[Yang Lee]

ĐỀ LUYỆN ĐỌC HIỂU & NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Đề 01​

I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Xin đừng vội nghĩ cứ có học vấn, bằng cấp cao là nghiễm nhiên trở thành một người có văn hóa. Trình độ tri thức văn hóa cũng chỉ mới là tiền đề. Nếu sự rèn luyện nhân cách kém thì tiềm năng hiểu biết đó dễ tạo nên thói hợm hĩnh, khinh đời: Phong cách sống cùng xấu đi, càng giảm tính chất văn hóa. Trong thực tế, ta thấy không hiếm những người có học mà phong cách sống lại trái ngược. Họ mở miệng là văng tục, nói câu nào cũng đều có kém từ không đẹp. Mặt vênh vênh, váo váo, coi khinh hết thảy mọi người, trò chuyện với ai thì bao giờ cũng hiếu thắng, nói lấy được, nhưng khi gặp khó khăn thì chùn bước, thoái thác trách nhiệm. Trong lúc đó, có người học hành chưa nhiều, chưa có hàm học vị gì nhưng khiêm tốn, lịch sự, biết điều trong giao tiếp, khéo léo và khôn ngoan trong cách ứng xử trong mọi tình huống của cuộc sống. Rõ ràng chất văn hóa trong phong cách sống phụ thuộc nhiều vào ý thức tu dưỡng tính nết, học tập trường đời và kết quả giáo dục của gia đình.

(Trường Giang, Dẫn theo Sách Ngữ văn lớp 11 nâng cao tập một)

Câu 1 :(0.5đ) Xác định thao tác lập luận chính của ngữ liệu trên.

Câu 2 :(0, 5 điểm) Tiềm năng hiểu biết mà tác giả nói đến trong ngữ liệu được tạo nên từ những gì? Tại sao tác giả cho rằng những cái đó chỉ là tiềm năng?

Câu 3 :(1.0 điểm) Theo tác giả, chất văn hóa của mỗi người phụ thuộc vào điều gì? Chất văn hóa đó biểu hiện cụ thể như thế nào trong đời sống?

Câu 4 :(1.0 điểm) Anh chị có đồng tính với quan điểm của người viết: "Rõ ràng chất văn hóa trong phong cách sống phụ thuộc nhiều vào ý thức tu dưỡng tính nết, học tập trường đời và kết quả giáo dục của gia đình."?

PHẦN II TỰ LUẬN

Câu 1. (2 điểm) Hiện nay giao tiếp qua mạng xã hội trở thành kênh giao tiếp quan trọng trong đời sống con người. Anh/chị nghĩ bản thân mình cần làm gì để trở thành người có văn hóa trong giao tiếp trên không gian mạng?

Hướng dẫn chi tiết

[HIDETHANKS=1]Câu 1.

Thao tác lập luận chính trong ngữ liệu trên là bình luận, bởi người viết đang đưa ra những quan điểm, ý kiến bàn về một người có văn hóa.

(Nhiều bạn dễ nhầm đoạn này sử dụng thao tác bác bỏ, nhưng bác bỏ phát là người ta đưa ra quan điểm sai rồi chứng minh vì sao nó sai – còn ở đây ngay từ đầu họ đã phủ nhận luôn rồi nên không phải bảo bỏ nha)

Câu 2.

"Tiềm năng hiểu biết" mà tác giả đề cập tới được tạo nên từ hai điều là: Trình độ văn hóa và quá trình rèn luyện nhân cách.

Sở dĩ người viết cho rằng những điều đó chỉ là "tiềm năng" bởi trình độ tri thức văn hóa cũng chỉ mới là tiền đề, nếu sự rèn luyện nhân cách kém thì tiềm năng hiểu biết đó sẽ tạo nên thói hợm hĩnh, khinh đời. Nó cần được mài giũa trong một quá trình dài, vượt qua được những thử thách của cuộc sống mà vẫn giữ vững được kiến thức cũng như phong cách sống đúng mực.

Câu 3.

