Soạn bài: Thực hành đọc hiểu - Những phát minh tình cờ và bất ngờ, Ngữ văn 6, Sách Cánh diều

Kiến thức Ngữ văn​

- Xuất xứ: Lược trích theo khoahoc. Tv.

- Thể loại: Văn bản thông tin.

- Tóm tắt tác phẩm:

Bài viết giới thiệu những phát minh tình cờ nhưng kết quả thì bất ngờ và ý nghĩ lớn lao. Thứ nhất, đất nặn được phát minh bởi Giô-sép Mác Vích-cơ. Vích-cơ phát minh với mục đích ban đầu làtạo ra một loại bột đất sét, để loại bỏ các vết đen do hồ bóng gây ra trong căn nhà sử dụng than, củi. Nhưng việc này đã dẫn đến nguy cơ thua lỗ cho công ty. Cuối cùng, Vích-cơ đã thành công khi quyết định biến phát minh của mình thành đồ chơi cho trẻ em. Thứ hai, Phrăng Ép-pơ-xơn đã phát minh ra kem que khi ông vô tình bỏ quên hỗn hợp bột soda khô và nước ở ngoài sân. Thứ ba, khoai tây chiên được phát minh bởi Gioóc Crăm vì khách hàng đã yêu cầu ông phải thái lát khoai mỏng và giòn hơn nữa. Cuối cùng, giấy nhớ được ra đời bởi Xpen-xơ Xin-vơ và Át Phrai vì Át Phrai không biết dán giấy tờ lên cuốn sách của mình kiểu gì.



- Bố cục: Bài viết có thể chia văn bản thành 2 phần:

+ Phần 1 (Từ đầu.. một thế giới tốt đẹp hơn bao giờ hết) : Giới thiệu vấn đề

+ Phần 2 (Còn lại) : Chứng minh vấn đề

- Giá trị nội dung:

Văn bản cung cấp thông tin về sự ra đời của những phát minh tình cờ và bất ngờ bao gồm: Đất nặn, kem que, lát khoai tây chiên, giấy nhớ. Những phát minh đó được phát hiện trong những tình huống vô cùng bất ngờ, không ai lường trước được. Thế nhưng chúng đến thế giới với mục đích chung là tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn.

- Giá trị nghệ thuật:

Văn bản thông tin rõ ràng, bố cục hợp lý, lập luận logic, chặt chẽ.

Hướng dẫn Soạn bài: Thực hành đọc hiểu - Những phát minh tình cờ và bất ngờ - Ngữ văn lớp 6 - Cánh diều

Chuẩn bị​

* Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này. Đọc trước văn bản Những phát minh tình cờ và bất ngờ:

- Văn bản được đăng hoặc in ở đâu và vào thời điểm nào?

- > Văn bản được lược trích theo bài báo được đăng trên trang khoahoc. Tv.

- Văn bản thuật lại sự kiện gì?

- > Văn bản thuật lại sự kiện: Sự ra đời tình cờ và bất ngờ của một số phát minh về vật dụng (đất nặn, giấy nhớ, que kem, lát khoai tây chiên).

-Sự kiện ấy được nêu ở phần nào của văn bản?

- >Sự kiến ấy được nêu ở phần Sa pô (in đậm, đầu văn bản)

+ Thứ tự triển khai trong văn bản?

- >Thông tin được triển khai theo trình tự tên nhà phát minh – mục đích ban đầu – diễn biến và kết quả.

+ Các yếu tố như nhan đề, sa pô, đề mục, hình ảnh.. trong văn bản có tác dụng gì?

- > Các yếu tố như nhan đề, sa pô, đề mục, hình ảnh.. trong văn bản có tác dụng giúp người đọc nắm bắt được thông tin chính, để minh chứng cho nội dung, nhằm tăng độ tin cậy cho thông tin được nêu; để thu hút, lôi cuốn, gây ấn tượng cho người đọc.

+ Sự kiện được thuật lại có ý nghĩa gì với người đọc?

- > Sự kiện được thuật lại có ý nghĩa:

+Giúp người đọc hiểu được sự ra đời vô cùng ngẫu nhiên (tình cờ, bất ngờ) của các phát minh: Giấy nhớ, đất nặn, khoai tây chiên, kem que.

+Cho thấy rằng con người sáng tạo không ngừng mà nguyên nhân của sự sáng tạo ấy nhiều khi rất vô tình và không ngờ tới.

*Hãy tìm hiểu một số phát minh của nhân loại



- Phat minh bóng đèn:

Thomas Edison là nhà bác học tài ba người Mĩ, sinh năm 1847, mất năm 1931. Ông là một trong những nhà phát minh, nhà khoa học vĩ đại và giàu ý tưởng nhất trong lịch sử, ông giữ tổng cộng 1.500 bằng phát minh trên toàn thế giới. Nổi tiếng nhất là bóng đèn.

