[Lê Gia Hoài]

55. SƠN LA – TÂY NGUYÊN

Tôi lớn lên giữa núi rừng hẻo lánh

Bên đường mòn Lào Việt suối vắt ngang

Ngày tháng vượn kêu sương quẩn nhà sàn

Trong bản nhỏ cạnh vườn lim chắn gió

Không ước mộng đi đây, đi đó

Nhưng từ ngày cha kể chuyện Tây Nguyên

(Cha tôi từ thủa tóc đen

Đằng đẵng mười năm trời lính thú

Bàn chân in khắp miền rừng rú

Từ Lạng Sơn đến giải núi Kon Tum

Khi tóc phai màu trở lại quê hương

Mang theo đôi mắt lòa oán hận)

Từ đấy Tây Nguyên nuôi ước vọng

Dục bàn chân trẻ bồn chồn

Nhưng lửa chiến tranh lan đến bản mường

Tôi vác nỏ, vót chông chặn giặc

Từng trận đánh trôi qua nguội dần ao ước

Mộng đến Tây Nguyên lắng xuống đáy lòng

Khi đất nước hòa bình

(Cha tôi đã mất)

Tôi lại hiểu Tây Nguyên trên bao nhiêu trang sách

Mộng đời thức giấc gắt gao

Giới tuyến đến nay quân địch vẫn rào

Tôi đành đến Tây Nguyên trong tưởng tượng

Chắc cũng gióng quê tôi núi cao rừng rộng

Nhà sàn chênh chếc sườn nương

Giòng suối êm đềm gọt đá ôm buôn

Khói biếc thơm xôi những chiều sương mỏng

Có rừng đào mùa thu nắng mọng

Có núi hoa ong bướm trao duyên

Cô gái khăn thêu má lúm đồng tiền

Đêm quay vải dưới trăng vàng hát ví

Có tiếng khèn ướm tình thủ thỉ

Nối nhau mùa mận, màu mơ

Cũng sắn lúa khoe màu bí quấn gốc ngô

Mùa gặt giữa mùa dưa chín

Rừng cũng nhiều gấu, nai, sói, nhím

Nhưng quê tôi không có con voi

Tây Nguyên – Sơn la, Nam – Bắc hai nơi

Cách mấy nghìn quả núi

Khi nào tôi được tới

Cùng chung đất mẹ thân yêu

Đánh giặc tám năm núi lở, rừng reo

Tây Nguyên – Sơn La đeo huân chương đẹp

Tây Nguyên với viên kim cương Anh Núp

Quê tôi có hạt ngọc Sùng Phái Sinh

Ngày nay Tây Nguyên tung gió thanh bình

Nhưng quằn quại trong bóng đêm buốt lạnh

Đang chống trọi từng giờ phá mưu tố cộng

Vượt trên lê nhọn đòi hiệp thương

Chặn tay thù cướp đất dồn buôn

Phá sưu thuế phu phen hợp pháp

Trong đấu tranh nối liền đất nước

Tây Nguyên đang sống anh hùng

Không! Tôi không đến Tây Nguyên trong giấc mộng

Tôi đến Tây nguyên giữa mường bản quê tôi.

Tháng 5/ 1958

Cầm Giang​

 

[Lê Gia Hoài]