Theo tác giả, chất văn hóa bên trong mỗi người phụ thuộc vào phong cách sống của người ấy, vào ý thức tu dưỡng tính nết, học tập trường đời và kết quả giáo dục của gia đình. Chất văn hóa ấy được bộc lộ cụ thể và rõ ràng trong cách giao tiếp, ứng xử của một người với những người xung quanh; trong cách họ đối diện với những tình huống xảy đến trong cuộc sống của mình. Từ lời ăn tiếng nói, cử chỉ, hành động.. tất cả đều bộc lộ chất văn hóa của bạn. Trong thực tế, có những người có học mà phong cách sống lại trái ngược. Trong lúc đó, có những người học hành chưa nhiều, chưa có hàm học vị gì nhưng khiêm tốn, lịch sự, biết điều và khôn ngoan.

Câu 4.

Triển khai viết thành 1 đoạn văn ngắn từ 5 - 7 câu đưa ra quan điểm của mình.

- Câu mở: Câu chủ đề đoạn - thể hiện quan điểm một cách rõ ràng (đồng tình hay phản đối)

- Câu 2 đến câu 6: Bình luận, chứng minh ý kiến của mình

- Câu 7: Khẳng định lại vấn đề

Với những câu hỏi có nhiều ý nhỏ, mỗi ý nhỏ các bạn hãy xử lý rõ ràng – gọn gàng, tránh đưa nhiều ý vào cùng 1 câu, dễ bị rối.

Đoạn văn tham khảo:

Tôi hoàn toàn đồng tình với quan điểm "Rõ ràng chất văn hóa trong phong cách sống phụ thuộc nhiều vào ý thức tu dưỡng tính nết, học tập trường đời và kết quả giáo dục của gia đình." Trước hết, mỗi chúng ta phải tự ý thức rèn luyện bản thân, sống có kỷ luật – có nguyên tắc. Thứ hai, ta phải chịu khó trải nghiệm và "va chạm" thực tế. Đó là cách tốt nhất để bạn có được những hiểu biết xã hội từ ngôi trường rộng lên mà ai trong chúng ta cũng phải đi qua trường đời. Nếu chỉ giỏi kiến thức sách vở mà không có tri thức thực tế thì ta chỉ là những kẻ "mọt sách" mà thôi. Cuối cùng, theo như tác giả, giáo dục gia đình góp phần rất lớn tạo nên phong cách và chất văn hóa riêng của mỗi người. Thật vậy, gia đình là nơi ta sinh ra và lớn lên, là những người ảnh hưởng tới ta nhiều nhất trong lời ăn, tiếng nói, cử chỉ, hành động.. Nếu gia đình biết cách uốn nắn con em từ nhỏ và tạo nên một môi trường tích cực, nhất định những đứa trẻ lớn lên sẽ có tiềm năng sở hữu một chất văn hóa đăng ngưỡng mộ.

Phần II. Tự luận

Câu 1. Hiện nay giao tiếp qua mạng xã hội trở thành kinh giao tiếp quan trọng trong đời sống con người. Anh/chị nghĩ bản thân mình cần làm gì để trở thành người có văn hóa trong giao tiếp trên không gian mạng?

Xác định dạng đề. Hiện tượng đời sống

Vấn đề cần bình luận: Làm thế nào để trở thành người có văn hóa trong giao tiếp trên không gian mạng?

Gợi ý dàn bài :(dàn ý tham khảo, không nhất thiết phải y hệt và đầy đủ các ý này – cô đưa ra để gợi ý cho các hạn có nhiều hướng suy nghĩ và triển khai các dạng bài khác nhau)

+ Hiện trạng:

Nêu tầm quan trọng và phổ biến của mạng xã hội trong đời sống con người

Từ đó, dẫn dắt đến vấn đề cư xử và giao tiếp có văn hóa trên mạng

Nêu ra một vài biểu hiện cho thấy những cách cư xử có phần xấu xí, thiếu văn hóa trên mạng

+ Nguyên nhân

Nhiều người lạm dụng quyền tự do ngôn luận

Nhiều người tự tin đưa ra quan điểm khi được "núp bóng" dưới những danh tính ảo, được trở thành những "anh hùng bàn phím" mà chẳng ảnh hưởng gì đến cuộc sống thực

