Review Truyện Người Trong Bao Và Thông Điệp Thời Đại Của A.P. Chekhov

NGƯỜI TRONG BAO

(Sê-khốp)

​

Sê-khốp được xem như là người đã nâng thể loại truyện ngắn lên một tầm cao mới trong nền văn học Nga, và dần dần trong nền văn học của thế giới. Với cái nhìn trầm tĩnh, trung thực về những nhân vật, Sê-khốp thể hiện nội tâm và cảm nghĩ của họ một cách gián tiếp, qua ẩn dụ thay vì miêu tả trực tiếp. Những tác phẩm của Sê-khốp biểu hiện sâu xa ẩn nấp dưới bề mặt cuộc đời thường của những con người bình thường. Người trong bao là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của Sê-khốp. Truyện ngắn ra đời trong hoàn cảnh xã hội Nga dưới chế độ Nga hoàng Nikolai II khủng hoảng và bế tắc, sinh ra kiểu người lập dị như Bê-li-khốp.

Trong truyện ngắn "Người trong bao", hình ảnh chiếc bao là hình ảnh xuyên suốt và mang ý nghĩa tượng trưng. Trước hết, chiếc bao là hình ảnh tượng trưng cho lối sống thu mình, hèn nhát và luôn sống trong nỗi sợ hãi của Bê-li-cốp. Không chỉ dùng bao để cất, đựng những đồ vật của mình như chiếc ô, dao gọt bút chì, chiếc đồng hồ mà ngay cả đến bản thân của Bê-li-cốp cũng được giấu kĩ trong một "cái bao". Dường như nhân vật đang giấu mình trong một chiếc bao kín mít từ đầu cho tới chân, thậm chí nơi ở của Bê-li-cốp cũng ở trong bao bởi đó là một căn phòng chật như cái hộp và những ô cửa thì kín mít. Ngay cả ý nghĩ của mình, Bê-li-cốp cũng cho nó vào trong bao. Cái bao ấy là do chính nhân vật tự tạo ra cho mình ấy chính là một lớp vỏ để che giấu những nỗi sợ hãi, hèn nhát của hắn, để bảo vệ hắn trước những âu lo, khó chịu của cuộc sống bên ngoài, để hắn có thể sống, có thể sống đắm chìm trong quá khứ với những lạc hậu và bảo thủ. Có thể nói, Bê-li-cốp với lối sống, lối suy nghĩ trong bao của mình là một điển hình cho một bộ phận người tri thức Nga. Đó chính là lối sống hèn nhát, bảo thủ, luôn sống thu mình trong nỗi sợ hãi, lo âu và chính điều đó khiến cho cuộc sống của họ ngày càng trở nên tù túng, ngột ngạt. Không chỉ dừng lại ở đó, hình tượng chiếc bao trong tác phẩm còn là hình ảnh tượng trưng cho chế độ Nga hoàng chuyên chế bảo thủ, trì trệ đã bóp nghẹt cuộc sống của con người, khiến cho cuộc sống của họ ngày càng trở nên ngột ngạt, tù túng hơn.

Đó là bài học về cách sống, còn nguyên giá trị đến ngày hôm nay với một số bộ phận thanh niên nước ta. Bê-li-cốp đã vĩnh viễn nằm trong bao cách đây hơn thế kỉ, nhưng kiểu "người trong bao" và lối sống "trong bao" cùng những biến thể của nó vẫn tồn tại đây đó trong xã hội hiện đại. Trong xã hội hiện nay vẫn còn nhiều biểu hiện giống Bê li cốp: Còn một bộ phận thanh niên sống thu mình, hèn nhát, ích kỉ. Họ chỉ biết đến mình, lo vun vén cho bản thân mình, không quan tâm chia sẻ, giúp đỡ những người xung quanh. Đôi khi, họ sống cô độc, không tham gia vào các hoạt động tập thể, không hi sinh vì lợi ích chung. Đọc truyện Người trong bao, chúng ta cần nhận thức đúng đắn về tác hại của lối sống bê li cốp để xây dựng cho mình một lối sống lành mạnh, nhân ái, hòa đồng.

Đặc điểm nổi bật trong phong cách nghệ thuật Sê-khốp là sự giản di, thâm trầm, hàm súc. Cốt truyện thường đơn giản, ít yếu tố gay cấn, nhưng thường đặt ra những vấn đề có ý nghĩa xã hội to lớn, ý nghĩa nhân bản sâu xa. Sê-khốp đã rất thành công trong nghệ thuật kể chuyện và xây dựng nhân vật. Giọng kể chậm rãi vừa giễu cợt một cách cay vừa châm biếm, mỉa mai, u buồn. Đặc biệt ông rất chú ý tới các chi tiết khắc họa nhân vật, tô đậm chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình mang tính biểu tượng cho một giai cấp xã hội. Nghệ thuật xây dựng biểu tượng độc đáo, giàu tính khái quát. Hình tượng nhân vật Bê-li-cốp thể hiện cuộc đấu tranh giữa con người với cái "bao" chuyên chế và khát vọng sống là mình, loại bỏ lối sống "trong bao", thức tỉnh "con người không thể sống mãi như thế này được". Chính vì những giá trị ấy, Sê-khốp được xem là đại biểu lớn cuối cùng của văn học hiện thực Nga nửa cuối thế kỷ XIX, là nhà cách tân thiên tài về thể loại truyện ngắn và kịch nói.​