- Xu
- 13,791,985
Bài viết: 2022 



Nữ sĩ Hồ Xuân Hương
- Quê ở Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An nhưng sống ở một ngôi nhà nhỏ ở gần Hồ Tây, kinh thành Thăng Long.
- Đi nhiều nơi, gặp gỡ nhiều danh sĩ nổi tiếng.
- Là người phụ nữ xinh đẹp, thông minh nhưng "hồng nhan bạc mệnh", con đường tình duyên của bà khá lận đận. Hai lần lấy chồng thì cả hai lần đều làm lẽ, éo le hơn, hai lần đều góa bụa. Cả cuộc đời bà khao khát xuân tình nhưng không có lấy một mùa xuân hạnh phúc. Hạnh phúc mà bà khao khát ước mơ như bao người phụ nữ bình thường khác nhưng khao khát ước mơ chỉ là một cái đích xa vời.
- Là một hiện tượng thơ đặc biệt của Việt Nam: sáng tác cả chữ Hán và chữ Nôm, viết về người phụ nữ với thân phận bị phụ thuộc, tình duyên ngang trái nhưng có vẻ đẹp về phẩm chất, có khát vọng sống cao đẹp và đặc biệt là khát vọng hạnh phúc lứa đôi.
Các sáng tác thơ Nôm còn lại cho thấy tài năng thơ ca - được mệnh danh là "Bà chúa thơ Nôm" - của bà: tiếng thơ trào phúng đậm chất trữ tình, rất dân tộc và hiện đại, tài sử dụng ngôn ngữ dân tộc, đặc biệt là sử dụng vốn từ ngữ và cách nói của quần chúng nhân dân.
Chùm ba bài thơ Tự tình tiêu biểu cho phong cách thơ Hồ Xuân Hương.
Nhận định về thơ Hồ Xuân Hương
"Với Hồ Xuân Hương có cây bút như chiếc đũa của bà tiên, những vật tầm thường hèn mọn nhất đều như có một hồn gắn bó với hồn người; và cuộc sống hàng ngày biểu hiện trong những màu sắc, âm thanh rực rỡ." - Nguyễn Đức Bính
"Xuân Hương không chấp nhận cái im lìm, cái tĩnh tại, cái bẹp dí, cái thiếu máu, cái xương xẩu cứng khô... Xuân Hương ưa chuộng, Xuân Hương chỉ muốn thấy, chỉ chấp nhận cái đầy ắp bên trong..." - Lê Trí Viễn
"Thơ Hồ Xuân Hương không bao giờ tĩnh lặng, bằng phẳng, đăng đối mà ngược lại, chúng luôn sống động, gai góc, gồ ghề... xa lạ với chừng mực hài hòa của phong khí văn chương đương thời." - Đào Thái Tôn

Đề đọc hiểu: Tự tình (bài II) - Hồ Xuân Hương
ĐỀ SỐ 1
Đọc bài thơ sau:
Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu đưa hương say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.
Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con.
Trả lời câu hỏi:
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Xác định phương thức biểu đạt chính.
Câu 2. Xác định đề tài, bố cục của bài thơ.
Câu 3. Bài thơ là lời tâm sự của ai, về điều gì? Giải thích ý nghĩa nhan đề Tự tình.
Câu 4. Những từ ngữ chỉ thời gian, không gian và hình ảnh trong 4 câu đầu của bài thơ cho thấy hoàn cảnh và tâm trạng của chủ thể trữ tình như thế nào?
Câu 5. Hình ảnh thiên nhiên và nghệ thuật sử dụng từ ngữ, nghệ thuật đối trong hai câu luận có gì độc đáo? Qua đó, thái độ của nhà thơ được thể hiện như thế nào?
Câu 6. Phân tích hai câu kết của bài thơ để thấy được nỗi niềm tâm sự của chủ thể trữ tình.
Gợi ý đọc hiểu
Câu 1.
Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm
Câu 2.
- Đề tài của bài thơ: viết về người phụ nữ
- Bố cục của bài thơ: 4 phần:
+ Hai câu đề: Tâm trạng cô đơn buồn tủi của nữ sĩ trong đêm khuya thanh vắng;
+ Hai câu thực: Thực cảnh, thực tình đầy đầy chua xót, bẽ bàng của Hồ Xuân Hương;
+ Hai câu luận: Thái độ phản kháng phẫn uất;
+ Hai câu kết: Tâm trạng chán chường, buồn tủi.
