1530
15
LẶNG LẼ SA PA - Nguyễn Thành Long.
I. Tìm hiểu chung.
1. Tác giả: Nguyễn Quang Sáng (1925 - 1991) quê ở Quảng Nam.
- Ông là một trong những cây bút có nhiều đóng góp cho nền văn xuôi Cách Mạng nói riêng và văn học Việt Nam hiện đại nói chung.
- Tác phẩm của ông chủ yếu tập trung vào hai đề tài lớn:
+ Cuộc đấu tranh chống Mĩ.
+ Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
- Phong cách sáng tác: Truyện ngắn của Nguyễn Thành Long nhẹ nhàng, tình cảm, pha chất kí, ngôn ngữ trong sáng, giàu chất thơ, nhân vật mang tính hình tượng.
2. Tác phẩm: Lặng lẽ Sa Pa.
a. Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1970 - là kết quả của chuyến đi thực tế ở Lào Cai về đề tài cuộc sống và con người trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
- Tác phẩm được in trong tập "Giữa trong xanh" (1972).
b. Ý nghĩa nhan đề: Nhan đề Lặng lẽ Sa Pa là một nhan đề giàu chất thơ góp phần khắc họa chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Lặng lẽ gợi đến một khung cảnh rất em đềm, thanh tĩnh của Sa Pa. Nhưng lặng lẽ chủ là cái không khí bên ngoài của cảnh vật. Đằng sau vẻ lặng lẽ ấy là sự miệt mài, nhiệt huyết hăng say để cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
=> Dưới vẻ lặng lẽ của Sa Pa luôn có những con người âm thầm làm việc, cống hiến cho sự đổi thay của đất nước.
c. Tình huống truyện: Tình huống truyện khá đơn giản, đó chỉ là một cuộc gặp gỡ tình cờ giữa một anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn với bác lái xe và hai hành khách.
=> Tác dụng: Để cho nhân vật chính là anh thanh niên xuất hiện một cách tự nhiên, khách quan, không đột ngột. Được soi chiếu, đánh giá và cảm nhận một cách khách quan từ những nhân vật khác. Các nhân vật trong truyện đều xuất hiện một cách tự nhiên, góp phần làm nổi bật chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
d. Hệ thống các nhân vật:
- Nhân vật anh thanh niên - nhân vật chính hiện lên như một bức chân dung.
- Các nhân vật phụ xuất hiện có vai trò làm nổi bật phẩm chất của nhân vật chính.
- Các nhân vật trong truyện từ nhân vật chính đến nhân vật phụ đều không có tên riêng, chỉ được gọi tên qua đặc điểm, giới tính, nghề nghiệp, tuổi tác.. Họ là những con người vô danh ở nhiều nơi trên đất nước đang ngày đêm lặng lẽ say mê trong công việc để cống hiến cho đất nước.
=> Hệ thống nhân vật được xây dựng theo dụng ý nghệ thuật của nhà văn để thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.
e. Truyện được trần thuật từ điểm nhìn của ông họa sĩ.
II. Phân tích.
1. Bức tranh thiên nhiên Sa Pa.
- Thiên nhiên Sa Pa hiện lên êm đềm, lãng mạn và thật sống động: "Nắng bây giờ bắt đầu lèn tới.. luồn cả vào gầm xe."
+ Sử dụng biện pháp liệt kê để thể hiện tất cả những nét riêng đặc trưng và độc đáo của thiên nhiên Sa Pa. Vẻ đẹp ấy làm say đắm lòng người và như mời gọi con người hãy đến vùng đất này để khám phá, thưởng thức.
- Với nghệ thuật ngôn ngữ qua hình ảnh nắng, mây.. khiến cho cảnh vật sống động như mang được linh hồn của thiên nhiên Sa Pa.
- Tác giả đã khắc họa được một bức tranh tráng lệ, rực rỡ, thơ mộng với những đường nét, hình khối, màu sắc đặc trưng của thiên nhiên Sa Pa và đó còn là cái nền để Nguyễn Thành Long tô đậm khắc sâu vẻ đẹp của con người.
2. Nhân vật anh thanh niên.
- Một người yêu nghề dám chấp nhận hi sinh:
+ Chấp nhận sống và làm việc trong một hoàn cảnh, một môi trường đặc biệt: Trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m quanh năm chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo.
