Đọc hiểu: Muối của rừng - Nguyễn Huy Thiệp, Đề ôn tập Ngữ văn THPT chương trình mới

Đề kiểm tra đọc hiểu truyện ngắn Muối của rừng - Nguyễn Huy Thiệp bao gồm hệ thống các câu hỏi phân bố theo 4 cấp độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao giúp các bạn học sinh củng cố lại phần kiến thức đã học và kỹ năng làm bài đọc hiểu. Các kĩ năng cơ bản đó là: Nhận diện đề tài, chủ đề chính, chủ đề phụ, tư tưởng, giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh, sự kiện, nhân vật, chi tiết quan trọng, không gian, thời gian, người kể chuyện toàn tri, hạn tri, sự thay đổi điểm nhìn.. của các văn bản truyện; so sánh được hai văn bản văn học viết cùng đề tài.

Đọc hiểu: Muối của rừng - Nguyễn Huy Thiệp​

Đọc văn bản sau:

Sau Tết Nguyên Đán một tháng là thời gian thích nhất ở rừng. Cây cối đều nhú lộc non. Rừng xanh ngắt và ẩm ướt. Thiên nhiên vừa trang trọng vừa tình cảm. Điều ấy một phần là do mưa xuân

Khoảng thời gian này mà đi trong rừng, chân giẫm lên lớp lá ải mục, hít thở không khí trong lọc, thỉnh thoảng lại được thót mình bởi một giọt nước trên cây rỏ xuống vai trần thì thật tuyệt thú. Tất cả những trò nhố nhăng đê tiện vấp phải hàng ngày hoàn toàn có thể rũ sạch bởi một cú nhảy của con sóc nhỏ trên cành dâu da.

Chính dịp đó ông Diểu đi săn.

Ý nghĩ đi săn nảy sinh khi thằng con học ở nước ngoài gửi về biếu ông khẩu súng hai nòng. Khẩu súng tuyệt vời, nhẹ bỗng, hệt như một thứ đồ chơi, thật nằm mơ cũng không thấy được. Ở tuổi sáu mươi, đi săn trong rừng vào một ngày xuân kể cũng đáng sống.

(Lược một đoạn: Ông Diểu bắn được một con khỉ đực trong đàn khỉ, nhưng khỉ cái đuổi theo cứu khỉ đực, còn khỉ con cướp súng của ông. Cuối cùng, ông băng bó cho khỉ đực và thả nó đi)

Ông Diểu thấy buồn tê tái đến tận đáy lòng. Ông nhìn cả hai con khỉ và thấy cay cay sống mũi. Hóa ra ở đời, trách nhiệm đè lên lưng mỗi sinh vật quả thật nặng nề. « Thôi tao phóng sinh cho mày! » - Ông Diểu ngồi yên một lát rồi bỗng đứng dậy nhổ bãi nước bọt dưới chân mình. Lưỡng lự giây phút rồi ông vội vã bước đi. Hình như chỉ chờ có thế, con khỉ cái vọt ngay ra khỏi chỗ nấp, chạy vội đến con khỉ đực nằm.

Ông Diểu rẽ sang một lối đi khác. Ông muốn tránh sẽ gặp người. Lối này đầy những bụi gai ngáng đường nhưng hoa tử huyền nhiều không kể xiết. Ông Diểu dừng lại sững sờ. Loài hoa tử huyền cứ ba chục năm mởi nở một lần. Người nào gặp hoa tử huyền sẽ gặp may mắn. Hoa này màu trắng, vị mặn, bé bằng đầu tăm, người ta vẫn gọi hoa này là muối của rừng. Khi rừng kết muối, đấy là điềm báo đất nước thanh bình, mùa màng phong túc.

(Muối của rừng, Nguyễn Huy Thiệp, Tập truyện Tình yêu, tội ác và trừng phạt, NXB Trẻ, 2012)​

​

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Xác định: Thể loại, ngôi kể của văn bản, các phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản trên.

Câu 2. Trong đoạn văn sau, vẻ đẹp của thiên nhiên hiện lên qua những hình ảnh nào: Sau Tết Nguyên Đán một tháng là thời gian thích nhất ở rừng. Cây cối đều nhú lộc non. Rừng xanh ngắt và ẩm ướt. Thiên nhiên vừa trang trọng vừa tình cảm. Điều ấy một phần là do mưa xuân.

Câu 3. Truyện kể lại sự việc gì? Truyện có những nhân vật nào? Nhận xét về không gian, thời gian được miêu tả trong truyện.

Câu 4. Em hiểu câu văn sau như thế nào: Tất cả những trò nhố nhăng đê tiện vấp phải hàng ngày hoàn toàn có thể rũ sạch bởi một cú nhảy của con sóc nhỏ trên cành dâu da ?

Câu 5. Hình ảnh những con khỉ và việc ông Diểu đi săn mang ý nghĩa biểu tương như thế nào?

Câu 6. Điểm nhìn của người kể chuyển có sự chuyển dịch như thế nào qua chi tiết: Ông Diểu thấy buồn tê tái đến tận đáy lòng. Ông nhìn cả hai con khỉ và thấy cay cay sống mũi. Nêu tác dụng của sự thay đổi điểm nhìn trong việc khắc họa tâm trạng của ông Diểu.

