Cảm nhận về bài thơ Trái đất của nhà thơ Ra-xun Gam-da-tốp Trái đất là ngôi nhà chung, là hành tinh xanh mang đến sự sống cho loài người. Mỗi người cần làm gì để ngôi nhà ấy mãi vững bền, để hành tinh ấy xanh mãi xanh và sự sống của nhân loại mãi trường tồn? Những thông điệp nhân văn về cách con người đối xử với trái đất cất lên từ trái tim Ra-xun Gam-da-tốp đã được gửi gắm trong bài thơ "Trái Đất". Trái Đất! Có bọn xem người là quả dưa Họ bổ, cắn người thành muôn mảnh nhỏ Lũ khác nhìn người như quả bóng trên sân Để giành giật, họ lao vào, đá, đá. Trái Đất với tôi – chẳng là dưa, là bóng Với tôi, người – khuôn mặt thân thương Nước mắt người tôi lau – xin đừng khóc nữa Rửa sạch máu cho người đây, tôi hát, dịu dàng. Ra-xun Gam-da-tốp là nhà thơ Nga. Thơ ông tràn đầy tình yêu đối với quê hương, con người, sự sống và luôn hướng tới việc xây đắp tình hữu nghị giữa các dân tộc. Bài thơ "Trái Đất" góp phần tạo nên thế giới nghệ thuật thơ Ra-xun. Mở đầu bài thơ là hai tiếng "Trái Đất" cất lên như lời gọi vừa da diết, yêu thương, vừa xót xa, ngậm ngùi. Bởi ngay sau lời gọi ấy là cách những người xấu, những "bọn", "lũ" đối xử với Trái Đất. Những người xấu ấy coi trái đất như quả dưa, quả bóng để chúng "bổ, cắn" và lao vào "đá, đá". Bốn câu thơ đầu chính là tiếng nói đanh thép thể hiện thái độ bất bình, phẫn nộ của tác giả đối với những kẻ hủy hoại Trái Đất. Sự sống của loài người là do trái đất mang lại. Nhưng không ít kẻ độc ác đã hành xử phi nhân bản đối với Trái Đất. Từ những hành động ở tầm vĩ mô như gây chiến tranh, trút xuống Trái Đất nào là bom nguyên tử, chất độc hóa học, đến những hành động chặt phá rừng, xâm phạm môi trường biển, thải độc ra không khí và những hành động tưởng chừng nhỏ bé chẳng đáng để bận tâm như vứt xả rác bừa bãi.. đều là hành vi hủy hoại môi trường, làm xói mòn sự sống của Trái Đất. Những cánh rừng cháy, những đồi trọc, những xác cá chết dạt tràn bờ, những sông ngòi đen ngòm hóa chất, những vùng trời bụi khói mù mịt.. là hậu quả mà của biết bao hành vi độc ác mà bọn người xấu đối xử với Trái Đất. Dù bốn câu thơ của Ra-xun Gam-da-tốp không hề nhắc cụ thể từng hành vi đó của con người. Nhưng bằng ngôn ngữ gợi hình, biểu cảm và sâu sắc của thơ, người đọc vẫn có thể hình dung đằng sau những chữ như "bổ", "cắn", "giành giật", "lao vào", "đá" là những gì bọn người xấu tác động đến Trái Đất. Ngôn ngữ của thơ là ngôn ngữ nghệ thuật có tính truyền cảm đặc biệt. Lời thơ Ra-xun Gam-da-tốp như truyền đến người đọc cảm giác xót xa trước những gì mà Trái Đất đang phải gồng mình gánh chịu; đồng thời, còn khiến người đọc như cùng căm phẫn, khinh bỉ đối với những kẻ hủy hoại Trái Đất. Cách nói so sánh "quả dưa", "quả bóng"; cách dùng động từ mạnh "bổ", "cắn", "giành giật", "lao vào", "đá" hay cách gọi mỉa mai "bọn", "lũ" cùng kết cấu câu có sự lặp lại ở câu 1, 2 và 3, 4.. đã mang đến nội dung tư tưởng sâu sắc và sức truyền cảm đặc biệt ấy cho lời