58
0
Đề bài: Đọc truyện ngắn "Phiên chợ Giát", anh chị hãy viết bài văn khoảng 800 chữ đánh giá, phân tích nội dung, nghệ thuật của tác phẩm.
Bài làm tham khảo
Bài làm tham khảo
Nhân vật chính của truyện là lão Khúng - một người nông dân nghèo rời bỏ quê hương đi khai phá vùng đất mới. Từ những ngày đầu gian khó gia đình lão đã nuôi con bò Khoang Đen, nó cũng đã lao động vất vả, cực nhọc cùng gia đình ông. Cốt truyện kể về sự việc con bò Khoang Đen đã già và gia đình lão Khúng đành phải bán nó đi. Lão dắt con bò đến chợ Giát nhưng lại thay đổi quyết định. Truyện đặt ra tình huống là hoàn cảnh bất thường để từ đó nhân vật có sự lựa chọn rồi bộc lộ suy nghĩ, hành động, tính cách.
Tình huống truyện đầu tiên trong văn bản là lão Khúng giải thoát cho con bò Khoang Đen. Lão Khúng cảm thấy "cả một đời con vật nai lưng ra.. Không giống con người nữa". Đó là suy nghĩ xót thương và biết ơn con vật đã một đời lao động vì gia đình lão. Với suy nghĩ như vậy, lão Khúng đã đưa ra một quyết định: Trả lại tự do, đưa con bò trở về với tự nhiên "..."
Suy nghĩ của ông Khúng khi giải thoát con bò tuy có phần khác thường, điên rồ nhưng lại vô cùng nhân đạo. Suy nghĩ của lão được thể hiện qua lời độc thoại nội tâm mang dáng dấp của một câu hỏi "Cả một đời con vật nai lưng ra kéo cày để nuôi sống gia đình lão và bây giờ lão đền ơn trả nghĩa..". Lão đã nghĩ rằng nếu đối xử với con Khoang Đen như vậy thì lão không còn là con người. Suy nghĩ này cho thấy đây là sự thức tỉnh lương tâm của một người nông dân nghèo. Lão đã thấu hiểu sự vất vả, cực nhọc và những cống hiến của con Khoang Đen dành cho gia đình mình, lão không nỡ đẩy nó đến con đường chấm dứt sự sống mà muốn mang nó đến cuộc sống mới, cho nó cơ hội đổi đời. Có thể thấy, lão Khúng là người giàu lòng trắc ẩn, biết yêu thương, nhận ra quyền bình đẳng giữa con người và con vật - quyền được sống. Về điểm này, ta có thể thấy có nét tương đồng với nhân vật ông Diểu trong "Muối của rừng" cũng biết xót thương cho con khỉ đực, quyết định thả nó về với tự nhiên. Bên cạnh đó, những hành động, lời nói của lão Khúng cũng góp phần làm nên đặc sắc trong tình huống truyện. Lão cho xe dừng lại rồi vỗ vỗ vào con vật rồi tự nhiên vội vã kéo xe, cất giấu bên vệ đường. Lão lo con Khoang Đen biết được ý định của lão và dường như nó cũng hiểu được hành động khác thường của chủ. Tác giả đã sử dụng hình thức cuộc đối thoại giữa con người và con vật. Lão Khúng lầm rầm nói với nó, giọng nói hơi cau có nhưng thực ra đang động viên "Mày hầu tao thế là đủ rồi đấy". Lão vẽ ra viễn cảnh sống trong rừng cho con Khoang Đen "Cỏ ăn suốt đời không hết, khát thì uống nước suối". Lão tưởng tượng trong rừng sâu con Khoang Đen cũng không cô đơn vì có những con bò hoang trong đó. Chúng nó sướng như ông hoàng, bà hoàng chẳng bao giờ phải kéo cày, kéo xe. Lão muốn kết thúc cuộc sống khổ sở, bị đày ải của con Khoang Đen, muốn trả nó về với cuộc sống tự do. Lão có niềm tin con Khoang Đen về với rừng sâu sẽ được đổi đời, sống an nhàn. Hành động của lão đầy quyết liệt khi xua đuổi con Khoang Đen "Lão cuộn cái dây chão dùng đầu dây đánh một cái thật đau..", "đằng sau lưng nó hầm hầm hè hè giơ cái roi..". Tâm trạng của lão lúc này càng xua đuổi con vật vào sâu lão càng yên tâm, thậm chí khoái đản giống như lão đang tự trút bỏ được những cực nhọc của đời lão. Đó là sự đối lập giữa hành động bên ngoài với nội tâm bên trong mà lão dành cho con Khoang Đen. Cách lão đánh nó giống như ghét bỏ, xua đuổi, ruồng rẫy nhưng thực ra là thương nó, không muốn nó phải khổ cực, lão đang tìm cho nó một con đường khác để sống tốt hơn như trong quan niệm dân gian "thương cho roi cho vọt". Ở đây, người đọc còn nhận ra sự đối lập giữa lão Khúng và con Khoang Đen: Lão càng đánh nó tàn nhẫn, nó lại càng không muốn đi "con đường đi tới thế giới tự do của con Khoang Đen..". Cuộc xua đuổi cứ thế diễn ra trong lặng lẽ, lão muốn trả lại cuộc sống tự do cho con Khoang Đen nhưng nó lại không muốn rời xa lão, lão muốn đuổi nó vào rừng sâu, dù chỉ còn một mình nhưng vẫn không muốn làm khổ nó. Qua đó, ta thấy lão Khúng là người nhân hậu, không tham lam, cư xử đầy nhân văn với vật nuôi mà từ lâu lão đã coi nó như một thành viên trong gia đình. Đó là tình người, là lòng trắc ẩn luôn có trong người nông dân dù cuộc sống còn nghèo nàn, khổ cực.
