[xxKevinjoelxx]

1. Dọn Về Làng - Nông Quốc Chấn

Mẹ! Cao - Lạng hoàn toàn giải phóng

Tây bị chết bị bắt sống hàng đàn

Vệ quốc quân chiếm lại các đồn

Người đông như kiến, súng dày như củi.

Sáng mai về làng sửa nhà phát cỏ,

Cày ruộng vườn, trồng lúa ngô khoai

Mấy năm qua quên tết tháng Giêng, quên rằm tháng bảy,

Chạy hết núi lại khe, cay đắng đủ mùi

Nhớ một hôm mù mịt mưa rơi

Cơn gió bão trên rừng cây đổ

Cơn sấm sét lán sụp xuống nát cửa

Ðường đi lại vắt bám đầy chân.

Súng nổ kia! Giặc Tây lại đến lùng.

Từng cái lán, nó đốt đi trơ trụi,

Nó vơ hết áo quần trong túi

Mẹ địu em chạy tót lên rừng

Lần đi trước, mẹ vẫy gọi con sau lưng

Tay dắt bà, vai đeo đẫy nải

Bà lòa mắt không biết lối bước đi.

Làm sao bây giờ: Ta phải chống!

Giặc đã bắt cha con đi, nó đánh,

Cha chửi Việt gian, cha đánh lại Tây

Súng nổ ngay đì đùng một loạt,

Cha ngã xuống nằm lăn trên mặt đất

Cha ơi: Cha không biết nói rồi..

Chúng con còn thơ, ai nuôi ai dạy?

Không ai chống gậy khi bà cụ qua đời!

Mẹ ngồi khóc, con cúi đầu cũng khóc.

Sợ Tây nghe, mẹ dỗ "nín", con im.

Lán anh em rải rác không biết nơi tìm

Không ván, không người đưa cha đi cất.

Mẹ tháo khăn phủ mặt cho chồng,

Con cởi áo liệm thân cho bố;

Mẹ con đưa cha đi nằm một chỗ

Máu đầy tay, trên mặt nước tràn..

Mày sẽ chết! Thằng giặc Pháp hung tàn

Băm xương thịt mày, tao mới hả.

Hôm nay Cao - Bắc - Lạng cười vang

Dọn láng, rời rừng, người xuống làng

Người nói cỏ lay trong ruộng rậm

Con cày mẹ phát, ruộng ta quang.

Ðường cái kêu vang tiếng ô tô.

Trong trường ríu rít tiếng cười con trẻ.

Mờ mờ khói bếp bay trên mái nhà lá.

Mặc gà gáy chó sủa không lo,

Ngày hai bữa rau ta có muối.

Ngày hai buổi không tìm củ pấu, củ nâu

Có bắp xay độn gạo no lâu,

Ðường ngõ từ nay không cỏ rậm,

Trong vườn chuối, hổ không dám đến đẻ con

Quả trên cành không lo tự chín tự rụng,

Ruộng sẽ không thành nơi máu chảy từng vũng.

Bộ đội đỡ phải đi thung lũng núi rừng,

Ra đường xe, hát nói ung dung

Từng đoàn người dắt lá cây tiến bước

Súng bên vai, bao gạo buộc bên vai,

Chân đi có giày không sợ nẻ

Trên đầu có mũ che nắng mưa.

Mặt trời lên sáng rõ rồi mẹ ạ!

Con đi bộ đội, mẹ ở lại nhà,

Giặc Pháp, giặc Mỹ còn giết người cướp của trên đất nước ta.

Ðuổi hết nó đi, con sẽ về trông mẹ.

Mùa đông 1950

Bài thơ được tác giả sáng tác bằng tiếng Tày, sau đó dịch sang tiếng Việt.

2. Nhớ

Đèn thương nhớ ai

Mà đèn không tắt..

(Ca dao)

Con suối nhớ ai

Róc rách róc rách

Đêm đêm ngày ngày

Nhắc thầm không trách.

Con chim nhớ ai

Bay đi bay lại

Mây chiều nắng mai

Xa xôi không ngại.

Cái nón nhớ ai

Dầm mưa dãi nắng

Đi trên đường dài

Không quên lời dặn

Chiếc khăn nhớ ai

Bời bời trong óc

Chỉ màu không phai

Trùm lên mái tóc.

Chiếc cày nhớ ai

Sáng chiều xới đất

Con trâu chiếc vai

Hẹn mùa lúa tốt.

