Đọc hiểu: Không sợ đêm đen bởi trong lòng có ánh sáng - Mễ Tô: Cuộc sống là một tấm gương

Đọc hiểu văn bản là một trong số những kĩ năng quan trọng cần được rèn luyện thường xuyên của người học sinh. Để đọc hiểu được văn bản, không chỉ là văn bản được hướng dẫn dưới sự định hướng của giáo viên mà còn là văn bản ngoài sách giáo khoa, người học phải vận dụng tất cả các kiến thức của ba phân môn: Văn học, tiếng Việt, làm văn trên nhiều phương diện như: Thể loại văn học, thể thơ, các yếu tố thuộc về hình thức, nội dung văn bản; phương thức biểu đạt, phong cách ngôn ngữ, phép liên kết, biện pháp tu từ..

Sau đây là một số bài đọc hiểu về đoạn trích trích trong Không sợ đêm đen bởi trong lòng có ánh sáng - Mễ Tô nhằm luyện tập kĩ năng đọc hiểu cho các bạn học sinh:

Đọc hiểu: Không sợ đêm đen bởi trong lòng có ánh sáng - Mễ Tô​

Đọc đoạn trích:

Cuộc sống là một tấm gương, bạn mỉm cười với nó, nó cũng sẽ cười với bạn; bạn nổi giận, đập vỡ nó, thứ bạn thấy sẽ là hình ảnh méo mó của bản thân. Khi gặp khó khăn, người yếu đuối chỉ có thể dùng nước mắt để bày tỏ sự đau khổ, người mạnh mẽ lại kiên cường bước tiếp với nụ cười đầy kiêu hãnh. Không phải họ không lo sợ hay khổ sở, mà là không can tâm đầu hàng số phận.

Victor Hugo từng nói: "Nụ cười cũng giống như ánh nắng, có thể xua giá lạnh mùa đông đi khỏi gương mặt con người." Cười tuy chỉ là một cử chỉ nhỏ bé, nhưng lại mang sức mạnh to lớn. Những người mỉm cười trước sự đời lên xuống thất thường luôn có thể ung dung vượt qua sóng gió, nghênh đón cầu vồng rực rỡ.

Đời người giống như con thuyền lênh đênh trên mặt biển, người cầm lái và quyết định hướng đi chính là bản thân ta. Có con thuyền đạp gió rẽ sóng, ngược dòng tiến lên; có con thuyền lại bị biển động sóng cả nhấn chìm. Sự khác biệt nằm ở thái độ của thuyền trưởng. Nếu vẫn duy trì nụ cười ở nơi đầu sóng ngọn gió, ta có thể cầm chắc tay lái, thoát khỏi muôn trùng vây; nếu vừa thấy biển động, gió nổi đã run sợ, để mất lái, vậy chỉ có thể bị động chịu đựng gió thảm mưa sầu. Tâm thế ra sao sẽ có cuộc đời thế ấy.

(Trích Không sợ đêm đen bởi trong lòng có ánh sáng, Mễ Tô, NXB Hà Nội, 2020, Tr 72 – 73)​

​

Trả lời câu hỏi:

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.

Câu 2: Theo đoạn trích, khi gặp khó khăn, thử thách, con người cần có thái độ như thế nào?

Câu 3. Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong đoạn trích.

Câu 4: Từ câu kết đoạn trích Tâm thế ra sao sẽ có cuộc đời thế ấy, em rút ra bài học gì cho bản thân?

Câu 5: Em hãy bày tỏ suy nghĩ về sức mạnh của lòng lạc quan khi đối diện với nghịch cảnh cuộc đời.

Câu 6: Viết đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của em về thái độ cần có của con người khi đối mặt với thử thách, chông gai.

Gợi ý trả lời câu hỏi:

Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích: Nghị luận.

Câu 2: Theo đoạn trích, khi gặp khó khăn, thử thách, con người cần có thái độ lạc quan: bạn mỉm cười với nó, nó cũng sẽ cười với bạn; Cười tuy chỉ là một cử chỉ nhỏ bé, nhưng lại mang sức mạnh to lớn; Những người mỉm cười trước sự đời lên xuống thất thường luôn có thể ung dung vượt qua sóng gió, nghênh đón cầu vồng rực rỡ.

