Sông Đáy Tác giả: Nguyễn Quang Thiều Sông Đáy đã để lại dấu ấn của mình trên biết bao trang sách, riêng trong cảm nhận của Nguyễn Quang Thiều, sông Đáy gắn liền với quê hương, với tình mẫu tử, tình yêu,... Có khi là đối tượng để nhà thơ bộc bạch, giãi bày. Sông Đáy là dòng sông quê hương của tác giả, là hình ảnh quen thuộc với tuổi thơ ông. Trong tâm trí mỗi người, ai chẳng có một dòng sông để thương để nhớ. Hình tượng sông Đáy là hình tượng trung tâm, xuyên suốt chiều dài tác phẩm, được lặp đi lặp lại nhiều lần trong bài thơ như đong đầy niềm thương, nỗi nhớ của tác giả. Với thể thơ tự do, các dòng thơ liền mạch gần như không có dấu chấm câu, không có vần, bài thơ đã thể hiện sự trào dâng của mạch cảm xúc trong tâm trạng nhân vật trữ tình. Không gian quê hương quen thuộc, nhưng thời gian có sự chuyển dịch liên tục, khi là thời gian của quá khứ, khi là thời gian hiện tại, khi là thời gian trong tâm tưởng, khi là ban ngày, khi là ban đêm... khiến bài thơ mang màu sắc tượng trưng rất hiện đại. Bài thơ: Sông Đáy chảy vào đời tôi Như mẹ tôi gánh nặng rẽ vào ngõ sau mỗi buổi chiều đi làm về vất vả Tôi dụi mặt vào lưng người đẫm mồ hôi mát một mảnh sông đêm Năm tháng sống xa quê tôi như người bước hụt Cơn mơ vang lên tiếng cá quẫy tuột câu như một tiếng nấc Âm thầm vỡ trong tôi, âm thầm vỡ cuối nguồn Tỏa mát xuống cơn đau tôi là tóc mẹ bến mòn đứng đợi Một cây ngô cuối vụ khô gầy Suốt đời buồn trong tiếng lá reo. Những chiều xa quê tôi mong dòng sông dâng lên ngang trời cho tôi được nhìn thấy Cho đôi mắt nhớ thương của tôi như hai hốc đất ven bờ, nơi những chú bống đến làm tổ được giàn dụa nước mưa sông. Sông Đáy ơi! chiều nay tôi trở lại Những cánh buồm cổ tích đã bay xa về một niềm tức tưởi Em đã mang đôi môi màu dâu chín sang đò một ngày sông vắng nước Tôi chi gặp những bẹ ngô trắng trên bãi Tôi nhớ áo em tuột rơi trên bến kín một trăng xưa. Sông Đáy ơi, sông Đáy ơi...chiều nay tôi trở lại Mẹ tôi đã già như cát bên bờ Ôi mùi cát khô, mùi tóc mẹ tôi Tôi quì xuống vốc cát ấp vào mặt Tôi khóc. Cát từ mặt tôi chảy xuống dòng dòng. Sông Đáy, 1991