Tình huống tiếp đó là sự trở về đầy bất ngờ của con Khoang Đen. Con Khoang Đen đã không vào sống trong rừng sâu như lão Khúng muốn mà bám theo, về lại với lão. Lão đã rất ngạc nhiên khi nhìn thấy nó nằm nằm nhai cỏ ở sân bóng chuyền - nơi con gái lão ở trọ. Ánh mắt của con Khoang Đen nhìn lão đầy nhẫn nhục, sầu não. Ánh mắt ấy là sự cam chịu và chấp nhận số phận làm một vật nuôi suốt đời bị đầy ải hơn là tự mình sống trong rừng sâu. Đó là thói quen không thể bỏ của con Khoang Đen dù có cơ hội được sống tự do. Lão Khúng nhìn nó đầy sầu não và phiền muộn vì thất bại trong việc tìm một con đường sống cho nó, dù là kiếp người hay kiếp con vật cũng không biết đến khi nào đỡ khổ.
Tình huống truyện đầu tiên trong văn bản là lão Khúng giải thoát cho con bò Khoang Đen. Lão Khúng cảm thấy "cả một đời con vật nai lưng ra.. Không giống con người nữa". Đó là suy nghĩ xót thương và biết ơn con vật đã một đời lao động vì gia đình lão. Với suy nghĩ như vậy, lão Khúng đã đưa ra một quyết định: Trả lại tự do, đưa con bò trở về với tự nhiên "..."
Suy nghĩ của ông Khúng khi giải thoát con bò tuy có phần khác thường, điên rồ nhưng lại vô cùng nhân đạo. Suy nghĩ của lão được thể hiện qua lời độc thoại nội tâm mang dáng dấp của một câu hỏi "Cả một đời con vật nai lưng ra kéo cày để nuôi sống gia đình lão và bây giờ lão đền ơn trả nghĩa..". Lão đã nghĩ rằng nếu đối xử với con Khoang Đen như vậy thì lão không còn là con người. Suy nghĩ này cho thấy đây là sự thức tỉnh lương tâm của một người nông dân nghèo. Lão đã thấu hiểu sự vất vả, cực nhọc và những cống hiến của con Khoang Đen dành cho gia đình mình, lão không nỡ đẩy nó đến con đường chấm dứt sự sống mà muốn mang nó đến cuộc sống mới, cho nó cơ hội đổi đời. Có thể thấy, lão Khúng là người giàu lòng trắc ẩn, biết yêu thương, nhận ra quyền bình đẳng giữa con người và con vật - quyền được sống. Về điểm này, ta có thể thấy có nét tương đồng với nhân vật ông Diểu trong "Muối của rừng" cũng biết xót thương cho con khỉ đực, quyết định thả nó về với tự nhiên. Bên cạnh đó, những hành động, lời nói của lão Khúng cũng góp phần làm nên đặc sắc trong tình huống truyện. Lão cho xe dừng lại rồi vỗ vỗ vào con vật rồi tự nhiên vội vã kéo xe, cất giấu bên vệ đường. Lão lo con Khoang Đen biết được ý định của lão và dường như nó cũng hiểu được hành động khác thường của chủ. Tác giả đã sử dụng hình thức cuộc đối thoại giữa con người và con vật. Lão Khúng lầm rầm nói với nó, giọng nói hơi cau có nhưng thực ra đang động viên "Mày hầu tao thế là đủ rồi đấy". Lão vẽ ra viễn cảnh sống trong rừng cho con Khoang Đen "Cỏ ăn suốt đời không hết, khát thì uống nước suối". Lão tưởng tượng trong rừng sâu con Khoang Đen cũng không cô đơn vì có những con bò hoang trong đó. Chúng nó sướng như ông hoàng, bà hoàng chẳng bao giờ phải kéo cày, kéo xe. Lão muốn kết thúc cuộc sống khổ sở, bị đày ải của con Khoang Đen, muốn trả nó về với cuộc sống tự do. Lão có niềm tin con Khoang Đen về với rừng sâu sẽ được đổi đời, sống an nhàn. Hành động của lão đầy quyết liệt khi xua đuổi con Khoang Đen "Lão cuộn cái dây chão dùng đầu dây đánh một cái thật đau..", "đằng