Soạn bài: Nhớ rừng - Ngữ Văn 8 (của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo) Văn bản: Nhớ rừng Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt, Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua. Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ, Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm, Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm, Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi. Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi, Với cặp báo chuồng bên vô tư lự. Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ, Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa. Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già, Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi, Với khi thét khúc trường ca dữ dội, Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng, Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng, Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc. Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc, Là khiến cho mọi vật đều im hơi. Ta biết ta chúa tể cả muôn loài, Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối, Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan? Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn, Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới? Đâu những bình minh cây xanh nắng gội, Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng. Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt, Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật? - Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu? Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu, Ghét những cảnh không đời nào thay đổi, Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối: Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng; Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng Len dưới nách những mô gò thấp kém; Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm, Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu Của chốn ngàn năm cao cả, âm u. Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ! Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị. Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa, Nơi ta không còn được thấy bao giờ! Có biết chăng trong những ngày ngao ngán, Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn Để hồn ta phảng phất được gần ngươi, - Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả: Thế Lữ (1907 - 1989), tên khai sinh là Nguyễn Thứ Lễ. - Quê ở Bắc Ninh (nay thuộc huyện Gia Lâm, Hà Nội). - Ông là nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào Thơ mới (1932 - 1945) trong buổi đầu. - Thế Lữ đã đóng góp một phần quan trọng trong việc đổi mới thơ ca, đem lại thắng lợi cho thơ mới. Ngoài sáng tác thơ, ông còn viết truyện (truyện trinh thám, truyện kinh dị, truyện đường rừng lãng mạn). Sau đó, ông chuyển hẳn sang hoạt động sân khấu, và là một trong những người có công đầu xây dựng ngành kịch nói ở nước ta. - Năm 2000, ông được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. - Một số tác phẩm chính: Mấy vần thơ (thơ, 1935), Vàng và máu (truyện, 1934), Bên đường Thiên lôi (truyện, 1936), Lê Phong phóng viên (truyện, 1937).. 2. Tác phẩm: a. Xuất xứ: in trong tập "Mấy vần thơ" (1935) b. Thể loại: thơ 8 chữ c. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm d. Bố cục: Chia làm 4 phần: - Phần 1. Từ đầu đến "Với cặp báo chuồng bên vô tư lự" => Cảnh ngộ bị giam hãm, tâm trạng uất hận của con hổ khi bị giam hãm. - Phần 2. Tiếp theo đến "Than ôi! Thời oan liệt nay còn đâu" => Nỗi nhớ của con hổ về cảnh sơn lâm. - Phần 3. Tiếp theo đến "Của chồn ngàn năm cao cả, âm u" => Nuối tiếc về thời oanh liệt trong quá khứ. - Phần 4. Còn lại => Niềm đau đớn của con hổ, cùng với giấc mộng về rừng thẳm. II. Đọc- Hiểu văn bản: 1. Tâm trạng của con hổ trong vườn bách thú *Khổ 1 a. Hoàn cảnh - Bị nhốt trong cũi sắt. - Nhục nhằn, tù hãm. - Thành món đồ chơi. b. Tâm trạng - Căm hờn, uất hận. - Ngao ngán, bất bình. - Cam chịu, bất lực. => Chán ghét cuộc sống tầm thường, khao khát tự do, là tâm trạng của người dân mất nước, căm hờn và phẫn uất trong cảnh đời tối tăm. c. Nghệ thuật - Từ ngữ, hình ảnh chọn lọc. - Giọng thơ linh hoạt, tiết tấu phong phú. *Khổ 4 (Cảnh vườn bách thú) - Cảnh nhân tạo tẻ nhạt, không có linh hồn - Tầm thường, giả dối NT: Nhịp thơ ngắn, dồn dập, từ ngữ liệt kê, giọng thơ giễu cợt. Tiểu kết: Qua khổ thơ 1+4, với những hình ảnh trong tù đầy, gợi cho ta suy nghĩ đến xã hội đương thời. => Sự căm phẫn, bất bình, tuy bị "Nhốt" nhưng vẫn quyết tâm đấu tranh. 2. Nỗi nhớ về thời kì huy hoàng của con hổ a. Cảnh núi rừng hùng vĩ - Hình ảnh: Bóng cả, cây già - Âm thanh dữ dội: " tiếng gió gào ngàn", "giọng nguồn hét núi", "thét khúc trường ca dữ dội" b. Hình ảnh con hổ - Lượn tấm thân.. - Vờn bóng âm thầm.. - Mắt thần khi đã quắc.. - > Từ ngữ gợi tả hình dáng, tính cách, động từ chỉ hoạt động, nhịp nhàng, uyển chuyển, nhịp thơ ngắn, linh hoạt => Vẻ đẹp oai phong lẫm liệt vừa uy nghi, dũng mãnh vừa mềm mại, uyển chuyển của chúa sơn lâm. c. Bức tranh tứ bình - Cảnh đêm trăng. - Cảnh ngày mưa. - Cảnh bình minh. - Cảnh chiều tối. - > Một bộ tranh tứ bình đẹp vừa hùng vĩ vừa thơ mộng bốn cảnh, cảnh nào cũng có núi rừng hùng vĩ tráng lệ và con hổ nổi bật với tư thế lẫm liệt, uy nghi, kiêu hùng đúng là một vị chúa sơn lâm đầy uy lực. 3. Khát vọng tự do, mãnh liệt Tâm sự của con hổ là tâm trạng của người dân Việt Nam mất nước đang sống trong cảnh nộ lệ và tiếc nhớ khôn nguôi thời oanh liệt với những chiến công chống giặc ngoại xâm vẻ vang trong lịch sử dân tộc. III. Tổng kết: - Thể thơ 8 chữ hiện đại, dễ dàng bộc lộ cảm xúc. - Ngôn ngữ độc đáo, có tính gợi hình, gợi cảm cao. - Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng thành công: Nhân hóa, so sánh, điệp cấu trúc, câu hỏi tu từ, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.. - Giọng điệu, nhịp thơ linh hoạt, khi thì buồn thảm, khi hào hùng, lẫm liệt, theo trình tự logic hiện thực – quá khứ - hiện thực – quá khứ.. [Thảo Luận - Góp Ý] Các Tác Phẩm Của HaelaARMY