Câu 7. Ông Diểu định mang con khỉ về, coi nó như chiến lợi phẩm. Nhưng trước cái tình của loài khỉ, ông đành thả nó đi sau khi đã nhận ra rằng "trách nhiệm đè lên lưng mỗi sinh vật quả thật nặng nề." Theo em, "trách nhiệm" đó là gì?

Câu 8. Ông Diểu đã có sự thay đổi như thế nào trong cách nhìn nhận thiên nhiên, vạn vật?

Câu 9. Hoa tử huyền nở trên đường ông Diểu đi về theo anh/chị mang ý nghĩa gì?

Câu 10. Hành động tha mạng cho con khỉ của nhân vật Diểu gợi cho em suy nghĩ gì về cách con người nên ứng xử với thiên nhiên.

Gợi ý trả lời câu hỏi:

Câu 1.

- Thể loại: Truyện ngắn;

- Ngôi kể của văn bản: Ngôi thứ ba (người kể chuyện giấu mình) ;

- Các phương thức biểu đạt được sử dụng trong văn bản trên: Tự sự, miêu tả, biểu cảm.

Câu 2. Trong đoạn văn: Sau Tết Nguyên Đán một tháng là thời gian thích nhất ở rừng. Cây cối đều nhú lộc non. Rừng xanh ngắt và ẩm ướt. Thiên nhiên vừa trang trọng vừa tình cảm. Điều ấy một phần là do mưa xuân.

Vẻ đẹp của thiên nhiên hiện lên qua những hình ảnh: cây cối, lộc non, rừng, mưa xuân.

Câu 3.

- Truyện kể lại sự việc ông Diểu đi săn trong rừng.

- Truyện có một nhân vật người là ông Diểu, các nhân vật thú là khỉ đực, khỉ cái, khỉ con.

- Không gian, thời gian được miêu tả trong truyện: Không gian rừng, thời gian: Sau Tết nguyên đán. Nhận xét: Đó là không gian, thời gian gợi lên sức sống của thiên nhiên, vạn vật nơi hoang dã - phù hợp với chủ đề của truyện: Cách con người đối xử với thiên nhiên.

Câu 4. Câu văn: Tất cả những trò nhố nhăng đê tiện vấp phải hàng ngày hoàn toàn có thể rũ sạch bởi một cú nhảy của con sóc nhỏ trên cành dâu da nói lên tác động của thiên nhiên đến cảm xúc con người. Thiên nhiên có khả năng cân bằng cảm xúc, xua tan phiền muộn, hướng tâm hồn đến sự thanh tịnh, yên bình.

Câu 5. Ý nghĩa biểu tương của hình ảnh những con khỉ và việc ông Diểu đi săn:

- Hình ảnh những con khỉ tượng trưng cho thiên nhiên hoang dã.

- Việc ông Diểu đi săn biểu tượng cho quá trình xâm lấn không gian thiên nhiên của con người.

Câu 6. Trong chi tiết: Ông Diểu thấy buồn tê tái đến tận đáy lòng. Ông nhìn cả hai con khỉ và thấy cay cay sống mũi.

- Điểm nhìn của người kể chuyển có sự chuyển dịch sang điểm nhìn của nhân vật ông Diểu (ông thấy, ông nhìn và thấy)

- Tác dụng của sự thay đổi điểm nhìn: Sự thay đổi điểm nhìn giúp khắc họa tâm trạng của ông Diểu khi chứng kiến cảnh khỉ cái cố gắng cứu khỉ đực: Đó là cảm xúc buồn tê tái, là niềm xúc động trào dâng trước tình cảm hai chú khỉ đối với nhau.

Câu 7. Ông Diểu định mang con khỉ về, coi nó như chiến lợi phẩm. Nhưng trước cái tình của loài khỉ, ông đành thả nó đi sau khi đã nhận ra rằng "trách nhiệm đè lên lưng mỗi sinh vật quả thật nặng nề." "trách nhiệm" đó đối với loài khỉ là trách nhiệm bảo vệ gia đình, đồng loại; đối với con người đó là trách nhiệm bảo vệ thiên nhiên.

Câu 8.

- Chứng kiến cảnh gia đình khỉ cứu nhau, ông Diểu nhận ra rằng thiên nhiên cũng như con người, muông thú cũng có thứ tình của nó.

- Bắn được khỉ nhưng không dứt điểm con mồi, mà lại cứu và thả nó bởi tới cùng, ông không nhìn con khỉ như một con thú nữa. Nói cách khác, ông rời bỏ vị thế thượng đẳng của loài người, nhìn loài vật như bạn.

Câu 9. Hoa tử huyền nở trên đường ông Diểu đi về mang ý nghĩa ẩn dụ cho những điều tốt đẹp, cho sự hi vọng những điều tốt đẹp sẽ đến trong cuộc sống khi con người biết sống nhân ái, đối xử tốt với vạn vật quanh mình.

Câu 10. Hành động tha mạng cho con khỉ của nhân vật Diểu gợi cho em suy nghĩ về cách con người nên ứng xử với thiên nhiên: Thiên nhiên là môi trường sống của con người, vì vậy, con người cần có cách ứng xử nhân ái với thiên nhiên để bảo vệ môi trường sống của chính mình. Đó cũng là thông điệp từ câu chuyện trên.