Bài viết: 1903 
4178
712
Nam quốc sơn hà
Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
Dịch thơ:
Sông núi nước Nam
Sông núi nước Nam vua Nam ở
Vằng vặc sách trời chia xứ sở
Giặc dữ cơ sao phạm đến đây
Chúng mày nhất định phải tan vỡ.
(Lí Thường Kiệt)
Câu hỏi
(Đề kiểm tra đọc hiểu về tác phẩm văn học, môn ngữ văn: Đọc bài thơ Nam quốc sơn hà (Sông núi nước Nam), trả lời câu hỏi)
Câu 1. Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Hãy khái quát đặc điểm chính của thể thơ này.
Câu 2 . Chỉ ra phương thức biểu đạt chính
Câu 3 . Khái quát nội dung chính của bài thơ trên
Câu 4. Theo em, vì sao Nam quốc sơn hà được coi như là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta? Từ bài thơ đó em có suy nghĩ gì về trách nhiệm của mình đối với đất nước?
Câu 5. Tìm các từ đồng nghĩa với từ sơn hà ?
Câu 6. Chỉ ra nội dung biểu ý, biểu cảm của bài thơ Nam quốc sơn hà.
- Nội dung bài thơ thiên về biểu ý (trình bày ý kiến) : Sông núi nước Nam là bản
Câu 7 . Từ "đế" trong bài thơ có ý nghĩa gì? Tại sao tác giả không sử dụng "Nam nhân cư" (người Nam ở) mà lại dùng "Nam đế cư" (vua Nam ở) ?
Câu 8 . Giọng điệu của bài thơ là gì? Em hiểu tình cảm và thái độ của người viết thể hiện trong bài thơ?
Câu 9 . Hãy giải thích vì sao bài thơ "Nam quốc sơn hà" từng được gọi là "bài thơ thần".
Câu 10. Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Sông núi nước Nam
Trả lời
Câu 1. Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Hãy khái quát đặc điểm chính của thể thơ này.
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Đặc điểm thể thơ:
+ Bài thơ có tất cả 4 câu thơ (dòng thơ), mỗi câu thơ có 7 chữ.
+ Gieo vần: Thường gieo vần ở các tiếng cuối các câu 1 - 2 - 4 (tiếng cuối câu 3 bắt buộc thanh trắc) ; hoặc tiếng cuối câu 1 vần với tiếng cuối câu 4, tiếng cuối câu 2 vần với tiếng cuối câu 3.
Câu 2 . Chỉ ra phương thức biểu đạt chính
- Biểu cảm
Câu 3 . Khái quát nội dung chính của bài thơ trên
Bài thơ khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí bảo vệ chủ quyền đó trước mọi kẻ thù xâm lược.
Câu 4. Theo em, vì sao Nam quốc sơn hà được coi như là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta? Từ bài thơ đó em có suy nghĩ gì về trách nhiệm của mình đối với đất nước?
*Giải thích:
- Vì Tuyên ngôn độc lập là văn bản tuyên bố sự độc lập của một quốc gia, thường là ra đời vào thời điểm trọng đại của đất nước và để khẳng định chủ quyền của quốc gia vừa giành lại từ tay ngoại bang.
- Vì bài thơ là lời tuyên ngôn, công bố về chủ quyền của đất nước và khẳng định không một thế lực nào được phép xâm phạm vào quyền độc lập ấy; và để khích lệ ba quân tướng sĩ và uy hiếp tinh thần giặc Tống.
- Trong lịch sử văn học dân tộc, có 3 áng thơ văn đã được coi là những tuyên ngôn độc lập của dân tộc. Đó là lần lượt các bài thơ Nam quốc sơn hà tương truyền củ a Lí Thường Kiệt ra đời vào năm 1077 trong cuộc chiến đấu chống quân xâm lược nhà Tống. Bài thơ Đại cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi ra đời năm 1428, sau thắng lợi cuộc kháng chiến hơn 10 năm chống quân Minh. Cuối cùng là Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh ra đời vào tháng 9 năm 1945 chấm dứt hàng nghìn năm chế độ phong kiến và ngót một trăm năm thống trị của thực dân Pháp, lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Như vậy, về thời gian ra đời, Nam quốc sơn hà là Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc
* Nêu suy nghĩ về trách nhiệm của mình: Chăm ngoan, học giỏi, trở thành người có ích để giữ gìn, bảo vệ, kiến tạo đất nước hùng mạnh hơn
Câu 5. Tìm các từ đồng nghĩa với từ sơn hà ?
- Giang sơn, sông núi, sơn thuỷ
Câu 6. Chỉ ra nội dung biểu ý, biểu cảm của bài thơ Nam quốc sơn hà.
- Nội dung bài thơ thiên về biểu ý (trình bày ý kiến) : Sông núi nước Nam là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc, khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí quyết tâm chống ngoại xân, bảo vệ chủ quyền của dân tộc.
- Ngoài ra, bài thơ cũng thể hiện nội dung biểu cảm (qua ngôn từ, giọng điệu) : Tinh thần yêu nước, tự hào về chủ quyền và cương vực lãnh thổ, niềm tin vào chân lí, vào chiến thắng của dân tộc.
Câu 7 . Từ "đế" trong bài thơ có ý nghĩa gì? Tại sao tác giả không sử dụng "Nam nhân cư" (người Nam ở) mà lại dùng "Nam đế cư" (vua Nam ở) ?
- Đế: Có nghĩa là "vua", chỉ người đứng đầu đất nước,
- Tác giả sử dụng từ "đế" trong bài thơ vì:
+ Người Trung Quốc cổ đại tự coi mình là trung tâm của vũ trụ nên vua của họ được gọi là "đế", vua của những vùng đất nhỏ (của các nước chư hầu nhỏ) bị họ coi là "vương".
+Trong bài thơ này, tác giả dùng từ "Nam đế" (vua nước Nam) để hàm ý sánh ngang hàng về vị thế của nước ta so với vua phương Bắc
+ Qua đó hàm ý: Nước ta có chủ quyền lãnh thổ riêng, là một quốc gia độc lập.
Câu 8 . Giọng điệu của bài thơ là gì? Em hiểu tình cảm và thái độ của người viết thể hiện trong bài thơ?
- Giọng điệu của bài thơ: Dõng dạc, đanh thép, hào sảng, đầy uy lực.
- Thái độ; tự hào về chủ quyền dân tộc; tự tin và quyết tâm chống ngoại xâm.
[HIDETHANKS=1]Câu 9 . Hãy giải thích vì sao bài thơ "Nam quốc sơn hà" từng được gọi là "bài thơ thần".
-Vì bài thơ được viết vào thời điểm đang diễn ra cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược. Cuộc chiến đấu đang diễn ra ác liệt. Bài thơ sáng tác để để khích lệ ba quân tướng sĩ và uy hiếp tinh thần giặc Tống nhưng cũng như lời thần tiên dự báo về kết quả sẽ tất thắng về cuộc kháng chiến của quân ta.
- Vì bài thơ được cất lên trong đêm, trong ngôi đền thiêng; Giọng điệu vang lên như sấm, như thần làm cho quân giặc khiếp sợ.
Câu 10. Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Sông núi nước Nam
Gợi ý:
*Mở bài: Giới thiệu vấn đề
- Sông núi nước Nam được coi là bản tuyên ngôn về độc lập, chủ quyền đầu tiên của dân tộc ta. Bài thơ thể hiện ý chí kiên cường và quyết tâm bảo về chủ quyền lãnh thổ của ông cha.
*Thân bài:
- Giới thiệu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác:
+ Bài Sông núi nước Nam ra đời trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược của dân tộc. Bài thơ được tương truyền là do tướng Lý Thường Kiệt sáng tác. Bài thơ được cất lên từ trong một ngôi đền thiêng để cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân ta.
- Cảm nghĩ về nội dung, nghệ thuật của hai dòng thơ đầu:
+ Hai câu đầu khẳng định chủ quyền, độc lập dân tộc. Đại Việt là đất nước có chủ quyền riêng, điều này được thể hiện rõ qua cụm từ "vua Nam ở" (Nam đế cư).
