[Admin]

Nhớ Rừng​

Tặng Nguyễn Tường Tam

Lời con Hổ ở vườn Bách thú


Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt,

Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua.

Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,

Giương mắt bé riễu oai linh rừng thẳm

Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm

Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi.

Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,

Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.


Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ,

Thủa tung hoành, hống hách những ngày xưa.

Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,

Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,

Với khi thét khúc trường ca dữ dội

Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,

Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,

Vờn bóng âm-thầm, lá gai, cỏ sắc.

Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc

Là khiến cho mọi vật đều im hơi.

Ta biết ta chúa tể muôn của loài

Giữa chốn thảo hoa, không tên không tuổi.


Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,

Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?

Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn

Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới?

Đâu những bình minh cây xanh nắng gội

Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?

Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng

Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt

Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?

Than ôi! thời oanh liệt nay còn đâu?


Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu

Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,

Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:

Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;

Giải nước đen giả suối, chẳng thông dòng

Len dưới nách những mô gò thấp kém;

Dăm vừng lá hiền lành không bí hiểm

Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu

Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.


Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!

Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị,

Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa

Nơi ta không còn được thấy bao giờ!

Có biết chăng trong những ngày ngao ngán

Ta đang theo giấc mộng ngàn to lớn

Để hồn ta phảng phất được gần ngươi

Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!


1936

Thế Lữ

Cảm nhận bài thơ Nhớ Rừng – Thế Lữ​

Nhớ Rừng là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của phong trào Thơ mới, và cũng là tác phẩm làm nên tên tuổi của Thế Lữ. Đọc bài thơ, ta cảm nhận được tiếng gầm đầy uất hận của con hổ bị giam trong cũi sắt – nhưng sâu xa hơn, đó còn là tiếng lòng của những con người mất nước, sống trong cảnh mất tự do, khao khát trở về thời vàng son oanh liệt.

Toàn bài thơ là một trường cảm xúc dữ dội. Con hổ – tượng trưng cho người anh hùng, cho khí phách và quyền uy – nay phải chịu cảnh tù túng, nhục nhã trong vườn Bách thú. Sự đối lập giữa quá khứ rực rỡ và hiện tại tàn tạ khiến nỗi căm hờn trong tim nó như chất chứa thành khối. Cảnh giam cầm nhỏ hẹp, tầm thường, giả tạo khiến con hổ càng thêm uất nghẹn, càng day dứt nhớ về những ngày tự do tung hoành giữa núi rừng.

Điều làm bài thơ đặc biệt chính là cách Thế Lữ không chỉ dựng lên hình tượng con hổ, mà còn thổi vào đó tâm trạng rất người: nỗi căm uất vì mất quyền sống, nỗi khao khát trở về quê hương rộng lớn, và niềm tiếc nuối những ngày oanh liệt đã lùi xa. Những hoài niệm của con hổ không phải chỉ là ký ức đẹp, mà còn là niềm đau, là tiếng thở dài trước thực tại chật hẹp và tù túng.

Ở tầng sâu hơn, bài thơ mang tinh thần dân tộc mạnh mẽ. Con hổ bị giam như nhân dân Việt Nam thời mất nước; cảnh rừng hùng vĩ mà nó nhớ về cũng giống như giang sơn đẹp đẽ mà bao thế hệ khao khát giành lại. Chính vì vậy, Nhớ Rừng không chỉ là nỗi buồn của riêng một loài vật, mà là tâm trạng chung của cả một thời đại – tâm trạng chán ghét thực tại nô lệ và khát vọng hướng về tự do, về những giá trị cao đẹp đã bị tước đoạt.

Thế Lữ đã viết bài thơ bằng cả sự cảm xúc lẫn tài hoa. Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhạc điệu mạnh mẽ, giọng thơ lúc uất nghẹn, lúc mênh mang hoài niệm đã giúp bài thơ trở thành một trong những tiếng nói mạnh mẽ nhất của Thơ mới. Nhớ Rừng vừa đẹp, vừa buồn, vừa dữ dội – là tiếng gầm thầm lặng nhưng vang xa, đánh thức lòng kiêu hãnh và tình yêu tự do trong mỗi con người.

 

[Wall-E]

Phân tích bài thơ Nhớ Rừng – Thế Lữ​

Tóm tắt:

Thế Lữ là người cầm lá cờ chiến thắng cho phong trào Thơ mới, ông có một hồn thơ dồi dào, đầy lãng mạng. "Nhớ rừng" là bài thơ tiêu biểu nhất của ông cũng chính là tác phẩm mở đường cho sự thắng lợi của Thơ mới. Bài thơ mượn lời con hổ bị nhốt ở vườn bách thú chính vì vậy nỗi lòng của hổ là tâm sự của chàng thanh niên Thế Lữ mơ về cuộc sống tươi đẹp đã qua trong quá khứ. Đó cũng là tinh thần chung của hầu hết các bài thơ của Thế Lữ cũng như trong phong trào Thơ Mới, mang theo khát khao của con người muốn được sống chính là mình. Nhớ Rừng không thể thoát ra khỏi nỗi buồn, "tâm bệnh của thời đại" bấy giờ. Nhưng bài thơ đặc sắc chính bởi vì tạo nên điểm gặp gỡ giữa sự u uất của người dân mất nước và tâm trạng bất hòa bất lực trước thực tại của thế hệ thanh niên trí thức tiểu tư sản. Qua đó khơi lên niềm khát khao tự do chính đáng.