Thomas Edison bắt đầu nghiên cứu về bóng đèn điện từ tháng 3 năm 1878. Hàng ngàn cuộc thử nghiệm, nghiên cứu diễn ra bền bỉ đến tận tháng 10 năm 1879, chiếc bóng đèn điện đầu tiên của nhân loại đã ra đời, chiếu sáng đến tận 40 giờ liên tục. Ngày 31 tháng 12 năm 1879, một chuyến xe lửa đặc biệt mang theo hơn 3.000 người hiếu kì xuôi ngược New York – Menlo Park để tận mắt quan sát bóng đèn điện. Đêm hôm đó, tất cả các nhà khoa học, giáo sư, nhân viên chính quyền cùng toàn bộ người dân vùng Menlo Park tràn ngập trong ánh sáng chan hòa của một thứ đèn mới thay thế cho loại đèn sử dụng chất đốt thông thường.

- Phát minh Tivi (năm 1926) :

John Logie Baird - nhà phát minh người Scotland được xem là người đặt một dấu mốc vô cùng quan trọng trong lịch sử phát triển của công nghệ truyền hình. Vào ngày 27/01/1926, chương trình truyền hình lần đầu tiên được phát sóng là một màn múa rối do chính Baird thực hiện với hai đầu quay rối bằng cao su, được quay lại trước một loạt các camera và sau đó, gửi hình ảnh đến một màn hình gần đó. Năm 1928, Baird lần đầu tiên cho phát sóng một chương trình vô tuyến ra nước ngoài, từ London tới New York. Đây được xem là chương trình phát sóng truyền hình màu đầu tiên trên thế giới.

2. Đọc hiểu

A. Trong khi đọc​

Câu 1 trang 98. Tìm nghĩa của từ "huyền thoại".

Trả lời:

- "Huyền thoại" : Là danh từ nói về những người đã đạt những thành tích vang dội, mà khi nhắc đến ai ai cũng biết, được truyền từ đời này sang đời khác

- Nghĩa của từ "huyền thoại" trong văn bản này ý chỉ những phát minh ra đời từ trong lịch sử làm nên những kì tích, khiến người ta không ngờ đến, đời đời ca ngợi.

Câu 2 trang 99. Tìm nghĩa của các từ "vô tình" và "tình cờ".

Trả lời:

- Vô tình: Không có chủ định, không cố ý

- Tình cờ: Không chuẩn bị trước, không có chủ tâm, do ngẫu nhiên, vô tình gặp hoặc biết được.

Câu 3 trang 99. Chú ý bố cục giống nhau được nêu ở mỗi mục

Trả lời

- Bố cục ở mỗi mục được nêu giống nhau theo trình tự:

+Tên phát minh (in hoa)

+Nhà phát minh (được in đậm)

+Mục đích ban đầu (được in đậm)

+Diễn biến và kết quả (được in đậm)

→ Bố cục này giúp người đọc hiểu được việc phát minh, sáng kiến được nêu trong mục được phát hiện ra một cách tình cờ, không giống như mục đích ban đầu, nhưng kết quả đạt được thì vô cùng quan trọng, ý nghĩa.

Câu 4 trang 99. Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin gì?

Trả lời:

Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu lần lượt các thông tin:

- Nhà phát minh

- Mục đích ban đầu

- Diễn biến và kết quả

Câu 5 trang 99. Chú ý nguyên nhân, diễn biến, kết quả của mỗi phát minh.

Trả lời:

- Phát minh Đất nặn:

+ Nguyên nhân: Do người dân có xu hướng chuyển đổi sử dụng than, củi sang sử dụng ga dẫn đến loại bột đất sét loại bỏ các vết đen do bồ hóng không còn được bán chạy, công ti có nguy cơ thua lỗ nghiêm trọng.

+ Diễn biến: Vích-cơ nhớ lại bài học ngày xưa chị dạy về việc sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét.

+ Kết quả: Năm 1957, ông biến thiết kế của mình thành một loại đồ chơi trẻ em với nhiều màu sắc, đem lại lợi nhuận lên đến hàng triệu đô la Mỹ cho công ti.

- Phát minh Kem que:

+ Nguyên nhân: Ép-pơ-xơn vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiếc cốc để đùa nghịch, sau đó, bỏ quên hỗn hợp đó ngoài sân.

+ Diễn biến: Hôm sau, Ép-pơ-xơn phát hiện ra một "que kẹo băng" ở đó và khoe các bạn. Que kem được làm từ soda nên khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti.

+ Kết quả: Năm 1923, Ép-pơ-xơn đã kí bằng sáng chế cho thiết kế của mình, đánh dấu ra đời kem que – đây là sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại vào mỗi mùa hè.

- Phát minh Lát khoai tây chiên:

+ Nguyên nhân: Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp do một khách hàng đặt vào mùa hè năm 1853.