+ Đế là duy nhất, toàn quyền, có quyền lực cao nhất. Bởi vậy, chính việc sử dụng chữ "đế" trong bài đã khẳng định dứt khoát chủ quyền của vua Nam ta, sánh ngang hàng với vua phương Bắc.
- >Giọng điệu hào sảng, trang trọng, hào hùng, đầy tự tin.
+Để tiếp tục chứng minh cho lời khẳng định của mình, Lý Thường Kiệt đã chỉ ra cơ sở vững chắc ở dòng hai dựa vào hai chữ "sách trời"
+Tác giả muốn khẳng định chân lý khách quan: Ranh giới lãnh thổ đó đã được phân định rõ ràng. Cách khẳng định đó rất phù hợp với tâm lí, niềm tin vào số phận, mệnh trời của con người ngày xưa.
- Cảm nghĩ về nội dung, nghệ thuật của hai dòng cuối:
+Hai câu sau khẳng định quyết tâm bảo vệ độc lập dân tộc của nhân dân ta
+Để vạch trần tính chất phi nghĩa cuộc chiến tranh, tác giả dùngcâu nghi vấn với từ nghi vấn "cớ sao'.
+ Kết thúc bài thơ, tác giả thể hiện dứt khoát thái độ kinh miệt, căn hận kẻ xâm lược qua từ" nghịch lỗ"; và khẳng định niềm tin tất thắng vào chính nghĩa: Kẻ xâm lược Đại Việt sẽ bị chuốc lấy bại vong.
- Cảm nghĩ về đặc sắc nghệ thuật, ý nghĩa của bài thơ
*Kết bài: Khái quát lại vấn đề[/HIDETHANKS]
Xem thêm:
Cảm Nghĩ Về Bài Thơ Nam Quốc Sơn Hà - Sông Núi Nước Nam - Liên Hệ 2 Bản Tuyên Ngôn Độc Lập Khác
Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
Dịch thơ:
Sông núi nước Nam
Sông núi nước Nam vua Nam ở
Vằng vặc sách trời chia xứ sở
Giặc dữ cơ sao phạm đến đây
Chúng mày nhất định phải tan vỡ.
(Lí Thường Kiệt)
Câu hỏi
(Đề kiểm tra đọc hiểu về tác phẩm văn học, môn ngữ văn: Đọc bài thơ Nam quốc sơn hà (Sông núi nước Nam), trả lời câu hỏi)
Câu 1. Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Hãy khái quát đặc điểm chính của thể thơ này.
Câu 2 . Chỉ ra phương thức biểu đạt chính
Câu 3 . Khái quát nội dung chính của bài thơ trên
Câu 4. Theo em, vì sao Nam quốc sơn hà được coi như là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta? Từ bài thơ đó em có suy nghĩ gì về trách nhiệm của mình đối với đất nước?
Câu 5. Tìm các từ đồng nghĩa với từ sơn hà ?
Câu 6. Chỉ ra nội dung biểu ý, biểu cảm của bài thơ Nam quốc sơn hà.
- Nội dung bài thơ thiên về biểu ý (trình bày ý kiến) : Sông núi nước Nam là bản
Câu 7 . Từ "đế" trong bài thơ có ý nghĩa gì? Tại sao tác giả không sử dụng "Nam nhân cư" (người Nam ở) mà lại dùng "Nam đế cư" (vua Nam ở) ?
Câu 8 . Giọng điệu của bài thơ là gì? Em hiểu tình cảm và thái độ của người viết thể hiện trong bài thơ?
Câu 9 . Hãy giải thích vì sao bài thơ "Nam quốc sơn hà" từng được gọi là "bài thơ thần".
Câu 10. Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Sông núi nước Nam
Trả lời
Câu 1. Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Hãy khái quát đặc điểm chính của thể thơ này.
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Đặc điểm thể thơ:
+ Bài thơ có tất cả 4 câu thơ (dòng thơ), mỗi câu thơ có 7 chữ.
