Tổng Tập Thơ Cầm Giang Trên Việt Nam Overninght

45. NGƯỜI XÁ DỖ CON



Thôi con ơi! Hãy nhịn thèm thịt hoẵng

Bố cũng thèm, cũng đói như con

Sau này ta ăn thịt hoẵng càng ngon

Đạn súng kíp bây giờ mua đắt

Đạn còn nhiều cái súng càng vui

Cái cò kia còn thích liếm tay người

Cái súng nổ ròn bản mường không mất

Ta còn giữ được cái đất

Con hoẵng vẫn là của chúng ta

Để sau này nó càng lớn, càng đẻ ra

Ta bắn về ăn mừng độc lập.

Châu Mai Sơn tháng 02/1957

Cầm Giang​

 

46. NGƯỜI XÁ



Que củi tôi là que củi mục

Bọng ong mật là bọng ong ngon

Củi đã mục trôi mãi cũng gãy mòn

Nhưng ong mật để lâu càng sánh

*

Người Xá ta có hai tay mạnh

Hai chân không biết mỏi đi rừng

Như ong đốt đau nhưng mật ngọt

Không như que củi mục trôi xuôi

*

Người Xá đen ta chịu khổ mãi rồi

Phải sánh lại như mật ong chín tháng

Hai cái chân đi theo cách mạng

Hai cái tay dùng nỏ bắn kẻ thù

*

Cũng như việc phát nương trồng ngô lúa.

*

(Anh Nen-Ót kể) Tây Bắc 1954

*

Cầm Giang​

 

47. NGUYỆT VIÊN

Tặng: Kiên



Sáng nay anh đưa em về sông Mã

Về Nguyệt Viên – Thanh Hóa quê ta

Có chợ Hôm, có đường đất cát pha

Thăm bến nước, thăm mẹ già lay lắt

Nhà ta đấy, em ơi đừng ngơ ngác

Đây xóm Ba bát ngát rặng dừa

Đất này em hỡi ngày xưa

Nứa reo nhạc sáng, bánh trưa reo vần

Xanh cây khế ngọt đầu sân

Tường hoa sắc nét, ngói ngân gió chiều

Gỗ nằm chân dậu nối theo

Cong cong đòn gánh, reo reo học trò

Nhưng thôi, tựa con đò

Chuyến qua rồi đến chuyến khác

Vẫn sông xưa, vẫn cánh buồm nâu bạc

Nhưng đã thay dòng nước biếc lẫn người qua

Chỉ biết nay em đến quê ta

Xơ xác ấy khoanh buồn lên mắt trẻ

Đấy, nhà mẹ!

Đấy, quê ta!

Anh biết em từng mát mắt phù sa

Đàn cò trắng tinh khôi vỗ cánh

Đọt mía cờ ngô rung tiếng cười lanh lảnh

Mộng ngân tròn như tre múa đêm trăng

Anh biết em từng nhìn núi dăng dăng

Xuyên hy vọng, thủng màu xanh, tím đá

Vượt những võng, đèo sương che kín lá

Để thấy quê chồng ấm tuổi phân vân

Quê chồng chắc cũng mùa xuân

Cũng thơm bờ dậu cúc tần ngõ đi

Nắng mừng đậu sáng hàng khuya

Sửa nhanh cặp tóc trước khi vào nhà

Một cây rơm, mấy con gà

Bên cầu nước rửa, vườn cà chen rau

Anh biết em như trầu biết lòng cau

Mộng đôn hậu thủy chung thời con gái

Thời con gái!

Trong ước muốn có bao giờ sai trái

Đi làm dâu ai chả ước chân thành

Miễn mẹ thương, cha quý, mẹ lành

Mùi cơm tẻ sớm chiều lên khói bếp

Chỉ vậy thôi cũng đủ rồi mơ ước

Mà ngày nào dấu hỏi cũng chân mây

Ừ, em đã về đây

Nguyệt Viên ơi! Đón người làng ta nhé

Nguyệt Viên ơi, giới thiệu em với mẹ

Có cần không thủ tục ấy quê hương?