Phân tích:

Nhớ Rừng của Thế Lữ là tiếng gầm vang vọng của con hổ bị giam cầm trong vườn Bách thú, nhưng đồng thời cũng là tiếng lòng của con người mất nước trước Cách mạng. Bài thơ mượn hình tượng con hổ để biểu đạt nỗi chán ghét thực tại tù túng và khát vọng tự do mãnh liệt. Cách miêu tả giàu hình tượng, nhạc điệu mạnh mẽ và xúc cảm dồn nén đã khiến bài thơ trở thành tuyên ngôn ngầm về tinh thần dân tộc trong phong trào Thơ mới.

Ngay từ những câu mở đầu, không khí u uẩn đã bao trùm:

"Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt,

Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua."

Khối căm hờn "gặm" không chỉ là của con hổ, mà còn là cảm giác bức bối, bị dồn nén của cả một thời đại mất nước. "Cũi sắt" tượng trưng cho xiềng xích nô lệ. Hình ảnh con hổ bất lực nhìn thời gian trôi qua càng làm nỗi u uất ấy trở nên nghẹt thở.

Con hổ còn khinh bỉ đám người hiếu kỳ và những thú vật tầm thường quanh nó:

"Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,

Giương mắt bé riễu oai linh rừng thẳm."

Câu thơ bộc lộ niềm kiêu hãnh sâu sắc của loài chúa sơn lâm. Nó nhìn người với thái độ khinh miệt, bởi những kẻ đang ngắm nhìn nó không hiểu, không biết gì về oai phong và tự do mà nó từng có.

Trái ngược với cảnh giam cầm tầm thường là ký ức hùng vĩ của núi rừng trong quá khứ. Nỗi nhớ ấy được diễn tả bằng loạt hình ảnh rộng lớn, dữ dội:

"Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,

Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi"

Cảnh rừng hiện lên vừa hùng tráng, vừa hoang sơ. Gió gào, nguồn hét-tất cả hòa thành bản nhạc dữ dội của tự nhiên. Đó là môi trường sống đích thực của con hổ, nơi nó từng tung hoành:

"Ta biết ta chúa tể muôn loài

Giữa chốn thảo hoa, không tên không tuổi."

Mạch cảm xúc dâng lên mãnh liệt khi con hổ nhớ về những đêm đẹp mê hồn của rừng thiêng:

"Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,

Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?"

Hình ảnh "đêm vàng", "uống ánh trăng tan" mang vẻ đẹp huyền ảo, vẽ lên một thời oanh liệt tuyệt vời. Những ngày mưa, những bình minh, những chiều đẫm máu-tất cả đều là dòng ký ức kiêu hùng mà giờ đây chúa sơn lâm chỉ còn biết tiếc nuối:

"Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?"

Câu thơ như một lời than chứa đầy đau đớn và xót xa. Đó là tiếng khóc cho những giá trị lớn lao đã mất, đồng thời cũng là tiếng thê lương của người dân Việt Nam đang sống dưới ách thực dân.

Thực tại giam cầm hiện lên càng giả dối, càng tẻ nhạt:

"Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,

Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối"

Cảnh vườn thú với "hoa chăm, cỏ xén", "giải nước đen" chỉ là một phiên bản méo mó của thiên nhiên thật sự. Thế giới ấy khiến con hổ càng thêm uất hận vì nó không thể thỏa mãn bản năng hoang dã của mình.

Kết bài thơ, nỗi khao khát tự do của con hổ trở nên mãnh liệt hơn bao giờ hết:

"Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!

* * *

Nơi ta không còn được thấy bao giờ!"

Nỗi nhớ không chỉ là hoài niệm, mà là khát vọng cháy bỏng muốn trở về. Con hổ dù bị cầm tù thân xác nhưng tâm hồn vẫn hướng về giang sơn của nó, vẫn mơ "giấc mộng ngàn to lớn" dù biết rằng không bao giờ có thể trở lại.

Nhớ Rừng vì vậy không chỉ là tiếng nói của một con thú bị giam cầm. Nó là sự phản chiếu tâm trạng của những trí thức yêu nước thời mất tự do. Con hổ là biểu tượng cho tinh thần dân tộc bị áp bức nhưng không bao giờ khuất phục, luôn hướng về thời vàng son, luôn khao khát tự do và độc lập.

Đó chính là giá trị lớn nhất của bài thơ: Tiếng gầm của con hổ cũng là tiếng lòng của cả một dân tộc.