56. TA KHÔNG CÓ LỖI

Thân nhau từ khi còn cưỡi lợn

Giả làm ngựa dưới gầm nhà

Ven suối hái bông hoa

Em buộc lên chỏm tóc

Mất chiếc lược em khóc

Anh chộm lược mẹ đền

Nhớ mãi một đêm

Hai nhà vừa tắt lửa

Tiếng khèn ngân qua cửa

Em rung nhẹ vòng tay

Đầu thơm lá sả ngả bên vai

Giọng e thẹn ngày nào anh nhỉ

Gật đầu anh hiểu ý

Mặt nóng ran nghe tim chuyển núi rừng

Trong tối đêm thấy má em hồng

Đường bản, nhà nươngđếm lần hò hẹn

Anh cầm súng kháng chiến

Em rời bản vào hang

Mũ lưới ấp mộng vàng

Ngày nào nhỉ? Người yêu cô hàng xóm

Mai nở đếm lần tuổi lớn

Chín năm đường bản rộng thêm

Bếp lửa hồng anh lại gặp em

Người mẹ tay dắt con – lưng địu

Cái nhìn – đôi mắt trùm ngượng ngiụ

Em ngập ngừng câu chúc cặp tân hôn

Và nhìn anh: Chú rể quân nhân

Thầm gửi câu xin lỗi

Anh cúi đầu bối rối

Thoắt sống lại ngày xưa

Còn đâu lá sả thoảng hương đưa

Mềm mại mái tóc xanh hoa giẻ

Em đã là mẹ

Đâu phải lỗi tại em

Anh ngẩng đầu vòm núi vẫn chếc nghiêng

Mỉm cười đón đôi cánh tay bụ bẫm.

Tây Bắc tháng 12/1957.

Cầm Giang​

 

[Lê Gia Hoài]

57. TẶNG ANH CÁN BỘ

Hỡi anh cán bộ người Kinh

Anh bỏ gia đình lên mãi tận trên đây

Anh đi có nhớ mẹ thầy

Nhớ vợ đêm ngày vẫn chờ đợi trông mong

Anh đi có nhớ ruộng đồng

Đem cả cái lòng lên sống với chúng tôi

Người mường lại được thêm người

Cây lá cũng cười chòm bản nhận đàn con

Anh lên cho tiếng học ròn

Bông lúa thêm tròn củ sắn cũng thêm to

Anh lên cho thằng Pháp mau thua

Phụ nữ gặt mùa du kích chặn giết Tây

Cụ Hồ cái bụng tốt thay

Đưa đến chòm này người cán bộ giỏi giang

Chòm tôi thắng tám lượt càn

Dụ được lính hàng, tránh được tàu bay

Thêm thân với người Xá, người Tày

Trai gái nên tài làm cán bộ như anh

Cụ Hồ đưa giấy đòi anh

Chòm bản phải đành đưa lại đứa con

Người Mường nay đã giỏi hơn

Đấu tranh vững vàng giữa địch hậu Sơn La

Anh về thưa với mẹ cha

Người Mường Sông Đà đã giỏi hơn xưa.

(Bà Nái kể)

Cầm Giang​

 

[Lê Gia Hoài]

58. TẶNG CÔ GÁI KHẠ

Cha chửi hỏi em đi đâu

Mà ngày nào đo rẫy cũng về sau

Em nghĩ bị oan không dám nói

Mẹ hỏi nhỏ chị em đi cùng

Em vẫn len đi luồn rừng sâu

Nắm xôi, gói muối nuôi anh khỏe

Dân bản hỏi miệng em không hé

Em vẫn đi dù Phìa Tạo nghi em

Em lên đây lót thêm lá anh nằm

Nấu nước sôi rửa lại vết thương

Nói anh nghe câu chuyện bản mường

Lợp lại lều kẻo lá khô mưa giọt

Nhìn má anh sương cao xanh dợt

Mắt trũng sâu, tóc rậm em thương

Em đem kim chỉ vá chiếc áo rách lưng

Anh nhìn em có cái gì lo ngại

Em vá không đẹp bằng người Thái

Nhưng cũng biết nên lành

Đêm khuya anh có nghe em khóc

Nghĩ đến ma, đến hổ lại thương anh

Khi mặt trời lấp sau ngọn núi

Mẹ cha hỏi em lại nói dối

Lên với anh chắc anh đợi anh trông

Mỗi lần về nước mắt lại thành dòng

Anh khỏi rồi đêm nay về đơn vị

Anh không nghe em bảo cứ về

Vết thương khỏi rồi nhưng còn yêu

Tay cầm tay nước mắt cứ đầm đìa

Anh đi khi nào về đây nhé

Chóng về giải phóng quê em

Chớ có quên cái lòng người Khạ

Đang sống như đêm tối không đèn

Khi nào về giải phóng quê em

Anh đến nhà gặp bố mẹ em

Nhớ kể cái chuyện này anh nhé

Cho mọi người cười, bố mẹ sẽ khen em.