Câu 3.

- Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong đoạn trích:

"Cuộc sống là một tấm gương, bạn mỉm cười với nó, nó cũng sẽ cười với bạn.."

"Nụ cười cũng giống như ánh nắng, có thể xua giá lạnh mùa đông đi khỏi gương mặt con người."

"Đời người giống như con thuyền lênh đênh trên mặt biển, người cầm lái và quyết định hướng đi chính là bản thân ta."

- Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh:

+ Nhấn mạnh vai trò của nụ cười - niềm lạc quan trong cuộc sống: Lạc quan có sức mạnh giúp con người vượt nghịch cảnh.

+ Tăng tính gợi hình, sự sinh động, hấp dẫn cho lời văn. Khiến câu văn nghị luận không chỉ toàn lí lẽ khô khan mà trở nên giàu hình ảnh, dễ tiếp nhận.

Câu 4: Từ câu kết đoạn trích Tâm thế ra sao sẽ có cuộc đời thế ấy, em rút ra bài học: Tâm thế, thái độ của con người trước cuộc sống sẽ quyết định chất lượng cuộc sống của chính mình. Vì vậy, cần phải sống mạnh mẽ, lạc quan, dù rơi vào nghịch cảnh. Vì chỉ có mạnh mẽ, lạc quan, chúng ta mơid có thể chiến thắng nghịch cảnh, có được cuộc đời viên mãn.

Câu 5: Sức mạnh của lòng lạc quan khi đối diện với nghịch cảnh cuộc đời:

- Lạc quan giúp con người sống vui vẻ hơn, tận hưởng được nhiều vẻ đẹp hơn của cuộc sống, giúp cho cuộc sống muôn màu sắc hơn.

- Người lạc quan luôn truyền được năng lượng tích cực cho người khác.

- Tinh thần lạc quan vô cùng quan trọng, cùng với ý chí, lạc quan sẽ giúp con người đến gần với thành công hơn.

Câu 6: Đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ về thái độ cần có của con người khi đối mặt với thử thách, chông gai:

"Khi chúng ta mong ước cuộc đời không nghịch cảnh, hãy nhớ rằng cây sồi trở nên mạnh mẽ trong gió ngược, và kim cương hình thành dưới áp lực." Nghịch cảnh là "món quà vô giá" mà cuộc sống đem đến cho chúng ta. Vì vậy, khi đối diện với nghịch cảnh, bạn không nên hoang mang, e sợ. Thái độ cần có của bạn lúc này là bình tĩnh, tin vào năng lực của bản thân, dũng cảm đối đầu với thử nghịch cảnh. Bạn hãy coi nghịch cảnh như ngọn núi cao mà nhà leo núi khát khao chinh phục; như biển khơi mênh mông mà nhà thám hiểm khát khao khám phá. Dù núi có cao, dù biển có động, cũng không hề sợ hãi. Bình thản, tự tin lại đồng hành cùng sự lạc quan thì nghịch cảnh chẳng thể làm khó bạn. Lạc quan nhìn thấy cơ hội trong thử thách, lạc quan nhìn thấy những điều quý giá mà nghịch cảnh mang lại, giống như con kiến vác chiếc lá nặng nề trên lưng, chiếc lá ấy là thử thách trong hành trình của nó, khi gặp vết nứt lớn, nó đã biến thử thách kia thành chiếc cầu để vượt qua vết nứt. Và điều quan trọng là khi gặp nghịch cảnh, bạn cần có lòng kiên trì, có quyết tâm tột độ. Kiên trì và quyết tâm là những chìa khóa quan trọng để mở ra cánh cửa đưa bạn đến một cuộc đời tốt đẹp. Sau khi tất cả những thử thách chỉ còn lại phía sau, bạn sẽ thấy rằng, bình tĩnh, tự tin, dũng cảm, lạc quan, kiên trì, bất khuất.. là những thái độ cần có của mỗi người khi đứng trước khó khăn thử thách.