[Ngáy zzz]

Vì sao chuồn chuồn bay thấp thì mưa?

"Chuồn chuồn bay thấp thì mưa

Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm."​

Với khoa học hiện đại, câu tục ngữ này vẫn cho thấy nó vẫn rất phù hợp. Các bạn có biết tại sao không?

Chuồn chuồn có hai đôi cánh dài, mỏng và có các nan hút được không khí. Chuồn chuồn bay thấp hay bay cao phụ thuộc vào áp suất của khí quyển. Áp suất khí quyển lại liên quan đến nhiệt độ và độ ẩm của không khí.

Khi trời nắng, không khí khô ráo, nhiệt độ cao thì áp suất khí quyển thấp. Khi đó, cánh của chuồn chuồn nhẹ và áp suất khí quyển thấp nên chuồn chuồn dễ dàng bay lên cao.

Chỉ với sự quan sát các hiện tượng thông qua việc diễn ra thường thấy mà người xưa đã để lại cho chúng ta những bài học thật đáng quý biết bao nhiêu. Khi chúng ta cứ nhìn thấy những cánh chuồn chuồn bay cao trong bầu trời xanh là biết được rằng nay sẽ nắng to. Không có dấu hiệu tròi mưa. Ngược lại khi quan sát thấy hiện tượng cánh chuồn chuồn bay là là thì trời râm mát, còn bay thấp hẳn nữa thì hãy chuẩn bị vì trời sắp mưa rồi đó.

Những kinh nghiệm, vốn sống của người xưa dường như cũng đã gói gọn vào trong những câu tục ngữ hay ho này. Và câu "Chuồn chuồn bay thấp thì mưa. Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm" quả thật là một câu tục ngữ hay, đáng nhớ để ta có thể nắm bắt được tình hình dự báo thời tiết.

Ngoài chuồn chuồn, một số loài côn trùng khác cũng có đặc tính giống như thế, ví dụ như chim én, mối, muỗi..

Một vài thông tin về chuồn chuồn

Chuồn chuồn có đầu tròn và khá lớn so với thân được bao phủ phần lớn bởi hai mắt kép lớn hai bên, các cặp chân có thể bắt mồi dễ dàng trong khi bay. Hai cánh hai bên giống nhau, dài, mỏng và gần như trong suốt, và cử động độc lập nhau. Hệ gân cánh rất dày, nhiều gân gạch ngang chằng chịt, phức tạp, cuối bờ trước của cánh thường có mắt cánh là bộ phận điều chỉnh triệt tiêu rung động cơ học, đảm bảo cho cánh vững chắc. Phần thân bụng dài. Cơ quan miệng kiểu nghiền, chân mảnh hướng về trước. Râu nhỏ, có hai đốt và một lông nhỏ dài phân đốt. Phần phụ hậu môn ở đốt bụng thứ ba, thứ tư (ở con đực), thứ hai (ở con cái) ; cơ quan sinh dục ở đốt bụng thứ chín; cơ quan giao cấu thứ sinh ở đốt thứ hai (ở con đực).

Loài chuồn chuồn lớn nhất thế giới hiện nay là loài chuồn chuồn kim khổng lồ Trung Mỹ, Megaloprepus coerulatus và Anax strenuus, một loài chuồn chuồn đặc hữu của quần đảo Hawaii. Trong quá khứ, đã từng có loài chuồn chuồn với sải cánh dài 60 cm, hóa thạch của nó có niên đại 285 triệu năm.

Có khoảng 4.500 loài hiện được biết đến. Ở Việt Nam, trên 500 loài. Phần lớn các loài chuồn chuồn là côn trùng có ích, là thiên địch ăn thịt nhiều loài sâu hại cây trồng và ruồi, muỗi.

Vòng đời

​

Trứng chuồn chuồn được đẻ vào mặt nước hoặc trên cành, lá thủy sinh gần ao, hồ, và các khu vực ẩm ướt hoặc trong mô cây ở nước, và nở thành tiền ấu trùng sống bằng các chất dinh dưỡng có trong trứng.

Sau đó chúng tiếp tục biến thái thành thiếu trùng với khoảng 9-14 lần lột xác (ở hầu hết các loài), và trở thành loài ăn thịt tham lam đối với các loài sinh vật sống trong nước, kể cả những loài cá con. Hô hấp bằng mang.

Thiếu trùng tiếp tục biến thái và lột xác, thường vào những lúc chập choạng hoàng hôn, và tiếp tục phát triển thành loài biết bay, tuy nhiên màu sắc vẫn chưa hình thành. Những côn trùng này sau đó biến thành các con trưởng thành có khả năng sinh sản.

