Bài viết: 1903 




Đề số 1
Đề bài: Đọc đoạn trích, trả lời câu hỏi:
Từng nghe:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo;
Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,
Nước non bờ cõi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác;
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần; bao đời xây nền độc lập;
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên; mỗi bên hùng cứ một phương;
Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau,
Song hào kiệt đời nào cũng có.
Vậy nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại;
Triệu Tiết chí lớn phải tiêu vong;
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã
Việc xưa xem xét.
Chứng cứ còn ghi.
(Theo Nước Đại Việt ta, trích trong Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi)
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo;
Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,
Nước non bờ cõi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác;
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần; bao đời xây nền độc lập;
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên; mỗi bên hùng cứ một phương;
Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau,
Song hào kiệt đời nào cũng có.
Vậy nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại;
Triệu Tiết chí lớn phải tiêu vong;
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã
Việc xưa xem xét.
Chứng cứ còn ghi.
(Theo Nước Đại Việt ta, trích trong Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi)
Câu hỏi:
(Bộ đề đọc hiểu bài thơ, phần văn bản văn học, môn ngữ văn: Nước Đại Việt ta - Nguyễn Trãi)
Câu1. Chỉ ra thể loại và phương thức biểu đạt chính của bài thơ chứa đoạn trích?
Câu 2. Qua đoạn trích, từ các thông tin lịch sử ở đoạn 2, em hiểu văn bản được viết trong hoàn cảnh lịch sử nào?
Câu 3. Khái quát nội dung chính của đoạn trích.
Câu 4. Qua hai câu "Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân - Quân điếu phạt trước lo trừ bạo", có thể hiểu cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa của tác giả là gì?
Câu 5. Người dân mà tác giả nói tới là ai? Kẻ bạo ngược mà tác giả nói tới là kẻ nào?
Câu 6. Em hiểu nghĩa của từ "văn hiến" là gì?
Câu 7: Để khẳng định chủ quyền độc lập dân tộc, tác giả đã dựa vào những yếu tố nào? Thể hiện qua các chi tiết nào?
Câu 8. Sức thuyết phục của văn chính luận Nguyễn Trãi trong đoạn này thể hiện ở hình thức nghị luận như thế nào?
Câu 9. Chỉ ra bpp tu từ trong 4 dòng thơ:
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần; bao đời xây nền độc lập;
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên; mỗi bên hùng cứ một phương;
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,
Song hào kiệt thời nào cũng có.
Câu 10. Việc sắp xếp trật tự từ trong bộ phận gạch chân có tác dụng gì?
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần ; bao đời xây nền độc lập;
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên ; mỗi bên hùng cứ một phương;
Câu 11. Vì sao có thể nói đoạn trích "Nước Đại Việt ta" là sự tiếp nối và phát triển ý thức dân tộc ở bài thơ "Sông núi nước Nam"?
Trả lời:
(Bộ đề đọc hiểu bài thơ, phần văn bản văn học, môn ngữ văn: Nước Đại Việt ta, Bình Ngô đại cáo - Nguyễn Trãi,
Câu 1. Chỉ ra thể loại và phương thức biểu đạt chính của văn bản chứa đoạn trích?
- Thể cáo, phương thức chính: Nghị luận.
Câu 2. Qua đoạn trích, từ các thông tin lịch sử ở đoạn 2, em hiểu văn bản được viết trong hoàn cảnh lịch sử nào?
- Sáng tác sau chiến thắng giặc Minh, năm 1428 (dựa vào các địa danh, sự liện ở đoạn 2)
Câu 3. Khái quát nội dung chính của đoạn trích.
Đoạn trích có ý nghĩa như bản tuyên ngôn độc lập, khẳng định chân lý về độc lập, chủ quyền của dân tộc Đại Việt ta.
Câu 4.
Qua hai câu "Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân - Quân điếu phạt trước lo trừ bạo", có thể hiểu cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa của tác giả là gì?
- Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi là yên dân, trugừ bạo (giữ cho dân có cuộc sống thái bình, hạnh phúc và diệt trừ mọi thế lực tàn bạo để yên dân (thể hiện qua cá từ "yên dân", "trừ bạo")) .
