Đọc "Việt Bắc" của Tố Hữu, bạn sẽ thấy lịch sử nước mình trong đó, tình yêu của mình trong đó, núi rừng của Việt Nam trong đó và ca dao dân ca trong đó nhưng lại được thể hiện bằng giọng điệu rất riêng. Tác phẩm xét cả về nội dung và hình thức nghệ thuật đều rất đậm đà tính dân tộc. Tính dân tộc là phản ánh những đặc sắc trong bản sắc dân tộc thể hiện qua cả nội dung và hình thức nghệ thuật biểu hiện trong một tác phẩm văn học. Tính dân tộc cũng là đặc trưng trong phong cách nghệ thuật của thơ Tố Hữu. Nhà thơ luôn thể hiện đậm đà tính bản sắc dân tộc trong từng tác phẩm mà "Việt Bắc" là tiêu biểu. Trong nội dung Tố Hữu đã thể hiện những đặc điểm mang tính bản sắc riêng của văn hóa đất nước Việt Nam. "Nhớ từng bản khói cùng sương Sớm khuya bếp lửa người thương đi về Nhớ từng rừng nứa bở tre Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy" Tác giả còn thể hiện cả những truyền thống nghĩa tình thủy chung son sắt. Đó là tình quân dân cả – nước mặn nồng và truyền thống "uống nước nhớ nguồn". Về nghệ thuật, Tố Hữu đã vận dụng một cách sáng tạo thành công hình ảnh người về – kẻ ở quen thuộc trong ca dao, dân ca. Trong ca dao, dân ca, mình – ta, người về – kẻ ở được dùng để nói về tình cảm riêng tư, tình cảm đôi lứa. Nhưng, lối đối đáp trong bài thơ lại được thể hiện bằng tình cảm chung là lòng yêu nước, lòng yêu cách mạng. "Mình về mình có nhớ ta Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng" Đọc hai câu thơ này tưởng như viết về tình cảm đôi lứa nhưng khi đọc ở những câu thơ sau đặc biệt là hai câu "Áo chàm đưa buổi phân ly Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay" Mới nhận ra đây là cuộc chia tay giữa đồng bào và chiến sĩ. Như vậy, nội dung là tình cảm chung nhưng hình thức lại là tình yêu lứa đôi. Chuyện tình cảm đất nước, tình cảm cách mạng đi đến người đọc bằng con đường của tình yêu lứa đôi cho nên nó có sức lay động sâu sắc và cũng là sự sáng tạo của tác giả. Trong đặc sắc nghệ thuật, Tố Hữu còn sử dụng sáng tạo gặp đại từ mình – ta. Cặp đại từ mình ta được sử dụng vừa mộc mạc, bình dị vừa gần gũi, thân thiết như ca dao dân ca: "Ta với mình, mình với ta Lòng ta sau trước màn mà đinh ninh" Có những câu thơ, cặp đại từ lại được sử dụng một cách sáng tạo để nói lên tình cảm giữa nhân dân và cách mạng. Trong tiếng Việt, "mình" được sử dụng với ngôi thứ nhất, có khi "mình" cũng sử dụng cả ở ngôi thứ hai để chỉ đối tượng khi đối tượng được nói có sự gắn bó với thịt ( "mình" thường dùng xưng hô chơ vợ hoặc chồng). Ở bài "Việt Bắc", cặp mình – ta được sử dụng độc đáo. Từ "mình" chủ yếu được chỉ ở ngôi thứ hai để chỉ đối tượng: "Mình về mình có nhớ ta" * * * cũng có khi từ "mình" vừa nói về bản thân vừa nói về đối tượng "Mình đi mình lại nhớ mình" Với biện pháp nghệ thuật này Tố Hữu đã nói lên sự gắn bó giữa "mình" với "ta" trong "mình" có "ta" và trong "ta" có "mình" cũng như sự gắn bó giữa nhân dân với cách mạng, trong cách mạng có nhân dân và trong nhân dân có cách mạng. Tính dân tộc trong đặc sắc nghệ thuật còn thể hiện ở chỗ tác giả đã sử dụng sáng tạo và thành công thể thơ lục bát của dân tộc. Thành công bởi Tố Hữu đã viết lên những câu thơ lục bát đẹp như ca dao dân ca: "Nhớ gì như nhớ người yêu Trăng lên đâu núi nắng chiều lưng nương Nhớ từng bản khói cùng sương Sớm khuya bếp lửa người thường đi về" Những câu thơ lục bát của Tố Hữu mẫu mực và điêu luyện, đạt đến trình độ bác học. Để thể hiện vẻ đẹp chuẩn mực này Tố Hữu đã sử dụng những câu thơ một cách nhịp nhàng cân xứng bằng nghệ thuật tiểu đối "Nhìn cây nhớ núi / nhìn sông nhớ nguồn" "Bâng Khuâng trong dạ / bồn chồn bước đi" "Mưa nguồn suối lũ / những mây cùng mù" "Miếng cơm chấm muối / mối thùng nặng vai" Ngoài nghệ thuật tiểu đối tác giả còn sử dụng bình đối tạo vẻ đẹp cân xứng. Đặc biệt trong đoạn thơ nói về thiên nhiên Việt Bắc đẹp như một bức tranh tứ bình thì cứ một câu sáu chữ tả thiên nhiên lại có câu tám chữ khắc họa hình ảnh con người, nhờ đó âm điệu của những khúc hát du dương, trầm bổng, sâu nắng và ngân nga vang lên trong lòng người đọc. "Việt Bắc" của Tố Hữu tồn tại vĩnh cửu trong lòng bạn đọc bao đời có lẽ bởi tính dân tộc đậm đà thấm nhuần trong đó. Sẽ không phải nói quá khi ví bài thơ như một tác phẩm văn học mẫu mực của dân tộc.