Con đực có một cơ quan nằm gần phía sau của ngực, bên trong có chứa túi tinh; chúng giao cấu bằng cách dùng các móc nằm ở phía đuôi của thân bụng con đực để giữ con cái ở phía sau đầu; con cái uốn cong thân bụng về phía trước để đón cơ quan giao cấu của con đực và nhận tinh. Còn nếu chưa tìm ra được chỗ phù hợp, chúng sẽ dùng cách khác để đẻ trứng và giao phối.

15+ sự thật thú vị về loài chuồn chuồn chắc chắn bạn chưa biết

1. Chuồn chuồn là côn trùng cổ xưa

Đã có một khoảng thời gian dài trước khi khủng long xuất hiện trên Trái Đất, khi đó chuồn chuồn đã bay lượn trong không gian.

​

Nếu quay trở lại 250 triệu năm trước, chúng ta có thể ngay lập tức nhận ra được sự tương đồng về cách chuồn chuồn đuổi theo con mồi. Griffenflies – tiền thân của loài chuồn chuồn hiện đại, đã xuất hiện trong thời kỳ cacbon hơn 300 triệu năm trước.

Đây là so sánh kích thước của loài chuồn chuồn cổ đại này với con người.

​

2. Ấu trùng chuồn chuồn sống ở trong nước

Đó chính là lý do tại sao chuồn chuồn thường bay lượn quanh ao, hồ, vì đó là nơi chúng sinh sản. Chuồn chuồn cái đẻ trứng trên mặt nước hoặc ở trên cành, lá cây thủy sinh hay rêu. Ngay sau khi nở ra, ấu trùng (trong trường hợp này là tiền ấu trùng) sẽ đi săn các loài không xương sống thủy sinh khác để nuôi chúng.

​

Các loài lớn hơn thậm chí còn ăn cả những loài cá con và nòng nọc. Sau khoảng 9 -17 lần lột xác, chúng cuối cùng cũng trưởng thành và ấu trùng sẽ bò ra khỏi nước để trút lớp da cuối cùng.

3. Ấu trùng chuồn chuồn thở bằng.. hậu môn

Ấu trùng chuồn chuồn thở bằng lá mang ở phía cuối bụng.

Lá mang của chúng khá kì quặc, nằm ở bên trong ruột thẳng. Điều đó là đúng vì nó thở bằng mông. Chúng sẽ đưa hậu môn của mình xuống nước để trao đổi khí gas. Khi đẩy nước từ phía sau, ấu trùng sẽ được đưa ra theo đó, cung cấp điều kiện thuận lợi cho chúng.

4.90% chuồn chuồn mới trưởng thành đều bị ăn thịt

Khi ấu trùng sẵn sàng chuyển sang giai đoạn trưởng thành, chúng bò ra khỏi mặt nước tiến đến các viên đá hoặc gốc cây và thay da lần cuối. Mất khoảng một tiếng để những con trưởng thành mở rộng kích thước cơ thể. Chuồn chuồn mới phát triển này được gọi là con mới trưởng thành với thân mềm, xương chưa cứng cáp, màu sắc còn nhợt nhạt và rất dễ bị tổn thương trước động vật ăn thịt.

​

Vào những ngày đầu, chúng sẽ vẫn còn bay yếu cho đến khi nào cơ thể trở nên hoàn toàn cứng cáp. Do những con mới trưởng thành này đã đủ độ "chín" để các con chim và động vật khác ăn thịt nên một số lượng lớn các con chuồn chuồn bị ăn mất trong những ngày đầu sau khi phát triển.

5. Chuồn chuồn có tầm nhìn xuất sắc

So với các con côn trùng khác, chuồn chuồn có tầm nhìn cực kỳ tốt. Đầu của chúng hầu hết bị chiếm bởi cặp mắt phức hợp lớn cung cấp tầm nhìn gần như 360°. Mỗi mắt chứa khoảng 30.000 ống kính hoặc ommatidia. Một con chuồn chuồn sử dụng 80% bộ não của chúng để xử lý toàn bộ thông tin mắt nhìn thấy.

​

Chúng có thể nhìn được nhiều màu sắc hơn con người. Tầm nhìn nổi bật này giúp chúng phát hiện được sự di chuyển của các côn trùng khác và tránh va chạm trong khi bay.

6. Chuồn chuồn là bậc thầy trong bay lượn

Chúng có thể di chuyển bốn cánh độc lập. Ngoài việc vỗ lên xuống từng cánh một, chúng còn có thể xoay cánh lên trước và ra sau trên trục.

