THANH MINH Tên dịch nghĩa: Tiết thanh minh Tác giả: Đỗ Mục Ngôn ngữ: Chữ Hán Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Thời kỳ: Vãn Đường 清明 清明時節雨紛紛, 路上行人欲断魂. 借問酒家何處有? 牧童遙指杏花村. Phiên âm: Thanh minh Thanh minh thời tiết vũ phân phân, Lộ thượng hành nhân dục đoạn hồn. Tá vấn tửu gia hà xứ hữu? Mục đồng dao chỉ Hạnh Hoa thôn. Dịch nghĩa: Tiết thanh minh mưa rơi lất phất Người đi trên đường buồn tan nát cả tấm lòng Ướm hỏi nơi nào có quán rượu Trẻ chăn trâu chỉ xóm Hoa Hạnh ở đằng xa Dịch thơ (Bản dịch của Tương Như) : Thanh minh lất phất mưa phùn Khách đi đường thấm nỗi buồn xót xa Hỏi thăm quán rượu đâu à? Mục đồng chỉ lối Hạnh Hoa thôn ngoài. Chú thích: Thanh minh: Khoảng tháng tư, tháng năm âm lịch, là ngày người ta đi sửa lại phần mộ tổ tiên. Thanh Minh là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt của Đỗ Mục, một thi gia thời vãn Đường. Ông cùng với người cùng thời là Lý Thương Ẩn được đời sau xưng tụng là Tiểu Lý – Đỗ. Gọi để phân biệt với Lý – Đỗ, thi tiên và thi thánh thời thịnh Đường Lý Bạch và Đỗ Phủ. Cảm nhận: Tiết thanh minh đáng lẽ có lễ có hội; đáng lẽ ngựa xe như nước, dân làng già trẻ gái trai chật như nêm ra đồng để tảo mộ, ăn tết với người âm. Thế nhưng, mưa lê thê như Đông. Đồng không mông quạnh không có một bóng người. Chỉ có những ngôi mộ chơ vơ sạt lở rầu rầu những đám cỏ nửa vàng nửa xanh. Chỉ một con đường cái xa thẳm độc bộ một tâm hồn tan nát. Quan hệ xã hội chỉ có một ông Quan già. Và một ông Dân nhỏ.. là bé chăn trâu. Ngày thanh minh mà âm dương cách trở.. Và hình như những rường mối nhân luân của xã hội đã lộn ngược. Hình như cụ Đỗ đang cố tìm một "niềm thân mật" của quan hệ làng xóm quê hương. Đây là tấm lòng nhớ cố hương của người lưu lạc xa quê nhớ phần mộ khói lạnh của Tổ tiên. Nhưng người anh hùng ôm chí cứu nước đã nghĩ tới ngày xuân hoa nở, nắng tươi. Một tương lai đang đợi ông hồi hương trong hạnh phúc.. Trong các tác phẩm của Đỗ Mục, người ta nhớ tới rất nhiều một hành nhân độc hành với tâm sự ngổn ngang dưới trời đầy mưa bay.. Phải chăng nó là tiên tri cho ngày kết thúc của một triều đại đã vãn, đã hư đốn không thể vãn hồi?
