[Tiểu Nhện Nhện]

MẸ CON​

Xuân Diệu​

Thể thơ: Thơ mới năm chữ

Thời kỳ: Hiện đại

Mẹ bồng con đang bú

Đi Đại hội Nông dân,

Mẹ chăm chú tinh thần,

Con trong tay thiếp ngủ.

Tay mẹ còn khe khẽ

Quạt phơ phất cho con;

Con nghênh nghênh má tròn,

Sữa còn vương trên má.

Mẹ đi từ Đồng Trẩm

Về học tập trong Đình;

Chồng cán bộ thôn mình,

Vừa đấu tranh, sản xuất.

Mỗi lời nghe giảng giải,

Đau xót lại trào lên.

Con của mẹ mẹ nhìn,

Nhớ trăm nghìn khổ ải.

Năm đói, chồng đi ở,

Bị địa chủ quỵt công;

Vợ thoi thóp chờ trông

Ít gạo tiền - không thấy.

Nửa năm về, tay trắng,

Con hai đứa chết rồi;

Cha sáu chục chôn vùi;

Nhà tan hoang, xơ xác.

Đi, còn quần áo tốt,

Về, quần cộc vải thưa.

Đi, khoẻ mạnh cày bừa,

Về, mặt xanh xương bọc.

Con đầu không chết đói,

Năm nay đã lên mười.

Ôm con nhỏ bồi hồi

Căm tức loài gian ác.

Con cựa mình, mở mắt;

Mẹ bế xốc lên hôn.

Mẹ quyết giữ lấy con

Cho lớn khôn, no ấm.

Con thơm tho, bụ bẫm,

Đẹp hơn bố mẹ nhiều.

Mẹ dám nắng đen điu,

Con hồng hào, sáng sủa.

Mẹ hãy còn rách vá,

Con đã được áo hoa;

Cổ đỏ, áo hoa cà,

Mẹ dành cho con mặc.

Nửa đời mẹ đã khổ,

Nhưng con sẽ sướng vui.

Ruộng đất đổi tay người,

Nụ cười mai sẽ nở.

10-1953

 

[Tiểu Nhện Nhện]

SAO LẠI VUI SƯỚNG HÔM NAY

(Ngôi Sao)​

Xuân Diệu​

Thể thơ: Thơ tự do

Thời kỳ: Hiện đại

Lòng sao vui sướng hôm nay:

Vừa bước xuống sàn nhà nứa,

Tưởng chừng gió thổi trong cây;

Gặp bụi mai vầu đứng thẳng,

Lá tre phất nghìn ngón tay;

Đầu nho nhỏ,

Mắt hay hay,

Những chú chim con nói chuyện ngày.

Sẵn sàng giang tay đón

Việt Bắc là đây, ở đây.

Mưa liền mấy hôm trước

Suối chạy phăng phăng nước vẫn đầy;

Chị tiếp tế

Mảnh vai gầy,

Trở về - đôi thúng nhẹ tròn xoay!

Cơm độn đỏ gay

Muối vừng trắng xóa.

Ấy có những ngày cũng lạ!

Vui về từ đá, từ cây.

Vui tự trong lòng, trong dạ,

Vui từ thiên hạ về đây.

Vui theo suối sống phây phây,

Vui hóa thành mây bay tới;

Vui phát tự những ngày nhạc muỗi,

Gieo thầm từng buổi đường gai;

Má xanh môi vẫn là tươi,

Vui từ biển cả về rơi xuống đồng.

Những ngày gió lớn,

Dọn lòng mà đón lấy vui!

Hôm nay bước xuống nhà tôi,

Chợt tiếng ca đời náo nức;

Lòng sung sướng tưởng kề ngay khóm trúc

Thổi lên liền một khúc sáo say!

7-1949

 

[Tiểu Nhện Nhện]

CHỊ CÚC

(Ngôi Sao)​

Xuân Diệu​

Thể thơ: Thơ tự do

Thời kỳ: Hiện đại



Chúng nó cắt tay chị rồi,

Chị vẫn luôn mồm chửi rủa.

Chúng nó cắt luôn tay nữa,

Lạnh lùng chị vẫn không khai.

Chị đã qua lửa đỏ, nước sôi,

Nó đem chị khảo tra, kìm kẹp.

Người thiếu nữ Việt Nam xinh đẹp

Bị quân thù cắt xẻo từng hơi.

Máu ở hai tay chảy xiết.

Mấy phen chị ngất đi rồi.

Tóc chị máu đào bê bết.

Nhưng tinh thần chị vẫn sáng soi.

Chị vẫn chĩa vào đầu chúng nó

Cả đau thương tức nộ gầm gầm.

Bọn giết người, bọn cướp của, hiếp dâm,

Lời kết án chị vằm mặt chúng.

Một mình giữa lũ sát nhân,

Chị đứng vững trên đầu chiến luỹ,

Nó không dám nhìn vào mắt chị,

Sợ căm thù của cả toàn dân.

Chính chiến thắng là người bị xẻo,

Mà xuống mồ là lũ cắm dao.

Chúng ôm đầu không biết chạy đường nào,

Vì chính nghĩa là thiên la, địa võng.

Nó chặt cả hai chân chị.

Nó theo tội ác đến cùng.

Chị Cúc tay lìa, chân chặt,

Vẫn còn sáng quắc nhìn trông.

Chị thấy yếu dần hơi thở,

Sức tuôn theo máu đã tàn.

Muôn thuở chúc Hồ Chủ tịch

Hơi cuối cùng hô muôn thuở Việt Nam.

Hăm ba tuổi trẻ sáng trong,

Chị Cúc,

"Người con gái quang vinh nước Việt"!

Máu của chị chúng tôi mang bất diệt

Giết quân thù cho đến lúc thành công.

1952

 

[Tiểu Nhện Nhện]

CÁI CẶP TÓC

(Ngôi Sao)​

Xuân Diệu​

Thể thơ: Lục bát

Thời kỳ: Hiện đại

[HIDE-THANKS]Tóc em chín tuổi còn hoe,

Mẹ yêu, mua cặp tóc về, mừng sao!

Vòng vòng mảnh thép thanh tao,

Không phai, không dỉ, như sao sáng loè.

Cặp đầu em bé xinh ghê,

Soi gương rồi, sắp chạy khoe láng giềng.

Bỗng em đứng buồn phiền suy nghĩ:

- Máy bay thù rất kỵ trắng trong,

Nó ghen sắc thắm màu hồng,

Nó hằn con trẻ, muốn không chơi bời;

Long lanh cặp tóc dưới trời

Là xui bom nổ, đạn rơi đê hèn! -

Vội vàng em lấy chỉ đen

Quấn cho sắc sáng hóa liền màu than!

Tóc em tuy cặp gọn gàng,

Màu tươi trên sợi tóc vàng còn đâu.

Niềm vui con trẻ đang reo,

Máy bay đế quốc hòng theo dọa già!

Người lớn khổ, mẹ già quặn khóc,

Đến trẻ con cặp tóc không yên!

Quân thù cướp nước loạn điên,

Giết cho sạch giống ở trên đất này!

4-1954[/HIDE-THANKS]

 

[Tiểu Nhện Nhện]

KHÔNG SỢ

(Ngôi Sao)​

Xuân Diệu​

Thể thơ: Lục bát

Thời kỳ: Hiện đại

[HIDE-THANKS]Bước vào giai đoạn gay go,

Có người những sợ với lo mà gầy!

Ngày đi thì sợ máy bay,

Đêm đi tưởng tượng sợ tay cướp đường.

Sợ ra chiến đấu tiền phương,

Sợ vào hậu địch tai ương lắm bề.

Sợ rừng mây phủ núi che,

Sợ giang, sợ nứa xanh lè quanh năm.

Sợ oai con hổ nó gầm,

Lại còn sợ rắn, đêm nằm cũng kinh:

Đường rừng lặng ngắt, vắng tanh,

Sợ người lạ mặt bên mình đeo dao,

Sợ con suối lũ ào ào,

Sợ cây gió quật ngã vào nhà tranh;

Sợ muối trắng, sợ rau xanh,

Sợ già, sợ ốm, loanh quanh sợ hoài!

Chung quy: Là sợ làm người;

Cớ sao không sợ mất đời tự do?

Để lòng sợ sợ lo lo,

Mà đem tin tưởng rèn cho tính tình.

Đã vào trong cuộc đấu tranh,

Chúng ta phải đứng thẳng mình, nhìn lên!

4-1953[/HIDE-THANKS]

 

[Tiểu Nhện Nhện]

EM BÉ

(Ngôi Sao)​

Xuân Diệu​

Thể thơ: Thơ mới năm chữ

Thời kỳ: Hiện đại

[HIDE-THANKS]Em ngồi bên rãnh nước,

Nghịch thả chiếc thuyền con.

Rãnh nước chảy đen ngòm,

Cống mấy đời lưu lại.

Năm tuổi đầu nhỏ dại,

Tự kiếm lấy trò chơi.

Áo đứt cúc bụng phơi.

Ở truồng từ lúc đẻ.

Nước bẩn đầm thân bé,

Mũi chảy quệt ngang tay,

Em cười rất thơ ngây

Nhìn thuyền trôi, đắc ý.

Cha đi cày, mẹ cấy,

Cha đi củi, mẹ rừng,

Cha mẹ gãy sống lưng

Gánh tô đong, nợ đậy.

Ai ruột mềm máu chảy,

Ai chẳng quý yêu con;

Cay đắng quả bồ hòn:

Bỏ liều con, nuôi địa chủ![/HIDE-THANKS]

 

[Tiểu Nhện Nhện]

CHỊ DUNG

(Ngôi Sao)​

Xuân Diệu​

Thể thơ: Lục bát

Thời kỳ: Hiện đại

Một rễ cố nông trong phát động quần chúng ở làng Xuân Phả, Thọ Xuân, Thanh Hóa.

[HIDE-THANKS]Sáu mươi, người gọi Chị Dung,

Tuổi già vẫn Chị, chưa chồng, chưa con.

Cây xanh giam mãi hèo mòn,

Hoa tươi không nở, trái tròn chẳng đơm.

Sớm mồ côi mẹ cô đơn,

Đói nghèo cha phải đem con đường cùng,

Bán đi mấy chuỗi tiền đồng,

Tuổi mười lăm đã vào vòng mụ Di!

Từ ngày vào cửa con ni,

Bàn tay địa chủ còn chi nhân tình!

Sớm khuya lam lũ một mình,

Cổng ngăn thăm thẳm nuốt hình chị Dung.

Mình làm, nó hưởng ung dung,

Lại còn đánh chửi, coi không phải người:

- "Chó hơn mày một cái đuôi!

" Mày hơn con chó một đôi đũa cầm! "

Tuổi xuân như đóa trăng rằm,

Nó giam, nó giữ, nó cầm hết duyên!

Mấy lần có bạn hỏi xin,

Vu oan nó đổ trộm tiền, rời xa!

Lần lừa một tuổi một qua,

Gái tơ cố để thành ra nạ giòng,

Để mà suốt kiếp lưng cong

Làm tôi mọi nó, không mong đổi đời!

-" Thân tôi khác thể chim trời,

Đêm về ổ rác, chút rồi lại đi.

Suốt ngày ngoài ruộng biết chi,

Những rơm cùng cỏ, tha đi, gánh về.

Vùi đầu cục đất u mê,

Tối tăm bưng bít, ai hề mở ra!

Đến đêm mới trở lại nhà,

Lại đời xó bếp diễn qua đêm trường!

Đâm, xay, dậm, đạp, giần, sàng,

Xay quay cái mặt, sàng ràng cái thân!

Khi tay mệt quá lả dần,

Giằng xay trở lại cuốn vần tôi đi!

Mặt người con mẹ Hội Di,

Ai hay chúa ngục một ly chẳng rời!

May trời có tối, có mai,

Thân tôi mới nghỉ ngơi vài phút giây.

Lấp vùi bốn chục năm nay,

Chẳng hay có Đảng, không hay có Cờ;

Chẳng hay nước có Cụ Hồ,

Chín năm khởi nghĩa, bây giờ mới hay;

Bây giờ Đội đến dắt tay,

Đốt bùa dán ngục, chặt dây trói hồn.

Tôi nghe trí trở về khôn,

Bước chân thêm vững, máu dồn thêm hăng;

Đứng lên đạp hết bất bằng!

Con kia mưu chước chớ hòng rẽ chia!

Một hôm ốm họp về khuya,

Nó bưng bát thuốc mân mê lại gần;

Hắt liền xuống đất, tôi phân:

- "Đời tao mấy chục năm trần, ai chăm!

Mày dù một bụng dao găm,

Đợi ngày ra trước nông dân gục đầu!"

*

* *

Chị Dung nay hết đoạn sầu

Đời sau phát động tươi màu cỏ hoa.

Chấp hành phụ nữ tham gia,

Hai gian ngói được ở nhà Nông dân;

Ruộng nương, ăn họp chuyên cần;

Tuổi già chỉ một mơ gần nữa thôi:

- "Có em bé nhỏ mà nuôi,

Sớm hôm âu yếm, càng vui bội phần."

7-1954[/HIDE-THANKS]