Khả năng linh hoạt này cho phép chuồn chuồn có thể trình diễn trên không mà không côn trùng nào có được. Chúng có thể bay lên hoặc xuống, bay lùi, dừng lại, chao lượn, xoay vòng với tốc độ nhanh hoặc chậm. Một con chuồn chuồn có thể bay về phía trước với tốc độ lên tới 100 lần độ dài cơ thể mỗi giây, hoặc 30 dặm trên một giờ. Các nhà khoa học trường Đại học Harvard đã sử dụng máy ảnh để nghiên cứu về sự bay của chúng. Họ chụp lúc chúng đang bay, bắt mồi và quay về tổ; tất cả chỉ diễn ra trong khoảng từ 1 đến 1.5 giây.

Có rất ít loài trong vương quốc động vật có thể bắt kịp khả năng bay ngoạn mục của chuồn chuồn. Chúng có hai đôi cánh với phần cơ bắp ở ngực để có thể làm việc một cách độc lập. Điều này cho phép chúng thay đổi góc của mỗi đôi cánh và thể hiện sự linh hoạt cao trong không trung.

Chuồn chuồn có thể bay theo bất kỳ hướng nào bao gồm cả bay ngang và bay lùi, và cũng có thể bay lơ lửng ở một chỗ duy nhất trong vòng một phút hoặc hơn. Khả năng tuyệt vời này là một trong những yếu tố tạo nên thành công của một kẻ "sát thủ trên không" – chúng có thể di chuyển xung quanh con mồi từ bất kỳ hướng nào mà không hề gây nghi ngờ.

7. Chuồn chuồn đực rất hiếu chiến

Cạnh tranh giành chuồn chuồn cái giữa các con đực luôn luôn khốc liệt, và chúng sẽ sẵn sàng tấn công bất cứ kẻ xâm nhập nào. Ở một số loài, con đực sẽ xác nhận và bảo vệ lãnh thổ của chúng khỏi các con đực khác. Những con chuồn chuồn kim, loài clubtail và petaltail luôn tìm được chỗ đẻ trứng đầu tiên xung quanh ao hồ.

​

Khi đối thủ bay vào lãnh thổ đã được đánh dấu chủ quyền, con đực làm chủ khu vực đó sẽ đuổi theo kẻ xâm phạm. Một số loài chuồn chuồn khác mặc dù không bảo vệ lãnh thổ nhưng cũng sẽ cư xử hung hăng đối với các con đực khác tiến vào đường bay hoặc tiếp cận hang ổ của chúng.

[HIDETHANKS=1]8. Chuồn chuồn đực có cơ quan sinh dục thứ cấp

Ở hầu hết các loài côn trùng, cơ quan sinh dục của con đực sẽ nằm ở đầu bụng. Nhưng loài chuồn chuồn thì không như vậy. Cơ quan sinh dục của chúng nằm ở phía dưới bụng, quanh đốt thứ 2 và 3. Tinh dịch được chứa ở phần đầu của đốt thứ 9. Trước khi giao phối, chúng phải gập bụng rồi chuyển tinh trùng đến dương vật.

Có một số lượng chuồn chuồn di cư dù đơn lẻ hay theo đàn. Giống như các sinh vật di cư khác, chúng di chuyển để theo dõi, tìm kiếm nguồn thức ăn cần thiết hoặc để chống chọi lại sự thay đổi môi trường sống như thời tiết lạnh giá. Chẳng hạn như chuồn chuồn xanh đều bay theo đàn về phía nam vào mùa thu và di cư về phía bắc vào mùa xuân.

Chuồn chuồn Globe là một trong số những loài phát triển tạm thời ở các hồ nước trong. Do buộc phải thuận theo các cơn mưa để có thêm địa điểm sinh sản, nên loài này đã lập kỷ lục mới về côn trùng khi một nhà sinh vật học ghi lại chuyến đi dài 11.000 dặm giữa Ấn Độ và Châu Phi của chúng.

9. Chuồn chuồn có khả năng chịu nhiệt

Giống như tất cả các loài côn trùng, chuồn chuồn là động vật máu lạnh. Nhưng điều đó không có nghĩa rằng chúng được Mẹ Thiên Nhiên ban cho khả năng giữ ấm hoặc làm mát. Những con chuồn chuồn đi tuần tra sẽ làm nóng cánh bằng cách di chuyển với tốc độ nhanh phát ra tiếng vù vù để làm ấm cơ thể.

​

Vị trí chúng đậu phụ thuộc vào năng lượng mặt trời để sưởi ấm, nhưng chúng cũng biết bố trí một cách khéo léo sao cho tối đa hóa diện tích bề mặt cơ thể tiếp xúc với ánh nắng. Một số còn sử dụng đôi cánh như vật phản xạ nhiệt, nghiêng về phía cơ thể để ánh nắng chiếu vào. Trái lại, vào mùa nóng, chúng sẽ tìm vị trí sao cho giảm thiểu tối đa sự tiếp xúc với mặt trời và sử dụng cánh để làm lệch hướng nắng.

