Soạn bài: Trái Đất - Ngữ văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống

Soạn bài: Trái Đất - Ra-xun Gam-da-tốp

Ngữ văn 6 - Kết nối tri thức với cuộc sống ​

Tri thức ngữ văn​

Tác giả

- Tác giả Ra-xun Gam-da-tốp (1923 - 2003), người dân tộc A-va (Avar) nước Cộng hoà Đa-ghe-xtan (Daghestan) thuộc Liên bang Nga.

- Thơ ông tràn đầy tình yêu với quê hương, con người, sự sống và hướng tới việc xây đắp tình hữu nghị giữa các dân tộc.

Tác phẩm

- Bài thơ Trái Đất:

Trái Đất! Có bọn xem người là quả dưa

Họ bổ, cắn người thành muôn mảnh nhỏ

Lũ khác nhìn người như quả bóng trên sân

Để giành giật, họ lao vào, đá, đá.


Trái Đất với tôi – chẳng là dưa, là bóng

Với tôi, người – khuôn mặt thân thương

Nước mắt người tôi lau – xin đừng khóc nữa

Rửa sạch máu cho người đây, tôi hát, dịu dàng.

- Xuất xứ: Bài thơ Trái Đất viết năm 1987 bằng tiếng A-va, được phổ biến rộng rãi qua bản dịch ra tiếng Nga cùa Na-um Grép-nhi-ốp.

- Thể thơ: tự do

- Bố cục: 2 phần:

+ Bốn câu đầu: Thái độ của tác giả đối với bọn hủy hoại Trái Đất.

+ Bốn câu cuối: Thái độ của tác giả đối với Trái Đất.

​

Hướng dẫn học bài

Gợi ý trả lời câu hỏi trang 88 - Văn 6, tập 2 – Kết nối tri thức với cuộc sống​

Câu 1. Bốn dòng đầu của bài thơ tập trung nói về điều gì?

Gợi ý:

Bốn dòng đầu của bài thơ thể hiện thái độ của tác giả đối với những kẻ hủy hoại Trái Đất: thái độ căm phẫn, khinh bỉ, lên án. Tác giả gọi chúng là lũ, bọn, hành động của chúng với Trái Đất là "bổ", "cắn", "giành giật", "lao vào", "đá".

Câu 2. Bốn dòng thơ sau cho biết thái độ của tác giả đối với Trái Đất như thế nào?

Gợi ý:

Bốn dòng thơ sau cho biết thái độ của tác giả đối với Trái Đất: thương xót, vỗ về những tổn thương, đau đớn Trái Đất đang gánh chịu. Tác giả gọi Trái Đất là Người, cảm nhận được nỗi đau của Trái Đất, có hành động: lau nước mắt, an ủi "đừng khóc", rửa sạch, hát "dịu dàng" như vỗ về những đau thương...

Câu 3. Nhắc đến nước mắt và máu nhà thơ muốn nói lên tình trạng gì của Trái Đất?

Gợi ý:

Nhắc đến "nước mắt", "máu", nhà thơ muốn nói đến những hậu quả đau thương cho con người do chính con người tạo ra cho Trái Đất: khai thác tài nguyên, hủy hoại môi trường,...

Câu 4. Chỉ ra sự khác nhau giữa các cách hình dung về Trái Đất và thái độ cư xử với Trái Đất được thể hiện trong bài thơ.

Gợi ý:

Sự khác nhau giữa các cách hình dung về Trái Đất và thái độ cư xử với Trái Đất được thể hiện trong bài thơ:

- Người xấu:

+ Hình dung Trái Đất "là quả dưa", "như quả bóng trên sân".

+ Thái độ cư xử với Trái Đất: Có hành động gây tổn thương cho Trái Đất: "bổ", "cắn", "giành giật", "lao vào", "đá"

- Tác giả:

+ Hình dung Trái Đất như người bạn, gọi là Người một cách thành kính, thiêng liêng.

+ Thái độ cư xử với Trái Đất: Thương xót, vỗ về những tổn thương, đau đớn Trái Đất đang gánh chịu, có hành động: lau, an ủi "đừng khóc", rửa sạch, vỗ về hát "dịu dàng"...

Câu 5. Hãy tìm ra điểm chung về mặt nội dung giữa bài thơ của Ra-xum Gam-da-tốp với hai văn bản Trái Đất - cái nôi của sự sống và Các loài chung sống với nhau như thế nào?.

Gợi ý:

Về mặt nội dung, bài thơ của Ra-xum Gam-da-tốp và hai văn bản Trái Đất - cái nôi của sự sống, Các loài chung sống với nhau như thế nào đều thể hiện những nhận thức về Trái Đất, qua đó thể hiện tình yêu đối với Trái Đất. Ở Trái Đất, con người là động vật bậc cao nhất có tư duy phát triển nhưng cũng chính con người đang ngày một phá hủy môi trường sống của mình. Các tác phẩm đặt ra vấn đề nhức nhối, cấp bách đó là Trái Đất ngày càng bị tác động tiêu cực. Từ đó, dấy lên hồi chuông thức tỉnh mọi người về ý thức bào vệ Trái Đất.

Câu 6. Theo em, để cùng "lau nước mắt" và "rửa sạch máu" cho Trái Đất, mỗi người chúng ta cần phải làm gì?

Gợi ý:

Để cùng "lau nước mắt" và "rửa sạch máu" cho Trái Đất, mỗi người chúng ta cần phải có hành động thiết thực để bảo vệ Trái Đất, bảo vệ môi trường. Từ những hành động rất nhỏ như bỏ rác vào thùng, phân loại rác thải, hạn chế sử dụng túi nilon, tiết kiệm điện, trồng cây xanh.. đến những hành động quy mô lớn hơn như sử dụng năng lượng mặt trời, xử lí ô nhiễm nước thải, khí thải, rác thải trước khi xả ra môi trường... đều là những giải pháp hữu hiệu để bảo vệ môi trường, bảo vệ Trái Đất.

Câu 7. Cùng đưa ra một thông điệp giống nhiều văn bản khác, nhưng bài thơ Trái Đất vẫn có sự độc đáo, hấp dẫn riêng. Theo em, những gì đã tạo nên sự độc đáo, hấp dẫn riêng đó?

Gợi ý:

Cùng đưa ra một thông điệp giống nhiều văn bản khác, nhưng bài thơ Trái Đất vẫn có sự độc đáo, hấp dẫn riêng. Những yếu tố tạo nên sức hấp dẫn ấy:

- Sử dụng hình thức thơ trữ tình, giàu cảm xúc.

- Sử dụng những hình ảnh so sánh gợi hình, biểu cảm: so sánh, hình dung Trái Đất với quả dưa, quả bóng, khuôn mặt thân thương.

- Sử dụng hình ảnh ẩn dụ: "nước mắt", "máu" khi nói về những đau thương mà Trái Đất phải gánh chịu.

- Hình ảnh thơ có sức gợi tả, lay động mạnh mẽ "lau nước mắt'', "rửa sạch máu".

- Sử dụng biện pháp đối lập, tương phản: sự khác nhau giữa các cách hình dung về Trái Đất và thái độ cư xử với Trái Đất.