Nguyệt Viên ơi! Hãy nhìn rộng bốn phương

Nông Cống lúa vàng, Nga Sơn đồng cói

Những vùng đất húc lên từ nghèo đói

Để giới thiệu em với mảnh đất này

Quê ta, em nhỉ, hôm nay

Dền gai, cà đắng mọc đầy thềm xưa

Mái nhà không để che mưa

Phên nhà mắt cáo, rào thưa còn đầy

Cửa không cần khóa, cần dây

Ngõ vào mất lối, xóm dài bơ vơ

Em đăm chiêu cúi lặng đặt con thơ

Ta ngồi im chào thầy ngoài Cồn Mến

Trăm lạy thầy, con dâu thầy đã đến

Đến quê thầy với đàn cháu xinh ngoan

Trăm lạy thầy, người cha đã cả gan

Đem lòng mình pha xốp từng đất cứng

Thác sông Mã có còn gầm sóng giận

Bão điền Lư có còn rít đêm dài

Đường Rừng Thông có còn ngập chông gai

Ngã ba Bông xoáy nước còn quay tít?

Em! Đời thầy em có biết

Sống trung thành, chết lặng im

Cho con ta ríu rít tiếng chim

Ăn cá bơn, uống nước dừa làng Ngoạt

Nhà ta đó, em ơi! Đừng ngơ ngác

Đừng nói với con,

Nói với bốn phương trời

Nói với những luống cày đang cày bổ vào đời

Bắt sỏi đá thành đỗ tương, ngô lạc

Tiếng chiêng dũa mòn núi đá cao như tạc

Đêm cót gai sợi quấn chặt tuổi xuân

Đấy cũng quê ta, vì đấy cũng người thân

Người Nguyệt Viên đang bơi trong bể khổ

Em hãy nói với đồng chiêm, nước vỗ

Gợn sóng ao bèo, bè rau muống bồng bềnh

Đang chắt chiu từng hàng lúa, con tôm

Nhà tranh đất, mảnh sân vuông trung cổ

Đấy cũng quê ta, người Nguyệt Viên đến ở

Đem tình thương, níu toạc long đong

Nói đi em, nói với quê chồng

Như sông Mã nói với em khi tắm

Em khen sông nước trong mát lắm

Có thấy chăng mùi nước mắt mồ hôi

Đã chảy tuôn hàng chục năm trời

Đang kết lại thành ngân hà, vết đá

Của Sông Chuối, Sông Chu, Sông Lâm Hóa

Chảy về đây cùng Sông Lệ xóm Ba

Đói khổ hóa thành chai sẹo quê ta

Sông có mát là sông trong lòng mẹ

Trắng sữa, ngọt cam, bùi hạt giẻ

Còn nước sông đời mặn đáy em ơi!

Nói đi em, nói với mẹ hết lời

Một người mẹ, chuyện vọng phu hóa thành hẹp nghĩa

Được làm con của mẹ

Có hạnh phúc không em

Người mẹ Nguyệt Viên

Mòn trăm đòn gánh

Em có nhìn sao quê ta lấp lánh

Đấy chính là mắt mẹ chiếu trên sông

Mà nỗi lòng đang trang trải mênh mông

Chân em bước giữa quê chồng

Có in dấu lại trong lòng họ đương

Đường đê pha cát quê hương

Có in chân của người thương lòng mình

Nguyệt Viên! Ơi Nghĩa Ơi tình

Qua đò mẹ tiễn tạc hình bên sông

Em về thăm vội quê chồng

Sau này biết có còn không lại về.

Hoằng Quang - Hoằng Hóa – Thanh Hóa Hè 1964

Cầm Giang​

 

48. NHỚ ANH TÂY TIẾN





Có anh bộ đội Tây Tiến

Đi rồi dân nhớ dân thương

Giúp nhau ngón tay chỉ đường

Chia nhau cái kim dúm muối

Nhường nhau miếng sắn miếng măng

*

Đường kim vá áo khăn thêu

Vì dân rơi xương đổ máu

Rét nứt chân vẫn chiến đấu

Xa cha xa mẹ miền xuôi

Đói vẫn hát, rách vẫn cười

*

Yêu núi rừng như đồng ruộng

Yêu bản mường chẳng khác quê hương

Mang súng bom đi giữ tình thương

Thủ thỉ bên tai du kích

Những lời tự tin giết địch

Nên người anh khuyên phụ nữ trồng bôi

*

Tiếng cười vang hoa nở trong lòng

Mỗi khi nghe bom nổ

Tây lại chôn mươi thằng ở đó

Cho mơ sai quả, cho lúa vàng nương

Mến nhau quen hơi bén tiếng

Đi rồi dân nhớ dân thương

*

(Chị A – Boọng người Lự kể lại)

