Trốn tìm - Nguyễn Ngọc Tư - Tin tưởng mình sẽ được che giấu hoàn hảo bởi những cơn mưa chừng như bất tận không mùa, con đèo ngoằn ngoèo, đường mòn sũng nước ngang qua những dãy đồi sim mọc rậm, chị trốn vào B'lao. "Vậy là thoát rồi", chị thở hắt ra khoan khoái duỗi dài người trên nền gạch của căn nhà mới xây trên đồi. Giờ thì chị sẽ một mình, tuyệt đối một mình. Sự một mình mà chị chờ đợi ngót năm mươi lăm năm. Chừng như chị đã khởi nghĩ về nó, khi một mình nằm trong nôi, chơi với những ngón tay trong bóng tối. Chị cưu mang cỏ cây. Chị ngồi thiền và lễ Phật hai buổi sớm chiều. Buổi tối chị lén coi hoa quỳnh ngoài vườn đã nở chưa (chị nói sự có mặt của con người nhiều khi khiến cỏ hoa cụt hứng), đỡ lại tổ chim cú mèo trên cây bị giông quật lộn nhào xuống đất. Chị nấu nồi nước xông, ngậm gừng tươi cầm chừng chờ qua trận cúm, cọ lưng vào tay vịn cầu thang đỡ ngứa lưng. An lạc với sự một mình. Có quá nhiều lý do để bạn bè ganh tị với chị. Họ không có được chỗ trốn hoàn hảo kiểu vậy, một nơi chốn đủ xa để con cái không ghé qua dựa dẫm, chúng khó mà ăn ké bữa cơm, đưa con tới nhờ chăn giữ, hay nhờ nấu giùm vài món nhắm, nhưng cũng đủ gần để duy trì mối quan hệ mẹ - con. Họ cũng chẳng đủ kiên trì gầy dựng một cuộc chạy trốn nhen lên từ vài chục năm trước, khi bà mẹ bắt đầu nói với lũ con mình, "về sau má đi sống mình riêng". Câu đó phải được nhắc đi nhắc lại nhiều lần, nuôi giấu âm ỉ một chuyến đi tìm tự do, mỗi lần lời ra góp một chút dũng khí cho cuộc trốn chạy, và với những đứa con, là một lần cứa dao vào sợi dây bện bằng thép vốn buộc chặt người mẹ vào chúng. Đó là cuộc chạy trốn được báo trước. Chuẩn bị cho tương lai không có mình trong đời sống của những đứa con, chị dạy chúng cách cầm máu khi đứt tay, cách rửa cá sao cho thịt thơm dai, cách giấu nỗi buồn cho đừng ai nhìn thấy, khóc một mình, đi tìm niềm vui trong nội tại mà chẳng cần phụ thuộc nào ai. Bằng sự nhẫn nại của một người học thiền định, chị dạy chúng từng thứ một, và đám nhỏ không biết rằng mình được tiêm liều vắc xin đề kháng với những khoảng trống không có thứ chi lấp đầy. Chỉ có một thỏa hiệp nhỏ, bầy con sẽ tìm thấy chị vào mỗi cuối tuần, sau một chặng xe đò xuyên thủng bức tường mưa. Chị nhượng bộ với việc bị tụi nó tóm gọn, như quen với sự thật rằng chỉ có một cách để bà mẹ trốn thoát khỏi những đứa con mình. Cái chết, đó không phải là cách mà chị muốn. Chỉ là, một vài trưa thứ Bảy, nghe tiếng xe dừng lao xao nơi đầu dốc, chị chợt không phân biệt được cảm giác của mình ngay khoảnh khắc đó, là thất vọng hay vui mừng được tìm thấy.
