ta, trong chính cộng đồng của chúng ta, gia đình của chúng ta, cuộc hôn nhân của chúng ta, trong những mối quan hệ bè bạn và thậm chí ngay trong sâu thẳm trái tim và khối óc của chúng ta, ta đều rất có thể sẽ phải đối mặt với sự nghi hoặc và thậm chí là bất đồng khi đi tìm một con đường khác cho mối quan hệ với tiền bạc. Có rất nhiều cách để phá vỡ sự im lặng và bắt tay vào hành động, nhưng hành động trực tiếp với tiền bạc của chúng ta là một hành động luôn sẵn có và rất quyết liệt trong chính mỗi con người. Một số người trong chúng ta có thể chuyển hóa sự tập trung của mình vào việc đóng góp hào phóng hơn cho các tổ chức thực hiện những công việc mà chúng ta muốn ủng hộ. Một số chúng ta rất cẩn trọng trong việc sử dụng tiền bạc có đạo đức, qua đó chúng ta có thể cắt đứt nguồn tiền chảy tới những người và những sản phẩm làm giảm giá trị của cuộc sống. Một số người trong chúng ta lại có thể cống hiến thông qua các hoạt động công ích, hoặc các lá phiếu ủng hộ các khoản chi có trách nhiệm đối với toàn thể xã hội của chính phủ, trên các lĩnh vực như y tế, giáo dục và an ninh. Cho dù lựa chọn con đường nào, chúng ta đều thể hiện chính mình bằng cách mang tiền ra thế giới, và đi kèm với mỗi đồng tiền đó đều là sức lực và lương tâm của chúng ta. Thế giới quan về sự khan hiếm và sự ham muốn có "nhiều hơn nữa" đã phải buông lỏng dần vòng kìm kẹp của nó, và chúng ta bắt đầu đi theo những lựa chọn khác nhau. Tiền bạc trở thành một ống dẫn, một con đường để thể hiện những lý tưởng cao cả nhất của chúng ta. Tiền trở thành phương tiện của tình yêu và quyết tâm của chúng ta, thể hiện rõ nét nhất bản chất thực con người của ta, hơn là phương tiện của sự tiêu thụ được thúc đẩy bởi sự thiếu hụt, trống trải và sự cám dỗ của các thông điệp bên ngoài. Một trong những động lực to lớn của tiền bạc đó là chúng tạo chỗ đứng vững chắc cho chúng ta, và cho ngay cả những quyết tâm của chúng ta nữa, làm cho chúng trở nên thật sự hiện hữu trên thế giới này. Chúng ta có thể hy vọng xây dựng được những ngôi trường khang trang hơn, một môi trường xanh sạch hơn, và hòa bình cho toàn thế giới; thậm chí chúng ta có thể làm các công tác tình nguyện, nhưng khi chúng ta đặt tiền bạc dưới những ý định đó, chúng ta sẽ trở nên thật sự nghiêm túc với các vấn đề này. Tiền bạc là một công cụ tuyệt vời để chuyển hóa ý định trở thành hiện thực, tầm nhìn trở thành kết quả. Khi bạn sống trong sự đầy đủ và bạn đứng lên đấu tranh vì một điều gì đó, nghĩa là bạn đang mở trái tim mình ra và cả trái tim của những người xung quanh bạn. Và khi bạn làm điều đó, bạn sẽ tạo ra tầm nhìn, tạo ra hiện thực, và nuôi dưỡng nó cho đến khi mọi trở ngại cuối cùng sẽ đều tan biến đi. Mahatma Gandhi, Martin Luther King, Elizabeth Cady Stanton, Mẹ Têrêsa – trong suốt lịch sử đã có những người không hề được bầu lên hay được giao quyền lực, hay sinh ra để thừa kế quyền lực, mà họ vẫn có tác động làm thay đổi tiến trình