Câu 5
Người dân mà tác giả nói tới là ai? Kẻ bạo ngược mà tác giả nói tới là kẻ nào?
- Người dân mà tác giả nói ở đây là nhân dân Việt Nam. Còn kẻ bạo ngược là giặc Minh xâm lược lúc bấy giờ.
Câu 6.
Em hiểu nghĩa của từ "văn hiến" là gì?
- Văn hiến: Chỉ truyền thống văn hóa lâu đời, tốt đẹp với nhiều nhân tài, hào kiệt
Câu 7:
Để khẳng định chủ quyền độc lập dân tộc, tác giả đã dựa vào những yếu tố nào? Thể hiện qua các chi tiết nào?
- Để khẳng định chủ quyền độc lập dân tộc, tác giả đã dựa vào những yếu tố:
+ Nền văn hiến lâu đời: Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
+ Ranh giới lãnh thổ: Núi sông bờ cõi đã chia
+ Phong tục tập quán: Phong tục Bắc Nam đã khác
+Chế độ, triều đại riêng:
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần; bao đời xây nền độc lập;
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên; mỗi bên hùng cứ một phương;
+ Truyền thống lịch sử riêng:
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,
Song hào kiệt thời nào cũng có.
Câu 8.
Sức thuyết phục của văn chính luận Nguyễn Trãi trong đoạn này thể hiện ở hình thức nghị luận như thế nào?
- Dẫn chứngtiêu biểu, hùng hồn
- Lời lẽ đanh thép, minh chứng cho sức mạnh chính nghĩa.
- Lối văn biển ngẫu hài hòa
Câu 9.
Chỉ ra biện pháp tu từ trong 4 dòng thơ:
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần; bao đời xây nền độc lập;
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên; mỗi bên hùng cứ một phương;
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,
Song hào kiệt thời nào cũng có.
[HIDE-THANKS]- Biện pháp đối lập: Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau
So sánh: So sánh ngang hàng về vị thế của các triều đại nước ta với các triều đại phương Bắc (qua từ "từ, bao đời xây nền độc lập, cùng, mỗi bên hùng cứ một phương"
- Liệt kê: Liệt kê tên các triều đại (Triệu, Đinh, Lý, Trần; Hán, Đường, Tống, Nguyên)
- Tác dụng: Nhấn mạnh, khẳng định Đại Việt là một quốc gia có độc lập chủ quyền, là một nước tự lực tự cường. Đó là một chân lý.
Câu 10. Việc sắp xếp trật tự từ trong bộ phận gạch chân có tác dụng gì?
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần ; bao đời xây nền độc lập;
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên ; mỗi bên hùng cứ một phương;
- Thể hiện thứ tự xuất hiện trước sau của các triều đại trong lịch sử, tạo tính nhạc cho lời thơ, giúp lời thơ cân đối, nhịp nhàng, hài hòa, có vần, có nhịp.
Câu 11
Vì sao có thể nói đoạn trích "Nước Đại Việt ta" là sự tiếp nối và phát triển ý thức dân tộc ở bài thơ "Sông núi nước Nam"?
- Vì trong bài thơ "Sông núi nước Nam", ý thức dân tộc được Lý Thường Kiệt xác định trên hai yếu tố: lãnh thổ và chủ quyền (Sông núi nước Nam vua Nam ở/ Vằng vặc sách trời chia xứ sở)
- Còn đến đoạn trích "Nước Đại Việt ta", ý thức dân tộc vừa được tiếp nối ở 2 yếu tố: Lãnh thổ (Núi sông bờ cõi đã chia), chủ quyền (Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần; bao đời xây nền độc lập / Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên; mỗi bên hùng cứ một phương). Nhưng còn được phát triển thêm ba yếu tố nữa: văn hiến ( Vốn xưng nền văn hiến đã lâu) ; phong tục tập quán ( Phong tục Bắc Nam cũng khác) ; lịch sử (Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau / Song hào kiệt thời nào cũng có)[/HIDE-THANKS]
Chỉnh sửa cuối: