2.2. Cách vẽ từng loại biểu đồ
Để có được một bài kiểm tra, bài thi hoàn chỉnh về cả nội dung và hình thức thì phải đảm bảo những yếu tố, yêu cầu như thế nào. Ngay bây giờ, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu cách vẽ của từng loại biểu đồ trên các phương diện sau: Xử lý số liệu, vẽ và nhận xét biểu đồ. V. V..
* Biểu đồ tròn
[COLOR=rgb(0, 0, 255) ]Bước 1:[/COLOR] Cần chuẩn bị các vật dụng cần thiết. Cụ thể là: Compa, thước đo góc, máy tính, bút chì. V. V.. Dĩ nhiên phần chuẩn bị này áp dụng khi chúng ta vẽ tay, còn nếu dùng máy tính để vẽ thì các bạn bỏ qua khâu này nhé.
[COLOR=rgb(0, 0, 255) ]Bước 2:[/COLOR] Xử lý số liệu
- Phân tích bảng số liệu và xây dựng hệ trục tọa độ
- Phân tích và xử lí số liệu (Nếu số liệu của đề bài cho là số liệu thô ví dụ như tỉ đồng, triệu người thì ta phải đổi sang số liệu về dạng %).
- Cách tính phần trăm biểu đồ tròn:
Công thức: %Giá trị A = Giá trị A / Tổng giá trị x 100%.
- Không được tự sắp xếp lại thứ tự số liệu (nếu không có yêu cầu).
- Nếu có yêu cầu thể hiện quy mô thì cần phải xác định bán kính của hình tròn.
Bước 3: [COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Vẽ biểu đồ[/COLOR]
- Kẻ đường thẳng bán kính trước khi vẽ đường tròn.
- Khi vẽ nên bắt đầu từ tia 12 giờ và lần lượt vẽ theo chiều quay của kim đồng hồ. Thứ tự các thành phần của các biểu đồ phải giống nhau để tiện cho việc so sánh.
- Nếu vẽ 2, 3 đường tròn thì nên xác định tâm các đường tròn nằm trên cùng một đường thẳng.
- Hình tròn là 360 độ tương ứng tỉ lệ 100% ⇒ tỉ lệ 1% ứng với 3, 6 độ trên hình tròn.
Bước 4: Hoàn thiện biểu đồ
- Điền đầy đủ số liệu lên biểu đồ, tỉ lệ % nào quá nhỏ có thể để cạnh nan quạt ngoài biểu đồ.
- Chọn kí hiệu thể hiện trên biểu đồ.
- Hoàn chỉnh bảng chú giải và tên biểu đồ.
* Lưu ý:
- Bán kính của hình tròn cần phù hợp với khổ giấy để đảm bảo tính trực quan và mĩ thuật cho bản đồ.
- Hình tròn (quy mô và cơ cấu Xuất-Nhập khẩu) là 180 độ tương ứng tỉ lệ 100% (tỉ lệ 1% ứng với 1, 8 độ trên nửa hình tròn).
* Các lỗi thường gặp khi vẽ:
- Các yếu tố chính trên biểu đồ.
+ Thiếu số liệu trên hình tròn, cùng một đối tượng nhưng có kí hiệu khác nhau.
+ Tâm đường tròn không nằm trên một đường [COLOR=rgb(0, 0, 0) ]thẳng.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]+ Không theo quy luật (giá trị đầu tiên bên phải kim 12h, giá trị cuối cùng bên trái kim 12h). [/COLOR]
- Các yếu tố trong biểu đồ: Đơn vị, số độ, giá trị tuyệt đối, các đối tượng, thời gian nằm trong biểu đồ.
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]- Các yếu tố phụ ngoài biểu đồ: Thiếu tên biểu đồ hoặc bảng chú giải.[/COLOR]
Bước 5: Nhận xét biểu đồ
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]
- Khi chỉ có một vòng tròn:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]+ Nhận định cơ cấu tổng quát lớn nhất.
+ So sánh là cái nào nhất, nhì, ba.. và cho biết tương quan giữa các yếu tố (gấp mấy lần hoặc kém nhau bao nhiêu %, bao nhiêu lần) ?
+ Đưa ra một số giải thích.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]
- Khi có từ hai vòng tròn trở lên[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]+ Nhận xét cái chung nhất (nhìn tổng thế) : Tăng/giảm như thế nào?
+ Nhận xét tăng hay giảm trước, nếu có ba vòng trở lên thì thêm liên tục hay không liên tục, tăng (giảm) bao nhiêu?
+ Sau đó mới nhận xét về nhất, nhì, ba.. của các yếu tố trong từng năm, nếu giống nhau thì ta gom chung lại cho các năm một lần thôi (không nhắc lại 2, 3 lần).
+ Cuối cùng, cho kết luận về mối tương quan giữa các yếu tố.
Giải thích về vấn đề.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]
* Lưu ý:
- Tỉ trọng có thể giảm nhưng số thực là tăng, vì thế cần ghi rõ (%).
- Cần nhận xét bổ sung cả số thực và dùng cụm từ "tỉ trọng" khi nhận xét biểu đồ.[/COLOR]
Hẹn gặp các bạn ở phần Bài tập thực hành. Chúc các bạn học tập tốt, ngày càng tiến bộ.
Tạm biệt!
3030
71