10. Chuồn chuồn có thể chặn bắt con mồi giữa không trung

Giả sử bạn là một loài côn trùng nhỏ, chẳng hạn như muỗi, gặp phải chuồn chuồn sẽ là cơn ác mộng tồi tệ nhất của bạn. Không chỉ bởi kích thước vượt trội, kỹ năng săn mồi trên không trung của chuồn chuồn cũng được xếp vào loại thượng thừa trong thế giới côn trùng.

​

Chúng có thể tóm gọn con mồi bằng những cuộc phục kích trên không được tính toán kỹ lưỡng và vô cùng khoa học. Chuồn chuồn có thể phán đoán tốc độ và quỹ đạo của con mồi và điều chỉnh tốc độ/quỹ đạo bay của mình để bắt sống con mồi. Tỉ lệ thành công trong các cuộc đi săn của chuồn chuồn lên tới 95%.

11. Chuồn chuồn - "gã đồ tể" đáng sợ nhất thế giới côn trùng

Bên cạnh kỹ thuật săn mồi ấn tượng, khả năng xé xác con mồi của chuồn chuồn cũng là vô cùng đáng sợ.

​

Khi đi săn, chuồn chuồn bắt và giữ chặt con mồi bằng chân, xé đôi cánh của con mồi bằng hàm sắc nhọn để nó không thể trốn thoát và bắt đầu bữa ăn ngay lập tức - tất cả đều được thực hiện trên không.

12. Một số loài chuồn chuồn đẻ trứng trong nước mặn

Rất ít loài côn trùng có thể đẻ trứng trong nước mặn, trừ một số loài chuồn chuồn, chẳng hạn như chuồn chuồn bờ biển Erythrodiplax berenicei. Chúng có thể sinh sản thành công trong nước với độ mặn cao.

​

Khả năng phi thường này của Erythrodiplax berenicei được tiến hóa qua hàng triệu năm, bởi môi trường sống của chúng chủ yếu là đầm lầy muối, rừng ngập mặn và hồ nước mặn.

13. Chuồn chuồn có ích cho con người

Chuồn chuồn giúp con người bằng cách kiểm soát quần thể côn trùng gây hại, đặc biệt là những loài đe dọa chúng ta nhất, chẳng hạn như muỗi và ruồi cắn. Một con chuồn chuồn có thể ăn từ 30 đến hàng trăm con muỗi mỗi ngày.

​

Chuồn chuồn cũng truyền cảm hứng cho chúng tôi tạo ra công nghệ mới, từ máy bay không người lái đến hệ thống thị giác nhân tạo, nhờ kỹ năng bay và tầm nhìn đáng kinh ngạc của chúng. Điều tối thiểu mà con người chúng ta có thể làm để đền ơn là hỗ trợ bảo tồn môi trường sống của chúng để chúng có thể tiếp tục tồn tại trong 300 triệu năm nữa.

14. Chuồn chuồn cắn hay chích?

​

Chuồn chuồn không có ngòi. Chúng có hàm dưới sắc nhọn, nhưng chúng thường không đủ sắc để cắt xuyên qua da người. Bên cạnh đó, chuồn chuồn không hung dữ và không có lý do gì để tấn công con người ngoài việc tự vệ.

15. Chuồn chuồn sống ở đâu?

​

Chuồn chuồn xuất hiện ở mọi châu lục trừ Nam Cực và phổ biến nhất ở vùng có nước.

16. Chuồn chuồn có thể lớn đến mức nào?

​

Loài chuồn chuồn lớn nhất là chuồn chuồn khổng lồ (Anax walsinghami), có chiều dài cơ thể và sải cánh đều có thể đạt tới 5 inch. Chúng có thể được tìm thấy ở Trung Mỹ và Tây Nam Hoa Kỳ.[/HIDETHANKS]

Bạn từng xem hoạt hình chưa, đã từng thấy mấy nhân vật ốc sên trong đó đùa về chuyện gặp muối sẽ chết chưa, chưa hả, thì thôi chứ sao giờ!

Bài viết tiếp theo chúng ta sẽ tìm hiểu vì sao muối lại là khắc tinh của ốc sên nhé!

Bạn thử tìm phim Turbo xem đi, phim về con ốc sên.. đi đua xe, trong đó có nói cái vụ muối này (nếu mình nhớ không lầm) !

​

Bài trước: Vì Sao Chó Bị Xà Mâu?

Bài sau: Vì Sao Ốc Sên Sợ Muối?

1000 câu hỏi khác: [Thảo Luận - Góp Ý] 1000 Câu Hỏi Của Ngáy