các sự kiện trong lịch sử loài người nhờ sức mạnh lập trường của họ – không chỉ là những nhà lãnh đạo hay xuất hiện trước công chúng, mà còn là vô số những con người khác, những người thể hiện lập trường cùng với tiền bạc của mình thông qua các hoạt động tẩy chay, đóng góp, hoặc mua những món hàng quyên góp cho các hoạt động xã hội. Không ai nghĩ Martin Luther King là một nhà gây quỹ, nhưng quyết tâm đấu tranh cho quyền lợi của tất cả mọi người của ông đã thu hút hàng triệu đô-la cho các hoạt động vì quyền công dân ở đất nước này. Mẹ Têrêsa đã thu hút được hàng chục triệu đô-la quyên góp từ mọi người trên khắp thế giới, những người cảm động trước nỗ lực của mẹ nhằm kết nối những ước mong của chính họ đến với việc tạo nên một sự khác biệt, và khẳng định điều đó với chính tiền bạc của họ. Sức mạnh này đều có trong tất cả chúng ta: Tất cả mọi người ở tất cả các thời kỳ trong tất cả các lĩnh vực của đời sống và trong mọi chương của lịch sử. Những người có ít hay không có đồng nào cũng đều có khả năng điều chỉnh hướng lưu chuyển của tiền bạc và các nguồn lực theo những cách có ý nghĩa không kém gì những người có nhiều tiền hơn họ rất nhiều. Chỉ đơn thuần với hành động kiên quyết giữ vững lập trường của mình, họ đã mở đường và tạo ra bối cảnh giao tiếp cho những người khác tiếp bước tiến lên và lên tiếng.
SỬ DỤNG NHỮNG LỰA CHỌN CỦA CHÚNG TA ĐỂ TỔ CHỨC CUỘC SỐNG VÀ TIỀN BẠC Bấm để xem Tôi biết rằng trong cuộc sống của mình đã có những lần tôi đã nghĩ rằng tôi không có đủ một thứ gì đó để có thể thậm chí là tiến những bước đầu tiên nhằm thực hiện một kế hoạch vĩ đại nào đó. Thình thoảng "thứ gì đó" là tiền. Có lúc nó lại là thời gian, và có lúc nó là sự sẵn sàng tin rằng tôi, chính tôi, có thể tạo ra một hiệu quả nào đó. Khi lần đầu quyết tâm theo đuổi hoạt động xóa đói, tôi đã nghĩ mình không thể tham gia hiệu quả được bởi còn có ba đứa con, một người chồng và hàng đống những trở ngại đang hiện hữu. Nhưng khi tôi thật sự lắng nghe lòng mình và cho phép chính mình cảm nhận tiếng gọi của thế giới và những gì tôi có để đóng góp, tôi đã dấn thân vào điều đó, giải phóng bản thân tôi đến với điều đó, và cho phép nó định hình cuộc sống của tôi. Tất cả mọi lựa chọn về tiền bạc của tôi, từ đầu tư cho đến đóng góp chi tiêu và tiết kiệm, đều được quyết định dựa trên quyết tâm đó. Tất cả mọi thứ đều là hình thức thể hiện ra bên ngoài của quyết tâm mà chúng ta đã định. Nói thế không có nghĩa là không có những giây phút hồi hộp và thách thức, nhưng khi đó, cũng như bây giờ, khi chúng ta tìm lại quyết tâm sâu lắng của mình và những gì chúng ta muốn đấu tranh, tất cả mọi thứ rồi sẽ trôi chảy trở lại, và chúng ta sẽ nhận thấy được một cảm giác tự do. Liệu bạn có thể nhớ được (trước khi những tấm thẻ tín dụng xuất hiện trong cuộc đời bạn) niềm vui của việc giành dụm tiền để mua một món đồ gì đó bạn thật sự cần hay không? Khi còn là một đứa trẻ, có thể đó là món đồ chơi