Đọc hiểu: Kiều thăm mộ Đạm Tiên, trích Truyện Kiều - Nguyễn Du, Ngữ văn 11: Sè sè nấm đất bên đàng

Đề kiểm tra đọc hiểu Kiều thăm mộ Đạm Tiên, trích Truyện Kiều - Nguyễn Du bao gồm hệ thống các câu hỏi phân bố theo 4 cấp độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao giúp các bạn học sinh củng cố lại phần kiến thức đã học và kỹ năng làm bài đọc hiểu. Các kĩ năng cơ bản đó là: Vận dụng những hiểu biết về đặc trưng của thơ trữ tình (giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố như ngôn từ; hình thức bài thơ thể hiện trong văn bản; ý nghĩa, tác dụng của yếu tố tự sự trong thơ) và đặc điểm của truyện thơ dân gian, truyện thơ Nôm (cốt truyện, nhân vật, người kể chuyện, độc thoại nội tâm, bút pháp, ngôn ngữ) để đọc hiểu các bài thơ, đoạn thơ.

Đọc hiểu: Kiều thăm mộ Đạm Tiên, trích Truyện Kiều - Nguyễn Du, Ngữ văn 11​

Đọc đoạn trích sau:

Sè sè nấm đất bên đàng,
Dàu dàu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh.
Rằng: Sao trong tiết thanh minh,
Mà đây hương khói vắng tanh thế mà?
Vương Quan mới dẫn gần xa:
Đạm Tiên nàng ấy xưa là ca nhi.
Nổi danh tài sắc một thì,
Xôn xao ngoài cửa hiếm gì yến anh.
Kiếp hồng nhan có mong manh,
Nửa chừng xuân thoắt gãy cành thiên hương.
Có người khách ở viễn phương,
Xa nghe cũng nức tiếng nàng tìm chơi.
Thuyền tình vừa ghé tới nơi,
Thì đà trâm gẫy bình rơi bao giờ.
Buồng không lạnh ngắt như tờ,
Dấu xe ngựa đã rêu lờ mờ xanh.
[...]
Lòng đâu sẵn mối thương tâm,
Thoắt nghe Kiều đã đầm đầm châu sa.
Đau đớn thay phận đàn bà!
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.
Phũ phàng chi bấy hoá công,
Ngày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha.
Sống làm vợ khắp người ta,
Khéo thay thác xuống làm ma không chồng.
Nào người phượng chạ loan chung,
Nào người tích lục tham hồng là ai ?
Đã không kẻ đoái người hoài,
Sẵn đây ta kiếm một vài nén hương.
Gọi là gặp gỡ giữa đường,
Họa là người dưới suối vàng biết cho.
Lầm rầm khấn khứa nhỏ to,
Sụp ngồi vài gật trước mồ bước ra.
Một vùng cỏ áy bóng tà,
Gió hiu hiu thổi một vài bông lau.

Trả lời câu hỏi:

Câu 1: Xác định thể thơ, phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.

Câu 2: Dựa vào nội dung, hãy xác định vị trí của đoạn trích. Đoạn trích kể lại sự việc gì?

Câu 3: Câu thơ: Sè sè nấm đất bên đàng/ Dàu dàu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh miêu tả hình ảnh gì?

Câu 4: Em có cảm nhận như thế nào về cuộc đời của Đạm Tiên?

Câu 5: Theo em, những câu thơ nào thể hiện rõ nhất chiêm nghiệm của tác giả về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bất công?

Câu 6: Phân tích tác dụng của những yếu tố miêu tả thiên nhiên, cảnh vật trong đoạn trích trên.

Câu 7: Cảm xúc, thái độ của Kiều như thế nào sau khi nghe Vương Quan kể về cuộc đời Đạm Tiên?

Câu 8: Những nét đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích trên là gì?