sau lưng nó hầm hầm hè hè giơ cái roi..". Tâm trạng của lão lúc này càng xua đuổi con vật vào sâu lão càng yên tâm, thậm chí khoái đản giống như lão đang tự trút bỏ được những cực nhọc của đời lão. Đó là sự đối lập giữa hành động bên ngoài với nội tâm bên trong mà lão dành cho con Khoang Đen. Cách lão đánh nó giống như ghét bỏ, xua đuổi, ruồng rẫy nhưng thực ra là thương nó, không muốn nó phải khổ cực, lão đang tìm cho nó một con đường khác để sống tốt hơn như trong quan niệm dân gian "thương cho roi cho vọt". Ở đây, người đọc còn nhận ra sự đối lập giữa lão Khúng và con Khoang Đen: Lão càng đánh nó tàn nhẫn, nó lại càng không muốn đi "con đường đi tới thế giới tự do của con Khoang Đen..". Cuộc xua đuổi cứ thế diễn ra trong lặng lẽ, lão muốn trả lại cuộc sống tự do cho con Khoang Đen nhưng nó lại không muốn rời xa lão, lão muốn đuổi nó vào rừng sâu, dù chỉ còn một mình nhưng vẫn không muốn làm khổ nó. Qua đó, ta thấy lão Khúng là người nhân hậu, không tham lam, cư xử đầy nhân văn với vật nuôi mà từ lâu lão đã coi nó như một thành viên trong gia đình. Đó là tình người, là lòng trắc ẩn luôn có trong người nông dân dù cuộc sống còn nghèo nàn, khổ cực.
Tình huống tiếp đó là sự trở về đầy bất ngờ của con Khoang Đen. Con Khoang Đen đã không vào sống trong rừng sâu như lão Khúng muốn mà bám theo, về lại với lão. Lão đã rất ngạc nhiên khi nhìn thấy nó nằm nằm nhai cỏ ở sân bóng chuyền - nơi con gái lão ở trọ. Ánh mắt của con Khoang Đen nhìn lão đầy nhẫn nhục, sầu não. Ánh mắt ấy là sự cam chịu và chấp nhận số phận làm một vật nuôi suốt đời bị đầy ải hơn là tự mình sống trong rừng sâu. Đó là thói quen không thể bỏ của con Khoang Đen dù có cơ hội được sống tự do. Lão Khúng nhìn nó đầy sầu não và phiền muộn vì thất bại trong việc tìm một con đường sống cho nó, dù là kiếp người hay kiếp con vật cũng không biết đến khi nào đỡ khổ.
Về nghệ thuật, tình huống truyện được kể bằng sự chuyển dịch điểm nhìn trần thuật giữa bên ngoài và bên trong để thể hiện nội tâm nhân vật lão Khúng "lão thấy", "lão sởn gai ốc", "lão biết rằng". Đoạn trích có sự song hành trong việc miêu tả giữa con người và con vật. Hình tượng hóa con vật giống như con người mù quáng, cam chịu, từ chối tự do. Tất cả đã bộc lộ cái nhìn sâu sắc của nhà văn về cuộc sống con người sau chiến tranh với những hạn chế do hoàn cảnh sống gây nên.
Tóm lại, truyện "Phiên chợ Giát" có tình huống truyện độc đáo, nhân vật chân thực, gần gũi và mang những triết lí về sự cần thiết phải thay đổi tư duy, nhận thức về cuộc sống của con người. Truyện cũng gợi lên nhiều cảm xúc trong người đọc bài học về cách ứng xử giữa con người và vật nuôi, biết trân trọng sức lao động của người khác, nắm bắt cơ hội để thay đổi cuộc sống tốt đẹp hơn.
Tóm lại, truyện "Phiên chợ Giát" có tình huống truyện độc đáo, nhân vật chân thực, gần gũi và mang những triết lí về sự cần thiết phải thay đổi tư duy, nhận thức về cuộc sống của con người. Truyện cũng gợi lên nhiều cảm xúc trong người đọc bài học về cách ứng xử giữa con người và vật nuôi, biết trân trọng sức lao động của người khác, nắm bắt cơ hội để thay đổi cuộc sống tốt đẹp hơn.
