[Thùy Minh]

Đề kiểm tra đọc hiểu truyện ngắn Thả thơ - Nguyễn Tuân bao gồm hệ thống các câu hỏi phân bố theo 4 cấp độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao giúp các bạn học sinh củng cố lại phần kiến thức đã học và kỹ năng làm bài đọc hiểu. Các kĩ năng cơ bản đó là: Nhận diện đề tài, chủ đề chính, chủ đề phụ, tư tưởng, giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh, sự kiện, nhân vật, chi tiết quan trọng, không gian, thời gian, người kể chuyện toàn tri, hạn tri, sự thay đổi điểm nhìn.. của các văn bản truyện; so sánh được hai văn bản văn học viết cùng đề tài.

[COLOR=rgb(0, 0, 179) ]Đọc hiểu: Thả thơ - Nguyễn Tuân[/COLOR]​

Đọc đoạn trích sau:

Bắt đầu từ hôm ấy, những tập thơ cổ được giũ lớp bụi ngầu và ra khỏi cái níp sách sơn son. Cụ Nghè Móm bắt đầu nghiền lại tập thơ của người xưa. Đường thi, Tống thi, Minh thi; đọc đến một bài, đọc hết một câu, gặp được một chữ đột ngột, cụ ngừng lại, ghé mắt kém vào mặt chữ nhỏ như con kiến, cụ vắt tay lên trán, nghĩ ngợi và lẩm bẩm. Rồi cụ ngồi nhỏm dậy, sao cả bài thơ ấy vào một cuốn sách giấy bản mới mẻ. Nhưng thường cụ chỉ trích lấy một câu ở những bài thơ đọc rất kỹ lưỡng đó. Ngày năm câu, ngày ba câu, một ngày gần đấy, cuốn sách đã đặc những dòng chữ thảo chép những câu thơ rút ở cổ thi. Cô Tú theo lời cha dặn, đã đi mua sẵn rất nhiều tờ giấy tàu bạch ra rọc giấy ra từng mảnh dài bằng chiếc đũa và ngang to bằng hai ngón tay - Đừng nghịch, thầy trông thấy, thầy mắng chết. Giấy này để làm gì à? Thầy sẽ viết những câu thơ cổ vào đấy để bày ra giữa chiếu những lúc thả thơ. - Thả thơ? Có làm thơ thì có, chứ thầy và các anh ấy có nói thả thơ bao giờ. Cô Tú vốn yêu những cậu học trò nhỏ tuổi của cha mình như một người chị lớn đối với em út, cô không khỏi nín cười để giảng: - Thầy sẽ viết vào mảnh giấy trắng này một câu thơ bảy chữ mà chỉ.. có sáu chữ thôi. Còn một chữ thì để trống và thay vào đấy một cái khuyên tròn. Cái khuyên tròn thay chữ đó thường gọi là chữ vòng. Đây này, chị lấy một câu làm thí dụ thì các em rõ ngay. Các em biết câu: "Quân hướng Tiêu Tương, ngã hướng Tần" đấy chứ? Ừ, thí dụ bây giờ định thả câu thơ ấy. Và định vòng chữ "hướng" ở đoạn dưới. Thầy sẽ viết vào mảnh giấy nhỏ này: "Quân hướng Tiêu Tương, ngã.. Tần". Và khi ngâm câu thất ngôn có sáu chữ ấy lên thì thường phải ngâm: "Quân hướng Tiêu Tương, ngã.." vòng ".. Tần"; Chữ "vòng" đây thay vào chỗ để trống. Bây giờ mới nói đến những chữ "thả" ra. Thí dụ thầy thả năm chữ: Cố, tại, vọng, phản và luôn cả cái chữ hướng trong nguyên văn. Thường chỉ thả có năm chữ thôi.

[..]

Đêm mười bốn tháng tám là cuộc thả thơ lần thứ hai của cụ Nghè Móm. Lần trước thả vào thượng tuần tháng bảy; lần này cụ Nghè Móm chọn ngày mười bốn, có người hỏi tại sao không để đến ngày rằm, cụ nói:

- Trăng mười bốn bao giờ cũng khéo hơn trăng rằm. Ngày mười bốn là ngày vừng trăng đi tới chỗ toàn thịnh. Ngắm vừng trăng rằm, người tinh ý sẽ nhận thấy cái vẻ sắp tàn của một vật gì đã mãn khai trong có một thì.

Những người có chút kinh nghiệm, đều chịu lời ông già nhận xét là chí phải.

Vừng trăng mười bốn lúc chếch về đoài đã in một cục bóng thẫm và dài lên mặt con sông trắng và lạnh như thỏi thiếc vừa nguội. Đấy là bóng chiếc nhà bè lợp lá gồi mà trong đó, cụ Nghè Móm đang ngồi làm nhà cái, thả thơ cho hàng chục người con đánh. Người ta đang sát phạt nhau bằng tiền, đem cái may rủi cả vào đến cõi văn thơ và trên mặt nước sông thu, tiếng ngâm một câu thơ được cuộc, tiếng ngâm một câu thơ thua cuộc mất ăn tiền, những tiếng đó đều âm hưởng trên làn nước lạnh, thanh âm nghe trong trẻo, du dương và thái bình như tiếng vang của một hội tao đàn nào.

Mỗi buổi tối thả thơ, cô Tú đều ngồi bên cạnh cha. Cô bận tay đỡ cái túi thơ của cụ Nghè Móm mở lấy ra từng lá thơ đặt vào lòng chiếu cho làng chọn chữ đặt tiền. Đôi khi có kẻ chọn phải một chữ rất quê kệch mà lại trúng vào chữ ăn tiền, cô Tú tủm tỉm nhìn mãi nhà con đang vơ tiền, chừng như muốn bảo thầm người được tiếng bạc đố chữ đó: "Đấy ông xem, ở đời ăn nhau ở may rủi, chứ chữ nghĩa tài hoa mà đã làm gì, phải không ông?".