+ Hệ quản

Nhiều người trở thành nạn nhân của những hành vi thiếu văn hóa

Hình ảnh của cộng đồng, thậm chí cả quốc gia trở nên xấu xí do bộ phận cư dân mạng cư xử thiếu suy nghĩ

+ Giải pháp (đề này hỏi cần làm gì – nên viết kỹ ý này)

Mỗi người tự nhận thức được sức nặng của mỗi lời nói và mỗi bài chia sẻ

Cần kiểm chứng thông tin trước khi lan tỏa, cần nhắc kĩ trước khi chia sẻ một nội dung nào đó

Lên án những hành vi thiếu văn hóa, phi đạo đức trên mạng xã hội

+ Liên hệ bản thân

Trong bài nhớ đưa dẫn chứng thực tế nhé!

- Bài viết tham khảo: Triển khai theo Hiện trạng – Nguyên nhân - Hệ quả - Giải pháp – Liên hệ bản thân (Đây là bài dài, không phải đoạn 200 chữ: Cô viết để các bạn có thể đọc thêm, tham khảo hướng triển khai và cách diễn đạt nha)

Hiện nay, giao tiếp qua mạng xã hội đã và đang trở thành kênh giao tiếp quan trọng trong đời sống con người; và tin rằng ở tương lai xa, nó vẫn sẽ là một cách trò chuyện hữu hiệu, tiện ích, giúp ta kết nối với nhau một cách vô cùng dễ dàng. Không cần phải chờ đợi bưu điện gửi những trang thư dài; không cần lo lắng về những cuộc gọi xuyên biên giới với cước phí đất đỏ; cũng chẳng còn những nỗi lo khi ta làm việc học tập từ xa, bởi mạng xã hội giúp kéo gần con người lại với nhau hơn rất nhiều. Tuy nhiên, dường như điều gì cũng có hai mặt của nó. Khi được trao một "quyền năng" kỳ diệu, đâu phải ai cũng đủ tỉnh táo và sức mạnh để kiểm soát những gì mình có thể làm, và những gì tuy mình có thể - nhưng đừng nên làm. Mạng xã hội không chỉ giúp ta giao tiếp với những người ta quen biết và thực sự có ý nghĩa trong cuộc đời ta, mà nó còn khiến ta thản nhiên bước chân vào cuộc đời của một ngôi sao, bàn luận về những vấn đề cách xa cả nghìn cây số với những account có khi còn không phải là thật, hoặc nhiều lúc.. buông lời miệt thị một ai đó xa lạ hoàn toàn mà chẳng mảy may nghĩ tới hậu quả đằng sau những "comment" ấy. Dễ dàng, thuận tiện, nhưng vô cùng phức tạp đó là những điều không phải ai cũng đang nhận thức đúng về việc giao tiếp trong không gian mạng. Như tác giả Trường Giang đã chia sẻ, học vấn bằng cấp cao không biến một người trở nên "có văn hóa". Cái chất văn hóa ấy cần được định hình, nuôi dưỡng và ngày càng hoàn thiện hơn thông qua chính phong cách sống của mỗi người ở đời. Ban tốt nghiệp Đại học, thậm chí cầm trên tay tắm bằng Thạc sĩ, Tiến sĩ.. mà bạn giữ thái độ hợm hĩnh, coi khinh những người xung quanh tôi không cho rằng đó là có văn hóa. Rất nhiều bạn trẻ có lẽ cũng ý thức được điều đó ở ngoài đời, khi đối diện với những con người bằng xương bằng thịt, nhưng trên mạng xã hội rộng lớn, bao la, vô tận và không có ranh giới – con số ấy ít hơn rất nhiều. Vì sao nhỉ? Vì họ nghĩ rằng mình đang được nấp trong một "vỏ bọc" an toàn, vững chãi. Viết ra bao giờ cũng dễ hơn là phải tự mình nói trước mặt. Chưa kể, nhiều người có một niềm tin mãnh liệt rằng đâu ai biết mình là ai, vậy nên mình cứ tha hồ nói thoải mái bình luận tích cực chia sẻ những thông tin mình thích, kể cả đó là những tin tức xấu hoặc chưa được kiểm chứng. Kệ! Có sao đâu? Mình không phải là A, B, C.. mình chỉ là một nick facebook đam mê tham gia chuyện trên mạng. Đã vậy, trên mạng "kết bè phái" chưa bao giờ dễ dàng như thế, tạo một cuộc "chiến tranh" có lẽ cũng không cần đến bất cứ một thử vũ khí nào. Đôi khi chỉ cần chịu khó lập ra một group anti bày tỏ sự chán ghét với một cá nhân nào đó, và thế là group ấy lớn dần, lớn dần. Sức lan tỏa quả mạnh mẽ của mạng xã hội khiến nhiều người đắc ý khi ý kiến của mình được nhiều người biết tới hơn, ai ủng hộ thì mình xin thả tim, ai phản đối mình cãi nhau tay đôi tới cùng (đương nhiên là cãi qua mạng). Và thế là, rất nhiều cuộc đấu khẩu không hồi kết đã diễn ra. Rất nhiều cái "phốt" đã được bóc mẽ cẩn thận. Nhiều kẻ xấu bị trừng phạt thích đáng. Nhưng cũng nhiều người đáng thương bị lôi kéo vào những tranh cãi mà bản thân họ nhiều lúc còn không hiểu mình đã làm gì sai để phải chịu như vậy. Ở đây, tôi không nói rằng bạn không có quyền chia sẻ ý kiến. Bạn hoàn toàn có thể nói những điều bạn suy nghĩ, ta ở trong một đất nước tự do ngôn luận mà. Nhưng bạn biết không, mọi sự tự do đều chỉ có giá trị khi được đặt trong một khuôn khổ nhất định. Bạn cần biết giới hạn của mình và bạn cần ý thức được những lời nói bạn tưởng vô thưởng vô phạt kia hoàn toàn có khả năng đẩy một người đang chới với bước vào đường cùng. Sắc nhọn hơn cả những thứ vũ khí, lời nói và những câu chuyện đàm tiếu đôi khi chỉ xuất phát từ tính hiếu kì của cư dân mạng, mới là thứ có thể "giết chết" con người ta nhanh nhất, khiến người ta từ từ tuyệt vọng và đánh mất niềm tin vào cuộc sống này. Một cô ca sĩ chia sẻ chuyện chia tay một tình yêu "úp mở" kéo dài gần cả thập kỉ. Bạn có thể vào đồng cảm, an ủi, thương xót.. đã là lòng trắc ẩn của bạn. Nhưng bạn lập group anti nhân vật nam chính vì anh thay lòng đổi dạ, bạn bình luận những từ ngữ ác ý cho một cô gái bị nghi ngờ là "người thứ ba" xen vào chuyện tình đẹp ấy khi còn chưa có bất cứ một thông tin nào chính xác, đó là lòng tốt hay là những hành động thiếu kiểm soát và cho minh quyền tự do quá đáng? Càng giữa những thông tin dễ gây "nhiều sóng", ở một nơi mà tính đúng – sai không có cơ hội được kiểm định, bạn càng cần có sự tỉnh táo của riêng mình! Đừng cuốn bản thân theo những lần sống tiêu cực, đừng nên trở thành những người tạo ra những đợt sóng xấu mà vô tình. Nếu một ngày chính bạn là tâm điểm của những lời chỉ trích khi họ chưa biết rõ câu chuyện của bạn, liệu bạn sẽ cảm thấy thế nào? Cư xử có văn hóa trên mạng xã hội không phải một vấn đề quá to tát, lớn lao nhưng nó thực sự cần thiết ở thời điểm mà mạng xã hội trở thành một nơi trao đổi thông tin chủ yếu với giới trẻ. Hãy cẩn trọng khi tiếp nhận những câu chuyện mới. Hãy tỉnh táo hơn khi đọc những bình luận trên mạng xã hội. Hãy nghĩ thật kỹ trước khi gõ những lời lẽ xấu khiến người khác đau lòng. Hãy một lần đặt mình vào vị trí của người khác, bạn sẽ thấy rằng điều mà thế giới này đang rất cần, đôi khi chỉ là sự bình tĩnh của con người trước khi hành động mà thôi![/HIDETHANKS]

Nguồn: Học văn cô Sương Mai