Phân tích nỗi buồn cố hữu trong tâm hồn cùng cảm giác lạc lõng trong cảnh đất nước, mất chủ quyền của tác giả qua khổ 1 bài thơ Tràng Giang của Huy Cận Thật vậy, khổ thơ đầu bài thơ đã miêu tả xuất sắc cảnh sông nước mênh mang, heo hút của sông Hồng đồng thời thể hiện nỗi buồn của người thi sĩ trước không gian vô tận: "Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp, Con thuyền xuôi mái nươc song song, Thuyền về nước lại, sâu trăm ngả, Củi một cành khô lạc mấy dòng". Mở đầu đoạn thơ, tác giả đã cho ta chiêm ngưỡng hình ảnh sóng nước sông Hồng buồn man mác: "Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp". Đọc câu thơ ta như hình dung ra một con sông mênh mang sóng nước. Cụm từ "tràng giang" nghĩa là sông dài, sông lớn, một dòng sông dài vô tận. Tác giả sử dụng từ "tràng giang" như muốn nhấn mạnh chiều dài của dòng sông và chiêu sâu của nó. Bên cạnh đó, nhà thơ còn kết hợp thêm từ láy "điệp điệp" cho thấy những đợt sóng cứ dồn dập, liên tiếp xô vào bờ. Qua cái nhìn của Huy Cận thì những đợt sóng ấy không chỉ bình thường xô đập nhau mà nó còn biết "buồn điệp điệp". Nghệ thuật nhân hóa được sử dụng vô cùng hợp lí như gợi lên những nỗi buồn đang trải dài, hết nỗi buồn này lại đến nỗi buồn khác, nỗi niềm mang nhiều tâm sự của nhà thơ – một nỗi buồn lan tỏa không sao tả hết. Trên dòng sông ấy còn có sự xuất hiện của một chiếc thuyền đang xuôi mái chèo: "Con thuyền xuôi mái nước song song". Hình ảnh con thuyền nhỏ bé đối lập hẳn với bao la, mênh mông của sông nước càng gợi lên sự nhỏ bé, trôi nổi, thụ động, phó mặc của những kiếp đời – những kiếp người lênh đênh, thân phận nhỏ bé. Hình ảnh tả thực này đã thể hiện phần nào cái tôi lãng mạn trong nhà thơ. Tác giả Huy Cận sử dụng hình ảnh cổ điển kết hợp điệp từ "song song" càng gợi lên nỗi buồn xa vắng. Ta có thể thấy câu thơ một và hai như một tiểu đối "buồn điệp điệp" – "nước song song" tạo cho nhịp thơ nhịp nhàng, chậm rãi như những tiếng thở dài não ruột trong lòng nhà thơ. Ở câu thơ thứ ba ta còn cảm nhận được sự chia li, vô định, tan tác: "Thuyền về nước lại sầu trăm ngả". Nước và thuyền là hai thứ chẳng thế tách rời nhưng ở đây ta lại cảm thấy một sự xa cách đến lạ thường. Hình ảnh "nước" được nhân hóa như con người có cảm xúc. "Sầu trăm ngả" gợi lên một nỗi buồn vô tận, trải dài khắp không gian. Đọc câu thơ, người đọc như hình dung được con thuyền lênh đênh cứ trôi xa mãi để mặc dòng nước một mình mang theo lặng lẽ, heo hút. Câu thơ cuối tác giả sử dụng một câu thơ rất hay mang đầy ý thơ độc đáo: "Củi một cành khô lạc mấy dòng". "Củi khô" là một hình ảnh hiện đậ trong câu thơ của Huy Cận, nó vừa gợi hình vừa gợi cảm, một nhành củi khô nhỏ nhoi đang lạc lõng, nhỏ bé, thiếu sức sống. Cụm từ "lạc mấy dòng" mang ý nghĩa có chiều sâu, một cành củi khô đã nhỏ bé nay còn bị quăng xuống dòng sông. Nghệ thuật đảo ngữ "một cành củi khô" thành "củi một cành khô" kết hợp với nhịp thơ 1/3 như muốn nhấn mạnh hình ảnh của những thân phận nhỏ nhoi bị vùi dập lênh đênh trên dòng đời vô định. Có thể nói, mỗi hình ảnh được sử dụng trong đoạn thơ đều mang một ý nghĩa biểu tượng riêng mà Huy Cận muốn nói đến. Thuyền, củi thể hiện những kiếp người nhỏ bé, đơn côi, lạc loài giữa dòng đời. Nỗi sầu được toát ra từ vị trí này sang vị trí khác, những thứ thân thuộc lại tưởng như xa xôi. Với âm điệu nhẹ nhàng, chậm rãi, trầm buồn, khổ thơ một của bài thơ "Tràng Giang" đã khắc họa tâm hồn, tâm trạng của nhà thơ Huy Cận khi ngắm nhìn dòng sông Hồng.