thơ. Thực ra, tình cảm ấy đã được bộc lộ ngay trong cách gọi Trái Đất là "người" ở dòng thơ đầu tiên. Đối với nhà thơ, Trái Đất không phải là cái gì xa xôi, rộng lớn, trừu tượng, Trái Đất là bạn, là "người". Một người đặc biệt đáng để tôn kính, trân trọng. Kẻ có cái nhìn hẹp hòi, nông cạn, ích kỉ có thể chỉ coi Trái Đất là dưa, là bóng một cách coi thường, nhưng nhà thơ lại lại coi Trái Đất là "khuôn mặt thân thương". Tấm lòng của nhà thơ gói trọn trong mấy tiếng đơn sơ ấy. Phải chăng sắc màu đa dạng, đẹp xinh của sự sống trên Trái Đất, những điều tốt đẹp mà hành tinh xanh ấy mang đến cho con người đã khơi dậy trong nhà thơ liên tưởng độc đáo, thú vị đến vậy. Với nhà thơ, Trái Đất không phải sự vật vô tri, Trái Đất cũng có biểu cảm thân thương như con người. Và vì vậy, Trái Đất cũng biết đau, biết khóc khi bị tổn thương, đầu độc. Nhà thơ đã nhìn thấy nỗi đau ấy của Trái Đất qua hình ảnh "nước mắt" và "máu". Những hình ảnh ẩn dụ này có sức truyền cảm hơn bất cứ những con số, những bài báo cáo cụ thể về ô nhiễm môi trường nào. Nước mắt và máu ấy là tiếng kêu cứu của Trái Đất, cũng là hồi chuông cảnh tỉnh cho những ai còn coi Trái Đất là dưa, là bóng mà cắn xé, đá giành. Bởi một khi Trái Đất bị tổn thương thì sự sống của loài người cũng bị đe dọa. Tổn thương một khi bị dồn đến đỉnh điểm sẽ biến thành động đất, sóng thần, bão lũ.. nuốt chửng sự sống bé nhỏ của con người. Thiên nhiên chỉ hiền hòa khi con người đối xử hiền hòa, thân thiện với thiên nhiên mà thôi. Góp sức mình bé nhỏ vào hành động chung tay của nhân loại yêu màu xanh Trái Đất, nhà thơ đã có những hành động nhân văn đối với "người" : "Lau" nước mắt, an ủi "xin đừng khóc nữa", "rửa máu sạch", "hát dịu dàng". Hàng loạt những hành động "không thật" nói lên tấm lòng chân thật của nhà thơ dành cho Trái Đất. Dù không thể lau nước mắt, dù an ủi hay hát dịu dàng, Trái Đất chẳng thể nghe, nhưng qua cách nói ẩn dụ ấy, ta nhận ra thái độ thương xót, vỗ về những tổn thương, đau đớn Trái Đất đang gánh chịu. Và sau thái độ ấy, ta cũng có thể hình dung hàng loạt những hành động thiết thực mà nhà thơ làm để bảo vệ môi trường, bảo vệ Trái Đất. Sự ra đời của bài thơ này chính là một trong những hành động đầy nhân văn ấy. Nhà thơ đã dùng tiếng nói của nghệ thuật để cảm hóa con người, lay gọi, thức tỉnh nơi thẳm sâu con người lòng trắc ẩn với Trái Đất thân thương. Với cách biểu đạt ngắn gọn, súc tích, giàu hình ảnh, nhạc điệu, có vần nhịp, đậm yếu tố trữ tình, nghệ thuật, bài thơ "Trái Đất" vừa thể hiện thái độ lên án với những kẻ làm hại Trái Đất đồng thời bày tỏ lòng thương xót, vỗ về những đau đớn mà con người gây cho Trái Đất, nói lên tình yêu Trái Đất thiết tha của tác giả. Sâu sắc hơn, bài thơ còn là lời cảnh tỉnh cho những kẻ đang vô tâm, độc ác hủy hoại môi trường sống, cũng là thông điệp tới mỗi chúng ta: Hãy đối xử thân thiện với Trái Đất, Trái Đất sẽ mãi xanh và sự sống của nhân loại mãi trường tồn.
