Tôi chở mạ chạy chầm chậm trên con đường xanh ngắt cây lá dẫn vào nghĩa trang Trường Sơn, nơi cậu tôi và các đồng đội đang yên nghỉ. Mạ nói chuyến đi lần này, biết đâu là chuyến đi cuối cùng của mạ về thăm cậu. Gần tám mươi tuổi, đôi chân mạ đã rệu rã, sức khỏe cạn kiệt vì những trận ốm liên miên của tuổi già, khó mà di chuyển cả quãng đường dài từ Huế ra Quảng Trị. Giọng mạ trầm trầm, buồn hiu trong buổi chiều lưa thưa nắng nhạt. Năm nào mạ cũng về đây, ít nhất là một lần vào tháng bảy. Hồi mạ còn khỏe, Tết xong là mạ xách giỏ ra thăm cậu. Mùa xuân đi tảo mộ, mạ nói thế. Mồ mả tổ tiên nơi quê nhà cần phải thăm nom hương khói, thì không lý gì cậu nằm ngoài kia lại bị người thân thưa vắng thăm nom. Dù mạ biết nơi cậu nằm vẫn được đồng đội mình - những người quản trang quanh năm chăm sóc hương khói. Nhưng mạ luôn muốn tự tay thắp lên mộ cậu một nén nhang thơm. Tựa như thể phải về đây, ngồi bên mộ cậu, giữa bạt ngàn mộ chí lạnh căm, giữa cây lá xanh rì lộng gió, mạ mới có thể lặng im hồi tưởng bóng hình em trai mình. Từ Huế, mạ bắt xe đò hai lượt, rồi đổi sang xe ôm đi mất một quãng nữa mới đến được nơi cậu nằm. Có bận tôi hỏi mạ, sao không đưa cậu về quê, để cậu được nằm bên ông bà, tổ tiên và để những dặm đường thăm viếng của mạ bớt đi phần xa ngái. Mạ dõi mắt nhìn ngọn nắng trải dài trước khoảng sân nhỏ, nắng vắt ngang giàn sử quân tử đang thả từng chùm hoa đỏ rực chúm chím như môi ai cười. Trưa vắng đến độ có thể nghe tiếng vỗ cánh của mấy con ong nghệ bay tới bay lui hút mật. Hương hoa dìu dịu theo làn gió trưa nhè nhẹ len khắp ngôi nhà ba gian xưa cũ. Gió thổi tốc chiếc màn thưa, trên bàn thờ, tấm ảnh của cậu đã ố vàng. Đôi mắt chàng trai ngoài đôi mươi sáng long lanh với nụ cười rực rỡ như con nắng ngày hè. Mạ nói, ông bà đã không còn, cậu ra đi khi còn quá trẻ, vợ con chưa có. Cậu đã sống những tháng ngày tuổi trẻ đầy rực rỡ bên đồng đội của mình. Nên mạ để cậu tiếp tục nằm lại nơi đó, bên đồng đội thân thương. Dù sống hay đã chết, hẳn những chàng trai, cô gái ấy vẫn muốn tiếp tục sát cánh bên nhau và cùng ở lại nhìn ngắm mảnh đất này, lắng nghe bốn mùa ngời xanh cây lá. Mạ kể, cậu hy sinh vào mùa hè đỏ lửa, trong trận chiến 81 ngày đêm bảo vệ Thành Cổ. Nên những ngày nắng rực lửa khi mùa sang, tôi hay thấy mạ ngồi bên khung cửa, ngẩn ngơ nhìn cây phượng vỹ trước ngõ nhà. Cây phượng ở đó năm nào cũng nở đỏ rực cả góc trời mùa hạ. Tôi biết, mạ lại nghĩ về cậu, nghĩ về mảnh đất nơi cậu đã gửi lại thân mình. Cổng nghĩa trang nơi cậu đang yên nghỉ cũng có mấy gốc phượng già cứ đến mùa là đỏ cả một trời thương nhớ. Năm nào tôi cùng mạ về qua nơi đó, cũng thấy xác phượng phủ đầy cả lối đi. Những chàng trai cô gái năm nào, khi giã từ sách vở để ra chiến trường, trong ba lô có ai mang theo cánh phượng ép trong trang vở học trò. Có từng hẹn nhau một ngày về lại mái trường xưa, khi đất nước đã lặng im tiếng súng? Và lời hẹn thề đã bỏ ngõ, giữa một mùa phượng cháy. Vào những đêm trăng bên hiên nhà, giữa mùa hè thơm màu nắng ngọt, mạ hay ngồi bên hiên, mân mê những cánh thư đã cũ. Những trang giấy ố vàng và nét chữ đã mờ nhòe theo năm tháng. Mạ giữ thư của cậu trong chiếc hộp bằng gỗ xoan đào. Những lúc nhớ cậu, mạ hay lấy ra ve vuốt, những dòng chữ nhòe nhoẹt ấy, không cần đọc mạ vẫn nhớ như in. Đây là bức thư lần đầu tiên