[Cute pikachu]

Hữu Thỉnh (15/2/1942 -) tên thật là Nguyễn Hữu Thỉnh, bút danh Vũ Hữu, là nhà thơ, nhà văn, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.

Từ năm 1976, tổng thư ký và chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam. Giai đoạn 2000-2020, tổng biên tập báo Văn nghệ .

Ông từng là Đại biểu quốc hội Việt Nam (khóa X).

Hữu Thỉnh đạt nhiều giải thưởng danh giá như: Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1995 với tập thơ Thư mùa đông; Giải xuất sắc Bộ Quốc phòng năm 1994 với Trường ca biển; Giải thưởng Văn học ASEAN, 1999; Giải thưởng Nhà nước về Văn học

Hữu Thỉnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ của đất nước cũng là nhà thơ trưởng thành vào thời kì hòa bình. Thơ ca của ông luôn đi liền với những giai đoạn kháng chiến. Ông còn viết rất nhiều, ông hay viết về con người và cuộc sống của người dân nông thôn. Ông có những thi tuyển và những bản trường ca nổi tiếng được đưa vào chương trình học trong Sách giáo khoa.

Dù viết về chiến tranh hay tình yêu, tâm trạng con người hay non sông mây gió, thơ Hữu Thỉnh thấm đẫm sắc vị dân gian. Điều đó thể hiện cả trong cảm xúc, suy nghĩ lẫn chất liệu sáng tạo. Nhiều bài thơ của anh bắt nguồn từ cảm hứng dân ca.

Ngôn từ trong thơ ông rất giàu tính tượng hình, giàu mơ mộng; thơ của ông tuy giản dị nhưng lại vô cùng tinh tế mà sâu sắc và rất giàu nội tâm.

Dưới đây là tuyển tập những bài thơ tiêu biểu, chọn lọc, hay nhất của Hữu Thỉnh.

**

Hỏi

Tôi hỏi đất: Đất sống với đất như thế nào?

- Chúng tôi tôn cao nhau

**

Tôi hỏi nước: Nước sống với nước như thế nào?

- Chúng tôi làm đầy nhau

**

Tôi hỏi cỏ: Cỏ sống với cỏ như thế nào?

- Chúng tôi đan vào nhau

Làm nên những chân trời

**

Tôi hỏi người:

- Người sống với người như thế nào?

**

Tôi hỏi người:

- Người sống với người như thế nào?

Tôi hỏi người:

- Người sống với người như thế nào?

(1992)​

 

[Cute pikachu]

Thư mùa đông

**

Thư viết cho em nhoè nét mực

Phên thưa sương muối cứ bay vào

Núi rét đêm qua chừng mất ngủ

Sáng ra thêm bạc một nhành lau.

**

Ở đây tuyết trắng bên chăn mỏng

Bếp đỏ cơm trưa núi vẫn mờ

Mực đóng thành băng trong ruột bút

Hơ hoài than đỏ chảy thành thư.

**

Chắn gió cây run trong rễ tím

Hạt ngô gieo xuống cũng co mầm

Có hôm đồng đội đi công tác

Nhớ đấy, nhưng mà.. thêm lớp chăn.

**

Gà buốt gáy lười dâm tiếng khản

Ca bát khua cho đỡ bất thường

Núi giấu trong lòng trăm thứ quặng

Anh bòn không kiếm đủ rau ăn..

**

Gạo thường lên sớm, thư thời chậm

Đài mở thâu đêm đỡ vắng hầm

Bao năm không thấy màu con gái

Vó ngựa nghe nhầm tiếng guốc em..

**

Mây đến thường rủ anh mơ mộng

Biết vậy, khuya em đỏ ánh đèn

Ước gì có chút hương bồ kết

Cho đá mềm đi núi ấm lên.

(3-1982)​

 

[Cute pikachu]

Vu vơ

**

Gọi tên những ruộng không mùa

Những cây mất lá những chùa lạc chuông

Gọi tên năm bảy nẻo đường

Bóng mây tha thiết sương buông thật thà

Gọi xa bạc phếch đường xa

Gọi gần khăng khít đôi ta đang gần

Em vừa gỡ gió ngoài sân

Anh vừa góp được một lần vu vơ.

(1993)​

 

[Cute pikachu]

Đối thoại biển

**

(Đến một ngày kia những người lính đã tới biển của mình. Cuộc gặp gỡ của triệu năm với đứa con trận mạc. Không chỉ là người lính lạ lẫm, chính biển lạ lẫm đầu tiên. Biển thốt lên: "Người sắp thắng trận sao mà hốc hác quá".

Những người lính cầm le ta cành sú hoe vàng, cầm luôn cả một miền che chở mới. Người lính nói: "Tôi đi qua nhiều bóng mát để về đây".

Bóng mát đã lùi xa. Mực tím đã trải lại cho tuổi học trò. Tiếng gàu sòng đã trả về cho cơn hạn hán. Trước mặt là biển, bốn bề là biển, hình như phải nói một câu gì với biển).

Và người lính nói:

- Hôm nay tôi thấy biển lần đầu.

Biển nói:

- Mái gianh nhà anh không nói thế

Vại nước gốc cau nhà anh không nói thế

Người lính nói:

- Tôi phải làm gì.

Biển nói:

- Sống với nước hãy bắt đầu từ nước.

Đó là, nghi lễ đầu tiên và nghi lễ cuồi cùng

Người lính nói:

- Mẹ dặn tôi: Ra sông lấy sóng mà yêu

Đường xa gặp núi lấy đèo mà tin

Tôi đã tin và chưa hề bị ngã.

Biển nói:

- Không ngã chưa chắc đã khỏi chìm

Người lính nói:

- Có bí quyết gì sau sóng kia chăng?

Biển nói:

- Sống với nước hãy bắt đầu từ nước.

Người lính nói:

- Hôm nay tôi thấy biển lần đầu.

Biển nói:

- Mái gianh nhà anh không nói thế

Vại nước gốc cau nhà anh không nói thế

Người lính nói:

- Tôi phải làm gì.

Biển nói:

- Sống với nước hãy bắt đầu từ nước.

Đó là, nghi lễ đầu tiên và nghi lễ cuối cùng

Người lính nói:

Tôi đã đi suốt hai đầu đất nước.

Biển hiu hiu thán phục

- Nững vết thương của tôi nhiều hơn cả tuổi đời

Biển hiu hiu thán phục

Và biển chỉ hỏi anh đơn giản điều này:

- Anh có biết bơi không?

Người lính nói:

- Không phải ai cũng biết bơi. Thế mà sao vẫn rất nhiều cái huơ tay hãnh tiến.

Biển nói:

- Họ đang bơi trên số phận của mình

Một nửa trí khôn của con người là tìm cách chứng nhận mình và chứng nhận lẫn nhau.

Người lính nói:

- Cây không đi tìm gió, nhưng kẻ thù sẽ đến tìm ta. Ta lấy gì để che mắt chúng? Màu cát hay màu biển.

Biển nói

- Còn lại một mình anh

Người lính nói"

- Tôi phải làm gì?

Biển nói:

- Sống với nước hãy bắt đầu từ nước.

Người lính nói:

- Tôi có nhiều bạn

Tôi cầm tay nhiều người

Nhiều người cầm tay tôi

Tôi sẽ gọi tên ai đầu tiên trong cơn khát biển?

Biển nói:

- Kẻ thù nói ngoài khơi có vàng và tìm cách cướp vàng

Bạn bè nói ngoài khơi có sóng dữ và chia sóng cùng anh

Hãy gọi ai không biến sóng dữ của kẻ khác thành quà tặng cho mình

Người lính nói:

- Bao năm rồi tôi nhìn mây biết giớ nhìn cỏ biết mưa, cả cánh buồm cũng giúp tôi chạy thóc và nhà trước khi cơn giông đến. Gió đấy, cỏ ấy và cánh chuồn mau mắn ấy có giúo gì tôi ở biển?

Biển nói:

- Đó là những đồng tiền để tiêu trên mặt đất

Người lính nói:

- Bao vốn liếng cả một đời góp nhặt

Bước xuống tàu bỗng thành kẻ tay không

Biển nói:

- Những chiếc huân chương còn soi sáng trên bờ Sống với nước hãy bắt đầu từ nước

Người lính nói:

- Xin tạm biệt những dây hòm dây cóc day mai

Đến thay đôi thiếu đứt

Giúp ta xong buổi cày

Xin tạm biệt những cử nâu me mệt ngủ

Chín dần bên dấu chân voi.