Châu Mai Sơn tháng 11/1957

Cầm Giang​

 

[Lê Gia Hoài]

59. TẠNH MƯA

Cơn mưa rào vừa tạnh

Cô gái ái lên nương

Tay mềm vun gốc lúa

Thoáng nhìn xuống nông trường

Những chóp mũ vàng vàng

Cũng đang vun gốc lúa

Cô cất giọng ngân vang

Hương rừng loang theo gió

Cô muốn nhắn xuống đó

"Giữ cho màu vững chân"

Có tiếng cười vẳng lên

Tiếng cười hay tiếng suối

Rạo rực cô thầm nói

Khéo kẻo mà thua ai!

Tập theo trường đã giỏi

Việc nương rẫy cũng tài

Lúa xanh mơn mởn nhoai

Cây kết cành hi vọng

Nông trường càng mở rộng

Mộng đời càng vươn cao

Cô chẳng hiểu vì sao

Thấy nông trường lúa tốt

Từ đấy càng thích hát

Thích làm nương suốt ngày

* * *

Anh bộ đội ngừng tay

Nhìn sườn đồi phía trước

Trên mảng sương xanh mượt

Có cô gái lom khom

Bất chợt cô ngước lên

Anh vội vàng cúi xuống

Khi ý vui thoảng đến

Lòng thầm dục đôi tay

Đàn chim vừa khô cánh

Trời cũng vừa tan mây.

Tây Bắc Tháng 6/1958

Cầm Giang​

 

[Lê Gia Hoài]

60. THĂM QUÊ TRẦN NGUYÊN HÃN

Sông Lô giữa mùa lụt

Nước mở rộng đôi bờ

Sơn Đông đây rồi nhỉ

Như vọng từ xa xưa

Tướng quân Trần Nguyên Hãn

Đi bán dầu về khuya..

*

Vẫn con đường sỏi đá

Mùa mít thơm tiếng ong

Thấy cả thành Tam Giang

Tướng quân vừa đánh chiếm

Bờm ngựa tung cờ vàng

Hướng Lam Sơn thẳng tiến

Hương mít quê bay cùng

Khi đánh chiếm Tân Bình

Sóng biển reo đất mới

Gió Đèo Ngang ca ngợi

Mây Hải Vân kết hoa

Tướng quân thả chim thiếp

Thư về thăm mẹ già

Có phải chim đang hót

Cạnh bệ thờ cây đa.

*

Chỗ này xưa tướng quân

Hẳn là nơi luyện võ

Nên ổi toàn ổi đỏ

Và hàng dừa thẳng băng

Khi vây hãm Đông Quan

Ghé vào thăm Sơn Đông

Trước ngày lên Chi Lăng.

Quân về đây tập luyện

Bãi cuội còn kể chuyện

Dây thìm bìm lắng nghe.

*

Non tơ những búp chè

Nơi tướng quân đọc sách

Hẳn chè quê bảo cách

Tướng quân giết Liễu Thăng.

*

Sông Lô lụt réo vang

Tiếng gọi đò văng vẳng

Tưởng tiếng Trần Nguyên Hãn

Gọi đời giữa đêm xưa..

*

Đến nay đời mới thưa

Sơn Đông ơi! Ngói đỏ

Hương mít thơm trong gió

Thưa tướng quân: Sáng rồi.

*

Tháng 6/1970

*

Cầm Giang​

 

[Lê Gia Hoài]

61. THÀNH RỒNG THÀNH HỔ

Con rắn mấy lần lột xác

Con bò tót mấy lần thay lông

Con rắn nay biến thành Rồng

Con bò tót không thành con hổ

Vì con rắn không con gì cưỡi cổ

Vì bò tót không có ai đè lưng

Con người lột xác có một lần

Nhưng đứng lên thành Rồng thành Hổ

Vì con người bị thằng giặc cưỡi cổ

Bị nhà giàu quan lại đè lưng

Bị chẹn hông bịt mắt mấy từng

Bị mất máu, mất mồ hôi bao kiếp

Chắc không riêng gì dân Việt

Cũng không riêng gì người Thái chúng ta

Mới đứng lên lột xác thay da

Để biến thành Rồng thành Hổ

Đã là người dù nước to, nước nhỏ

Tận bên Tây, bên Úc, bên Phi

Da vàng, da đen, da đỏ hay da gì

Đã bị đè lưng cũng đều đứng dậy

Đứng dậy một lần để lột xác thay da

Như cái ngày tháng tám của nước ta

Để khỏe mạnh thành Rồng, thành Hổ

Để cắn hết những đứa nào cưỡi cổ

Để quận nhừ những đứa đè lưng

Nước chúng ta đã là Hổ, là Rồng.