(TríchThả thơ, Vang bóng một thời, Nguyễn Tuân, Nxb Văn học, 1980)​

​

Trả lời câu hỏi:

Câu 1. Xác định: Thể loại, phương thức biểu đạt chính.

Câu 2. Ngôi kể được sử dụng trong đoạn trích là ngôi thứ mấy? Nhân vật chính trong đoạn trích là nhân vật nào?

Câu 3. Đoạn trích viết về thú vui nào của nhân vật chính? Đó là thú vui như thế nào?

Câu 4. Qua lời giải thích của cô Tú, em hiểu "thả thơ" là như thế nào?

Câu 5. Sự chuẩn bị của cụ Nghè Móm cho thú văn chương "thả thơ" cho thấy cụ là người như thế nào?

Câu 6. Bên cạnh nhân vật chính, đoạn trích còn ca ngợi vẻ đẹp của nhân vật nào? Đó là vẻ đẹp gì?

Câu 7. Khái quát chủ đề của đoạn trích.

Câu 8. Nhận xét về tình cảm, thái độ của nhà văn Nguyễn Tuân thể hiện trong đoạn trích trên.

Câu 9. Những nét đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích là gì?

Câu 10. Từ nội dung đoạn trích, em có suy nghĩ gì về trách nhiệm bảo tồn văn hóa truyền thống?

[COLOR=rgb(0, 89, 179) ]Gợi ý trả lời câu hỏi:[/COLOR]

Câu 1.

- Thể loại: Truyện ngắn;

- Phương thức biểu đạt chính: Tự sự

Câu 2.

- Ngôi kể được sử dụng trong đoạn trích là ngôi thứ ba;

- Nhân vật chính trong đoạn trích là nhân vật cụ Nghè Móm.

Câu 3.

- Đoạn trích viết về thú vui thả thơ của nhân vật chính.

- Đó là thú vui thanh cao, tao nhã, mang nét đẹp của truyền thống văn hóa.

Câu 4. Qua lời giải thích của cô Tú: Thầy sẽ viết vào mảnh giấy trắng này một câu thơ bảy chữ mà chỉ.. có sáu chữ thôi. Còn một chữ thì để trống và thay vào đấy một cái khuyên tròn. Cái khuyên tròn thay chữ đó thường gọi là chữ vòng [..] Bây giờ mới nói đến những chữ "thả" ra. Thí dụ thầy thả năm chữ: Cố, tại, vọng, phản và luôn cả cái chữ hướng trong nguyên văn. Thường chỉ thả có năm chữ thôi. Có thể hiểu: Thả thơ là người ra đề đưa ra câu thơ khuyết 1 tiếng; người chơi chọn tiếng phù hợp nhất (là tiếng của câu thơ ban đầu) trong 5 tiếng của người ra đề để "thả" (điền) vào câu thơ khuyết tiếng đó.

Câu 5.

- Cụ Nghè chuẩn bị:

+ Bắt đầu nghiền lại tập thơ của người xưa. Đường thi, Tống thi, Minh thi.

+ Nhiều tờ giấy tàu bạch ra rọc giấy ra từng mảnh dài bằng chiếc đũa và ngang to bằng hai ngón tay. Thầy sẽ viết những câu thơ cổ vào đấy để bày ra giữa chiếu những lúc thả thơ.

- Qua đó, cho thấy: Cụ Nghè là người cẩn trọng, yêu thơ, am hiểu về thơ, có ý thức giữ gìn vẻ đẹp của truyền thống văn hóa.

Câu 6. Bên cạnh nhân vật chính là cụ Nghè Móm, truyện còn ca ngợi vẻ đẹp của cô Tú - con gái cụ. Đó là cô gái yêu thơ ca, yêu trẻ con, ngoan hiền, nữ tính.

Câu 7. Chủ đề của đoạn trích: Ngợi ca vẻ đẹp của thú thả thơ - một trong nhứng nét đẹp văn hóa truyền thống đang đang dần bị mai một trong xã hội đương thời.

Câu 8.

- Tình cảm, thái độ của nhà văn Nguyễn Tuân thể hiện trong đoạn trích trên:

+ Thái độ coi trọng, nâng niu những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc;

+ Cảm mến, ngợi ca những con người có tâm hồn nghệ sĩ, yêu thơ ca, có ý thức tan tỏa tình yêu ấy đến những người khác.

- Đó là tình cảm sâu sắc, thiêng liêng, thể hiện tình yêu, niềm tự hào về văn hóa đất nước.

Câu 9. Những nét đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích:

- Xây dựng nhân vật sắc nét;

- Dựng không khí cổ xưa cho tác phẩm hiện đại;

- Ngôn ngữ vừa cổ điển, vừa hiện đại.

- Lời văn giàu hình ảnh, giàu biểu cảm.

Câu 10. Suy nghĩ về trách nhiệm bảo tồn văn hóa truyền thống:

Bảo tồn văn hóa truyền thống là trách nhiệm của mỗi người, chúng ta cần có những nhận thức đúng đắn và hành động thiết thực để bảo tồn văn hóa dân tộc. Trách nhiệm đó là:

Bạn đăng kí tài khoản miễn phí tại LINK và like bài để đọc nội dung ẩn nhé!

Bạn cần đăng nhập và nhấn Thích để xem nội dung này