Xin tạm biệt những buổi trưa bát vở những buổi tối hết dầu những ban mai thổi lửa.

Tạm biệt em, nỗi éo le của anh, dang dở của anh, cay đắng của anh; tạm biệt cơn khát tình vằng vặc.

Em đã đến thở than trên sáo trúc

Xua đêm đi thành mộng mị đời anh..

(1994)

>> Bài thơ trích trong tập thơ Trường Ca Biển - tập thơ được giải thưởng xuấ sắc - Giải thưởng Bộ quốc phòng)

 

[Cute pikachu]

Cát

**

Biển có đảo biển đỡ lặp lại mình

Đảo có lính cát non thành Tổ quốc

**

Đảo nhỏ quá nói một câu là hết

Có gì đâu chỉ cát với chim thôi

Cát và chim và thêm nữa chúng tôi

Chúng tôi lên với áo quần ướt át

Với nắng nôi muối xát thân tàu

**

Đảo hiện ra thử thách bạc màu

Bàn chân lính đánh vần trên đất đai Tổ quốc

Sau bao rợn ngợp

Hiện lên đời mình

Niềm vui nỗi khổ

Đo cùng trời xanh

Chưa kịp đặt ba lô

Chúng tôi cùng nhau bới cát

Dọn một chỗ nằm cho đồng chí hy sinh

**

Chúng tôi đặt anh cạnh mốc chủ quyền

Cát và cát

Ầm ào sóng biển

Gió và giò

Ngày ngày lại đến

Xóa đi phần mộ của anh nằm

**

Chúng tôi lại cùng nhau bới cát

Chôn anh thêm một lần

Cát và cát

Ngày ngày lại mới

Cát và cát

Ngày ngày lại trắng

Trắng như bàn tay trắng chúng tôi

Úp lên số phận của bạn mình

**

Chúng tôi vốc cát lên

Chúng tôi nghe cát nói

Chúng tôi bắt đầu như thế với Trường Sa

**

Cát ở đây là lối đi

Cát là chỗ ăn cơm chiêu ngụm nước

Cát là giường nằm gối đầu lên cát

Cát theo lá thư đồng đội gửi về

**

Cát ở đây là tất cả

Cát là tiền duyên cát là điểm tửa

Nơi chạm súng đầu tiên chốt cặn sau cùng

Sống cát là bệ tì

Chết cát là hoa tươi và nước mắt

Sống cát là màu che mắt địch

Chết cát là màu tang

Không có chỗ nào không có cát

Không có điều gì không có cát

Cúng tôi bắt đầu ngả bóng của mình lên

**

Bóng ngả về Đông về Tây về Nam về Bắc

Bóng chúng tôi nóng lên dưới cát

Bóng chúng tôi che lên Đất Nước

Giữ nguyên lời dặn của ông bà

**

Chúng tôi vốc cát lên

Chúng tôi nghe cát nói

Chúng tôi bắt đầu như thế với Trường Sa

**

- Cấm đi câu ti tắm một mình

Xuống nước phải mang theo dao găm

Lũ cá he hay bổ từ trên xuống

**

- Cấm bơi xa miệng vực

Ở đấy nhiều sóng ngầm nhiều cá mực

Và nếu chẳng may

Nhất thiết phải bơi đứng

Cá mập không quen săn mồi thẳng

**

- Không được lệnh quân y

Cấm ăn một thứ lạ

Những mệnh lệnh lạnh lùng

Chúng tôi học từ máu người đi trước

Chúng tôi học để làm quen và đứng vững

Để có thể nói rằng tôi đang ở Trường Sa.