mà bạn tự chọn lấy. Sau này, đó có thể là chiếc xe ôtô hoặc căn nhà đầu tiên mà bạn mua được. Hoặc có lẽ nó là một món quà đặc biệt dành tặng người nào đó. Với quyết tâm có ý thức đó, cứ mỗi khi bạn bỏ qua cơ hội để tiêu tiền vào một thứ gì đó khác, sự tiếc nuối sẽ dễ dàng bị lấn át bởi sự vui thú nhờ quyết tâm của bạn và cảm giác thỏa mãn rằng ta đã tiến tới rất gần ngày có được/đạt được thứ đó. Hầu hết chúng ta nghĩ rằng tự do có nghĩa là giữ cho các phương án lựa chọn của chúng ta ở trạng thái mở, luôn luôn sẵn sàng phản ứng, và thường thì chiến lược này chỉ tạm thời mang lại cho bạn một chút không gian mà thôi. Tuy nhiên, cuối cùng việc giữ cho các phương án của mình ở trạng thái mở vĩnh viễn sẽ lại trở thành nhà tù của chính nó. Bạn sẽ không bao giờ có thể lựa chọn. Bạn sẽ không bao giờ có thể yêu được. Bạn sẽ không bao giờ có thể cưới được. Bạn sẽ không bao giờ có thể tìm được việc làm. Bạn sẽ không bao giờ có thể thật sự khám phá ra số phận của mình, bởi bạn không dám giành toàn tâm toàn ý cho nó. Nếu như bạn nhìn lại những trải nghiệm về sự tự do trong cuộc đời mình, rất có thể đó không phải là những lúc mà bạn cân nhắc giữa các phương án khác nhau, hay cân nhắc để chắc chắn không đưa ra một quyết định sai lầm nào. Mà đó là khi bạn được thể hiện hết mình. Đó là khi bạn lựa chọn hết mình, khi bạn biết rằng bạn đang ở đúng chỗ mà bạn cần phải có mặt, khi có lẽ là bạn cảm thấy một điều gì đó có tính định mệnh. Đó là khi chúng ta tự do và được thể hiện mình, và vui vẻ cũng như bình yên trong nhiều hoàn cảnh – khi chúng ta lựa chọn chúng. Chúng ta mang sự tự do đó vào mối quan hệ của mình với tiền bạc, khi chúng ta tập trung vào sự đầy đủ, khi chọn cách quý trọng những nguồn lực sẵn có, khi cảm nhận sự tuôn chảy của chúng qua cuộc đời chúng ta, và khi ta sử dụng chúng để tạo ra sự khác biệt. Trải nghiệm phối hợp tiền bạc và linh hồn này đều có sẵn trong mỗi chúng ta, thậm chí trong những giao dịch nhỏ nhặt và buồn tẻ nhất liên quan đến tiền, hoặc trong các lựa chọn khác mà chúng ta thực hiện hàng ngày, điều giúp cho chúng ta dần thoát khỏi vòng kìm kẹp của tiền bạc. Chính sức mạnh vô song của cách đương đầu với tiền bạc và cuộc đời đó đã nổi lên vào một ngày ở Bắc Kinh, trong một hội thảo quốc tế của những người nói chung là có ít tiền nhất, và có ít hoặc tuyệt đối không có sự kiểm soát đối với tiền: Những người phụ nữ.
HỘI THẢO PHỤ NỮ BẮC KINH: TIỀN BẠC, LINH HỒN VÀ LÒNG DŨNG CẢM Bấm để xem Vào năm 1995, tôi đã hòa mình vào hơn 50.000 phụ nữ đến từ khắp nơi trên thế giới tề tựu về Bắc Kinh để tham dự Hội thảo lần thứ Tư về Phụ nữ của Liên hợp quốc. Hội thảo Phụ nữ Bắc Kinh, sau này được gọi như vậy, là một hoạt động có tầm ảnh hưởng lâu dài. Tôi đã rất kinh ngạc trước khả năng của những người phụ nữ đến từ rất nhiều nơi trên thế giới vì họ đã có thể thu thập đủ nguồn lực để có mặt tại đây, và đã sử dụng những nguồn lực đó theo những cách cho