​

Gợi ý trả lời câu hỏi:

Câu 1:

- Thể thơ: Lục bát

- Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm

Câu 2:

- Vị trí của đoạn trích: Đoạn trích nằm ở phần đầu Truyện Kiều, khi ba chị em Thúy Kiều đi hội thanh minh, gặp mộ Đạm Tiên bên đường.

- Đoạn trích kể lại sự việc: Kiều gặp và viếng mộ Đạm Tiên.

Câu 3: Câu thơ: Sè sè nấm đất bên đàng/ Dàu dàu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh miêu tả hình ảnh mộ Đạm Tiên: Chỉ là một nấm đất thấp, đắp điếm sơ sài, cỏ trên mộ cũng héo hắt, tàn úa.

Câu 4: Cuộc đời của Đạm Tiên được gợi lên qua những câu thơ:

Đạm Tiên nàng ấy xưa là ca nhi.

Nổi danh tài sắc một thì,

Xôn xao ngoài cửa hiếm gì yến anh.

Kiếp hồng nhan có mong manh,

Nửa chừng xuân thoắt gãy cành thiên hương.

.. Sống làm vợ khắp người ta,

Khéo thay thác xuống làm ma không chồng

Nhận xét: Đạm Tiên là người phụ nữ tài sắc nhưng số phận hẩm hiu, bất hạnh.

Câu 5: Những câu thơ thể hiện rõ nhất chiêm nghiệm của tác giả về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến:

Đau đớn thay phận đàn bà!

Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.

Đó là thân phận bạc bẽo, bất hạnh - do xã hội phong kiến bất công, người phụ nữ không được coi trọng.

Câu 6:

- Những câu thơ miêu tả thiên nhiên, cảnh vật:

+ Sè sè nấm đất bên đàng,

Dàu dàu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh.

+ Mà đây hương khói vắng tanh thế mà?

+Một vùng cỏ áy bóng tà,

Gió hiu hiu thổi một vài bông lau.

- Đó là cảnh vật, thiên nhiên tài lụi, hiu hắt, héo úa.. Những yếu tố miêu tả cảnh vật, thiên nhiên trên góp phần biểu đạt cuộc đời bất hạnh của Đạm Tiên: Sống chỉ được chào đón một thời, chết trong cô đơn, chết rồi chẳng ai đoái hoài nên phần mộ mới ảm đạm như thế. Đồng thời, qua cảnh vật, người đọc còn cảm nhận được tâm trạng buồn, xót xa của Thúy Kiều.

Câu 7: Qua những câu thơ:

Lòng đâu sẵn mối thương tâm,

Thoắt nghe Kiều đã đầm đầm châu sa.

Lầm rầm khấn khứa nhỏ to,

Sụp ngồi vài gật trước mồ bước ra.

Và những từ ngữ bộc lộ suy nghĩ của Kiều: Đau đớn thay, phũ phàng chi.. có thể thấy sau khi nghe Vương Quan kể về cuộc đời Đạm Tiên, Kiều vô cùng xót xa, thương cảm cho người con gái tài sắc mà bạc mệnh.

Câu 8: Những nét đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích trên:

- Thể thơ lục bát với âm điệu trầm buồn, bi ai, thống thiết;

- Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự với yếu tố trữ tình khiến cho sự việc được kể tràn đầy cảm xúc;

- Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật đặc sắc: Qua bút pháp tả cảnh ngụ tình, ngôn ngữ nửa trực tiếp – lời người kể chuyện chuyển dịch sang lời nhân vật độc thoại nội tâm;

- Các câu hỏi tu từ, câu cảm thán.. tạo giọng điệu da diết.

- Từ ngữ giàu giá trị biểu đạt, các từ láy vận dụng hiệu quả: Sè sè, dàu dàu, xôn xao, mong manh, đau đớn, phũ phàng, mòn mỏi, hiu hiu.. ; kết hợp với các biện pháp tu từ: So sánh, ẩn dụ, các thành ngữ dân gian..