[Nguyentrang005]

ĐỀ: Phân tích 13 câu đầu Vội Vàng - Xuân Diệu

Bài làm

​

Mở Bài:

Xuân Diệu là nhà thơ của tình yêu và tuổi trẻ. Ông được mệnh danh là "ông hoàng của thi ca tình yêu". Trước cách mạng, với hai tập "Thơ Thơ" và "Gửi hương cho gió", Xuân Diệu đã chính thức trở thành "nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới" (Hoài Thanh). Bài thơ "Vội Vàng" nằm trong tập "Thơ Thơ" là bài thơ rất tiêu biểu cho phong cách thơ tình yêu của Xuân Diệu viết về mùa xuân, tuổi trẻ. Tác phẩm đã để lại dấu ấn về nội dung và nghệ thuật đặc sắc trong lòng người đọc. Trong đó 13 câu thơ sau đã diễn tả được niềm say mê mãnh liệt Vẻ đẹp cuộc sống tươi đẹp nơi trần thế của Xuân diệu

Thân Bài:

Khở đầu của bài thơ, với 13 câu đầu nói về tình yêu tha thiết với thiên đường nơi trần thế. Đoạn thơ mở đầu bằng bốn câu thơ ngụ ngôn chứa đựng những khát vọng mãnh liệt và táo bạo của thi nhân:

[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Tôi muốn tắt nắng đi[/COLOR]

Cho màu đừng nhạt mất

Tôi muốn buộc gió lại

Cho hương đừng bay đi​

Bốn câu đầu có lẽ là độc đáo nhất trong bài thơ vì chỉ riêng nó là thể ngũ ngôn. Nó là thể thơ phù hợp cho việc thể hiện những cảm xúc vồ vập của Xuân Diệu bởi câu thơ ngắn lại giàu nhịp điệu. Điệp ngữ "tôi muốn" được nhắc lại hai lần cùng với đó là hai động từ mạnh "tắt, buộc" làm nổi bật lên một cái tôi cá nhân khao khát giao cảm và iu đời đến tha thiết. Ước muốn kì lạ, vô lí muốn đoạt quyền tạo hóa, ngự trị thiên nhiên, táo bạo nhưng rất lãng mạn. Niềm khao khát "tắt nắng, buộc gió" để giữ lại màu hoa "Cho màu đừng nhạt mất" để giữ lại sắc hương "cho hương đừng bao đi". Nhưng thực chất nhà thơ lại sợ cái gọi là thời gian, muốn vũ trụ ngừng lại, để có thể níu kéo tuổi trẻ, ngăn chặn sự già nua để hưởng mãi hương vị cuộc sống. Suy cho cùng khát vọng ấg của Xuân Diệu thật ngông cuồng nhưng cũng rất hợp lí. Ước mốn lạ lùng hé mở cho ta một lòng yêu bồng bột cháy bổng, đắm say, vô bờ đối với thế giới thẳm hương đậm sắc.

Niềm khao khát sống, khao khát tình yêu, tận hiến, tận hưởng giao cảm mãnh liệt, với bảy câu thơ tiếp theo Xuân Diệu đã khám phá ra vẻ đẹp xuân tươi phơi phới, đầu tình tứ ở những cảnh vật thiên nhiên quen thuộc quanh ta:

[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]"Của ong bướm này đây tuần tháng mật[/COLOR]