phép họ có thể nói lên ý kiến của mình cho toàn thế giới nghe thấy. Bạn có thể cảm nhận được sức mạnh của lòng quyết tâm của họ. Tại sân bay, trong một biển phụ nữ đến tham dự hội thảo, từ những kiểu dáng, chất liệu và họa tiết trang trí quần áo, tôi có thể chỉ ra rằng có rất nhiều người không thuộc tầng lớp giàu có tại đất nước của họ. Từ kinh nghiệm của mình ở những đất nước đó, tôi biết rằng những người đó là những người có rất ít tiền, vậy mà họ đã tiến hành một chuyến đi tốn kém hàng nghìn đô-la để có mặt tại một cuộc họp mà ắt hẳn phải có rất nhiều ý nghĩa đối với họ. Tôi biết những người này không thể trang trải nổi cho chuyến đi của họ. Nó chiếm đến hai năm tiền lương của họ. Và họ đều đến từ những nơi mà phụ nữ bị áp bức nặng nề và trả lương rẻ mạt, vậy thì tại sao họ có thể đến đó được? Họ đã xoay sở tiền bạc như thế nào để có thể đến được nơi đây? Câu trả lời nằm ở trong câu chuyện của mỗi người phụ nữ về lập trường mà họ đã chọn lựa cho cuộc sống của mình. Một trong những phiên họp cảm động nhất được gọi là Tòa án Nhân quyền. Đó là khoảng thời gian dành cho những lời lên án các hành động vi phạm nhân quyền đối chống lại phụ nữ, và phụ nữ đứng lên để chứng kiến, và chia sẻ những câu chuyện của mình. Căn phòng chứa khoảng 500 người, đã chật kín. Tôi đã rất may mắn mới lọt được vào trong. Đám đông phụ nữ rất rộn rã, náo nhiệt này cứ lặng đi sau mỗi lần có một người phụ nữ đến lượt mình tiến về phía bục phát biểu, trịnh trọng tuyên thệ và kể lại những gì mà cô ấy đã phải trải qua. Người phụ nữ đầu tiên kể lại câu chuyện của mình là một phụ nữ người Maya làm nông đến từ Guatemala. Trông cô nhỏ nhắn, nhưng không hề nhỏ bé, trên người mặc bộ quần áo kiểu Guatemala đẹp đẽ và sặc sỡ. Căn phòng lặng đi khi cô được những người chị em Maya khác đỡ lên bục phát biểu. Cô đã bị gây thương tật và dường như đang trong cơn đau đớn. Đôi mắt tôi nhòa lệ trước cả khi cô bắt đầu phát biểu. Rõ ràng là một điều gì đó quan trọng đang đến. Cô chia sẻ lại câu chuyện của mình với chất giọng nhẹ nhàng bằng tiếng Tây Ban Nha, sau đó được dịch ra tiếng Anh, rằng cô và chồng mình có với nhau 11 đứa con. Một ngày nọ, quân đội đến trang trại của cô để tìm chồng và hai người con trai cả của cô, những người tham gia vào cuộc nổi dậy của những người Anhđiêng. Ba người đó đang chạy trốn, nhưng cô không biết họ ở đâu, và cô đã nói với những tên lính rằng cô không biết hiện họ đang ở đâu. Vì thế những tên lính bắt đầu một màn hành hạ thâm hiểm, trước hết bằng cách lần lượt giết từng con vật trong trang trại của cô. Cô đã nhắc đi nhắc lại, khẩn thiết van nài họ rằng cô không biết gì hết, cô không hề có thông tin về họ. Những tên lính từ chối câu trả lời của cô. Chúng giết những con lợn, rồi những con chó, và rồi đến những con bò sữa của cô. Sau khi giết hết các con vật của cô, chúng dọa là sẽ giết những đứa con của cô. Cô thét lên và khóc lóc, van nài rằng cô không biết gì về