Châu Mai Sơn tháng 3/1957

Cầm Giang.​

 

49. PHIM LÊN BẢN NHỎ



Có anh cán bộ miền Nam

Đưa máy quay phim về bản nhỏ

Vượt núi cao lưng trời lộng gió

Suối hiền đón giọt mồ hôi

Anh dựng lều bên gốc muỗm quê tôi

Ánh điện tưới nụ cười hoa nở

Bao cặp mắt tròn bỡ ngỡ

Bao vành tai vòng bạc lung linh

Rõi theo từng đoạn phim

Như uống cạn ngon lành dòng sữa

*

Quê tôi đói nghèo bao thủa

Chìm trong bụi lá than nươg

Ọp ẹp cầu thang buốt lạnh đêm trường

Dằng dặc cuộc đời tăm tối

Núi đứng, rừng sâu, Tây, quan chẹn lối

Tưởng mộng đời gửi chọn tiếng vượn rên

Nhưng từ ngày Mường bản đứng lên

Rũ sạch hận thù theo đời cách mạng

Đỉnh núi ngọn rừng chói lòa ánh sáng

*

Đời reo, nương tốt nhà vui

Gió rừng đưa anh đến quê tôi

Hoa lá dẫn chân anh bước tới

Anh đạp qua đèo, anh băng qua suối

Tấu thép đè vai chẳng ngại ngần

Màn ảnh trôi qua xòe cánh lòng dân

Mở rộng mộng đời gieo niềm ao ước

Đây bao la đất nước

*

Cây tre! Cây tre! Của quê hương

Đây rầm rập nông trường

Máy với trời mây, Liên Xô vĩ đại

Phác mẫu cuộc đời ngày mai người Thái

Mà hôm nay đang dũng cảm bước mở màn

Ơi anh cán bộ miền Nam

Có mệt không, quay nhiều, quay mãi nhé

*

Rừng thêm tươi hoa lá

Núi thêm đẹp áo lam

Đảng khéo dạy anh làm

Bác Hồ chỉ đường anh lên bản nhỏ

Khi nào anh về dưới đó

Nói hộ rằng bản Ta – Lú cảm ơn

Lần sau anh lên bản sẽ đông hơn

Nhiều tổ đổi công, nhiều người giỏi chữ

Dòng điện máy reo quấn quýt nụ cười

Tiếng thuyết minh đượm hương rừng, nhạc suối

*

Tháng 6/1958

Cầm Giang​

 

50. QUẢ CÒN





Hốt hoảng mẹ tìm con

Xác xơ vườn rau úa

Cột nhà trơ dính lửa

Đường đầy vỏ đạn dấu giày đinh

Xám cánh vùi tro con bướm tội tình

Mẹ tôi khóc cái ninh súc vải

Tiếng nấc hờn bỗng nhiên nghẹn lại

Tôi nghe tím ruột gan

Cầm quả còn bị cháy

Nó rủa giặc, chửi con

Tôi khuyên nó phàn nàn

Tết lấy gì mà ném?

Mắt nó như cánh én

Chao xuống hẹn tình duyên

Của những ngày xuân đẹp

Bỗng sắc như ánh thép

Mắt nó nhìn vào tôi

"Em hiểu rồi anh ơi

Ta phải vào du kích"

Còn quan châu, thằng địch

Không có tuổi ném còn

Lai Châu tháng 7-1958

Cầm Giang​

 