Này đây hoa của đồng nội xanh rì

Này đây lá của cành tơ phơ phất

Của yến anh này đây khúc tình si

Và này đây ánh sáng chớp hàng mi

Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cưa

Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần!"​

Các câu thơ kéo dài thành tám chữ để dễ dàng vẽ nên bức tranh cuộc sống thiên đường chính ngay trên mặt đất, ngay trong tầm tay của mỗi chúng ta. Bảy câu thơ trên là một bước tranh thiên nhiên mùa xuân được vẽ nên bằng một hồn thơ có đầy đủ hương thơm, ánh sáng và màu sắc, âm thanh. Cảnh vật hiện lên với nhiều hình ảnh đại diện cho bức tranh thiên nhiên: "Ong bướm tuần tháng mật", "Hoa đồng nội xanh rì", "Lá cành tơ phơ phất", "Yến anh khúc tình si", "Ánh sáng chớp hàng mi", "Thần Vui gõ cửa". Cảnh vật quen thuộc của cuộc sống thiên nhiên qua con mắt yêu đời của thi nhân đã biến thành chỗn thiên đường. Nhịp thơ nhanh, gấp phép liệt kê và điệp ngữ "này đây" được nhắc lại năm lần diễn tả sự sống phong phú, bất tận như đong mời gọi chúng ta hãy thưởng thức. Điệp từ "của" lặp lại khiến câu thơ có vẻ hơi Tây và mới lạ. Sau từ "của" mang tính chất kết nối ấy bức tranh thiên nhiên tươi đẹp nơi thiên đường trần thế lần lượt hiện ra, vườn xuân cũng là vườn yêu, vườn tình, vườn ái ân hạnh phúc. Xuân Diệu như đang đứng trước bức tranh và liệt kê cho ta thấy vẻ đẹp tươi non, nõn nà của mùa xuân. Thiên nhiên như một bữa tiệc trần gian đầu những thực đơn quyến rũ, ở đó có cảnh ong đưa và bướm lượn, tình tứ ngọt ngào như "tuần tháng mật". Màu hoa trở nên thắm sắc ngát hương hơn "giữa đồng nội xanh rì". Cây cối nảy lộc đâm chồi tạo nên những "cành tơ" với những chiếc lá tươi non phất phơ tình tứ. Điểm vào phong cảnh ấy là tiếng hót đắm sau của loài chim yến anh đã tạo nên "khúc tình si" say đắm lòng người. Xuân Diệu đã kết lại bức tranh mùa xuân bằng một câu thơ đầu gợi cảm "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần". Đây là một cách so sánh đầu gợi cảm, có một chút nhục cảm. Tháng giêng thanh tân, diễm lệ, đầu ánh sáng, màu sắc, âm thanh và hương thơm trở thành "cặp môi gần" rất "ngon, ngọt" của người tình nhân. "Tháng Giêng" là thời điểm khởi đầu của một năm, khởi đầu của sự tốt đẹp, may mắn. "Cặp môi gần" thể hiện thanh xuân chính là tuổi trẻ đẹp đỡ nhất của con người, là nơi mà tình yêu đôi lứa có nhiều kỉ niệm lãng mạn và chắc chắn vẻ ngọt ngào của người thiếu nữ không thể thiếu là bờ môi chín mọng kia. Từ "ngon" được thốt lên đầy khát khao, nhục cảm bởi nhà thơ đã huy động mọi giác quan: Từ thị giác, thính giác, vị giác đến xúc giác để tận hưởng thiên nhiên, tuổi trẻ và cuộc đời này. Phép so sánh như đã đưa cặp môi của người thiếu nữ trở thành trung tâm của vũ trụ, con người trở thành chuẩn mực cho cái đẹp, là thước đo vẻ đẹp của tạo hóa. Gợi sự liên tưởng không chỉ về hình thể mà còn gợi hương thơm và vị ngọt tình yêu khiến đôi lứa đắm say.

Con người là tác phẩm kì diệu nhất của tạo hóa. Nên mọi vẻ đẹp trong vũ trụ phải đem so sánh với vẻ đẹp của con người. Quan niệm nghệ thuật này là một đóng góp mới mẻ của Xuân Diệu vào thơ ca đương đại Việt Nam. Xuân Diệu đã viết tiếp 2 câu thơ chứa đựng tâm trạng đây mâu thuẫn nhưng lại thống nhất với nhau:

"Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa.

Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân"​

Tâm trạng mâu thuẫn nhưng thống nhất "sung sướng" trái ngược "vội vàng". "Sung sướng" vui mừng vì mùa xuân tới, tình yêu đẹp, nhưng cũng vì thế mà tôi phải "vội vàng một nửa" nỗi buồn vì khi mùa hạ đến sẽ làm tàn phai cái đẹp, không vội vàng thì sẽ không kịp mất. Tôi "không chờ" cho đến "nắng hạ" mới tiếc nhớ "mùa xuân", tôi sẽ không để cho tuổi xuân qua đi rồi mới tiếc nhớ thời tươi đẹp ấy. Tôi phải sống ngay từ bây giờ, ngay khi đang còn trẻ, còn đầy sức xuân, khi tâm hồn còn ngập tràn tình yêu. Lời tuyên bố này thể hiện một quan niệm mới: Trong thế giới này, đẹp nhất, quyến rũ nhất là con người giữa tuổi trẻ và tình yêu.

Đánh giá chung:

Vội vàng đã thể hiện đặc sắc về nội dung và nghệ thuật. Tác phẩm là sự kết hợp giữa mạch cảm xúc, mạch lí luận hòa quyện vào nhau, giọng điệu say mê, sôi nổi, giục giã, hình ảnh thơ sáng tạo, độc đáo, ngôn ngữ thơ mới mẻ, giàu đẹp, nhịp thơ uyển chuyển, phép tu từ phong phú đa dạng. Tất cả đã góp phần diễn tả thành công tình yêu cuộc sống mãnh liệt của thi nhân. Qua bài thơ "Vội vàng", Xuân Diệu đã mang đến một quan niệm mới mẻ về cuộc sống, tuổi trẻ, hạnh phúc:"Cuộc đời này đẹp nhất là vì có con người. Đẹp nhất của con người là tuổi trẻ. Hạnh phúc nhất của tuổi trẻ là tình yêu. Vì vậy, chúng ta hãy chạy đua với thời gian, trân trọng từng giây, từng phút, của cuộc đời, biết hưởng thụ chính đáng những gì cuộc sống ban tặng, sống mãnh liệt, sống hết mình giữa cuộc đời để không bao giờ phải hối tiếc.

Kết Bài:

Bài thơ là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy quý trọng từng giây từng phút của cuộc đời mình nhất là những năm tháng tuổi trẻ. Tư tưởng ấy được thể hiện qua bàn tay nghệ thuật điêu luyện, là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa mạch cảm xúc và mạch lí luận, giọng điệu say mê, sôi nổi nhưng sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh. Với Xuân Diệu thiên nhiên đẹp nhất là mùa xuân, con người đẹp nhất là tuổi trẻ và tình yêu, đem theo hồn thơ của mình để mang phấn thông của tình yêu đến muôn nơi, để cùng nhau say sưa trong bầu thơ của thi nhân, để con người nhận ra rằng cuộc đời này đáng sống, hãy biết cách trân trọng cuộc sống trần thế.