người chồng và hai người con trai lớn –họ không để lại thông tin về vị trí ẩn náu của mình chính vì họ biết rằng nếu cô cố nói dối về nó, cả gia đình sẽ lâm vào hoàn cảnh hiểm nghèo hơn. Cô van xin những tên lính chấm dứt việc giết chóc. Chúng đã không dừng lại. Chúng đã giết từng đứa trẻ một ngay trước mắt cô. Cô đang cho con bú, và chúng đã giằng đứa bé ra khỏi vòng tay cô, cắt hai bên ngực cô và sau đó giết cả đứa bé. Chúng giết chóc và đốt phá mọi thứ trong trang trại, chỉ để lại cô cùng những vết thương trên mình. Chúng tôi lắng nghe trong yên lặng và bàng hoàng, khi cô ấy hồi tưởng lại cuộc tấn công man rợ đó. Cô không bao giờ còn thấy chồng và hai con trai quay về nữa. Khủng hoảng, thương tật và cô đơn, cô bắt đầu quá trình trị thương cho cơ thể, nhưng cô nhận ra rằng chữa lành trái tim và tâm hồn thì còn khó khăn hơn thế. Từ trong sâu thẳm nỗi buồn đau của mình, một ý nghĩ bắt đầu định hình trong đầu cô, nó mang một hạt giống của sự hy vọng. Ý nghĩ đó là những người phụ nữ sẽ là chìa khóa để chấm dứt bạo lực: Những người phụ nữ giống như cô, từng người phụ nữ một cũng như toàn thể nữ giới. Cô trở nên quyết tâm hơn, mong muốn những người phụ nữ khác lắng nghe câu chuyện của mình, đưa nó đến với những nơi mà nó có ý nghĩa và có sức mạnh. Cô biết đến Hội thảo Phụ nữ Bắc Kinh, cuộc gặp gỡ lớn nhất trong lịch sử của nữ giới, và cô biết rằng mình phải có mặt ở đó. Cô vẫn còn trang trại của mình, vì vậy cô đã bán nó, bán tất cả tài sản của mình, tất cả mọi thứ. Sau đó cô ấy đã thu gom tất cả mọi thứ còn lại và vay tiền những người họ hàng còn lại trong đại gia đình của mình. Cô gom lại chỉ vừa đủ số tiền để mua vé máy bay tới Bắc Kinh. Không đủ tiền để ở lại khách sạn hay ăn uống, hoặc thậm chí là bay trở về nước; chỉ đủ cho cô đến đó và đứng ra làm chứng. Cô đã kể cho chúng tôi toàn bộ câu chuyện, từng sự thật một, cô đã biến câu chuyện khủng khiếp này thành một sự đóng góp. Cô cũng cho biết rằng mình đã bán mọi thứ và không còn chút tiền nào nữa, nhưng cô biết rằng nếu có chết ngay lúc đó, thì cuộc đời của cô cũng vẫn có ý nghĩa bởi những người phụ nữ có quyết tâm và lòng nhiệt tình sẽ lắng nghe câu chuyện của cô ấy và sử dụng nó vào trong công cuộc xây dựng hòa bình của họ, sử dụng nó như một công cụ dẹp tan các thế lực bạo tàn và áp bức trên khắp thế giới. Căn phòng chật kín 500 người phụ nữ lắng nghe và khẽ gạt nước mắt. Người phụ nữ tiếp theo đến từ Bosnia. Năm 1995 đất nước này đang nằm trong giai đoạn cao trào của cuộc nội chiến, và một trong những công cụ được sử dụng có hệ thống cho mục đích chiến tranh là đàn ông trong quân đội của cả hai phía đi cưỡng hiếp những người phụ nữ của phe đối địch, nhằm "gieo mầm mống của kẻ địch vào trong họ." Chỉ vài tháng trước đó, người phụ nữ này đã bị cưỡng bức. Những người lính đối phương đã trói cô vào một cây cọc chôn giữa sân, giết chết chồng và con trai cô, sau đó bắt đầu làm nhục cô. Chỉ trong