Câu 1 (trang 61 sgk Văn 8 Tập 2) : Bố cục của bài hịch và nội dung của từng đoạn - Đoạn 1: Từ đầu đến "đến nay còn lưu tiếng tốt" : Tác giả đã nêu ra các gương trung thần nghĩa sĩ được lưu truyền trong sử sách để khích lệ lòng người. - Đoạn 2: Từ "Huống chi ta" đến "ta cũng vui lòng" : Từ việc phơi bày bộ mặt xấu xa của sứ giặc, tác giả bày tỏ lòng căm thù giặc sâu sắc. - Đoạn 3: Từ "Các ngươi ở cùng ta" đến "không muốn vui vẻ phỏng có được không?" : Khắc sâu mối ân tình giữa chủ và tướng, phân tích thiệt hơn, chỉ ra đúng sai và vạch ra đường hướng hành động cho quân sĩ. - Đoạn 4: Còn lại: Nêu ra việc trước mắt cần phải làm và kết thúc bằng những lời lẽ khích lệ tướng sĩ. Câu 2 (trang 61 sgk Văn 8 Tập 2) : Sự ngang ngược và tội ác của giặc được lột tả: - Sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ.. - Thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa, giả hiệu Vân Nam Vương mà thu bạc vàng, để vét của kho có hạn.. → Đoạn văn tố cáo tội ác của giặc đã khơi dậy được lòng tự trọng dân tộc, làm cho các tướng sĩ căm thù giặc, quyết chí đứng lên đánh giặc cứu nước. Câu 3 (trang 61 sgk Văn 8 Tập 2) : Lòng yêu nước, căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn qua đoạn văn tác giả tự nói lên nỗi lòng mình: - Nỗi đau trước cảnh nước mất, nhà tan: Quên ăn, mất ngủ, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa.. - Sự căm thù giặc, thái độ với kẻ thù: Chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù.. Ông có một tinh thần hi sinh hết mình cho đất nước: Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cùng vui lòng.. → Qua đoạn văn này, ta thấy được hình tượng người anh hùng yêu nước, sẵn sàng xả thân vì đất nước được khắc họa rõ nét. Những lời tâm huyết, gan ruột của vị tướng có sức lay động mạnh mẽ, truyền cho tướng sĩ tinh thần yêu nước nồng nàn, lòng căm thù giặc sục sôi và một thái độ xả thân, chấp nhận hi sinh vì non sông xã tắc. Câu 4 (trang 61 sgk Văn 8 Tập 2) : Sau khi nêu mối ân tình giữa chủ soái và tướng sĩ, Trần Quốc Tuấn phê phán những hành động sai của tướng sĩ, đồng thời khẳng định những hành động nên làm nhằm thức tỉnh sự tự ý thức, trách nhiệm, tự nhìn nhận lại mình để điều chỉnh suy nghĩ cũng như hành động của tướng sĩ. - Khi phê phán hay khẳng định, tác giả đều tập trung vào vấn đề đề cao tinh thần cảnh giác, chăm lo rèn luyện để chiến thắng kẻ thù xâm lược. Bởi vì, bài hịch này dù trực tiếp là nhằm khích lệ tướng sĩ học tập cuốn Binh thư yếu lược do chính Trần Quốc Tuấn biên soạn, nhưng mục đích cao nhất là kêu gọi tinh thần yêu nước, quyết chiến quyết thắng với ngoại xâm. Câu 5 (trang 61 sgk Văn 8 Tập 2) : Giọng văn lúc thì là lời của vị chủ soái với tướng sĩ dưới quyền, lúc lại là của người cùng cảnh ngộ: - Khi muốn bày tỏ ân tình hay khuyên răn thiệt hơn, tác giả lấy giọng gần gũi chân tình của người có chung cảnh ngộ "các ngươi ở cùng ta.." → Tác dụng: Làm cho tướng sĩ thức tỉnh, ý thức được việc mình nên làm. - Khi nghiêm khắc quở trách, cảnh cáo những hành động sai, thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm của tướng sĩ trước vận mệnh đất nước, tác giả thẳng thắn đưa ra những lời lẽ gay gắt, như là sỉ mắng "không biết lo, không biết thẹn.." → Tác dụng: Tác giả khích tướng họ, đẩy họ vào thế phải chứng minh lòng yêu nước của mình. Câu 6 (trang 61 sgk Văn 8 Tập 2) : Một số đặc sắc nghệ thuật tạo nên sức thuyết phục: - Thủ pháp so sánh, tương phản (đoạn 2, đoạn 3) - Thủ pháp trùng điệp, tăng tiến - Lập luận chặt chẽ, kết cấu hợp lí. Cấu tạo hình tượng sinh động. Câu 7 (trang 61 sgk Văn 8 Tập 2) : Kết cấu bài hịch Luyện tập Câu 1 (trang 61 sgk Văn 8 Tập 2) : Lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn được thể hiện qua bài hịch - Đau đớn trước cảnh nước mất nhà tan, trước cảnh sứ giặc đi lại nghênh ngang, bắt nạt tể phụ. - Căm thù giặc, quyết tâm đánh giặc dù có phải hi sinh cả bản thân mình. - Khích lệ tướng sĩ, nêu gương, phân tích thiệt hơn cho tướng sĩ để tướng sĩ học theo cuốn Binh thư yếu lược, bảo vệ đất nước, đánh đuổi ngoại xâm. → Qua đó, ta thấy Trần Quốc Tuấn không chỉ là một người tài ba anh dũng còn là một vị tướng hết lòng vì vận mệnh đất nước. Câu 2 (trang 61 sgk Văn 8 Tập 2) : Hịch tướng sĩ vừa có lập luận chặt chẽ, sắc bén vừa giàu hình tượng cảm xúc nên có sức thuyết phục cao: - Lập luận chặt chẽ: + Trong lịch sử đã có rất nhiều người trung thành, hi sinh vì chủ tướng → Ta đối xử với các ngươi rất tốt, không lí gì các ngươi không hết lòng vì ta. + Ta với các ngươi cùng hội cùng thuyền, nếu ta vinh quang các ngươi cũng được bộc lộc, nếu ta thất bại thì các ngươi cũng không tránh khỏi cái chết → Các ngươi phải cùng ta đoàn kết chống giặc. + Lũ giặc nghênh ngang, vơ vét của cải, gây bao tội ác → căm thù thì cùng nhau đứng lên đánh đuổi. + Nếu các ngươi ăn ở 2 lòng, ta quyết không tha. - Hình tượng, cảm xúc: + So sánh giặc với cú diều, dê chó.. + Phân tích cái đúng cái sai của tướng sĩ: Tiền không mua được đầu giặc, chó săn không thể thắng được quân thù, rượu ngon không làm cho giặc say chết.. + Nỗi lòng của chủ soái: Ruột đau như cắt.. xả thịt lột da, nuốt gan, uống máu..
