[estoulam]

1. Trâm gãy bình rơi: Người đẹp đã mất

Thì đà trâm gãy bình rơi bao giờ!

Buồng không lạnh ngắt như tờ,

Dấu xe ngựa đã rêu lờ mờ xanh

Khóc than khôn xiết sự tình,

Khéo vô duyên bấy là mình với ta.

2. Vi lô: Cây lau, sậy

Một vùng cỏ mọc xanh rì,

Nước ngâm trong vắt, thấy gì nữa đâu!

Gió chiều như gợi cơn sầu

Vi lô hiu hắt như mầu khơi trêu

3. Trao tơ: Chỉ việc kết hôn

Duyên đâu chưa kịp một lời trao tơ

Trăng thề còn đó trơ trơ

Dám xa xôi mặt, mà thưa thớt lòng

Ngoài nghìn dặm chốc ba đông

Mối sầu khi gỡ cho xong còn chầy!

4. Niềm tây: Nỗi lòng tâm sự riêng tư

Bấy lâu mới được một ngày

Dừng chân gạn chút niềm tây gọi là.

Vội về thêm lấy của nhà,

Xuyến vàng đôi chiếc, khăn là một vuông

5. Lòng tơ: Tấm lòng còn vương vấn

Lòng tơ dầu chẳng dứt tình

Gió mưa âu hẳn tan tành nước non

Thà rằng liều một thân con

Hoa dù rã cánh, lá còn xanh cây

Phận sao đành vậy cũng vầy

Cầm như chẳng đậu những ngày còn xanh

6. Dạ đài: Chỉ đêm tối, nghĩa bóng là cái chết

Dạ đài cách mặt khuất lời

Rảy xin chén nước cho người thác oan

7. Nghinh hôn: Đón dâu

Mẹo lừa đã mắc vào khuôn

Sính nghi rẻ giá, nghinh hôn sẵn ngày

Mầng thầm cờ đã đến tay

Càng nhìn vẻ ngọc, càng say khúc vàng

8. Túc nhân: Duyên số tiền đinh

Vả trong thần mộng mấy lời

Túc nhân âu cũng có trời ở trong

Kiếp này nợ trả chưa xong

1020. Làm chi thêm một nợ chồng kiếp sau

9. Tế độ: Cứu vớt

Nghĩ người thôi lại nghĩ mình

Cám lòng chua xót, lạt tình chơ vơ

Những là lần lữa nắng mưa

Kiếp phong trần biết bao giờ là thôi?

Đánh liều nhắn một hai lời

Nhờ tay tế độ vớt người trầm luân

10. Vĩnh quyết: Từ biệt hẳn, không bao giờ gặp lại

Hỡi ôi! Nói hết sự duyên

Tơ tình đứt ruột, lửa phiền cháy gan

Gieo mình vật vã khóc than:

Con người thế ấy, thác oan thế này!

Chắc rằng mai trúc lại vầy

Ai hay vĩnh quyết là ngày đưa nhau!

 

[Thùy Minh]

Từ cổ trong Truyện Kiều vô cùng phong phú, ngay mấy dòng đầu đã có hàng loạt từ cổ:

Trải qua một cuộc bể dâu,

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.

Lạ gì bỉ sắc tư phong,

Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.

Cảo thơm lần giở trước đèn,

Phong tình cổ lục còn truyền sử xanh .

Truyện Kiều cách chúng ta mấy thế kỉ, nên có những từ ngữ đến thời đại bây giờ không còn dùng nữa. Đọc Truyện Kiều qua văn bản chữ Nôm luôn là một việc khó khăn nhưng lại lý thú vì nhiều từ cổ hiểu rồi mới thấy sự sâu sắc của chúng.