khoảng thời gian 10 ngày sau đó, cô đã bị cưỡng bức khoảng 15 lần. Cô miêu tả lại kỹ càng từng chi tiết ghê rợn đến rùng mình. Cô đã tả lại từng người đàn ông một, những người tràn đầy căm ghét và thù hận, đã lần lượt cưỡng bức cô như thế nào. Sau khi mang thai, cô đã rút hết tiền để đến với hội thảo và kể câu chuyện của mình. Cô muốn được nghe, muốn được tố cáo tình trạng bạo lực và cô muốn sử dụng chính diễn đàn này để khơi dậy một tuyên cáo chung. Cô đã hứa với những người phụ nữ ở đó là sẽ nuôi nấng đứa con của kẻ thù tàn bạo này, với một tình yêu vô điều kiện. Cô hứa sẽ yêu thương đứa trẻ đã đến với cô trong tình huống vô cùng hãi hùng đó, và tìm cách để nó có thể lớn lên mà không phải chịu cảnh chiến tranh, khi đó hai mẹ con cô sẽ hiến dâng cuộc đời mình đấu tranh vì hòa bình và chấm dứt các cuộc chiến tranh biện minh cho sự bạo tàn như vậy. Ở đoạn cuối lời làm chứng của cô, cả hội trường đã rất xúc động. Rất nhiều người chúng tôi đã khóc, một số người tưởng như không còn có thể nghe thêm câu chuyện nào được nữa. Nhưng vẫn còn nữa. Người phụ nữ thứ ba là một nạn nhân của tục thiêu cô dâu đến từ Ấn Độ. Cô cũng giống như người phụ nữ trước đó, cần phải được đỡ lên bục phát biểu. Mặt cô bị biến dạng đến nỗi không thể nhận ra đâu là miệng của cô cho đến tận khi cô bắt đầu kể truyện. Vài tuần trước đó, cô đã bị hỏa thiêu ở New Delhi. Chồng và mẹ chồng của cô đã đổ dầu hỏa lên người cô và trói cô vào một cây cọc, tất cả chỉ vì tranh chấp về khoản tiền hồi môn. Cô đã trốn thoát về với gia đình. Họ đã chăm sóc cho cô, nhưng do bị bỏng quá nặng, nên ai cũng biết rằng cô sẽ chẳng còn sống được bao lâu nữa. Cô bắt đầu một cuộc đấu tranh pháp lý chống lại những người đã ngược đãi cô, và sau đó cô đã biết được về hội thảo sắp được tổ chức ở Trung Quốc này. Cô biết mình thuộc về nơi này, và đã bắt đầu một hành trình dài để đến được nơi đây, và để chết tại hội thảo này. Cô kể với chúng tôi rằng cô đã mang tấm thân dị dạng và đầy những vết bỏng của mình đến Bắc Kinh "bởi tôi biết rằng nếu tôi chết ở đây, cái chết của tôi sẽ trở nên ý nghĩa." Và thực tế cô đã qua đời ở đó. Những người phụ nữ với rất nhiều nỗi đau, rất nhiều rào cản, và vô cùng ít tiền này đã sử dụng mọi thứ họ có. Sự can đảm và sức mạnh của mình, và gom góp mọi đồng bạc cuối cùng của mình để cố gắng theo đuổi quyết tâm đấu tranh vì hòa bình, chấm dứt chiến tranh và bạo lực. Sau ba câu chuyện này, những người ngồi dưới đã quyên góp xây dựng một nguồn quỹ nhằm hỗ trợ cho ba người phụ nữ kia. Với người phụ nữ Guatemala, chúng tôi đã tìm cho cô một chỗ để ở, dịch vụ y tế để chăm sóc cho cô, và một khoản tiền để có thể quay trở về nhà. Đối với người phụ nữ đến từ Bosnia, chúng tôi đã lập ra một quỹ giáo dục cho đứa con của chị, và một nguồn quỹ dài hạn để hỗ trợ cho cả hai người. Người phụ nữ Ấn Độ bỏng quá nặng nên không thể chữa chạy khỏi, nên chúng tôi đã cố gắng chăm sóc cho cô ấy tận tình nhất