+ Gieo vần: Thường gieo vần ở các tiếng cuối các câu 1 - 2 - 4 (tiếng cuối câu 3 bắt buộc thanh trắc) ; hoặc tiếng cuối câu 1 vần với tiếng cuối câu 4, tiếng cuối câu 2 vần với tiếng cuối câu 3.
Câu 2 . Chỉ ra phương thức biểu đạt chính
- Biểu cảm
Câu 3 . Khái quát nội dung chính của bài thơ trên
Bài thơ khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí bảo vệ chủ quyền đó trước mọi kẻ thù xâm lược.
Câu 4. Theo em, vì sao Nam quốc sơn hà được coi như là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta? Từ bài thơ đó em có suy nghĩ gì về trách nhiệm của mình đối với đất nước?
*Giải thích:
- Vì Tuyên ngôn độc lập là văn bản tuyên bố sự độc lập của một quốc gia, thường là ra đời vào thời điểm trọng đại của đất nước và để khẳng định chủ quyền của quốc gia vừa giành lại từ tay ngoại bang.
- Vì bài thơ là lời tuyên ngôn, công bố về chủ quyền của đất nước và khẳng định không một thế lực nào được phép xâm phạm vào quyền độc lập ấy; và để khích lệ ba quân tướng sĩ và uy hiếp tinh thần giặc Tống.
- Trong lịch sử văn học dân tộc, có 3 áng thơ văn đã được coi là những tuyên ngôn độc lập của dân tộc. Đó là lần lượt các bài thơ Nam quốc sơn hà tương truyền củ a Lí Thường Kiệt ra đời vào năm 1077 trong cuộc chiến đấu chống quân xâm lược nhà Tống. Bài thơ Đại cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi ra đời năm 1428, sau thắng lợi cuộc kháng chiến hơn 10 năm chống quân Minh. Cuối cùng là Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh ra đời vào tháng 9 năm 1945 chấm dứt hàng nghìn năm chế độ phong kiến và ngót một trăm năm thống trị của thực dân Pháp, lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Như vậy, về thời gian ra đời, Nam quốc sơn hà là Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc
* Nêu suy nghĩ về trách nhiệm của mình: Chăm ngoan, học giỏi, trở thành người có ích để giữ gìn, bảo vệ, kiến tạo đất nước hùng mạnh hơn
Câu 5. Tìm các từ đồng nghĩa với từ sơn hà ?
- Giang sơn, sông núi, sơn thuỷ
Câu 6. Chỉ ra nội dung biểu ý, biểu cảm của bài thơ Nam quốc sơn hà.
- Nội dung bài thơ thiên về biểu ý (trình bày ý kiến) : Sông núi nước Nam là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc, khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí quyết tâm chống ngoại xân, bảo vệ chủ quyền của dân tộc.
- Ngoài ra, bài thơ cũng thể hiện nội dung biểu cảm (qua ngôn từ, giọng điệu) : Tinh thần yêu nước, tự hào về chủ quyền và cương vực lãnh thổ, niềm tin vào chân lí, vào chiến thắng của dân tộc.
Câu 7 . Từ "đế" trong bài thơ có ý nghĩa gì? Tại sao tác giả không sử dụng "Nam nhân cư" (người Nam ở) mà lại dùng "Nam đế cư" (vua Nam ở) ?
- Đế: Có nghĩa là "vua", chỉ người đứng đầu đất nước,
- Tác giả sử dụng từ "đế" trong bài thơ vì:
+ Người Trung Quốc cổ đại tự coi mình là trung tâm của vũ trụ nên vua của họ được gọi là "đế", vua của những vùng đất nhỏ (của các nước chư hầu nhỏ) bị họ coi là "vương".
+Trong bài thơ này, tác giả dùng từ "Nam đế" (vua nước Nam) để hàm ý sánh ngang hàng về vị thế của nước ta so với vua phương Bắc
+ Qua đó hàm ý: Nước ta có chủ quyền lãnh thổ riêng, là một quốc gia độc lập.