cậu gửi về kể từ khi rời nhà; bức này cậu vừa tham gia một trận đánh, cậu bị thương ở vai nhưng đã lành; bức này cậu hớn hở khoe được kết nạp Đảng, niềm hạnh phúc khi được đứng trong hàng ngũ Đảng như tràn ra trong từng con chữ ngắn ngủi trên trang giấy; bức thư này cậu kể Quảng Trị vừa được giải phóng, hào hứng và sục sôi, đó cũng là bức thư cuối cùng cậu gửi về. Nhà bao nhiêu lần sửa sang, có thứ này thứ khác thất lạc, riêng chiếc hộp gỗ xoan đào đựng mấy bức thư, vài tấm hình của cậu, chiếc cúc áo, cây viết mà đồng đội cậu mang về, mạ giữ thật kỹ. Mạ hay kể chuyện về cậu cho tôi nghe, tựa như mạ không nhắc đến cậu, thì sẽ chẳng còn ai nhớ về chàng trai có nụ cười rất tươi và chiếc răng khểnh rất duyên ấy. Tôi nhớ mợ Duyên, người phụ nữ sống ngay bên cạnh nhà mình. Mạ kể năm đó, cậu và mợ Duyên chỉ vừa làm lễ ăn hỏi thì cậu lên đường nhập ngũ, mấy năm sau thì nằm lại chiến trường. Mệ tôi giục mợ lấy chồng, nhưng mợ cứ lặng im không nói. Năm mợ mất, chiếc áo cô dâu mợ tôi chưa được mặc một lần. Trong mớ ký ức ít ỏi của tôi về mợ, trong những đêm trăng bên hiên nhà, mợ và mạ thường ngồi kề bên nhau kể những câu chuyện cũ. Những câu chuyện mà cậu tôi bao giờ cũng là nhân vật chính. Tôi hay xích lại ngồi bên khi đã học xong bài vở, lặng im nghe hai người phụ nữ chuyện trò. Hình bóng cậu tôi cứ thế mà trở nên thân thuộc. Tôi tưởng như thấy được cả dáng cậu tôi khoác chiếc áo trên vai, vừa đi vào ngõ nhà vừa huýt sáo. Mệ tôi nằm trên giường húng hắng lầy ra. Tôi thấy cậu tôi chân trần đi ra ngõ nhỏ, tay cầm rựa phát hàng chè tàu thẳng tắp dẫn vào nhà. Những đêm trăng, cậu hay ra đồng cắm câu bắt ếch, tiếng mệ cằn nhằn khi cậu trở về giữa khuya, mang theo bao nhiêu là ếch, cá ngoài đồng. Những lần ngồi bên mạ giữa bốn bề cây lá ngoài nghĩa trang, tôi như thấy dáng cậu mỉm cười đâu đó, trong nghi ngút khói hương bảng lảng và nắng chiều nhàn nhạt rớt trên những nấm mồ lạnh lẽo. Gió trên đồi rất khẽ và cây lá rì rào như đang thầm thì kể chuyện. Có câu chuyện nào của cậu, của đồng đội cậu được gió lan đi? Cỏ cây nơi này đã tắm bao nhiêu nắng mà cứ xanh rì lên nỗi nhớ thương da diết. Để lần nào đến, mạ cứ ngồi miết nơi đây chẳng muốn về. Đôi tay gầy khô chi chít vết đồi mồi cứ vuốt ve mãi ngôi sao trên mộ cậu, khóe mắt khô cong mờ đục chảy ra dòng lệ đã khô cằn. Mạ nhìn trời chiều lẳng lặng lùi dần sau cây lá mà cứ chùng chình mãi chẳng muốn đi. Những lối nhỏ trong nghĩa trang cứ chạy dài miên man dưới những hàng cây in bóng ngày hè. Mạ hay dựa vào gốc thông nghỉ mệt, sau khi băng qua ngọn đồi để ngồi bên cậu. Đôi chân khẳng khiu của người già cứ kêu lên nhức mỏi, mạ thở dài, ánh mắt dõi về phía xa xa, như cố gắng thu hết bóng hình nơi này. Chiều lặng trôi trong tiếng thông reo như đang hò ơ câu hát. Chắc gió cũng hát ru vỗ về, cho vạn giấc ngủ được bình an. Tôi chở mạ rời nghĩa trang, khi vạt nắng cuối cùng đã tắt nơi lưng đồi. Cỏ cây trong trời chiều vẫn xanh rì màu hy vọng. Trong khắc khoải nỗi nhớ thương đến cháy bỏng cõi lòng, tôi ôm mạ thật lâu, tựa như cái ôm mạ vẫn dành cho tôi ngày bé. Tôi biết mạ đang nghĩ điều gì. Dẫu mạ không còn, thì tôi, con tôi vẫn sẽ về với cậu, như hàng triệu người con trên dải đất này, vẫn luôn nhớ về những người anh hùng đã khuất. Những người đã hiên ngang nằm xuống, cho Tổ quốc bay lên.. L. H