+ Anh coi công việc như một như một người bạn: "Vả, khi ta việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất."
+ Anh tìm thấy ý nghĩa trong công việc: Báo trước thời tiết hằng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu.
+ Anh tự hào và hạnh phúc bởi không chỉ giúp ích cho lao động mà cả trong chiến đấu: Phát hiện một đám mây khô giúp không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực của Mĩ trên cầu Hàm Rồng.
- Có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc:
+ Làm việc một mình trên đỉnh núi cao không có ai giám sát, song anh vẫn luôn tự giác, tận tụy: Mỗi ngày đều bốn lần đi "ốp" không ngần ngại những đêm mưa tuyết....
+ Anh có tác phong làm việc khoa học, nghiêm túc đúng giờ giấc và chính xác đến từng phút: Anh đếm từng phút trong cuộc gặp gỡ vì sợ hết 30 phút.
+ Anh luôn hoàn thành xuất sắc công việc của mình.
=> Anh thanh niên là hiện thân cho những con người lao động mới trong cồn cuộc xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.
- Anh biết tạo ra niềm vui trong cuộc sống của mình bằng việc trồng đủ các loại hoa rực rỡ để làm đẹp cho ngôi nhà mình ở, nuôi gà để làm giàu nguồn lương thực cho bản thân.
- Luôn tự trau dồi bản thân bằng cách đọc sách để nâng cao hiểu biết và chất lượng cuộc sống.
Không chỉ sắp xếp tổ chức công việc một cách khoa học mà ngay trong cuộc sống anh cũng thật gọn gàng, ngăn nắp: Một căn nhà ba gian sạch sẽ khiến ông họa sĩ phải trầm trồ và bất ngờ.
=> Tinh thần lạc quan là điểm tựa vững bền giúp anh chủ động vượt lên hoàn cảnh còn những khó khăn cả về vật chất lẫn tinh thần và tìm được niềm vui, ý nghĩa của cuộc sống.
_Còn tiếp_
I. Tìm hiểu chung.
1. Tác giả: Nguyễn Quang Sáng (1925 - 1991) quê ở Quảng Nam.
- Ông là một trong những cây bút có nhiều đóng góp cho nền văn xuôi Cách Mạng nói riêng và văn học Việt Nam hiện đại nói chung.
- Tác phẩm của ông chủ yếu tập trung vào hai đề tài lớn:
+ Cuộc đấu tranh chống Mĩ.
+ Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
- Phong cách sáng tác: Truyện ngắn của Nguyễn Thành Long nhẹ nhàng, tình cảm, pha chất kí, ngôn ngữ trong sáng, giàu chất thơ, nhân vật mang tính hình tượng.
2. Tác phẩm: Lặng lẽ Sa Pa.
a. Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1970 - là kết quả của chuyến đi thực tế ở Lào Cai về đề tài cuộc sống và con người trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
- Tác phẩm được in trong tập "Giữa trong xanh" (1972).
b. Ý nghĩa nhan đề: Nhan đề Lặng lẽ Sa Pa là một nhan đề giàu chất thơ góp phần khắc họa chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Lặng lẽ gợi đến một khung cảnh rất em đềm, thanh tĩnh của Sa Pa. Nhưng lặng lẽ chủ là cái không khí bên ngoài của cảnh vật. Đằng sau vẻ lặng lẽ ấy là sự miệt mài, nhiệt huyết hăng say để cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
=> Dưới vẻ lặng lẽ của Sa Pa luôn có những con người âm thầm làm việc, cống hiến cho sự đổi thay của đất nước.
c. Tình huống truyện: Tình huống truyện khá đơn giản, đó chỉ là một cuộc gặp gỡ tình cờ giữa một anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn với bác lái xe và hai hành khách.
=> Tác dụng: Để cho nhân vật chính là anh thanh niên xuất hiện một cách tự nhiên, khách quan, không đột ngột. Được soi chiếu, đánh giá và cảm nhận một cách khách quan từ những nhân vật khác. Các nhân vật trong truyện đều xuất hiện một cách tự nhiên, góp phần làm nổi bật chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
d. Hệ thống các nhân vật:
- Nhân vật anh thanh niên - nhân vật chính hiện lên như một bức chân dung.