51 QUAY BẾ EM MANG@



Mái nhà nương quyện khói

Sườn đồi dệt lúa thơm

Tiếng hát hòa tiếng chim

Hép@ trên tay thoăn thoắt

Đường bản mòn thêm – mùa gặt

Quai bế con nhuộm thẫm mồ hôi

Mùa gặt năm nay - em nở nụ cười

Băng qua suối, môi hồng soi bóng nước

Khác những mùa gặt trước

Bế nặng nhiều lần, đầu mỏi càng vui

Ý ngọt trong lòng, hương lúa em tôi

Mùa gặt – xốn xang mong gặp gỡ

Gương xanh con gà anh tặng

Chỉ hồng – chiếc lược kèm theo

Khăn hồng duyên dáng tôi vui

Quai bế nắm chặt tay

Trán hằn đường khó nhọc

Đặt bế vuốt nhanh sợi tóc

Nương cao sóng lua rạt rào

Vọng xa tiếng suối ào ào

Nhớ mùa đốt rẫy hôm nào ăn ngô

Nắng cháy áo những trưa

Lầm lỳ tay nạo cỏ

Mặc mồ hôi cứ nhỏ

Hẹn ngày gặt hôm nay

Cụm lúa tròn mát rượi bàn tay

Màu vàng óng hắt lên đôi má

Tiếng hát ngân rung cành ban lá sớm

Đường hép nhanh từng bông lúa hiền lành

Lời em khoe ấm áp rừng xanh

"Quai bế ướt vì năm nay mùa được"

Rộn lòng chỉ thêu, chiếc gương, cái lược

Khói chiều mường bản xôi thơm

Anh sẽ đan quai bế đẹp cho em

Để ngày lấy chồng bế theo chăn gối.

Tây Bắc tháng 10/1955

@ Bế: Gần giống cái bồ con của người Kinh có quai ngoắc trên trán dòng về sau lưng.

@ Hép: Là cái hái của người Thái dùng cắt lúa.

Cầm Giang​

 

52. QUÊ TÔI ĐIỆN BIÊN



Tôi chưa được ngắm mặt hồ Thụy Sỹ

Nước trong xanh hay giọt lệ nàng tiên

Tôi chưa đến Sô-phia tráng lệ

Xem mắt người hay những cánh sao đêm

Hoa hồng nợ tình duyên

Bun-ga-ri vời vợi

Chưa được ngắm ánh đèn nước rọi

Tôi chưa được hôn những cặp mắt nâu

Đẹp huyền bí của cô nàng Ai Cập

Tôi chưa đến mùa hè sông Áp Lục

Chưa xem hang tượng thạch Ai-gen-tin

Tôi nằm mê được cưỡi ngựa thảo nguyên

Vút lao qua giữa đàn cừu Mông Cổ

Chưa đến Thái Lan sờ mặt gỗ

Ăn bát cơm Miến Điện ngọt ngào

Chưa được hôn môi Nhật Bản Anh Đào

Chưa thăm lại Cầu Kiều Trung Quốc

Chưa biết những nhà cao Nữu Ước

Chưa vào trường Lô-mô-lô-sốp vẻ vang

Chưa được xem đê hiện đại Hà Lan

Chưa vãng phật ở mái chùa Ấn Độ

Nhưng quê tôi đã đến bao xứ sở

Với tình thân giọt nước mẩu khoai

Từ sa mạc bão cát

Đến thượng tầng Nhị Lang

Từ gác chuông Luân Đôn

Đến Mạc Xây sóng biển

Từ mái lầu ngõ hẻm

Đến lâu đài U Bôn

Đều biết quê tôi quen thuộc: Điện Biên

Khi nhắc đến mỉm cười kiêu hãnh

Ngừng giây phút cho chuông lòng lanh lảnh

Xoa đầu con cúi xuống lọ hoa

Nhắc đến để than vãn xót xa

Hay đêm lạnh giữa rừng sâu ao ước

Cho ngày mai càng dẻo bước xung phong

Hoặc chau mắt lệ trào khi nhắc đến

Ấp ảnh chồng nghiến răng thù chinh chiến

Cho thời gian trên giấy ngả màu vàng

Hay hô lên đỏ núi thép suối gang

Vững tay lái trên mũi tàu đồng ruộng

Quê tôi đã luồn qua tưởng tượng

Cuốn phim đời muôn cảnh khác nhau

Vâng! Có núi cao

Nhưng đẹp tựa bồn hoa

Xám mảng trời máu lửa ngày qua

Đường rát đá mòn gót chân chai xẹo

Núi nghiêng đầu đón bao đời niên thiếu

Nhưng chôn muôn xác giặc – viễn chinh

Rừng trụi cây cả dân tộc kéo lên

Sông uốn khúc trôi ngàn năm rác rưởi

Quê tôi – Điện Biên Phủ

Thành tên của tổ quốc anh hùng

Nhưng quê tôi vừa tắt lửa chiến trường

Không rùng rợn như ai tưởng tượng

Đúng giây thép gai, boong ke ngổn ngang bờ ruộng

Chiến hào đan chéo mìn vương

Níu lại thời gian cố vươn lên trước

Giờ mỉm môi khâu vá thương đau

Im lặng lấp chiến hào

Lúa mọc trên thép vụn

Lô cốt thành bờ ruộng

Xác xe tăng thành đập nước vững vàng

Hố bom đựng rác chứa phân

Gỡ từng quả mìn, cấy thêm bụi lúa

Ba mùa xuân hoa mai hết dần cánh úa

Nở trắng đồi như bản mới mái gianh

Mùa lúa năm nay mơn mởn đồng xa

Cầu mới đường đầy vết xe mậu dịch

Nắng dọc nghĩa trang – mái trường ríu rít

Quê tôi lại đón gió bình yên

Tôi – người con của rừng núi Điện Biên

Mảnh rau chôn giữa đồi A1

Chân chưa đi ra ngoài nửa bước

Nhưng quê tôi đã đi khắp hoàn cầu

Mang cả lòng người hoài vọng ước ao!

Tháng 1/1057

Cầm Giang​

 

53. RỪNG THIÊNG



Bố mẹ bảo cái rừng này thiêng

Người ta nói cái rừng này thiêng

Có nhiều ma, nhiều đom đóm

Đêm đi qua ai cũng nói rừng thiêng

Nhiều lần em cũng thấy nó thiêng

Nghĩ đến thấy lòng sờ sợ

Anh hẹn em đêm nay đến đó

Yêu anh em thấy nó chẳng thiêng.

Châu Mai Sơn tháng 02/1957

Cầm Giang​

 

54. SAO ANH KHÔNG LẤY



Anh bộ đội ơi!

Em cho trứng gà sao anh không lấy

Vài quả trứng gà có đáng mấy

Công anh bằng cái núi Đen Đim

Hay sợ nhà nghèo em phải đi xin

Trứng của gà nhà, nhà em giầu lắm

Em có tám nghìn con trâu đen trắng

Có trăm đồi cỏ để chăn bò

Lúa ở nương từng đàn ngựa đi thồ

Có tràn ruộng dài hai mươi cây số

Có cả sông đánh hàng ngàn thuyền cá

Quả ổi quả đào xếp to hơn núi Sam Sao

Có lợn gà đếm nhiều hơn trăng sao

Vải phủ lên kín Sông Đà không thiếu

Quế trong rừng cho cả đàn voi kéo

Mật ong nhiều hơn nước suối Mon

Hay anh chê trứng gà nhà em không ngon

Để em đi lấy thịt con nai con hoẵng

Hay anh ăn thịt công, thịt vượn

Gà rừng, lợn núi, sơn dương

Ở nhà em cũng nuôi sẵn đầy vườn

Sân nhà em nhiều mỏ vàng, mỏ kẽm

Hay anh chê cái lòng em còn kém

Lòng em như cây mía Mường Lay

Như quả đào Bang Hán, như táo Mường Ngà

Nhưng lòng em cũng như dao cạo nứa

Như quả bầu có đàn khỉ vây quanh

Em cầm dao hát tiếng hát Mường Chanh

Em vác nỏ giây Mai Sơn tên Phủ Vạn

Em đã theo anh đánh Tây nhiều trận

Vạch rừng diệt phỉ biết bao phen

Từ Mộc Châu, Nghĩa lộ đến Điện Biên

Anh đã nói lòng em như nhà rộng

Hay anh sợ mẹ cha mà không nhận

Chính mẹ cha sai em lấy đem cho

Cha mẹ yêu anh, yêu em nhiều đấy

Anh bộ đội ơi sao anh không lấy

Cầm đi không bố mẹ em mắng.

Tây Bắc 12/1957

Cầm Giang​