Châu Mai Sơn tháng 1/1957

Cầm Giang​

 

[Lê Gia Hoài]

62. THẬT THẾ Ư EM

Thật thế ư em

Lời tôi giảng đã theo em ra trận

Khi buông quả đạn

Em bỗng nhớ những câu

Giây cung, vòng cầu

Trong bài tập toán hình dạo ấy

*

Thư chưa đầy trang giấy

Mưa nắng đã ố nhòe

Mà tôi như nghe

Em đang nói chuyện

Giữa khét trời chớp đạn

Sân bay Mỹ nổ tung

Đạn ta lao cánh lửa vòng cung

Em nhìn theo mắt tươi như dạo ấy

*

Dạo ấy

Ngọn đèn dầu che chụp phòng không

Trên cũi bát úp chiếc mâm

Góc học tập trong ngách hầm ẩm ướt

Tôi đến kiểm tra, em mời uống nước

Tôi chấm tay vẽ hình

Giúp em chứng minh

Em viết nháp xuống mâm tìm đáp số

Đường đạn bay góc độ

Em ngước cười ánh mắt cũng sao bay

*

Thật thế ư em

Nhà trường đã nối tay chiến thắng

Tôi gập thư em vào giáo án

Bước lên bục giảng tưởng hành quân

Đầu com pa viên phấn trắng ngần

Những hình vẽ bay bay cánh trắng

Ngời ngời trang vở

Thước kẻ chéo xinh xinh

Đây thư trả lời, tôi nhìn xuống lớp.

*

Tôi muốn viết

Bằng phấn màu chữ đậm bảng đen

Thật thế ư em

Lời tôi giảng đã theo em ra trận?

*

Tháng 6-1972

Cầm Giang​

 

[Lê Gia Hoài]

63. TIỄN ĐỒNG CHÍ VỀ

Đồng chí bước ngập ngừng

Tôi vẫy chào tin tưởng

Đồng chí về đồng ruộng

Miệng cười lòng nao nao

Bao năm đã sống cùng nhau

Đêm buồn hậu địch núi cao chắn đường

Khi nhịn đói lúc nằm sương

Khi chia điếu thuốc, lúc nhường miếng rau

Nước xông bát cháo ốm đau

Gối tay tâm sự, sát đầu học chung

Khi phục kích, lúc tấn công

Càng truy kích địch, vượt sông băng đèo

Có hôm sích mích đôi điều

Nhưng nhanh thông cảm thương yêu thơm nồng

Thao trường hun hút gió đông

Ngày vui luyện tập, đêm cùng chòi canh

Đồng chí về nông thôn

Tôi ở đây thường trực

Chúng ta cùng tiếp tục

Nhiệm vụ của quân nhân

Quân hiệu tuy để lại

Nhưng vẫn sáng trong lòng

Lưng không còn thắt nịt

Có dòng máu tác phong

Về cho lúa chóng nở đòng

Lũy tre thêm đẹp đổi công vững vàng

Khói thơm mái dạ xóm làng

Gót chân nát cả lúa vàng bên nương

Tôi vui tắm nắng thao trường

Tay chai báng súng trên đường hành quân

Đồng chí yên tâm về

Xây đoàn quân hậu bị

Nhắn hộ cùng bố mẹ

Rằng tôi vẫn ở đây

Da hồng căng gió núi

Mắt vét từng đám mây

Bước đi tay luyến bản

Buồn vui sáo lộn chóng

Tây Bắc tháng 10/1957

Cầm Giang​

 

[Lê Gia Hoài]

64. TÌNH CA

Vợ thì dại con còn nhỏ quá

Đời đã hát được bao lăm

Một đoạn tình ca nửa ánh trăng rằm

Còn thì toàn là hành khúc

Sông thì toàn bên trong, bên đục

Đất thì toàn những thụt, những trơn

Nên nói chuyện với con

Như tâm tình bè bạn

Là tình ca trong sáng

Ru mình nhịp võng trưa

Và giọng hò thuyền nước sông xưa

Đã chảy về nơi ta bắt đầu viết.

Cầm Giang​