Câu 3.
- Bài thơ là lời tâm sự của người phụ nữ, giãi bày nỗi cô đơn, buồn tủi, phẫn uất vì con đường tình duyên trắc trở.
- Ý nghĩa nhan đề Tự tình: Nhan đề bài thơ "Tự tình": có nghĩa là bộc lộ tâm tình; tác giả tự đối diện với chính mình để tự vấn, tự thương xót cho mình.
Câu 4. Những từ ngữ chỉ thời gian, không gian và hình ảnh trong 4 câu đầu của bài thơ cho thấy hoàn cảnh và tâm trạng của chủ thể trữ tình:
- Tâm trạng buồn tủi trước duyên phận của Hồ Xuân Hương được gợi lên giữa đêm khuya, thể hiện qua cách cảm nhận về thời gian, không gian: tiếng trống canh gấp gáp, liên hồi trong đêm khuya thể hiện bước đi dồn dập của thời gian và sự rối bời của tâm trạng. Không gian rộng lớn "nước non) chỉ có một mình nữ sĩ ngồi "trơ"... thể hiện sự cô đơn đến tột cùng.
- Tâm trạng buồn tủi trước duyên phận của Hồ Xuân Hương còn được thể hiện qua hình ảnh "vầng trăng bóng xế", "khuyết chưa tròn" có sự tương ứng với thân phận nữ sĩ: tuổi xuân đã trôi qua mà tình duyên không trọn vẹn, khuyết thiếu như vấng trăng kia.
Câu 5.
Hình ảnh thiên nhiên và nghệ thuật sử dụng từ ngữ, nghệ thuật đối trong hai câu luận có những nét độc đáo: Hình ảnh rêu, đá được miêu tả qua động từ mạnh "xiên ngang", "đâm toạc" cùng phép đối có tác dụng bổ sung ý nghĩa cho nhau gợi sức sống mạnh mẽ, sức vươn lên kì diệu của những sự vật tưởng chừng nhỏ bé, bình thường.
Qua hình ảnh rêu, đá, ta thấy được thái độ phẫn uất, muốn bứt phá, muốn vượt thoát khỏi hoàn cảnh trớ trêu của nữ sĩ. Hai câu luận vì thế thể hiện bản lĩnh. cá tính mạnh mẽ của Hồ Xuân Hương.
Câu 6. Phân tích hai câu kết của bài thơ để thấy được nỗi niềm tâm sự của chủ thể trữ tình.
Hai câu cuối bài thơ nói lên bi kịch nhưng qua bi kịch lại thấy được khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Xuân Hương: Ngán là chán ngán, ngán ngẩm. Xuân Hương "ngán" lắm rồi nỗi rời éo le, cơ cực.
Từ "xuân" mang hai nghĩa, vừa là mùa xuân, vừa là tuổi xuân. Mùa xuân của thiên nhiên đi rồi trở lại với hoa lá cỏ cây. Tuổi xuân của con người thì một đi không trở lại. Sự trở lại của mùa xuân đồng nghĩa với sự ra đi của tuổi xuân. Thêm mỗi lần xuân đi, xuân lại là một lần nỗi buồn lớn hơn.
Bạn đăng kí tài khoản miễn phí tại LINK và like bài viết để đọc tiếp nha!
[HIDETHANKS=1]Nghịch cảnh càng éo le hơn bởi nghệ thuật tăng tiến trong câu cuối. Ở đây không phải khối tình, cuộc tình tròn đầy, viên mãn mà là "mảnh tình". Mảnh tình đã nhỏ bé lại còn phải san sẻ - chia bớt, nhường bớt cho người khác nên chỉ còn lại "tí con con" – ít ỏi, tội nghiệp. Câu thơ được viết nên từ những trải nghiệm thấm thía của cuộc đời hai lần làm lẽ.[/HIDETHANKS]
Con người ý thức được sự thua thiệt, mất mát hạnh phúc là con người luôn khát khao hạnh phúc. Xuân Hương cũng vậy. Hai câu kết tuy kết lại ở cảm xúc buồn đau, chán ngán nhưng lại nói lên rất nhiều về tâm hồn rạo rực xuân tình, khát khao mãnh liệt về tình duyên hạnh phúc trọn vẹn của Hồ Xuân Hương.
Xem tiếp bên dưới...
Last edited by a moderator: