[Lê Gia Hoài]

11. NGHE "SẤM THÁNG BA" KỂ NHỮNG CHIẾN CÔNG​

Nhà thơ Trọng Quyết – Hội viên Hội VHNT Vĩnh Phúc; Chủ nhiệm CLB thơ TTVH tỉnh Vĩnh được bạn đọc khắp nơi biết đến là một tác giả viết khỏe, nhiều giải thưởng trong các cuộc thi thơ trong và ngoài tỉnh Vĩnh Phúc. Trong 20 năm qua các tập thơ: Hương quê (2003) ; Lá đợi (20070; tự sự với mùa xuân (2009) ; Bên đồi mua vẫn nở (2015) ; Chủ sự tí hon (thơ thiếu nhi 2019) và Sấm tháng ba (2023) ra đời là minh chứng rất rõ cho sức viết ấy của ông.

Tập thơ ra đời gần đây nhất "Sấm tháng ba" do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành quý II năm 2023 dày 144 trang với 44 bài thơ và một ký sự dài. Đây là những trang viết phản ánh sâu sắc những chiến công hiển hách của nhân dân ta trong hai cuộc kháng chiến trường kì và những chuyển biến của quê hương đất nước trong thời kỳ tái đổi mới và phát triển.

​

Lấy cảm hứng sáng tác từ hiện thực hai cuộc kháng chiến vĩ đại chống lại các thế lực thực dân đế quốc hùng mạnh của dân tộc Việt Nam, nhà thơ đã có nhiều bài thơ diễn tả cảnh lên đường đi chiến đấu của cha anh thật hiên ngang, hùng dũng, bất chấp hy sinh gian khổ. Nếu "Từ Nà Ngần, Phai Khắt các anh đi" là những đoàn binh còn non trẻ ".. Diệt đồn thù, những chiến sĩ tay không/ Lập trang sử đầu tiên – Mốc son chói lọi.." thì đến "Nhớ về Khoa Bộ" quân đội ta đã trưởng thành ".. Giáng cho địch những đòn sấm sét/ Bao xác thù cùng tàu chiến tan thây.." và đến "Tiếp bước cha anh" thì quân đội ta đã rất lớn mạnh "Toàn mặt trận ào lên công kích/ Trận cuối cùng kết thúc cả chín năm..". Đây là những bài thơ mang âm hưởng mạnh mẽ, hào sảng, đầy sức chiến đấu.. giúp người đọc như lạc vào những trấn đánh xục xôi, quyết liệt của quân dân ta hơn nửa thế kỷ trước.

Mạch cảm xúc về các trận đánh lớn còn được nhà thơ tiếp tục thể hiện rõ nét, sinh động hơn nữa trong các bài thơ viết về công cuộc thống nhất đất nước. Khi miền Bắc đã bước vào thời kỳ xây dựng XHCN thì miền Nam còn đó kẻ thù xâm lược. Nếu "Túi bom ở ngã ba Đồng Lộc" diễn tả sự khốc liệt của chiến tranh với rất nhiều mất mát đau thương ".. Bao nhiêu đường đất nát nhàu/ bấy nhiêu xương máu nối cầu xe qua.." thì "Hát trên cầu Vĩnh Bình" lại là những vần thơ khắc họa những giờ phút chiến đấu đầy quả cảm của những người lính trên mặt trận ".. Đồng đội ôm anh vào lòng xe tăng/ Đầu ngẩng cao hướng về phía địch/ Như hãy còn chỉ huy xung kích/ Vào Sài Gòn chỉ với một tầm tay..". Hai cuộc kháng chiến thần thánh, vĩ đại của dân tộc đã kết thúc thắng lợi trong chiến dịch mùa xuân lịch sử với tên gọi "Chiến dịch Hồ Chí Minh". Trận đánh cuối được kể với âm điệu hào hùng biết bao ".. Đại quân ta đang bước vào chiến dịch/ Pháo lớn xe to ầm ầm truy kích/ Sức nóng chiến trường rung chuyển cả thành đô/ Biển người dâng và biển sao cờ/ Hạnh phúc lắm khi non sông một mối/ Sung sướng khóc, cười nước mắt tuôn rơi.." (Gặp nhau giữa Sài Gòn). Thật vui mừng, hạnh phúc xiết bao khi quân ta đã làm chủ Sài Gòn, đất nước đã thống nhất và hòa bình đã trải khắp non sông Việt Nam. Trong lời tựa tập thơ ông đã khẳng định: "Vinh quang này, thắng lợi này trước hết thuộc về nhân dân Việt Nam anh hùng, của Đảng cộng sản Việt Nam quang vinh. Chúng ta tự hào về lực lượng vũ trang anh hùng"

Không chỉ kể về những chiến công hiển hách mà "Sấm tháng ba" còn kể về những mất mát hy sinh, những nỗi đau hậu chiến thật khó lòng nguôi ngoai trong một sớm một chiều. "Ai xuôi Thạch Hãn; Tấm huân chương của mẹ; Những em bé ở Nghĩa trang Trường Sơn; Những người đi qua cuộc chiến.." là những bài thơ như thế. Những vần thơ khắc khoải, ám ảnh về một thời binh lửa đã qua ".. Bạn ở đâu? Bạn ở đâu/ Sài Gòn giải phóng từ lâu lắm rồi.." (Tháng tư ngày ấy

Bên cạnh những bài thơ viết về kháng chiến, "Sấm Tháng ba" còn để lại những ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc với những lời thơ ngợi ca vẻ đẹp quê hương đất nước, tâm hồn con người, đặc biệt là hình ảnh đất và người Vĩnh Phúc trong cuộc sống đương đại. Đó có thể là hình ảnh "Cây di sản trao cháu con gì giữ" để "Rạng danh truyền thống giữ làng thôn" thật đơn sơ mộc mạc; hình ảnh "Dân hân hoan đón Bác về thăm" với lời dạy "phải làm cho Vĩnh Phúc giàu lên" thật tưng bừng phấn khởi; hình ảnh các thầy cô giáo làm nên "Những chuyến đò nhân nghĩa đã sang sông" giàu yêu thương tình nghĩa hay hình ảnh "Ý Đảng, lòng dân chung tay phấn đấu" rất đẹp để ta phải tự hào "Trang sử anh hùng có bóng dáng quê tôi".. Tất thẩy đều là những xúc cảm yêu thương da diết, tràn đầy của nhà thơ với quê hương Vĩnh Phúc thân yêu.

Các thủ pháp nghệ thuật trong "Sấm tháng ba" là điểm nhấn quan trọng làm nên thành công của tuyển tập. Cách lập tứ của nhà thơ Trọng Quyết luôn rõ ràng, rành mạch, thể hiện nhiều tầng ý nghĩa trong mỗi bài thơ. Từ hình ảnh thực ngoài đời sống được ông cách điệu đưa vào thơ không khác biệt bao nhiêu, thế cho nên có lúc đọc thơ ông mà ta như thấy những thước phim đang diễn ra trước mắt. Hình ảnh sinh động, âm thanh rõ nét tạo trường liên tưởng rất mạnh mẽ nơi người đọc. Ngôn từ tạo nên các tác phẩm không cầu kỳ đẽo gọt, không khoa trương cách điệu mà rất "thuần Việt" nên hợp với nhiều lứa tuổi bạn đọc. Các thể thơ đa dạng, lối diễn đạt gần gũi, bình dị, ít khuân mẫu kinh viện làm thơ ông giàu nhạc tính, giàu xúc cảm nên rất dễ nhớ, dễ thuộc và đặc biệt rất dễ phổ nhạc.

Với "Sấm tháng ba" nhà thơ trọng Quyết đã làm đầy thêm hành trang thơ của mình. Đó không chỉ là niềm tự hào của riêng ông mà còn là niềm tự hào của những bạn thơ cùng ông sinh hoạt trong các tổ chức thơ ở quê hương. Lời tự sự trong bài thơ cuối tập "Tôi về với sấm tháng ba/ Lúa ngô tươi tốt vườn cà đã xanh/ Sấm mang mưa nắng ngọt lành/ Sum suê cây trái, yến oanh theo về.." như tình cảm chân thành nhất ông dành tới bạn đọc yêu quý thơ mình. Chúc nhà thơ Trọng Quyết ngày càng có nhiều sáng tác mới.

Lê Gia Hoài

 

[Lê Gia Hoài]

12. NGHÊU NGAO CA – (THANH TRẮC NGUYỄN VĂN) DÒNG THƠ TRỮ TÌNH HIỆN ĐẠI​

Nhà thơ Thanh Trắc Nguyễn Văn hội viên Hội Nhà Văn Tp. HCM, hội viên CLB thơ Việt Nam tên thật là Nguyễn Văn Tạo hiện đang là giáo viên giảng dạy môn Vật lý tại trường THPT Võ Thị Sáu thuộc sở GD&ĐT Tp. HCM. Các tập thơ chính đã xuất bản: Hoa sứ trắng (1997) ; Hạ nhớ (1999) ; Cỏ hoa thì thầm (2002) Quà tặng mùa đông (2007) Giọt lệ trăng (2010) Huyền thoại người lái đò (2013) và Nghêu ngao ca (2018). Những thi phẩm xuyên suốt quá trình sáng tác trong hai mươi qua năm của anh là những "bản tình thơ" đẹp, trong sáng, lãng mạn được kết tinh từ sự rung cảm đầy chất nhân văn, đầy sự sáng tạo trong thẳm sâu con người nghệ sĩ. Tình yêu quê hương đất nước, tình yêu đôi lứa, khát vọng vươn lên và những khắc khoải trong từng nhịp đập con tim của cái tôi cá nhân trong cuộc đời đi vào thơ anh như những nốt nhạc lúc thăng lúc giáng, lúc trầm lúc bổng, lúc du dương khắc khoải, lúc ào ạt bão giông.. Nó lắng đọng kết tụ trong lòng người đọc những xúc cảm những suy tư để rồi các độc giả cảm thấy vô cùng yêu thích, vô cùng hứng thú khi nhận ra vẻ đẹp của ca từ, thi tứ và tìm thấy sự đồng điệu với tâm hồn tác giả khi khép lại những tập thơ của anh.

​

Tập thơ "Nghêu ngao ca" được NXB Hội Nhà Văn ấn hành năm 2018 sau 5 năm không ra tập mới kể từ 2013 của anh. Trong tập thơ có 42 thi phẩm, 41 bài được in trong tập và 1 bài được in trong trang bìa đó là bài "Yêu" được giải thưởng của báo Tài Hoa Trẻ năm 1996. Trong tập thơ theo sự tổng hợp của Thanh Hải (bạn học của nhà thơ) có bốn mảng đề tài được nhà thơ khai thác rất thành công đó là: "1, Mái trường; 2, Quê hương; 3, Xúc cảm về cái đẹp và sự cô đơn và 4, Những vần thơ thời sự. Quả đúng như vậy: Bốn đề tài trong" Nghêu ngao ca "không mới nhưng qua" lăng kính "của Thanh Trắc ta như được lạc vào thế giới của tình yêu, của niềm đam mê và của những trăn trở suy nghĩ về tình yêu thương, về thế sự về cuộc đời. Ở mảng nào ta cũng thấy thơ anh khai thác một cách tận cùng, ngóc ngách và rất đỗi trữ tình những vấn đề ẩn sâu trong nội tại của đề tài, từ đó giúp cho người đọc có được những liên tưởng và hiểu một cách sâu sắc giá trị đích thực của nghệ thuật ngôn từ.

Thể tài trong" Nghêu ngao ca "cũng đa dạng như đề tài trong tập. Có 26 bài lục bát, 2 bài 4 chữ, 1 bài 5 chữ, 3 bài 7 chữ và 10 bài thuộc thể thơ tự do. Thơ lục bát trong tập được anh sử dụng nhiều nhất, có đến hơn một nửa số bài." Những câu thơ lục bát của anh ngày càng được biến hóa rất nhiều về nội dung và hình thức. Sự cố gắng tìm tòi, sáng tạo của anh đã khiến thể lục bát trong tập thơ càng phong phú thêm về cách diễn đạt ". (Thanh Hải – Trang 15). Đúng vậy; những vần thơ lục bát trong tuyển tập này là những vần thơ rất đẹp về tình yêu đôi lứa, về trường xưa lớp cũ, về mẹ, về quê hương đất nước.. tất cả đều toát lên những hình tượng lấp lánh vẻ đẹp của cuộc sống. Điều tôi đặc biệt chú ý là những bài thơ" Lục bát tứ tuyệt "của anh. Mỗi bài thơ là một tác phẩm hoàn chỉnh cả về tứ thơ và kết cấu với đầy đủ các yếu tố mở, thân, kết và mang lại những thông điệp rất rõ ràng với người thưởng thức." Kìa em áo mỏng như mây/Phải tiên nữ xuống đợi ngày ta yêu? /Vườn đông gió lạnh tiêu điều/Sáo em gọi nắng tan chiều cô đơ "(Thiếu nữ thổi sáo – 26). Có thể nói không phải ai cũng làm được" Lục bát tứ tuyệt "nếu không có tư duy hình tượng và tư duy logic tốt. Thanh Trắc đã rất thành công ở thể tài này.

Chất trữ tình vừa gợi mở, vừa lắng sâu trong" Ngêu ngao ca "nằm trong nội hàm của tứ thơ. Anh lập tứ một cách nhẹ nhàng, có thể là những chi tiết, hình ảnh rất nhỏ, rất gần gũi, rất bình dị như ta vẫn thấy, vẫn thường xuyên chạm vào nó. Đó là mưa trăng, áo dài, bạn cũ, quê nghèo, ký ức, người đẹp, mẹ hay con đường.. Có thể đó là những vấn đề lớn mang tính thời cuộc, mang tính thế sự rộng lớn như: Lịch sử, địa lý, giáo dục hay ước mơ, khát vọng hoài bão của một cuộc đời con người.. Chất trữ tình còn đọng lại trong các biện pháp nghệ thuật tu từ vô cùng thuần thục và điêu luyện khi anh triển khai những tứ thơ thành các thi phẩm cụ thể. (Xin lưu ý - Đây là điều khác biệt lớn nhất để có thể phân biệt được đẳng cấp của các cây bút chuyên nghiệp với nghiệp dư). Có thể nói nghệ thuật tu từ thành công nhất trong tập là nghệ thuật ẩn dụ. Mỗi bài thơ mang đến một thông điệp tình thơ khác nhau để rồi từ đó mỗi độc giả chiêm nghiệm thấy" có mình ở trong đó ". Ví như ai là thi sĩ lại không bật cười với" Thơ Ế - 78" "Gánh thơ rao phố đông người /Giai nhân, người mẫu xúm cười.. Không mua! Gánh thơ rao trước cổng chùa /Sư ông thương tặng lá bùa bình an! Gánh thơ rao giữa chợ làng /Mắm khô hút khách.. bàng hoàng thơ đau! Gánh thơ lên cõi trăng sao /Thiên Lôi chận hét:" Thằng nào bán thơ? ". Rõ là vui, rõ là hài. Có lẽ thơ chỉ dành cho em, cho tình yêu của anh thôi, còn bán ai mua..

Chất trữ tình không chỉ hiện lên trong tứ, trong hình ảnh mà còn lắng sâu trong giai điệu thơ. Giai điệu của Thanh Trắc ngọt ngào, mượt mà, tươi mới.. như vẻ đẹp của chiếc áo dài duyên dáng mà các thiếu nữ vẫn chưng diện mỗi khi đến trường hay tham gia vào các buổi lễ hội." Áo dài bước nhẹ rồi xoay/Nụ cười xinh xắn ngất ngây đất trời/Em đừng cười nữa em ơi/Kẻo tôi hóa đá một đời tương tư. "(Áo Dài - 30). Để làm nên các giai điệu ngọt như vậy thì cách gieo vần và tạo nhịp cho các câu thơ, khổ thơ đã được Nguyễn Văn thể hiện với một tư duy vô cùng" chuyên nghiệp ". Ví như vần bằng trong lục bát, vần chân liền trong ngũ ngôn hay vần chân cách trong thể thất ngôn đều được anh sử dụng chuẩn mực như" dòng mực hệt "trong thước ngắm của người thợ. Hãy xem vần" ươi "trong khổ thơ này:" Xuân đến đung đưa những tiếng cười/Áo bào ba thắm tuổi đôi mươi/Nón lá chợt nghe hồn trinh nữ/Để người ngơ ngác ngắm xuân tươi. "(Xuân trên đất phù sa - 62). Vần" ươi "gợi mở. Vần" ươi "lan tỏa giúp ta thấy không khí xuân như ùa vào trong tâm hồn. Còn nhịp thơ tạo chất trữ tình không mấy người giỏi hơn Thanh Trắc. Thơ lục bát có khi được ngắt nhịp (có 6 bài lục bát) được ngắt nhịp theo kiểu xuống dòng làm cho mạch thơ được chuyển đổi hướng sang một cung bậc khác của dòng xúc cảm tạo" Khoái cảm "cho người đọc. Hãy xem nhà thơ ngắt nhịp:" Em còn nguyên đó nụ cười/Áo dài tím/Để một người ngẩn ngơ/Lỡ quen/Tím nhớ/Tím chờ/Lỡ yêu/Tím hết dại khờ trăm năm. "(Lỡ - 128). Có thể nói vần và nhịp đa dạng đã làm cho thơ Thanh Trắc dễ đọc, dễ thuộc hơn bao giờ hết.

Xin phép được dùng lời nhận xét của nhà thơ Mỹ Hạnh – hội viên hội văn học tỉnh Sơn La trong bài cảm nhận về thi phẩm" Hoa Vông Vang "để kết thúc bài viết này." Thơ anh rất đa dạng và sâu sắc, mang tính giáo dục cao, mảng thơ tình của anh mang nhiều tâm sự của lứa tuổi mới lớn, mộng mơ đang tuổi cắp sách tới trường. Tuy khá nổi tiếng nhưng anh là một người thầy thực sự, rất giản dị gần gũi và đầy suy tư trăn trở với đời, tuy chưa găp anh ngoài đời, nhưng đọc chữ cũng thấu hiểu phần nào tâm hồn người viết ". Cảm ơn nhà thơ Thanh Trắc Nguyễn Văn đã luôn quý mến và trân trọng tặng tôi tập thơ này. Với sở học ít ỏi của mình tôi xin phép được cảm nhận tập" Nghêu ngao ca "theo cách hiểu riêng của mình. Rất mong nhận được sự quan tâm và góp ý của tác giả và của độc giả đã từng và sẽ yêu thơ Thanh Trắc Nguyễn Văn. Sắp đến 20/11 ngày truyền thống ngành giáo giục xin kính chúc anh và các đồng nghiệp tại trường Võ Thị Sáu luôn an vui, hạnh phúc và thành công. Mùa Say Đắm xin được trân trọng giới thiệu 10 bài thơ" Lục bát tứ tuyệt "hay nhất của nhà thơ có trong" Nghêu Ngao Ca"và được đăng trên trang Mùa Say Đăm.

Lập Đông 2018.

Lê Gia Hoài.

 

[Lê Gia Hoài]

13. "NGƯỜI CHA - ĐỨC PHẬT"

TẬP THƠ CỦA MINH TRIẾT VÀ YÊU THƯƠNG​

Trong hành trình sáng tạo của thơ ca, có những tác phẩm không chỉ dừng lại ở việc truyền tải cảm xúc, mà còn mở ra những chiều kích mới của tư tưởng, đạo lý, chiêm nghiệm và tình yêu thương. Tập thơ "Người cha - Đức Phật" của nhà thơ Phùng Quang Ngọc - Hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Vĩnh Phúc là một trong những cột mốc đáng chú ý như thế. Với một cách viết lặng lẽ mà thấm đẫm ánh sáng nội tâm, tập thơ không chỉ chạm đến những câu chuyện của quê hương đất nước trong quá khứ mà còn hé mở cõi lòng của một con người có đời sống tâm hồn luôn biết đặt niềm yêu thương lên trên hết.

​

Thơ ca chính luận vốn là một mảnh đất đầy thử thách với thi sĩ: Phải dung hòa được tư tưởng lớn lao của thời đại với xúc cảm chân thành của con người. Phải thuyết phục bằng lập luận, đồng thời lay động bằng chất trữ tình. Trong dòng chảy ấy, tập thơ "Người cha - Đức Phật" nổi bật như một cột mốc vừa kế thừa truyền thống thơ cách mạng Việt Nam, vừa mở ra một hướng đi mới - nơi chính luận thấm đẫm tinh thần thiền, và lòng dân hòa quyện cùng ý Đảng trong một thể thơ đầy nhân văn, xúc cảm.

Tác phẩm tập trung khắc họa hình tượng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, không chỉ như một nhà lãnh đạo kiệt xuất của dân tộc, mà còn như một biểu tượng đạo đức, trí tuệ - một "người cha già Đức Phật" của nhân dân Việt Nam hôm nay. Từ tư tưởng, hành động đến lối sống và phẩm hạnh, hình ảnh ấy được nhà thơ nâng lên tầm lý tưởng nhưng không tách rời thực tiễn - một thứ thơ vừa bay lên, vừa neo vào lòng người.

Ngay từ bài thơ mở đầu "Người đốt lò vĩ đại", người đọc đã cảm nhận được một không khí thơ mang hồn sử thi thời hiện đại. Nhà thơ không hô hào bằng những từ ngữ khuôn mẫu, mà thay vào đó là giọng thơ bình dị, gần gũi, khắc họa chân dung một người lãnh đạo "Bảy mươi chín tuổi xuân/ Vẫn chăm lo việc nước". Hình ảnh Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hiện lên không như một nhân vật chính trị xa cách, mà như một người cha của dân tộc, cặm cụi, lặng thầm, dấn thân giữa "giặc nội xâm tàn phá/ nhóm lợi ích hoành hành." Giọng thơ giản dị nhưng đầy dũng khí - biểu hiện của một cây bút dấn thân vì sự thật, vì lẽ phải. Cách nhà thơ gọi Tổng Bí thư là "Người cha già Đức Phật" chính là một cách nói đầy sáng tạo và hàm súc. "Đức Phật" là biểu tượng của trí tuệ, lòng từ, và sự hy sinh vô điều kiện. Tổng Bí thư, trong thơ, được ví như một vị Phật sống giữa trần gian - một người hành động vì dân, nhưng cũng là người thiền định giữa chính trường, lấy đạo đức làm kim chỉ nam. Câu thơ "Cả thế giới điện buồn/ Một tâm hồn vĩ đại" vang lên như tiếng chuông ngân giữa ngày quốc tang, không chỉ tiễn đưa một con người, mà như tiễn đưa một thời kỳ lịch sử mà người đứng đầu đã mang cả tâm lực để cải hóa. Ở bài thơ "Bác đi thật rồi", người thơ trở lại với cảm xúc tang lễ - nhưng không than khóc thảm thiết, mà như đang tiễn đưa một vị tướng ra đi sau chiến thắng. Câu thơ "Bác đâu đã về/ Dẫu tuổi tám mươi/ Bác đang xông trận" mang âm hưởng của hào khí Đồng Khởi, của truyền thống "già không nghỉ trận", "tuổi cao chí càng cao" của người cách mạng.

Bên cạnh đó tập thơ còn là là một công trình nghệ thuật sâu sắc, thể hiện lòng kính yêu và sự tri ân sâu nặng đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Trong bài thơ Tổ quốc.. "bay trong gió", hình ảnh Bác Hồ như một ngọn đèn soi sáng con đường cách mạng của dân tộc. Bài thơ Ông Ké đã khắc họa hình ảnh Bác Hồ như một người cha già gần gũi, giản dị nhưng đầy uy nghiêm. Từ hình ảnh "Lán Nà Nưa, Tân Trào" đến "Áo chàm chân đi dép", tác giả đã vẽ nên bức tranh sinh động về cuộc sống giản dị của Bác trong những ngày đầu cách mạng. Sự gần gũi ấy không chỉ thể hiện trong lối sống mà còn trong cách Bác quan tâm, chăm sóc từng người dân, từng chiến sĩ. Trong bài thơ "Mùa thu tuyên ngôn", Phùng Quang Ngọc đã kết nối quá khứ hào hùng với hiện tại đầy thách thức. Từ hình ảnh Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập đến những khó khăn trong thời kỳ đổi mới, tác giả đã thể hiện sự tiếp nối của tinh thần cách mạng qua các thế hệ. Đây là lời nhắn nhủ về việc giữ vững niềm tin và tiếp tục phát huy những giá trị tốt đẹp mà Bác Hồ đã để lại cho dân tộc Việt Nam.

Không những vậy tập thơ "Người cha - đức Phật" của nhà thơ Phùng Quang Ngọc còn là món quà tặng cho trẻ thơ với bản hòa ca của ký ức, của tình yêu gia đình, quê hương và khát vọng nhân văn trong trẻo. Với cách thể hiện giản dị, ngôn ngữ trong sáng, hình ảnh sinh động, tập thơ là một cuốn nhật ký bằng thơ ghi lại những lát cắt tinh tế của tuổi thơ, qua đó gieo vào lòng bạn đọc nhỏ tuổi những hạt mầm yêu thương, lòng biết ơn và ý thức cộng đồng sâu sắc. Bên cạnh dòng thơ mang tính ký ức và truyền thống, tập thơ còn có những bài phản ánh sinh hoạt, trò chơi dân gian đầy sinh động, như Chơi ô ăn quan, Gấu bông, Cục ta cục tác.. Những trò chơi tưởng như đã bị lãng quên nay được Phùng Quang Ngọc thổi hồn sống động bằng hình ảnh và vần điệu nhẹ nhàng. "Cõng nắng đi xa", nhà thơ đã mang đến một hình ảnh đầy chất thơ và gợi mở. "Cõng nắng" - một hành động tưởng như hư cấu, phi thực, lại hóa ra đầy nghĩa tình trong mạch cảm xúc của bài thơ cùng tên. Hình ảnh người mẹ "chắt chiu giọt nắng", người cha "tần tảo sớm hôm" gợi nhớ đến một thời làm muối vất vả. Tác phẩm là lời tri ân sâu sắc đối với lao động thầm lặng của cha mẹ, đồng thời khơi dậy trong các em nhỏ lòng thương kính cha mẹ và quá khứ lao động lam lũ. Khi "ông mặt trời cõng nắng đi chơi rất xa rồi", cũng là lúc hiện thực khắc nghiệt làm phai mờ những giá trị xưa cũ. Bài thơ Nuôi ong đánh giặc, Phùng Quang Ngọc đưa độc giả nhỏ tuổi về với những ngày tháng kháng chiến chống thực dân. Nhưng thay vì những hình ảnh súng đạn dữ dội, ông kể bằng giọng kể của người ông hiền từ, bằng chất liệu dân gian rất đỗi gần gũi: "Nuôi ong đánh giặc" . Những đàn ong trở thành "binh lính" trong thế trận của nhân dân, hình ảnh này không chỉ gợi nên sự thông minh, sáng tạo của dân tộc mà còn thắp sáng tinh thần yêu nước từ những câu chuyện nhỏ, dễ tiếp cận.

Những bài thơ thiếu nhi trong tuyển tập không chỉ là hành trang nuôi dưỡng tâm hồn trẻ em hôm nay, mà còn là cầu nối giữa các thế hệ. Những ký ức đẹp, những bài học sâu sắc được chuyển tải qua ngôn ngữ nhẹ nhàng, hình ảnh sống động đã và đang giúp trẻ em cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống, của con người và của chính bản thân mình. Trong một thời đại mà công nghệ số đang lấn át, những vần thơ mộc mạc nhưng chan chứa yêu thương như thế thực sự quý giá và cần được gìn giữ, lan tỏa.

Tập thơ "Người cha - đức Phật" là một tác phẩm nghệ thuật có giá trị, không chỉ về mặt văn học mà còn về mặt giáo dục tư tưởng, đạo đức. Qua những vần thơ chân thành, tác giả đã truyền tải những thông điệp sâu sắc về lòng yêu nước, yêu con người, tinh thần cách mạng và sự tri ân đối với những vĩ nhân của dân tộc. Đây là một tác phẩm đáng đọc, đáng suy ngẫm và là nguồn cảm hứng cho các thế hệ tiếp theo trong việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Lê Gia Hoài

 

[Lê Gia Hoài]

14. NHỮNG MÙA SÔNG THỨC GỌI –

BẢN GIAO HƯỞNG ĐA TẦNG CỦA CẢM XÚC​

Trong dòng chảy thi ca Việt Nam hiện đại, tác giả Bùi Quốc Bình – Hội viên chi hội thơ của Hội Văn học Nghệ thuật Vĩnh Phúc là một hiện tượng âm thầm nhưng sâu lắng, kiên trì như mạch ngầm dưới lòng đất. Tập thơ "Những mùa sông thức gọi" (NXB Hội Nhà văn, 2023) là kết tinh mới nhất trong hành trình thi ca đầy suy tư, trải nghiệm và trách nhiệm xã hội của ông. Với 68 bài thơ, trong đó có đến 18 bài trực tiếp viết về sông nước – hình ảnh ám dụ xuyên suốt tập thơ. Nhà thơ Bùi Quốc Bình đã tạo nên một bức tranh thơ vừa rộng lớn vừa thấm đẫm chất đời, chất tình và tư tưởng nghệ thuật đầy nhân bản.

Như nhà thơ Trần Khoái nhận định: "Cứ thấy mạch chảy của thơ ông tựa như dòng sông Lô, nơi ông sinh ra, lớn lên và một đời gắn bó" . Quả vậy, hình tượng dòng sông không chỉ là cảnh quan quê hương, mà đã trở thành linh hồn biểu tượng trong thơ Bùi Quốc Bình. Đó là dòng sông của ký ức, của tình mẹ, của nỗi hoài niệm và cũng là biểu tượng của dòng chảy văn hóa dân tộc.​

​

[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Trong bài thơ văn xuôi "Khúc thủy cầm", người đọc như được phiêu du trong một bản trường ca về mẹ, về quê hương, về lịch sử dân tộc. Khúc đầu của bài thơ ngân lên đầy xúc cảm:[/COLOR] [COLOR=rgb(0, 0, 0) ]"Mẹ gửi ước ao vào mầm xanh bờ bãi.. / Dòng sông chảy vào đời con từ tấm bé.."[/COLOR] [COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Những câu thơ là lời ru của đất trời, là ngôn ngữ của huyết mạch văn hóa, nuôi dưỡng tâm hồn thi sĩ và thế hệ tiếp nối. Đến khúc cuối, nhà thơ khát vọng "ôm sông và bóng hình của mẹ" – một cái ôm tâm linh thiêng liêng giữa con người và dòng chảy văn hóa muôn đời.[/COLOR]

Bên cạnh vẻ đẹp trữ tình sâu lắng, thơ Bùi Quốc Bình còn là tiếng chuông tỉnh thức, cảnh báo trước những đổi thay tiêu cực của môi trường sống, những đổ vỡ trong đạo lý làm người. Bài thơ "Thương về Phó Đáy" là minh chứng tiêu biểu. Một dòng sông quê đầy chất dân ca, nhưng đang mang thân phận cạn khô, ô nhiễm: ".. đẻ đau núi đồi, thắt lòng đồng bãi/ Bao giờ trẻ lại nguồn xanh trong.." Đây không chỉ là tiếng lòng của một thi sĩ yêu quê, mà còn là câu hỏi xoáy vào trách nhiệm của cộng đồng, của mỗi cá nhân với di sản thiên nhiên. Thơ ông không dừng lại ở cảm xúc mà luôn hướng về hành động, lay động lương tri người đọc.

Một tuyên ngôn nghệ sĩ mạnh mẽ và sâu sắc hơn cả là bài thơ "Tôi muốn viết". Tác phẩm như một bản tuyên cáo nghệ thuật đầy tính nhân văn: "Tôi muốn viết cho dòng sông bật dậy những cây cầu/ Các em thơ vùng xa, vùng sâu không còn phải loi ngoi lội dòng đến lớp.." Và rồi khép lại: "Tôi muốn viết/ Viết nhiều hơn thế/ Nếu có luân hồi, tôi lại viết. Thế thôi." Cái "thế thôi" ấy tưởng nhẹ tênh, nhưng lại là lời thề, là định mệnh đời người với nghiệp chữ, là cốt cách nhà thơ lấy chữ làm sự sống, lấy thơ làm nghĩa vụ công dân.

Tập thơ "Những mùa sông thức gọi" là minh chứng cho sự chắt lọc hình thức thơ Việt đương đại. Bùi Quốc Bình sử dụng đa dạng thể loại: Từ thơ tự do, thơ văn xuôi, lục bát, thất ngôn.. Mỗi bài thơ được viết ra như một "cấu trúc mở", vừa gợi, vừa hiện; vừa âm vang truyền thống, vừa bừng nở cảm xúc hiện đại. Tác phẩm "Giặt nắng" là một thi phẩm gợi hình rất độc đáo: "Nhúng áo vào biển nắng/ Những làn sóng mặt trời/ Gió làm bàn chải".

Ngôn ngữ thơ kết tinh từ lao động, từ thiên nhiên và từ ký ức gia đình – tạo nên một hình tượng vừa bất ngờ vừa sâu sắc. Những hình ảnh đời thường: "áo mẹ", "ruộng cày", "cánh cò", "cọng rơm".. được nâng tầm biểu tượng, mang giá trị nhân văn về sự tảo tần và hi sinh của cha mẹ. Hay như bài "Ký ức sông Hồng", nhà thơ hòa nhập vào mạch nguồn tổ tiên, từ đó kiến tạo nên một bản hùng ca cá nhân: "Tôi lớn lên trong vòng tay sóng/ Xanh mát dân ca châu thổ sông Hồng/ Cha tôi quăng chài nuôi tôi con chữ/ Mẹ tôi tảo tần hạt lúa dải khoai". Những câu thơ như khắc họa chân dung của một thế hệ được nuôi dưỡng bởi phù sa, bởi truyền thống lao động và giá trị cội nguồn.

Hệ thống thi ảnh trong "Những mùa sông thức gọi" mang đậm chất biểu cảm dân tộc, được kiến tạo từ lớp lang tầng sâu văn hóa nông nghiệp và tâm thức Việt. Những hình ảnh như "giếng làng", "gầu dây", "trầu cau", "giàn mướp", "thúng mẹ", "con đò", "cây sa mộc", "giọng hát Trống quân", hay cả những hình tượng có sức gợi thiêng liêng như "áo nâu mẹ", "chân cha quăng chài", "cánh cò bay ngang trời nắng" đều không chỉ là mô tả hiện thực mà còn là ký hiệu thẩm mỹ, chuyên chở tâm tình, bản sắc và ký ức cộng đồng. Đặc biệt, nhà thơ khéo léo làm sống lại nhiều thi ảnh truyền thống trong diện mạo mới mẻ, đậm tính cá nhân hóa. Nhờ vậy, thơ ông không sa vào sáo mòn mà vẫn gợi được chiều sâu văn hóa, một "vùng quang ảnh" sống động, ngân vang giữa cổ tích và hiện thực, giữa khúc dân ca xưa và những nhịp đời đương đại đang cuộn trôi theo dòng sông thơ bất tận.

Điều làm nên bản sắc thơ Bùi Quốc Bình chính là cảm xúc luôn chân thành, gần gũi và nhân hậu của một tâm hồn thi sĩ đầy yêu thương. Ông không bao giờ làm thơ để "trưng bày kỹ thuật", mà làm thơ như thở, như tâm sự, như sẻ chia, như dấn thân. Dù viết về tình yêu quê hương, người mẹ, dòng sông hay cô gái vùng cao, cảm xúc trong thơ ông đều mộc mạc nhưng sâu lắng. Như Trần Khoái từng viết: "Đọc một tập thơ, dĩ nhiên người đọc luôn nhận được cái hay cái đẹp và rất nhiều chia sẻ, suy ngẫm để từ đó tạo cho tâm hồn trở nên phong phú, cao thượng."

"Những mùa sông thức gọi" không chỉ là một tập thơ, mà là một dòng sông ngôn từ chan chứa yêu thương, hoài niệm và trách nhiệm. Đó là dòng sông thức gọi thi ca. Đọc thơ Bùi Quốc Bình, người ta không chỉ thấy một nhà thơ – mà thấy một người con của đất, của nước, của dân tộc đang sống trọn vẹn với tình yêu và trách nhiệm của mình. Thi ca ấy không chỉ để ngâm nga, mà còn để nghĩ ngợi, hành động, và nối dài mạch sống của văn hóa Việt.

Lê Gia Hoài​

 

[Lê Gia Hoài]

15. VẺ ĐẸP CỦA NHỮNG VẦN THƠ QUÊ HƯƠNG VÀ TÌNH YÊU​

Đi qua năm tháng dài rộng của đời người ta mới thấy cuộc sống thật vi diệu, nó có rất nhiều điều khó để nói thành lời, khó để diễn tả một cách cặn kẽ, chân xác bằng thứ ngôn từ thông dụng nếu cuộc đời này chẳng có thơ. Câu danh ngôn trứ danh của nhà thơ Đuy Blay "Thơ chính là người thư ký trung thành của trái tim" như một lời xác nhận không thể tuyệt vời hơn về vẻ đẹp và sự hữu dụng của thơ ca với thế giới này. Tất nhiên không phải ai cũng có thể diễn tả được những tâm tư, tình cảm, cảm xúc, nỗi niềm.. của mình bằng thơ. Nhưng với nhà thơ Nguyễn Khoan người Đông Triều, Quảng Ninh thì điều đó lại là một nhu cầu không thể thiếu được trong đời sống nội tâm của anh. Viết thơ không chỉ để thỏa mãn niềm đam mê bẩm sinh, thứ có sẵn trong máu của anh mà những vần thơ anh viết giống như một sự trải nghiệm của cuộc đời hay nhiều hơn nữa là để thỏa mãn nhu cầu được mang đến vẻ đẹp chân, thiện, mỹ cho cuộc sống này. Tập thơ "Quê hương và tình yêu" của Nguyễn Khoan ra đời chính là sự kết hợp tuyệt vời của những điều ấy.

​

Vẻ đẹp của "Quê hương và tình yêu" là vẻ đẹp của những vần thơ mang trong mình sức sống của một con người có tâm hồn chất phác, mộc mạc nhưng cũng rất lắng sâu, một con người đã kinh qua không biết bao nhiêu thăng trầm của cuộc sống nhưng vẫn luôn giữ được vẻ lãng mạn, tươi mới trong trái tim mình. Ta bắt gặp trong dòng thơ trữ tình viết về quê hương, viết về quá khứ với bao hoài niệm của một người lính đã đi qua sự tàn khốc của cuộc chiến trang chống Mỹ cứu nước những giai điệu đẹp, những tầng cảm xúc ẩn đầy tâm tư. Những bài thơ viết về mình và đồng đội, viết về thời "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước" của "Đông Triều thi sĩ" thật hào hùng, thật tráng lệ và mang đậm dấu ấn của "chất lính" đầy lạc quan yêu đời và tin tưởng vào chiến thắng: Trường Sơn ngày ấy ta qua/Bao nhiêu kỷ niệm như hoa cuộc đời/Trường Sơn rạng rỡ đất trời/ Ghi vào trang sử sáng ngời chiến công. (Thăm lại Trường Sơn).

Đời binh nghiệp như dấu lặng ẩn trầm trong xúc cảm lòng anh để rồi khi trở về cuộc sống thường nhật làm giảng viên dạy lái xe tại trường lái xe ở Sơn Tây – Hà Nội ngày nay, anh luôn khắc khoải trong mình một nỗi nhớ về đồng đội, về thời xưa oanh liệt, và có thể là về người em gái nhỏ mà anh đã nặng lòng yêu thương khi bắt gặp trên đường hành quân xưa: Một thời để nhớ tình đầu/Biết bao kỷ niêm trao nhau ngọt lời/Hoa sim nở tím ven đồi/Ai chờ ngày ấy như lời hẹn nhau . (Kỉ niệm đồi sim).

Thơ đầu tiên là xúc cảm, là nỗi niềm chất chứa, là tâm tư dồn nén rồi đột ngột bung nở như cánh hoa gặp mùa xuân chín chẳng thể kìm lòng mà ẩn mãi nụ nhụy. Vẻ đẹp của tình yêu quê hương trong tâm hồn Nguyễn Khoan hiện lên vừa thuần phác, vừa cổ kính mà cũng không kém phần xinh tươi, rạng rỡ. Ta thêm yêu thiên nhiên, thêm yêu đất nước này hơn khi đọc những vần thơ về dáng hình của đất Quảng Ninh - quê hương anh: Đâu ngờ lạc giữa cảnh thần tiên/Sóng gợn lăn tăn vỗ mạn thuyền/Nắng ngả sườn non chiều lạnh lẽo/Sương vờn mặt nước, sớm bình yên/Buông mình cá nhảy xa bờ bến/Sải cánh cò bay đến mọi miền/Lữ khách như nhìn tranh thủy mặc/Đâu ngờ lạc giữa cảnh thần tiên. (Hồ Khe Chè quê tôi)

Cũng qua đây ta mới thấy tâm hồn anh luôn hướng về những điều rất giản dị nhưng cũng rất thanh cao trên quên hương mình. Chúng ta hãy nghe Nguyễn Khoan tâm sự về mình và về thơ để hiểu rõ hơn nữa những gì anh đã, đang và sẽ theo đuổi: "Là một người đã từng đi gần hết chiều dài của đất nước, đến đâu tôi cũng cảm nhận được là: Đất nước mình đẹp lắm, con người trên đất nước mình thân thiện, sống giản dị, chân thành, biết yêu thương và tôn trọng lẫn nhau.. Tình yêu quê hương, đất nước, tinh yêu con người, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống.. đã ăn sâu vào trong tâm khảm của tôi. Những bài thơ của tôi viết về những tình yêu như thế" Tình yêu bao giờ cũng huyền nhiệm, bí ẩn và mang đến cho chúng ta những điều lạ lẫm. Tình có thể đẹp, có thể còn nhiều nuối tiếc nhưng Nguyễn khoan đã cho ta thấy vẻ đẹp của tình yêu chỉ đơn giản là: Mỗi người có một trái tim/Biêt yêu, biết quý, biết tìm đến nhau/Tình yêu đẹp, có sao đâu/Càng yêu, càng thấy mái đầu xanh thêm. (Mùa Say Đắm).

Lê Quý Đôn từng nói: "Thơ khởi phát từ trong lòng người". Một Nguyễn Khoan rất lãng mạn, rất mê đắm, rất nồng say trong tình yêu đôi lứa là điều dễ thấy với người mang tâm hồn thi nhân đã quá hiểu những vẻ đẹp của tình yêu say đắm. Tình yêu hiện lên trong thơ anh thật sự rất ấn tượng, nó vừa có sự chín chắn của một người đã có nhiều va vấp, vừa có sự thăng hoa của mạch nguồn cảm xúc vô cùng thi vị như hương lòng vốn có của tình yêu vậy: Sao mà nhớ thế em ơi/Nhớ em như nhớ cuộc đời của anh/Như chim nhớ tổ nhớ cành/Như cá nhớ nước như hình nhớ gương. (Nhớ). Khi ta đọc những vần thơ này của anh thử hỏi có ai không thấy nồng nàn say đắm, thấy ngả nghiêng theo những nỗi nhớ bâng khuông da diết của tác giả..

Nhà thơ Đỗ Hàn trong lời giới thiệu tập thơ Mùa Say Đắm tập một đã nhắc tới Nguyễn Khoan như một người hội đủ những phẩm chất để tạo nên hồn thơ đẹp: "Nguyễn Khoan lại trầm lắng với những trải nghiệm. Anh là người cao tuổi nhất trong nhóm bạn vong niên này. Anh có vẻ đi nhiều, viết nhiều và thể nghiệm trên nhiều thể loại thơ. Ở bài nào của anh cũng toát lên sự yêu đời, yêu người. Dù đó là bạn đồng ngũ, là bạn qua facebook, là hàng xóm, là người.. chưa hề quen biết. Anh có sự đắng đót qua những dòng nói về tình yêu, về thế sự: Nhâm nhi chén rượu trên tay/Nỗi niềm nặng trĩu những ngày chiến tranh.." (Mùa xuân nhớ về đồng đội). Anh cũng có một dạng đắm say rất triết học. Yêu nhau rồi mà đêm ngày vẫn khát khao, một ngày nào đó, nắng hay gió sẽ đưa tình yêu đến. Theo đó ta thấy rằng cái say đắm hôm qua, hôm nay vẫn chưa là gì so với cái say đắm của ngày sắp tới. Với những gì đã có trong vốn sống, vốn thi ca, chúng ta có quyền hy vọng ở Nguyễn Khoan những mùa say đắm nồng nàn ở những năm tháng tiếp theo ". (Những hạt vàng trong Mùa Say Đắm).

Một tập thơ ra đời. Một" Quê hương và tình yêu "hiện hữu. Một niềm thiêng liêng đáng đón đợi. Như hương, như hoa, như vẻ đẹp của vườn chiều ngát màu thương nhớ. Có gì còn lại, có gì phai đi. Ta cho nhau hôm nay niềm vui, ngày mai ta nhận lại nụ cười. Cảm ơn Nguyễn Khoan đã gieo thêm vẻ đẹp vườn thơ Bích Động vốn đã lung linh huyền ảo một màu sắc mới, một hương thơm mới thật đáng để đắm say mơ mộng mỗi khi tìm về. Chúc cho" Đông Triều Thi Sĩ"ngày càng dạt dào thi hứng và có nhiều hơn nữa những sáng tác hay để phục vụ cộng đồng người yêu thơ!

Vĩnh Phúc Thu 2020

Lê Gia Hoài.

 

[Lê Gia Hoài]

16. TÂM CON ĐÃ HÓA "NIỀM THƠ DÂNG NGƯỜI"​

Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại là nguồn thơ, nguồn cảm hứng sáng tạo cho bao thế hệ văn nghệ sĩ nước nhà. Được sáng tác, được ngợi ca công ơn trời biển của Người là niềm vinh hạnh lớn lao đối với mỗi người cầm bút. Với cảm xúc dạt dào và niềm hứng khởi trào dâng từ cuộc vận động sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh giai đoạn 2020 - 2025" do Ban Tuyên giáo Trung ương và Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc phát động; bằng sự cố gắng không ngừng nghỉ, nhà thơ Nguyễn Trưng Dụng (Hội viên Hội Văn học nghệ thuật Vĩnh Phúc) đã xuất bản tập thơ "Niềm thơ dâng Người" do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành quý IV, năm 2023.

​

Cảm xúc chủ đạo trong "Niềm thơ dâng Người" là những tình cảm chân thành, mộc mạc, thiêng liêng, thành kính.. cùng những nguyện ước bình dị, thiết thực.. của không chỉ tác giả mà còn là của Nhân dân các dân tộc tỉnh Vĩnh Phúc với Chủ tịch Hồ Chí Minh - Vị lãnh tụ thiên tài, vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam.

Khắc họa hình tượng Bác Hồ, nhà thơ không chỉ nói về vẻ đẹp chân dung giản dị của Người với: "Chòm râu, mái tóc bạc phơ", "Áo nâu, dép lốp đơn sơ".. mà còn là vẻ đẹp của nhân cách sống, tâm hồn, trí tuệ vô cùng cao quý mà Bác dành cho Nhân dân, đặc biệt là Nhân dân Vĩnh Phúc. Kể từ năm 1953 Bác đã tám lần về thăm và nói chuyện với cán bộ, Đảng viên và Nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc. Mỗi lần Bác về là một lần Vĩnh Phúc như được đón ngày hội vui: ".. Bác về - Làng trên xóm dưới/ Thêm vui lời hát câu ca/ Sán Dìu - Người kinh gắn bó/ Lòng vui nở khắp muôn hoa.." (Bác về Phúc Yên). Bên cạnh niềm vui được đón Bác về thăm, cán bộ, Đảng viên và Nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc còn luôn biết ơn và khắc sâu lời dạy bảo cũng như kỳ vọng của Người: "Phải làm cho Vĩnh Phúc trở thành một trong những tỉnh giàu có, phồn vinh nhất ở miền Bắc nước ta" . Tấm lòng tin yêu, ân nghĩa lớn lao đó của Bác là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn để mỗi cán bộ, Đảng viên và Nhân dân các dân tộc tỉnh Vĩnh Phúc lấy đó làm động lực phấn đấu, cùng đồng tâm, đồng lòng vượt lên gian khó đưa Vĩnh Phúc phát triển như Bác hằng mong đợi "Tấm lòng quyết chí dâng cao/ Người người đoàn kết cờ đào tung bay/ Toàn dân ơn Bác - hôm nay/ Quyết đưa Vĩnh Phúc ngày ngày tiến lên!" (Vĩnh Phúc ơn Bác). Tròn sáu mươi năm khắc ghi lời dạy của Người, Vĩnh Phúc đã không ngừng nỗ lực phấn đấu để hôm nay phát triển trở thành tỉnh giàu có, phồn thịnh. Đây chính là niềm tự hào sâu sắc của người dân Vĩnh Phúc với quê hương mình. "Mời về đất Vĩnh Phúc/ Đại lộ rộng thênh thang/ Kinh tế tăng vững vàng/ Nhà cao tầng san sát" (Vĩnh Phúc hôm nay).

Bên cạnh những vần thơ "ơn Bác" như: "Phúc Yên ơn Bác", "Ngọc Thanh ơn Bác", "Thương binh ơn Đảng - Bác", "Công an Vĩnh Phúc ơn Đảng - Bác".. nhà thơ Nguyễn Trưng Dụng còn thể hiện những cảm xúc thân thương của cá nhân, tập thể trong học và làm theo tấm gương vĩ đại của Người. Đó là:

(Học theo Bác) gắn với những việc làm cụ thể, thiết thực, ý nghĩa như: "Mỗi ngày học Bác những điều hay/ Thể dục - thể thao tập hàng ngày.." .

(Làm theo Bác) từ việc nhỏ, việc lớn đều chu toàn và trọn vẹn trước sau: "Học Bác từ những điều nhỏ nhất/ Xây dựng quê hương thật sáng tươi" ; sống gương mẫu, mực thước, biết khuyên nhủ, dạy bảo con cháu những điều hay lẽ phải: "Ước mơ đã trọn vẹn rồi/ Từ nay con đã là người Đảng viên.. Cho nên con phải từng ngày/ Noi gương của Bác thẳng ngay một đời..".. Đó không chỉ là tâm nguyện mà còn là lời hứa quyết tâm của mỗi cá nhân với "vị cha già" trong việc tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu để trở thành tấm gương sáng sống có ích cho cuộc đời.

Cùng những nội dung trên, tuyển tập "Niềm thơ dâng Người" còn là những tình cảm sâu lắng, cao đẹp về tình yêu quê hương đất nước, tình yêu đồng bào, tình yêu gia đình, tình yêu đồng chí đồng đội và tấm lòng nhân ái bao la, thắm sâu tình người đáng để chúng ta trân trọng trong cuộc đời.

Dấu ấn nghệ thuật trong "Niềm thơ dâng Người" là cách chọn và lập tứ thơ bám sát chủ đề của cuộc vận động "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh". Hệ thống thi ảnh trong sáng, tươi đẹp, giàu sự sáng tạo trên nền tảng hình ảnh có thực của lãnh tụ ngoài đời. Thể thơ lục bát truyền thống được sử dụng "khá dày" và nhuần nhuyễn trong tuyển tập. Giọng điệu, âm hưởng thơ nhẹ nhàng, vui tươi đan cài trong cảm xúc "biết ơn", "tự hào" làm cho các câu thơ, đoạn thơ, bài thơ trở nên lưu loát giúp bạn đọc dễ nhớ, dễ thuộc. Mỗi bài thơ trong tuyển tập giống như một "tiếng lòng" chất chứa những cảm xúc thiêng liêng, thành kính của một người con dành cho cha nên đọc lên ta không khỏi bâng khuâng xao xuyến.

Khép lại "Niềm thơ dâng Người" là bài thơ "Để Bác ngủ yên" như lời tâm sự đầy trách nhiệm của một công dân, một văn nghệ sĩ với công cuộc phát triển đất nước trong giai đoạn cách mạng mới hiện nay. Nhà thơ mong ước quê hương đất nước ngày thêm đổi mới, phát triển; Nhân dân được thụ hưởng những thành quả từ công cuộc đổi mới của Đảng đã và đang tiến hành để niềm vui, hạnh phúc đến với mọi người, mọi nhà thêm trọn vẹn, đủ đầy "Bầu trời nắng vẫn trong veo/ Chúng con nguyện mãi làm theo gương Người/ Việt Nam sẽ mãi xanh tươi/ Suối vàng mong Bác ngậm cười ngủ yên!" . Tin rằng, những vần thơ thành kính, thiêng liêng này sẽ nhận được sự đồng cảm, đón đọc của quý độc giả xa gần, để từ đó, nhà thơ Nguyễn Trưng Dụng có thêm "nhựa sống", thai nghén và "chào sân" những bài thơ hay hơn nữa về quê hương, đất nước, về lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam.

Lê Gia Hoài

 

[Lê Gia Hoài]

17. RUNG CẢM ĐẰM SÂU TRONG "NỖI NHỚ" CỦA TRẦN HÀO HIỆP​

Mỗi cuộc đời là mỗi trang thơ. Trang thơ ấy "Là âm nhạc của tâm hồn, nhất là những tâm hồn cao cả, đa cảm" (Voltaire). Tác giả Trần Hào Hiệp - mang trên vai quân hàm sĩ quan cao cấp trong lực lượng CAND; nguyên phó giám đốc Sở Cảnh sát PCCC Vĩnh Phúc nhưng ông lại là người mang trong mình tâm hồn thi sĩ với nhân sinh quan hết sức cao đẹp và tích cực. Ông đã dành không ít thời gian trong cuộc đời để viết lên những vần thơ ẩn tàng nhiều nét đẹp mà ông cảm nhận được qua những gì đã gặp, đã thấy, đã trực tiếp tham gia.. trên hành trình gần 80 năm đời mình. Tập thơ "Nỗi nhớ' được NXB Hội nhà văn ấn hành quý II năm 2024 là kết quả của những rung cảm đằm sâu trong một hồn thơ cao cả, đa cảm như thế.

​

Nếu nói " Nỗi nhớ " là những rung cảm đằm sâu trong tầm hồn tác giả thì rung cảm đầu tiên mà ta nhận thấy trong tuyển tập là những rung cảm mà tác giả dành cho quê hương đất nước, cho Đảng, Bác kính yêu, cho sự nghiệp Cảnh sát đầy tự hào mà Trần Hào Hiệp đã được thừa hưởng trong hành trình đời mình. Mỗi khi nhớ về (Quê hương) tác giả lại bâng khuâng, xao xuyến trong lòng với" Xứ Đoài nỗi nhớ khôn nguôi/ Nương dâu, bãi mía triền đồi xanh xanh "và luôn nguyện ước" Về quê vui với khoảng trời/ Trăm năm viên mãn một đời bình yên. " . Đó là nơi ông sinh ra, lớn lên trong tiếng ru hời từ đất mẹ bao la. Còn với (Xúc cảm Vĩnh Yên) lại là những xúc cảm khác biệt bởi đây là nơi đã cho ông sự nghiệp thăng hoa cùng những thành công rực rỡ được nhiều người nể trọng:" Tôi thầm nghĩ ơn Đảng, Bác, Nhân dân thị xã/ Sự đổi thay nhiều - Quê mẹ đất tôi yêu. " . Là người Đảng viên của Đảng cộng sản Việt Nam quang vinh, ông vui và tự hào khi được (Về dự đại hội Đảng) cùng các đồng chí trong chi bộ: ".. Hoa tươi, niềm nở đón chào/ Đại hội Chi bộ tự hào Đảng viên.. " . Là công dân, cán bộ dưới thờ đại Hồ Chí Minh" lừng lẫy năm châu "ông luôn xác định cho mình tâm thế" là công bộc "của Nhân dân theo đúng lời dạy của Người lúc sinh thời: " Đi theo Đảng nguyện làm người đầy tớ/ Vì Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Bác hằng mong. " . Bên cạnh đó còn là những xúc cảm cao đẹp của Trần Hào Hiệp về đồng chí, đồng đội, những tấm gương sáng trong xã hội đương thời như :(Người chiến sĩ công an đường phố; Em gái dân phòng chữa cháy; Mùa xuân và người lính; Phượng hồng và chị lao công hay Em và siagames.). Tất cả những con người ấy đi vào thơ Trần Hào Hiệp như những ánh sao xa chói sáng trên bầu trời đất Việt quang vinh.

Bên cạnh " Nỗi nhớ " về những vấn đề" lớn lao "mang nét chung của đất nước, dân tộc, thời đại, sự nghiệp là những tâm tư, tình cảm hết sức bình dị của tác giả về" cái tôi "nhỏ bé, riêng tư mang đậm dấu ấn cá nhân mà tác giả muốn gửi gắm vào các trang viết để bộc lộ lòng mình với mọi người, với cuộc đời. Nổi bật trong tuyển thơ " Nỗi nhớ " là những xúc cảm về tình yêu đôi lứa, về một" thời thanh xuân "tươi đẹp đã đi qua cuộc đời tác giả. Khi viết về (Nỗi nhớ) người yêu, Trần Hào Hiệp đã thốt lên: ".. Bao nhiêu là nỗi nhớ về nhau/ Sao chẳng có nỗi nhớ nào giống cả/ Lúc mạnh mẽ, ồn ào hơn sóng biển/ Lúc dịu dàng, âu yếm thật bao dung.. " . Mỗi khoảnh khắc nhớ về người yêu là mỗi khoảng khắc con tim rung động theo từng nhịp đập khác nhau, nên chẳng nỗi nhớ nào giống nỗi nhớ nào đó là điều rất bình thường mà ai trong" cuộc yêu "chẳng từng có những cung bậc cảm xúc như vậy. Tình yêu cho ta nỗi nhớ và nỗi nhớ khơi gợi cho ta ước mơ được :(Bên em; Yêu em; Yêu thương) để rồi có lúc phải thốt lên (Anh có lỗi gì) khi coi em là (Sắc nắng), là (Một vì sao), là (Hoa cùng người), là (Tình yêu của anh).. Có thể nói những cung bậc tình yêu trong tâm hồn chàng trai" Cảnh sát trẻ một thời "vừa nồng nàn mãnh liệt, lại vừa tha thiết đắm say; có sự lãng mạn tinh tế của một trí thức mà cũng có những mộng tưởng hết sức chân thực và đầy khát khao của tuổi trẻ hừng hực niềm đam mê. Trong bài thơ (Tình yêu) ông đã làm một phép so sánh để tự bộc lộ" cách yêu "," cường độ yêu "và" hình thức yêu ".. của nam và nữ có sự khác biệt đáng kể: " Anh và em/ Có cùng một tình yêu/ Nhưng khác nhau bởi/ Tình yêu ở anh/ Luôn xao động/ Còn em/ Một màu tím lặng/ Thủy chung " . Hàm ý từ nội dung bài thơ giống như (Quy luật) của tình yêu mà ta có thể bắt gặp ở bất cứ đâu trên cuộc đời này.

" Nỗi nhớ " không chỉ là cảm xúc thuần chất về tình yêu lứa đôi của tuổi trẻ mà ở đó còn là những rung cảm sâu xa, tinh tế và tràn đầy năng lượng về tình yêu gia đình, những người thân quanh cuộc đời tác giả. Đó có thể là tình yêu vô bờ bến với các con, với khúc ruột máu thịt nối liền với khúc ruột tác giả trong cuộc đời. Với các con ông luôn thể hiện đó là niềm:" Yêu con - Yêu nhất trên đời/ Phút giây chờ đón, "Ông trời" hiểu cho "; là niềm" Hạnh phúc chào đời - Sáng nay cất tiếng chào đời/ Cả nhà phấn khởi vui cười bên con/ Mẹ tròn, "Bum" khỏe vàng, son/ Đúng ngày hội lớn cha, con chúng mình "; là sự" Mừng vui - Yêu thương, đoàn tụ, tuyệt vời/ Cả nhà hạnh phúc tiếng cười trẻ thơ "; là niềm vui vô bờ khi con được" Hoa điểm mười - Con cười trong giấc ngủ/ Ba mẹ vui mừng hạnh phúc bên con ".. Và hơn thế nữa là những tình cảm thật thiêng liêng, sống động của ông dành cho các cháu nội, ngoại như:".. Thằng Bư - Cả nhà vui vẻ cười tươi/ Cái tên bướng bỉnh "Bư" thời từ đây.. "hay" Bé kẹo yêu - Sinh ra hoàn cảnh đáng thương/ Vừa dịch covid- Mẹ thường vắng chăm.. ". Đó cũng có thể là cảm xúc thân thương đầy tinh thần" khoái hoạt "khi gặp những đồng chí, đồng đội, những người" trong ngành "với nhau như khi gặp:" Bác Hồng - Vui, cười, thoải mái, hả hê/ Quên đi cái mệt nặng nề ốm đau.. ". Gặp những người bạn như bác Hồng là dịp để tác giả bộc bạch tâm tư, tình cảm với những người mà ông từng kết giao lâu năm và đã khá hiểu nhau, cảm phục tinh thần của nhau từ những năm tháng thanh xuân đời mình. Thế mới thấy xúc cảm thơ Trần Hào Hiệp đa dạng và lắng sâu biết nhường nào!

Có thể nói tuyển thơ " Nỗi nhớ " của Trần Hào Hiệp là những cảm xúc thuần nhất của người yêu thơ, người muốn dùng thơ để bộ lộ tâm tư, tình cảm của mình với cuộc đời. Bởi thế nên không thể đòi hỏi cao về" kỹ thuật thi pháp "như khi đọc thơ của những" nhà thơ chuyên nghiệp "mà ta thường thấy. Tuy nhiên tác giả Trần Hào Hiệp lại gây ấn tượng với bạn đọc bởi cách tạo lập tứ thơ đơn giản, dễ hiểu, sử dụng ngôn ngữ chân thật, giàu tình cảm, cách xây dựng hình ảnh" trực diện "gần gũi với đời sống thường nhật.. đó là những điều rất dễ nhận thấy khi tiếp xúc với các bài thơ của ông.

" Thơ ghi lại những khoảnh khắc đỉnh cao và hạnh phúc nhất của tâm hồn ", (Percy Bysshe Shelley). Đúng như vậy. Thơ đã giúp Trần Hào Hiệp tìm đến với" những tâm hồn đồng điệu ", giúp ông có thêm nhiều năng lượng, nhiều niềm hứng khởi trong đường đời. Chúng ta tiếp tục chờ đợi và có quyền hy vọng tác giả của " Nỗi nhớ" sẽ tiếp tục trình làng nhiều bài thơ được nhiều độc giả yêu thích trong tương lai.

Xuân 2024



Lê Gia Hoài

 

[Lê Gia Hoài]

18. TUYỂN TẬP "THƠ VIẾT TẶNG CHA" VÀ NHỮNG XÚC CẢM YÊU THƯƠNG​

Là người yêu sách từ thời thơ bé và là người thích khám phá những chân trời mới lạ qua các tác phẩm văn nên trong gia đình tôi có đến vài giá sách. Có những cuốn sách rất cổ do ông nội tôi để lại, có những cuốn sách kinh điển của nền văn học Xô Viết do cha tôi sưu tầm từ thời bao cấp. Vả lại do công việc biên tập cho một tạp chí văn học nên tôi đã mua, đã được tặng rất nhiều sách, chủ yếu là sách văn học do NXB Văn học, Hội Nhà văn.. ấn hành. Tuy nhiên trong hàng ngàn cuốn sách ấy có một cuốn sách mà tôi vô cùng yêu thích do NXB Phụ Nữ ấn hành vào quý IV/2011, đó là tuyển tập thơ "Thơ viết tặng cha" do nhà thơ Nguyễn Cảnh Tuấn (Hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Vĩnh Phúc) biên soạn và giới thiệu.

​

Tuyển tập "Thơ viết tặng cha" dày 214 trang với 101 bài thơ của 101 tác giả trên khắp mọi miền đất nước. Đây là tập hợp các bài thơ đã đạt các giải thưởng trong các cuộc thi thơ, hoạc đã được công bố trên báo, tạp chí, sóng phát thanh truyền hình trong nước và nước ngoài từ khoảng 50 năm trở lại đây. Với sự tham góp của rất nhiều tác giả nổi tiếng như: Huy Cận, Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Nguyễn Bính, Tố Hữu, Lê Đạt, Tế Hanh, Nguyễn Phan Hách, Hữu Thỉnh, Vũ Duy Thông, Ngô Văn Phú, Nguyễn Ngọc Tung.. đã làm cho tuyển tập có giá trị nghệ thuật rất cao, rất đáng thưởng thức trong đời mỗi người.

Về nội dung tuyển tập "Thơ viết tặng cha" có thể chia thành hai phần:

Phần thứ nhất là hình ảnh người cha thân yêu, mẫu mực, sẵn sàng gánh mọi gian lao cuộc đời, sẵn sàng hy sinh hết thẩy vì sự khôn lớn trưởng thành của những đứa con. Đó là hình ảnh người cha "Lẻ buồm cha ngược dốc đời/ Cau xanh một bóng nồng vôi thay trầu/ Một đời đi muộn về mau/ Cõi còm cha chắt mỡ màu dành con" (Cha – Lâm Bằng) ; "Bóng cha vắt trên luống cày chỉ hướng/ Cào cỏ phân tro nhịp thở mùa màng" (Cha tôi -Trương Quang Khiêm) ; "Bàn tay cha chai sạn/ Rắc mùa xanh trên những cánh đồng" (Cha tôi – Nguyễn Phan Kế Mai) "Cha ta cầm quốc trên tay/ Nhà ta xơ xác hơn ngày xa xưa/ Lưng còng bạc nắng thâm mưa/ Bụng nhăn lép kẹp như chưa có gì" (Về làng – Nguyễn Duy) "Cha đã dạy con một bài học lớn/ Đau thương kiên quyết làm người" (Cha tôi – Lê Đạt).. Mỗi người cha là một ngọn "núi Thái Sơn" luôn hiện hữu trên bước đường ta đi. Sự vĩ đại của cha có lẽ chẳng ngòi bút nào có thể diễn tả tường tận thấu suốt. Chúng ta chỉ có thể thấu cảm sự vĩ đại ấy qua từng vần thơ, qua từng hình ảnh cụ thể trong từng bài thơ qua tuyển tập "Thơ viết tặng cha".

Phần thứ hai là những cung bậc cảm xúc yêu thương, kính trọng và tôn thờ cũng như lòng biết ơn sâu sắc, vô bờ bến của những đứa con với đấng sinh thành dưỡng dục, với công lao to lớn không gì sánh được của cha dành cho con. Lòng biết ơn vô hạn ấy hiện hữu mọi lúc, mọi nơi, cho dù cha đang còn trên đời hay đã yên giấc ngàn thu. Nó thể hiện đầy đủ và nhân văn nhất của chữ "Hiếu" trong đạo làm người mà mỗi chúng ta ai cũng phải biết. "Thương cha trong dạ bời bời/ Các anh các chú lên chơi cha nằm/ Thắp lòng viếng nén hương trầm/ Chuyện cha chiến đấu.. bên ngầm Nậm Lay" (Thương cha – Trần Lâm Bình) ; "Em ngồi thương bố/ Một mình đơn côi" (Thương bố - Nguyễn Thị Minh Thông) ; "Ta tìm cha từ thuở hồng đôi má/ Thuở mai vàng rắc giữ rừng thông/ Ta tìm cha nghe sóng vỡ trong lòng/ Và con phố đêm chờ đêm băng giá" (Tìm cha – Bảo Thanh) ; "Con ơi trước khi nhắm mắt/ Cha con dặn con suốt đời/ Phải làm một người chân thật" (Lời mẹ dặn – Phùng Quán) ; "Giỗ thầy vẫn chỉ hương hoa/ Mà sao nước mắt cứ òa mặt con" (Giỗ thầy – Ngô Văn Phú).. Tấm lòng hiếu kính mẹ cha, biết ơn tổ tông là biểu hiện cụ thể của đạo lý "Uống nước nhớ nguồn; Ăn quả nhớ người trồng cây" của dân tộc ta từ ngàn đời nay. Mỗi người con phải có trách nhiệm với song thân để xứng đáng với công ơn của mẹ cha, của những người "Gánh cả trần gian cho ta vui".. Đó là thông điệp mà cuốn sách "Thơ viết tặng cha" muốn gửi tới quý bạn đọc trên khắp thế giới này.

Cảm ơn các Biên tập viên NXB Phụ Nữ đã dày công biên tập để làm nên cuốn sách đặc biệt giúp chúng ta thấy được vẻ đẹp vĩ đại của những người cha, những tấm lòng hiếu kính chân thành sâu sắc của những đưa con trong cuộc đời này. Hãy yêu quý và ủng hộ các xuất bản phẩm của NXB Phụ Nữ. Xin một phiếu mua hàng cho "Thơ viết tặng cha" của tác giả Nguyễn Cảnh Tuấn.

Lê Gia Hoài

 

[Lê Gia Hoài]

19. "THỨC CÙNG CHUÔNG GIÓ" NGHIỆM THƠ HÀ THÀNH​

Danh là trai đất Tổ hào hoa lãng tử nên Hà Thành (Hà lão đại) mang gen trội của "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương & Hát xoan ghẹo Phú Thọ" thế nên thơ anh mới độc, lạ, hay và cuốn hút hơn bình thường là vậy. "Thức cùng chuông gió" ra đời như một tuyệt phẩm trữ tình ngang qua trời thơ Phú Thọ làm bao thi nhân thành phố ngã ba sông miền Đông Bắc đất nước phải lên tiếng ngợi khen và có lời chúc mừng tới tác giả.

Sáu chín thi phẩm là 69 nhịp rung đầy đặn cảm xúc của nhà thơ với cuộc đời. Với vẻ đẹp quê hương đất nước Hà lão đại giăng trải tình yêu cùng: "Đền Hùng ở Tây Đô, Tản mạn sông Thao, Thức với đêm Đà Lạt, Nỗi niềm với Huế, Một thoáng Tây Đô, Gửi từ làng nón Sai Nga, Trở về thị xã Trung Du, Thao thức Lào Cai, Lê Tam Đảo, nhớ lắm miền Tây, Hòn đá, Viết trên đồi chè Long cốc, Đêm Năm Căn..". Chẳng biết Hà làm được bao con tim độc giả xao động mà thấy anh hết lời ca ngợi, hết lời nhớ thương các vùng quê từ Bắc tới Nam, từ rừng tới biển, từ nông thôn đến thị thành.. cũng làm tôi yêu thêm quê hương đất nước mình – Nếu là con gái chắc tôi sẽ sớm "..."

Làm đàn bà mất thôi.

​

Ừ thì ai sinh ra mà chẳng yêu quê hương, lấy quê hương làm điểm tựa mà lớn khôn, trưởng thành.. Nhưng quê hương là nguồn cớ để Hà viết về vẻ đẹp của con người, của tình yêu đôi lứa và gửi gắm những tâm tư riêng mang là có thật. Hà "Thức cùng chuông gió" để thấy "Điểm G trái tim – Lung linh như sắc cầu vồng sau mưa"; "Nõn nà tháng Giêng – Ngọc ngà cuối Chạp mãi còn trong nhau.."; "Ấm lại phía không nhau – Vòng tay ôm tin cậy se lòng"; "Mưa nhớ - Nỏ thần tình yêu quả là thiện xạ/ trái tim xanh bị bắn rụng mất rồi:"; "Gửi trăng mười sáu – Nụ cười em mãi trong ngần/ anh như thảm cỏ dưới chân địa đàng..".. Chẳng nói nhiều về "chất tình" trong thơ Hà bởi nó rất ám ảnh, rất "quy luật" ai cũng thấy mình như đã từng hiện diện trong những tình huống, cung bậc tình yêu mà Hà gửi tới trong thi tuyển lần này.

Viết về tình yêu ta bắt gặp thế giới quan trong nội tâm Hà thuở 17 đầy háo hức cuồng điên.. Nhưng đọc những dòng thơ suy tư, chiêm nghiệm về cuộc đời ta lại thấy lý trí Hà từng trải hơn người đã 57 cái thanh xuân trên vai. Hà khuyên đời: "Hãy cứ xanh như cỏ - làm dịu những mùa đau"; Hà tin vào tình đất: "Đất ấm tình người – hãy đùm bọc, chở che nét khuất để đất lành/ dìu dịu cánh chim câu.."; Hà khóc trong "Giấc mơ – Có lúc trốn vào câu thơ mà khóc/ cho hồn mình trong trẻo mãi không thôi.." và "Cho dù mai sau" cuộc đời có thế nào Hà vẫn muốn "Nghe lá hồi sinh", muốn "Tản mạn lục bình", muốn "Gửi trăng 16", muốn "Đợi nắng trong mưa".. để rồi trong cuộc mưu sinh giữa dòng đời ta có cái mà yêu, có nơi mà về để trái tim không đơn chiếc giữa bao la khó nhọc cuộc đời. "Chiều mưa đọc lại vần thơ cũ/ Chỉ mong lửa ấm mãi tim ta/ Thì thôi cứ diễn tròn vai phụ/ Cũng thấy xế chiều nắng ngân nga".. Vâng! Khi còn thấy nắng, thấy ánh dương soi sáng, ngân nga giữa trái tim là còn thấy tình yêu. Hà lão đại vẫn đang yêu, yêu say đắm, "yêu quá cuộc đời này.."

Thưởng thức thơ Hà lão đại, ta thường có cảm giác dễ chịu bởi nhịp điệu thơ rất êm ái, nhẹ nhàng, dịu dàng, tình cảm.. như ánh mắt, giọng ca, điệu múa của các "xoan nương" mỗi dịp giao duyên nơi cửa đình miền đất Tổ. Ngôn từ trau chuốt, chắt lọc, nhãn tự đúng nơi, đúng điểm, hệ thống thi ảnh được gọt giũa tỉ mỉ.. đã phát huy tối đa vẻ đẹp của ngôn ngữ tiếng Việt đưa thơ Hà lão đại thành món ăn tinh thần thơm ngon, bổ dưỡng như "bánh chưng, bánh dày" những ngày giỗ Tổ.. Nếu các bạn chẳng tin (.) có 120.000/ cuốn thôi mà. Ủng hộ Hà thi nhân đi các bạn yêu thơ.. Hế hế.

Lê Gia Hoài

 

[Lê Gia Hoài]

20. TIẾNG VỌNG TỪ "LỜI BÁC LỜI NON SÔNG"​

Tập thơ (Lời Bác lời non sông ) của nhà thơ Lỗ Trọng Bường – Hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Vĩnh Phúc được NXB Hội Nhà văn ấn hành vào quý I/2022. Đây là tập hợp của 45 bài thơ viết về hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh qua những lần về thăm, nói chuyện với cán bộ Đảng viên và nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc; cũng như tình cảm vô cùng to lớn của cán bộ, nhân dân Vĩnh Phúc dành cho vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam.

Trong tập thơ tác giả đã dày công nghiên cứu, sưu tầm các tài liệu để viết, để khắc họa hình ảnh Chủ tịch Hồ chí Minh với những câu nói, những lời dạy hết sức ân cần thiết thực với cán bộ và nhân dân Vĩnh Phúc. Câu nói nổi tiếng của Bác vào ngày 2/3/1963 trước 16.000 cán bộ, Đảng viên, nhân dân và bộ đội trong cuộc mít tinh chào mừng Bác tại vườn hoa thị xã Vĩnh Yên: "Phải làm cho Vĩnh Phúc thành một trong những tỉnh giàu có, phồn vinh nhất ở Miền Bắc nước ta" đã được tác giả đặt in trang trọng trên đẫu mỗi trang sách.

​

Hình ảnh "Bác lên Tảm Đảo, Bác về xông đất, Lai Sơn ngày ấy Bác về, Lời Bác dạy.." là những hình ảnh vô cùng xúc động khi tác giả đã khắc họa một cách rõ nét và rất tinh tế về vẻ đẹp mộc mạc, giản dị nhưng rất đỗi thân thương trìu mến của Bác khi về với nhân dân Vĩnh Phúc thân yêu. Hình ảnh Bác hiện lên chủ yếu qua những lời dạy của Người với nhân dân: "Lời Bác là khúc ca dao/ Là câu tục ngữ dệt vào non sông/ Lời Bác chỉ lối dẫn đường/ Nông thôn no ấm, phố phường đẹp tươi". (Lời Bác). Những lời căn dặn của Người như kim chỉ nam hành động cho mỗi cán bộ lãnh đạo cũng như nguồn sức mạnh to lớn tiếp sức cho mỗi người dân tiến lên phía trước chinh phục những khó khăn gian khổ để đi đến thắng lợi trọn vẹn. "Bác thăm nhà ở bếp ăn/ Bác dặn cán bộ, công nhân ân cần/ Khôi phục đất nước vươn tầm/ Gạt tấm đổ nát hoang tàn chiến tranh". (Bác lên Tam Đảo) "Tổ đổi công dân phải vào/ Xây nông thôn mới giúp dân xóa nghèo". (Bác về xông đất) "Bác khen cán bộ đi đầu/ Trẻ, già, trai, gái thi nhau cùng làm/ Làm ăn khấm khá, giỏi giang/ Hợp tác kiểu mẫu nhiều đoàn đến thăm" (Lai Sơn ngày ấy Bác về).

Bên cạnh hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh giản dị, ân cần với những lời dạy bảo chân tình mà hết sức sâu sắc đã ngấm vào tâm tư duy, suy nghĩ mỗi người dân Vĩnh Phúc thì trong tuyển tập "Lời Bác lời non sông" còn là những tình cảm kính trọng, yêu thương chân thành của mỗi người dân Vĩnh phúc dành cho vị lãnh tụ kính yêu của đất nước, dân tộc mình. "Trái tim rộng lớn bao la/ Tình yêu là bạn là cha muôn nhà/ Là sao Khuê sáng Ngân Hà/ Thân thương vĩ đại đậm đà vĩ nhân" (Cha của muôn nhà). Mỗi người dân quê hương Vĩnh Phúc anh hùng đều cảm thấy rất đỗi vinh dự và tự hào khi được làm công dân dưới thời đại của Người. Mặc dù Bác đã đi xa nhưng những nỗi nhớ thương Bác vẫn luôn thường trực trong trái tim của mỗi người dân nơi đây. "Điển hình miền Bắc nước ta/ Vinh dự được đón cha già về thăm/ Bác dặn trồng cây phải chăm/ Toàn dân ghi nhớ chuyến thăm của Người" (Lạc Trung nhớ Bác). Không chỉ là nỗi nhớ thương mà còn là lòng biết ơn sâu sắc những công ơn to lớn của Bác dành cho quê hương, người dân Vĩnh Phúc. "Vĩnh Phúc đâu cũng xanh tươi/ Làm theo lời Bác người người trồng cây/ Mùa vàng quả chín vàng sây/ Dâng hương ngào ngạt lòng đầy nhớ ơn" (Ơn Người).

Nỗi niềm nhớ thương ấy, lòng biết ơn sâu sắc ấy đã biến thành hành động để các Cấp ủy và nhân dân hôm nay tiến lên xây dựng Vĩnh Phúc trở nên "giàu có, phồn vinh" như lúc sinh thời Người hằng nhắc nhớ. Trong bài thơ (Vĩnh Phúc làm theo lời Người) nhà thơ Lỗ Trọng Bường đã thể hiện rõ nét những thành công của Đại Hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ III vào ngày 16/07/1963. Hãy đọc khổ thơ này để thấy rõ niềm vui, niềm hân hoan của toàn Đảng, toàn dân khi lĩnh hội được ý kiến của Bác để xây dựng Vĩnh phúc ngày càng phát triển. "Làm tốt Đại Hội thành công/ Đó là ý Bác non sông mong chờ/ Bác ơi từ đó đến giờ/ Giương cao ngọn cờ Vĩnh Phúc đi lên". Thật tự hào khi Vĩnh Phúc hôm nay đã là một trong những ngọn cờ đầu trong phát triển trên đất nước ta!

Học tập và làm theo Bác, mỗi tổ chức đoàn thể, mỗi Đảng viên, mỗi người dân Vĩnh Phúc có cách làm riêng thể hiện sự năng động, sáng tạo vốn có của người Vĩnh Phúc để từ đó đạt được những kết quả cao nhất trong công việc. Nếu (Yên Lạc làm theo lời Bác) là hình ảnh một miền quê yên ả, đời sống nhân dân ấm no, hạnh phúc nhờ chương trình "Nông thôn mới" : "Năm mươi năm Bác đi xa/ Những lời Bác dạy mãi là nước non/ Trồng cây xanh xóm xanh làng/ Xây nông thôn mới đời càng ấm no", thì (Một đời học Bác) lại là hình ảnh người mẹ già làm công việc buôn bán phế liệu đã quyết tâm thực hiện lời Bác dạy theo một cách rất riêng và mẹ đã thành công, mẹ đã nuôi ba con của mình thành tài: "Sắt, nhôm, đồng, nhựa, ni lông/ Ai có phế liệu bán không? Mua nào.. / Học Bác mẹ cố vượt lên/ Phải cần phải kiệm kế bền tương lai.. / Mẹ thường hay nói câu này/ Già đây học Bác từ ngày còn thơ". Một cách thể hiện hình ảnh rất mộc mạc mà sự lan tỏa lại vô cùng to lớn. Có thể nói nhà thơ đã rất may mắn khi được sống và viết bên cạnh những tấm gương cao quý mà bình dị như vậy.

Bên cạnh sự thành công về chủ đề "Học tập và làm theo lời Bác" thì tuyển tập (Lời Bác lời non sông ) cũng đã một phần khắc dấu vào lòng người đọc về những giá trị nghệ thuật, thể hiện năng lực sáng tạo khá độc đáo của tác giả. Thể thơ lục bát – thể thơ truyền thống của dân tộc Việt Nam được tác giả sử dụng một cách nhuần nhuyễn, chau truốt kết hợp hệ thống thi ảnh mộc mạc giản dị và khả năng tả, cảm hết sức tinh tế đã làm mỗi người đọc cảm thấy hứng thú khi tiếp cận với tác phẩm. Mong rằng, với cảm hứng đã có và với tình cảm thiêng liêng, đặc biệt của người Vĩnh Phúc dành cho vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc, nhà thơ Lỗ Trọng Bường sẽ tiếp tục cho ra đời những bài thơ hay hơn nữa về Bác Hồ trong tương lai.

Lê Gia Hoài