+ Diễn biến: Khách hàng liên tục gửi trả ăn đã được phục vụ và yêu cầu phải thái lát mỏng hơn và giòn hơn nữa. Crăm đã mất bình tĩnh, cắt lát khoai mỏng hơn rồi chiên chúng sao cho khô cứng nhất có thể.

+ Kết quả: Nhưng không ngờ rất nhiều người thích nó và đặt mua rất nhiều.

- Phát mình Giấy nhớ:

+ Nguyên nhân: Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng nó vào việc gì.

+ Diễn biến: Chất dính mà Xin-vơ tạo ra có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ, dính lên hoặc bỏ đi khỏi bề mặt mà không làm hư hại gì và rất bền, độ dính kéo dài rất lâu, có thể dùng dán lại nhiều lần.

+ Kết quả: Khi đồng nghiệp của ông đang bực tức vì không thế tìm cách gì dán một số tờ giấy lên cuốn sách của mình và từ đó ý tưởng ra đời.

Câu 6 trang 100. Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng gì?

Trả lời:

Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng minh họa, minh chứng cho các phát minh được kể; đồng thời cũng là một cách để thu hút, tạo điểm nhấn để lôi cuốn người đọc.

b. Sau khi đọc

Câu 1 trang 101. Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" cho biết những thông tin cụ thể nào? Việc lặp các cách trình bày thông tin ở các phần phát minh trong văn bản trên có tác dụng gì?

Trả lời:

- Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" cho biết những thông tin cụ thể về tên nhà phát minh, năm phát minh, mục đích ban đầu và diễn biến kết quả bất ngờ đạt được.

- Tác dụng: Việc lặp lại cách trình bày thông tin ở các phát minh trong văn bản có tác dụng cho người đọc dễ nắm bắt được nội dung trọng tâm và có thể so sánh các phát minh với nhau; hiểu được bất kì phát minh nào cũng có người sáng chế, mục đích ban đầu, quá trình tạo ra phát mình và cuối cùng là kết quả.

Câu 2. Tóm tắt nội dung của văn bản trên theo các nêu ngắn gọn các thông tin theo bảng:

Trả lời:

* Phát minh Đất nặn

- Nguyên nhân: Do người dân chuyển từ sử dụng than, củi sang sử dụng ga để nấu, bột đất sét không còn được sử dụng để loại bỏ các vết đen bởi nấu than, củi, công ti có thể bị thua lỗ nặng; Vich-cơ sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét

- Kết quả: Đất nặn trở thành một loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn, mang lại cho công ti hàng triệu đô la Mỹ.

* Phát minh Kem que

- Nguyên nhân: Ép-pơ-xơn vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiếc cốc để nghịch, sau đó, bỏ quên chúng ngoài sân. Hôm sau phát hiện ra hỗn hộ đó tạo ra một "que kẹo băng" và khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti.

- Kết quả: Năm 1923, Ép-pơ-xơn đã kí bằng sáng chế cho thiết kế của mình, đánh dấu ra đời kem que – sản phẩm bán chạy nhất thế giới vào mùa hè.

* Phát minh Lát khoai tây chiên

- Nguyên nhân: Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp do một khách hàng đặt vào mùa hè. Khách hàng liên tục trả món và yêu cầu phải thái lát mỏng hơn và giòn hơn. Crăm đã mất bình tĩnh, cắt lát khoai mỏng hơn rồi chiên chúng sao cho khô cứng nhất có thể.

- Kết quả: Mọi người đều yêu thích món khoai tây chiên này. Chúng trở nên phổ biến.

*Phát minh Giấy nhớ

- Nguyên nhân: Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng nó vào việc gì. Chất dính có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ, dính lên bề mặt mà không làm hư hại gì và rất bền, có thể dùng dán lại nhiều lần.

- Kết quả: Khi đồng nghiệp của ông đang bực tức vì không thế tìm cách gì dán một số tờ giấy lên cuốn sách của mình và từ đó giấy nhớ ra đời.

Câu 3 trang 102. Chỉ ra sự khác nhau trong cách trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" và hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt nam chiến thắng? Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích của văn bản như thế nào?

Cách trình bày của mỗi văn bản khác nhau để phù hợp với mục đích, nội dung của văn bản. Cụ thể:

- Ở văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" :

+Trình bày bằng bằng phương pháp tóm tắt, liệt kê.

+Với mỗi phát minh, văn bản đều trình bày theo trình tự: thông tin cụ thể về tên nhà phát minh, năm phát minh, mục đích ban đầu và diễn biến kết quả bất ngờ đạt được

+ Cách trình bày có tác dụng cho người đọc thấy rõ bất kì phát minh nào cũng có người sáng chế, mục đich ban đầu của chúng – nguyên nhân, quá trình tạo ra phát mình và cuối cùng là kết quả.

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

** Bài tiếp: Soạn Bài: Tóm Tắt Văn Bản Thông Tin - Những Phát Minh Tình Cờ Và Bất Ngờ - Ngữ Văn 6, Cánh Diều - Việt Nam Overnight