Soạn văn: Sự sống và cái chết, Ngữ văn 10 kì 2, sách KNTT

Soạn văn: Sự sống và cái chết, Ngữ văn 10 kì 2, sách KNTT

​

I. Tìm hiểu chung​

1. Tác giả:

- Trịnh Xuân Thuận: 1948 Tại Hà Nội, là nhà Vật lí, thiên văn học người Mỹ gốc Việt.

- Ông vừa là 1 nhà khoa học, vừa là 1 nhà văn => Các thông tin về khoa học vũ trụ được trình bày bằng ngôn ngữ giàu chất thơ

2. Tác phẩm

- Văn bản được trích trong cuốn Từ điển yêu thích bầu trời và các vì sao.

- Đây là cuốn sách có giá trị: Cung cấp cho người đọc thông tin về vũ trụ, giải thích từ ngữ, khám phá vẻ đẹp của sự sống, suy ngẫm về vai trò của con người trong vũ trụ, mối quan hệ giữa cái đẹp, khoa học và thi ca..

2. Đọc văn bản

Văn bản có 4 đoạn:

- Đoạn 1: 2 hướng đi cơ bản của lịch sử sự sống trên trái đất

- Đoạn 2: Chuyến du hành ngược thời gian về thời xa xưa của trái đất

- Đoạn 3: Sự thích nghi, sinh tồn, tuyệt chủng của các loài trong quá trình tiến hóa

- Đoạn 4: Mối quan hệ giữa sự sống và cái chết, vai trò của chúng đối với các loài trên trái đất

II. Trả lời câu hỏi trong SGK

​

Câu 1:

- Đề tài: Sự sống và cái chết

- Liên hệ với các văn bản khác: Hành trình về phương Đông, Muôn kiếp nhân sinh của John Vũ

=> Tác giả tiếp cận vấn đề sự sống và cái chết từ lịch sử tiến hóa của các sinh vật trên trái đất, để thấy được mối liên hệ giữa sự sống và cái chết cũng như tầm quan trọng như nhau của chúng

Câu 2:

- Những thông tin chính trong văn bản: Lịch sử sự sống diễn ra theo 2 hướng; sự hiện diện của các loài sinh vật trên Trái Đất vào 3 tỉ năm trước và 140 triệu năm trước; các sinh vật đơn bào, đa bào đã xuất hiện trên Trái Đất; một số loài sinh vật đã tuyệt chủng; các loài tiến hóa và hoàn thiện để sinh tồn; sự khác nhau giữa sinh vật và vật vô sinh.

- Tác giả sắp xếp các thông tin theo trật tự:

+ Khái quát về lịch sử sự sống trên Trái Đất.

+ Sự sống trên Trái Đất cách đây 3 tỉ năm và 140 triệu năm thông qua sự có mặt của các sinh vật.

+ Sự ra đời và tuyệt chủng của một số sinh vật.

+ Tìm ra nguyên nhân vì sao các loài tiến hóa và tự hoàn thiện.

Câu 3:

- Sơ đồ thể hiện sự phát triển của lịch sử bằng những con số, từ ngữ chỉ thời gian; thể hiện diện mạo cụ thể của sự sống bằng tên các loài

Câu 4:

Mối quan hệ giữa các yếu tố như đấu tranh và sinh tồn, tiến hóa giữa sự sống và cái chết là mối quan hệ cùng tồn tại, cùng phát triển, không loại trừ nhau, cái này là 1 phần của cái kia, tương hỗ, phụ thuộc lẫn nhau

Câu 5:

Thông điệp: Niềm tin vào sự sống và cái chết, niềm tin vào tương laìa tích cực.

Câu 6:

Đặc điểm thể loại thể hiện qua văn bản thông tin: Bố cục rõ ràng, cách chia đoạn theo luận điểm, mối quan hệ chặt chẽ giữa các đoạn, mức độ sử dụng thuật ngữ chuyên ngành, văn phong khách quan..

Câu 7:

Không thể thay thế vì nhan đề Sự sống và cái chết có nội hàm rộng hơn, khái quát hơn, trừu tượng hơn, vì thế, có khả năng liên tưởng sâu rộng hơn