**

Tôi đang ở Trường Sa

Trong đội hình Song Tử Đông, Song Tử Tây, An Bang Nam Yết

**

Kết bạn với vô cùng

Đảo rập rờn chìm nổi những quả cân

Cân người lính và hiểm nguy đời lính

**

Bạn tôi đang thổi sáo sau hầm

Bỗng ngừng bặt

Giữa chừng réo rắt

Chúng tôi chạy ra

Chấp chới cánh tay ngoài năm sải nước

Tiểu đội xếp hàng chuyển gạo

Sóng lườn quanh thân

Bỗng

Một tiếng thét

Một vũng máu

Một khoảng trống

**

Tôi gào lên

Im ắng rợn người

**

Tìm qua sóng

Gặp đàn cá mập

Rong rêu nhiều

Mà mất bạn

Bạn ơi!

**

Hôm đó đảo có thêm gạo mới

Chúng tôi đầu bỏ cơm

Hôm đó đất liền ra thư

Chúng tôi bỏ thư ôm nhau khóc

Gạo chiều nay thành cơn cúng đưa tang

Thư chiều nay viết thêm vào lời điếu

Ngày mai lại có đoàn văn công

Em hãy đến

Ngổn ngang

Cùng im lặng!

**

Đời bao nhiêu trớ trêu mà đêm còn quá rộng

Đêm như là vắt kiệt các vì sao

Chúng tôi là lính đảo thời bình

Phải gồng mình cả khi yên tĩnh nhất

Để chống lại cái khoảng trống kia

Cái khoảng trống chực len vào đồng đội

Chực len vào giữa bạn và tôi

Cái khoảng trống lạnh tanh vô nghĩa

Cáo ngay trong chính bản thân mình

**

Chúng tôi vốc cát lên

Chúng tôi nghe cát nói

Chúng tôi bắt đầu như thế với Trường Sa

**

Tôi thức dậy với giấc mơ đầy cát

Cát đầy dấu chân chim

Chim đầy mùi trời

Trời đầy mùi thiên hạ

**

Công việc đầu tiên của một ngày là tiếp tục sống

**

Sống như ngày hôm qua

Cát làm chứng cho ta

**

Đôi khi phải gõ vào một cái gì đó

Để nghe tiếng con người

**

Đôi khi phải hát ê a vô nghĩa lý

Nhắc biển ta còn đây

**

Đôi khi nghe tiếng sét trong đài

Thấy trời đang gõ cửa.

**

Đôi khi tối đèn tắt lửa

Ta bỗng dưng thành hàng xóm của ta

Gió Trường Sa

Biển Trường Sa

Nước thành vĩnh cửu có ta một thời

**

Trường Sa biển

Trường Sa trời

Có câu song sóng có lời tăm tăm.

(1994)

 

[Cute pikachu]

Lời mẹ

**

I.

Mẹ đã sinh ra tôi

Đặt tên cho tôi nữa

Một cái tên nôm na

Hồn nhiên như sỏi nhỏ

**

Cái cối và cái chày

Con mèo và con cún

Yêu mấy vẫn chưa vừa

Thoắt trở thành người lớn

II.

Tôi bước ra ngoài ngõ

Gió thổi. Nước triều lên

Đi hoài không gặp tiên

Đành quay về hỏi mẹ

**

- Hãy yêu lấy con người

Dù trăm cay nghìn đắng

Đến với ai gặp nạn

Xong rồi, chơi với cây!

**

III.

Tôi lại bước dưới trời

Không tiếc mòn tuổi trẻ

Đi hoài không gặp tiên

Lại quay về hỏi mẹ

**

- Hãy yêu lấy con người

Dù trăm cay nghìn đắng

Đến với ai gặp nạn

Xong rồi chơi với cây!

**

(1989)

 

[Cute pikachu]

Thi nhân

**

Giữa hai vùng tối sáng

Thi nhân bước lên cầu

Gió với bao đáng tiếc

Sấp ngửa dạt về đâu

(2005)

 

[Cute pikachu]

Ước

**

Có cái gì đã rơi

Vừa rơi thêm lần nữa

Chỉ còn một mình anh

Với chiều qua cửa sổ

**

Mùa thu cũng bỏ trời

Đi về miền tiếc nuối

Có con tàu mệt mỏi

Thét còi trong tim anh

**

Ước có em ngoan mềm

Chợt đến cùng ngọn gió

Tóc em hay mây thở

Bàng hoàng trên vai anh

(1993)