có thể cho đến khi cô ấy qua đời hai tuần sau đó ở Bắc Kinh. Những người phụ nữ này đã cống hiến hết mình, cả tiền bạc và linh hồn, không mảy may toan tính vụ lợi, để kiên định với quyết tâm của mình, để đổi lại thì nguyện vọng của họ đã được đền đáp, và nhiệm vụ đã hoàn thành. Tiếng nói của họ đã được nghe thấy. Câu chuyện của họ đã được kể. Những đóng góp của họ đã có tác động lên hàng nghìn người có mặt tại cuộc hội thảo ở Bắc Kinh đó, và hàng nghìn những người khác nữa trên toàn thế giới, bởi chúng tôi đã chia sẻ những gì mắt thấy tai nghe vào ngày hôm đó. Bên ngoài sức mạnh của chính những câu chuyện, lòng can đảm và tài xoay sở của những người phụ nữ này trong việc thu vén nguồn lực để nói lên ý kiến bản thân là một minh chứng cho sức mạnh tiềm ẩn trong mỗi chúng ta, là công cụ để chúng ta theo đuổi những lý tưởng tối cao của mình và tạo ra những cơ hội để thu hút tiền bạc nhằm hỗ trợ cho những sự nghiệp ấy. Những cống hiến về mặt tiền bạc của họ, và của chúng tôi cũng không nhiều, nhưng chúng đã rất có ích trong việc hỗ trợ cho những quyết tâm của chúng tôi. Tại Bắc Kinh, tôi đã thấy sức mạnh tài chính có thể đến với bạn khi bạn đứng lên với một quyết tâm. Quyết tâm này thu hút các nguồn lực để tự hỗ trợ cho nó, và bạn trở thành công cụ của sự quyết tâm đó. Trước sự có mặt của những người phụ nữ phi thường này tại Bắc Kinh, những người đến từ những nơi và những hoàn cảnh bị áp bức thường xuyên và khắc nghiệt nhất, tôi đã thấy những người như tôi và những người ở mọi nơi khác, vào mọi thời đại đều có một sức mạnh giống nhau để hành động theo những cách nhằm theo đuổi những lý tưởng tối cao của mình, và nhờ đó, chúng ta tạo ra những cơ hội để thu hút tiền bạc nhằm hỗ trợ cho những sự nghiệp ấy.
THAY ĐỔI GIẤC MƠ BẰNG CÁCH NÂNG CAO TẦM NHÌN, TIỀN BẠC, CUỘC SỐNG Bấm để xem Dù bạn có để ý hay không, mỗi ngày bạn thật sự đều tạo ra một tác động với những lựa chọn của mình về việc mình sẽ sống và phân bổ các nguồn lực ra sao. Nếu "tiền nói lên tất cả" thì nó phải được nói lên bằng tiếng nói của chúng ta. Mỗi quyết định về tài chính mà bạn đưa ra là một tuyên bố hùng hồn rằng thật sự bạn là ai và bạn quan tâm đến điều gì. Khi bạn xác định được lập trường của mình và để đồng tiền phản ánh nó, nó sẽ giúp bạn củng cố thêm cảm nhận về giá trị bản thân. Bạn không cần phải thay đổi sự nghiệp, phải cách mạng hóa công việc của mình, hay mang theo cả gia đình đến một nơi nào đó khác để có thể tỏ rõ lập trường của mình. Bạn thể hiện quan điểm của mình thông qua cách bạn kiếm tiền, lựa chọn công việc phù hợp với các giá trị của mình. Bạn thể hiện quan điểm của mình thông qua cách sử dụng tiền bạc để chu cấp lương thực, quần áo, nhà ở hay giáo dục cho gia đình mình. Nó cũng có thể được bộc lộ thông qua số tiền bạn dùng để giúp đỡ những người khác trong cộng đồng của mình hoặc rộng hơn nữa, thông qua các kho cứu đói, hoặc nhà ở cho những người phụ nữ bị đánh