Chiếc quạt nhớ ai

Bay như cánh bướm

Gió thoảng bên người

Lòng thêm mát đượm.

Ngọn đèn nhớ ai

Suốt đêm không ngủ

Như mắt canh trời

Bừng bừng tia lửa.

Ai nhớ cứ nhớ

Ai đi cứ đi

Chiến trường súng nổ

Thắng giặc, lại về!

 

[Thùy Minh]

Bộ đội ông cụ

Đồ ăn đã sắm đủ rồi -
Măng vầu, phiắc pàn nõn chuối,
Lợn bò, gạo nếp, gạo nương...
Các bản người người đưa tới,
Làng như sắp đám cưới!
Lần này nhộn nhịp hơn mọi khi.
Tại sao? Ta sẽ đón người gì?
Ai cũng mong để được xem bộ đội.

Cơm trưa xong, nắng lui về ngọn núi
Anh giao thông đến đưa gói thư
Tin bay đi bản trên xóm dưới
Già già trẻ trẻ đợi hoan hô,
Lớp học tan, tiếng ríu rít của học trò,
Tiếng của đồng bào gọi nhau tập hợp.
Bộ đội đã đến kia!
A lúi! Những người là người!
Đeo súng ngắn, súng dài, súng dóp...
Hoan hô! Hoan hô!
Nhìn không chớp mắt.

Có cả người mũi lõ tóc quăn,
Hai con mắt màu gio như lính Pháp
Lại có Cụ Già chân đi đất,
Mặc bộ quần áo Nùng,
Tay cầm cái gậy mây rừng,
Miệng ngậm một điếu can không khói,
Bộ râu dài vừa trắng vừa đen,
Chân tay nhanh nhẹn như thanh niên...
Cụ Già cười, vẫy chào người đứng đón
Dân chúng rỉ tai nhau:
Bộ đội gì toàn những người lạ lạ?
Có lẽ đây là người "Gốc trỏ".

Khi ăn cơm chiều,
Bộ đội đếm: một, hai... ngồi trật tự.
Cụ đi từng bàn xem bát đũa.
Cho thổi còi, rồi Cụ ăn sau.
Mọi người rủ nhau
Đốt đuốc đến xem quân Ông Cụ.
Người già đến, Cụ mời ngồi niềm nở,
Trẻ con lại, Cụ bế xoa đầu.

Cụ nói, dân nghe rõ từng câu -
"Muốn cách mệnh thành công mau!
Ta phải đoàn kết như bó đũa.!"
Gà đã gáy lượt đầu,
Nhưng tiếng vỗ tay còn như nứa nổ.
Còn vang vang tiếng hát của thiếu nhi.

Hôm sau, Cụ rời bản lên đường,
Cho bộ đội xếp hàng,
Cụ cảm ơn, Cụ trả tiền - dù chủ nhà không nhận;
Cụ bắt tay từng người.
Cụ đi khỏi rồi,
Ai cũng thương nhớ,
Người hỏi người không ai biết rõ:
"Tên Cụ Già là chi?
Tóc bạc vẫn còn đi,
"Nhất định đây là người "Pỏ cốc"!
"Dân ta sắp tới ngày Độc lập".

Bước sang rằm tháng bảy,
Nhận được một tin mừng:
"Giải phóng quân đã vào Hà Nội"
"Khắp nơi mở hội tưng bừng.!
Có nhiều ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh!
Nhìn đôi mắt, bộ râu, ta nhớ nhớ
Giống Cụ Già trước đến bản ta!
Đúng! Đích đúng!
Đây là Ông Cụ!
Sung sướng thay! Bản ta toàn nam nữ
Lần đầu tiên đã được đón Bác Hồ
Chúng ta xin gửi một bức thư
Rằng: "Cả bản Mường vẫn nhớ lời Người nói".


(7-1948)

 

[Thùy Minh]

Chim én tìm tổ

Chim én ngày nào
Trên mái tranh nhà ta xây tổ
Sáng nay trở về bâng khuâng cánh vỗ
Vù sang cây sấu
Vút lên cây mai
Bay rồi lại đậu
Đậu rồi lại bay
Nghĩ gì chim hỡi?

Chim bay lên mái ngói
Xanh cửa, trắng tường
Ríu rít bên nhau xây tổ mới.


Nguồn: SGK Tiếng Việt 2, tập 1, NXB Giáo dục, 2002