Thực hành đọc hiểu: Người mẹ vườn cau - Nguyễn Ngọc Tư I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả (1976) - Quê quán: Xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau. - Phong cách sáng tác: Gần gũi, bình dị nhất và dễ cảm, giọng văn đậm chất Nam Bộ, mềm mại nhưng vô cùng sâu cay về số phận và cuộc đời éo le chìm nổi. - Tác phẩm nổi bật: Ngọn đèn không tắt, Nước chảy mây trôi, Giao thừa, Cánh đồng bất tận.. 2. Tác phẩm - Thể loại: Truyện ngắn - Ngôi kể: Ngôi thứ nhất. - Nhan đề: Chỉ người mẹ có công với Cách mạng, người mẹ ấy không có tên gọi cụ thể mà chỉ gọi theo đặc điểm nơi ở. - Chủ đề: Nói về những con người giàu đức hi sinh, anh dũng vì lí tưởng cách mạng lớn lao, đánh đổi lại một nền hòa bình cho Tổ quốc ta. - Cốt truyện gần gũi, kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật "tôi". - Bố cục :3 phần + Phần 1 (từ đầu đến.. ngủ với bà nghe ba) : Hoàn cảnh của người mẹ vườn cau. + Phần 2 (tiếp theo đến.. ba tôi chuyển công tác lên tỉnh) : Tình cảm của người mẹ vườn cau. + Phần 3 (phần còn lại) : Ý nghĩa, giá trị công lao của người mẹ. - Tóm tắt: Nói về kí ức của tác giả về người bà – một người mẹ anh hùng giàu đức hi sinh và đáng thương. II. Tìm hiểu chi tiết 1 . Nguyên nhân câu chuyện - Cô giáo yêu cầu viết bài văn về mẹ, tuy nhiên nhân vật "tôi" không biết viết như nào. - Nhớ lại rằng ba có nhiều mẹ và mình có bà, trong đó, ba có một "người mẹ vườn cau". → Cách dẫn dắt gần gũi, sinh động. 2. Những kỉ niệm thời nhỏ tại quê của "người mẹ vườn cau" a. Khung cảnh - Con đường đến nhà bà là con đường đát, những khi trời mưa đường bùn ướt nhẹp. - Nhà bà là nhà mái lá nhỏ xíu. → Cuộc sống giản dị, đơn sơ. b. Hình ảnh "người mẹ vườn cau" - Là một bà mẹ anh hùng. - Làm nghề bán ve chai, đưa thư, mang thức ăn, tin tức.. - Dáng còm cõi, nụ cười phúc hậu, đôi mắt già nua. - Mái tóc trắng phau phau. - Nội gầy gò, cười phô cả lợi nhưng vẫn luôn lo lắng cho các con các cháu. → Sự hi sinh thầm lặng của người mẹ già, cả một đời vất vả, lam lũ, nhưng vẫn luôn là hậu phương vững chắc cho những đứa con của mình đi chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. c. Những kỉ niệm thời ấu thơ ấu - Bữa cơm giỗ chỉ vài ba bát canh chua cá rô đồng, mắm kho bông súng. → đơn giản nhưng ngon và chứa đựng sự ấm áp. - Khi trời mưa tanh, mọi người ào ào kéo đến làm nhân vật "tôi" thắc mắc rằng tại sao bà lại có nhiều con như thế. - Các chú cùng bố nhậu một bữa nhưng vẫn phải xin phép bà, mọi người vui vẻ nói chuyện ngày xưa. → Khung cảnh gia đình ấm áp, hạnh phúc. 3. Trở về thực tại với bài văn bị điểm kém - Do ba chuyển công tác nên gia đình cũng chuyển lên phố. - Chỉ khi chú Biểu đến nhà, nghe câu chú nói mình bạc, bố mới nằm suy nghĩ và quyết định mai về lại thăm "người mẹ vườn cau". → Khẳng định tình cảm của người con dành cho "người mẹ làng cau". - Bài văn: + Văn bản nói về những kỉ niệm về mẹ vườn cau của bố còn trở về thực tại, mẹ của nhân vật "tôi" chỉ "là người sinh ra em, nuôi em lớn, ngày thường mẹ nấu cơm em ăn, giặt đồ em mặc". + Bài văn tuy 4 điểm nhưng "tôi" không hề buồn vì viết về mẹ đâu chỉ bằng vài câu. → bài học về sự biết ơn, kính trọng đến những người mẹ.