đập, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, hoặc những người vô gia cư. Nó cũng có thể được bộc lộ thông qua số tiền bạn dùng để nâng cao sức sáng tạo và tự thể hiện mình của bạn, hoặc tự bồi dưỡng mình bằng những cách khác thông qua các lớp học, sách vở, âm nhạc. Nó cũng có thể là thông qua số tiền bạn dùng để mua sắm, hỗ trợ các công ty đã sản xuất ra chúng. Nó cũng có thể là thông qua số tiền bạn đóng góp cho các sự nghiệp đấu tranh tại địa phương, trên cả nước hay trên toàn thế giới mà đã truyền cảm hứng cho bạn, và cũng có thể là những cơ hội mà bạn mang lại cho những người khác để cũng làm như vậy. Nếu như bạn là một người chủ lao động, đó có thể là số tiền bạn đầu tư vào các nguồn lực để biến nơi làm việc của bạn thành một nơi mà những người lao động và quản lý có mọi thứ họ cần để thể hiện hết tài năng của mình. Mỗi chúng ta đều có sức mạnh để tổ chức cuộc sống sao cho lập trường về tiền bạc, và mọi việc trong cuộc sống dính dáng tới tiền bạc của chúng ta là một sự thể hiện ngaybâygiờ, mỗingày, mỗituần những giá trị cốt lõi của chúng ta, chứ không phải là một sự thể hiện vào mộtngàynàođó, nămtới, hoặc khitôinghỉhưu hay khitôicóđầyđủ. Trong từng khoảnh khắc của mỗi ngày, có rất nhiều cơ hội để ta có thể thể hiện dấu ấn cá nhân và sự sáng tạo của mình, trong việc đóng góp cho tầm nhìn của chúng ta cho chính chúng ta, cho gia đình, cộng đồng, thành phố hay thế giới của chúng ta. Khi chúng ta nhận thức rõ được điều này và áp dụng vào việc lựa chọn cách sử dụng tiền bạc và nguồn lực – tiền bạc, thời gian hay tài năng – để đứng lên vì một điều gì đó chúng ta tin tưởng, chúng ta sẽ sống sót. Chúng ta bị choáng ngợp bởi tính mục đích trong mọi hành động nhỏ nhặt nhất, và một cảm giác về sức mạnh và năng lượng sẽ mở ra trong cuộc đời của chúng ta. Cho dù bản năng nào kêu gọi bạn hành động, tôi cũng khuyên bạn nên đứng lên với một lập trường kiên quyết. Hãy tách mình ra khỏi xu hướng đang thắng thế, và sử dụng cơ hội mà mỗi chúng ta đều có để đào sâu hơn các giá trị của mình và trở nên quyết tâm hơn trong việc sống dựa trên các giá trị đó và thể hiện chúng kỹ càng. Mỗi người chúng ta đều có thể lên tiếng vì sự đầy đủ như là một cách sống và cách quan hệ với tiền bạc – cũng như quan hệ với nhau. Dù bạn có làm điều đó với một đô-la hay là một triệu đô-la, dù bạn là một người nông dân Guatemala hay một người nông dân châu Phi, một người được thừa hưởng cả gia tài hay một người thợ giặt, một luật sư, một công nhân nhà máy, một bác sĩ, một nghệ sĩ, một thư ký, một người làm bánh hay một chủ ngân hàng, bạn đều có khả năng sử dụng tiền bạc của mình để phá vỡ sự im lặng đã luôn bảo vệ cho nền văn hóa trọng tiền bạc đầy tính hủy diệt, thúc đẩy bởi sự thiếu thốn, và đứng lên vì các giá trị nhân đạo cao cả hơn. Tiền bạc chuyên chở sức mạnh và ý định mà chúng ta gửi gắm cho nó. Hãy ban cho nó điểm tựa của bạn. Hãy giúp sức nó để thay đổi giấc mơ.