- Các nhân vật phụ xuất hiện có vai trò làm nổi bật phẩm chất của nhân vật chính.
- Các nhân vật trong truyện từ nhân vật chính đến nhân vật phụ đều không có tên riêng, chỉ được gọi tên qua đặc điểm, giới tính, nghề nghiệp, tuổi tác.. Họ là những con người vô danh ở nhiều nơi trên đất nước đang ngày đêm lặng lẽ say mê trong công việc để cống hiến cho đất nước.
=> Hệ thống nhân vật được xây dựng theo dụng ý nghệ thuật của nhà văn để thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.
e. Truyện được trần thuật từ điểm nhìn của ông họa sĩ.
II. Phân tích.
1. Bức tranh thiên nhiên Sa Pa.
- Thiên nhiên Sa Pa hiện lên êm đềm, lãng mạn và thật sống động: "Nắng bây giờ bắt đầu lèn tới.. luồn cả vào gầm xe."
+ Sử dụng biện pháp liệt kê để thể hiện tất cả những nét riêng đặc trưng và độc đáo của thiên nhiên Sa Pa. Vẻ đẹp ấy làm say đắm lòng người và như mời gọi con người hãy đến vùng đất này để khám phá, thưởng thức.
- Với nghệ thuật ngôn ngữ qua hình ảnh nắng, mây.. khiến cho cảnh vật sống động như mang được linh hồn của thiên nhiên Sa Pa.
- Tác giả đã khắc họa được một bức tranh tráng lệ, rực rỡ, thơ mộng với những đường nét, hình khối, màu sắc đặc trưng của thiên nhiên Sa Pa và đó còn là cái nền để Nguyễn Thành Long tô đậm khắc sâu vẻ đẹp của con người.
2. Nhân vật anh thanh niên.
- Anh là một người yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm trong công việc.
- Một người yêu nghề dám chấp nhận hi sinh:
+ Chấp nhận sống và làm việc trong một hoàn cảnh, một môi trường đặc biệt: Trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m quanh năm chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo.
+ Anh coi công việc như một như một người bạn: "Vả, khi ta việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất."
+ Anh tìm thấy ý nghĩa trong công việc: Báo trước thời tiết hằng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu.
+ Anh tự hào và hạnh phúc bởi không chỉ giúp ích cho lao động mà cả trong chiến đấu: Phát hiện một đám mây khô giúp không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực của Mĩ trên cầu Hàm Rồng.
- Có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc:
+ Làm việc một mình trên đỉnh núi cao không có ai giám sát, song anh vẫn luôn tự giác, tận tụy: Mỗi ngày đều bốn lần đi "ốp" không ngần ngại những đêm mưa tuyết....
+ Anh có tác phong làm việc khoa học, nghiêm túc đúng giờ giấc và chính xác đến từng phút: Anh đếm từng phút trong cuộc gặp gỡ vì sợ hết 30 phút.
+ Anh luôn hoàn thành xuất sắc công việc của mình.
=> Anh thanh niên là hiện thân cho những con người lao động mới trong cồn cuộc xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.
- Anh - một con người có tinh thần lạc quan và yêu tha thiết cuộc sống.
- Anh biết tạo ra niềm vui trong cuộc sống của mình bằng việc trồng đủ các loại hoa rực rỡ để làm đẹp cho ngôi nhà mình ở, nuôi gà để làm giàu nguồn lương thực cho bản thân.
- Luôn tự trau dồi bản thân bằng cách đọc sách để nâng cao hiểu biết và chất lượng cuộc sống.
Không chỉ sắp xếp tổ chức công việc một cách khoa học mà ngay trong cuộc sống anh cũng thật gọn gàng, ngăn nắp: Một căn nhà ba gian sạch sẽ khiến ông họa sĩ phải trầm trồ và bất ngờ.
=> Tinh thần lạc quan là điểm tựa vững bền giúp anh chủ động vượt lên hoàn cảnh còn những khó khăn cả về vật chất lẫn tinh thần và tìm được niềm vui, ý nghĩa của cuộc sống.
_Còn tiếp_