Câu 8 . Giọng điệu của bài thơ là gì? Em hiểu tình cảm và thái độ của người viết thể hiện trong bài thơ?
- Giọng điệu của bài thơ: Dõng dạc, đanh thép, hào sảng, đầy uy lực.
- Thái độ; tự hào về chủ quyền dân tộc; tự tin và quyết tâm chống ngoại xâm.
[HIDETHANKS=1]Câu 9 . Hãy giải thích vì sao bài thơ "Nam quốc sơn hà" từng được gọi là "bài thơ thần".
-Vì bài thơ được viết vào thời điểm đang diễn ra cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược. Cuộc chiến đấu đang diễn ra ác liệt. Bài thơ sáng tác để để khích lệ ba quân tướng sĩ và uy hiếp tinh thần giặc Tống nhưng cũng như lời thần tiên dự báo về kết quả sẽ tất thắng về cuộc kháng chiến của quân ta.
- Vì bài thơ được cất lên trong đêm, trong ngôi đền thiêng; Giọng điệu vang lên như sấm, như thần làm cho quân giặc khiếp sợ.
Câu 10. Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Sông núi nước Nam
Gợi ý:
*Mở bài: Giới thiệu vấn đề
- Sông núi nước Nam được coi là bản tuyên ngôn về độc lập, chủ quyền đầu tiên của dân tộc ta. Bài thơ thể hiện ý chí kiên cường và quyết tâm bảo về chủ quyền lãnh thổ của ông cha.
*Thân bài:
- Giới thiệu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác:
+ Bài Sông núi nước Nam ra đời trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược của dân tộc. Bài thơ được tương truyền là do tướng Lý Thường Kiệt sáng tác. Bài thơ được cất lên từ trong một ngôi đền thiêng để cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân ta.
- Cảm nghĩ về nội dung, nghệ thuật của hai dòng thơ đầu:
+ Hai câu đầu khẳng định chủ quyền, độc lập dân tộc. Đại Việt là đất nước có chủ quyền riêng, điều này được thể hiện rõ qua cụm từ "vua Nam ở" (Nam đế cư).
+ Đế là duy nhất, toàn quyền, có quyền lực cao nhất. Bởi vậy, chính việc sử dụng chữ "đế" trong bài đã khẳng định dứt khoát chủ quyền của vua Nam ta, sánh ngang hàng với vua phương Bắc.
- >Giọng điệu hào sảng, trang trọng, hào hùng, đầy tự tin.
+Để tiếp tục chứng minh cho lời khẳng định của mình, Lý Thường Kiệt đã chỉ ra cơ sở vững chắc ở dòng hai dựa vào hai chữ "sách trời"
+Tác giả muốn khẳng định chân lý khách quan: Ranh giới lãnh thổ đó đã được phân định rõ ràng. Cách khẳng định đó rất phù hợp với tâm lí, niềm tin vào số phận, mệnh trời của con người ngày xưa.
- Cảm nghĩ về nội dung, nghệ thuật của hai dòng cuối:
+Hai câu sau khẳng định quyết tâm bảo vệ độc lập dân tộc của nhân dân ta
+Để vạch trần tính chất phi nghĩa cuộc chiến tranh, tác giả dùngcâu nghi vấn với từ nghi vấn "cớ sao'.
+ Kết thúc bài thơ, tác giả thể hiện dứt khoát thái độ kinh miệt, căn hận kẻ xâm lược qua từ" nghịch lỗ"; và khẳng định niềm tin tất thắng vào chính nghĩa: Kẻ xâm lược Đại Việt sẽ bị chuốc lấy bại vong.
- Cảm nghĩ về đặc sắc nghệ thuật, ý nghĩa của bài thơ
*Kết bài: Khái quát lại vấn đề[/HIDETHANKS]
Xem thêm:
Cảm Nghĩ Về Bài Thơ Nam Quốc Sơn Hà - Sông Núi Nước Nam - Liên Hệ 2 Bản Tuyên Ngôn Độc Lập Khác
Last edited by a moderator:
