[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Ngày xửa, ngày xưa trong một ngôi làng nhỏ ven rừng, có một anh chàng tiều phu chạc ba mươi tuổi tên là Cửu. Cửu mồ côi từ nhỏ, sống với bà trong ngôi nhà nhỏ nằm ngay bìa rừng, cách làng mạc không xa. Hằng ngày Cửu vào rừng đốn củi mang xuống chợ bán. Hai bà cháu sống dựa vào rừng. Cửu không mong gì nhiều, chỉ mong cuộc sống có thể bình yên qua ngày.
Mấy hôm nay, trời làm mưa bão. Bầu trời đen ngòm, đêm không sao không trăng, ngày không thấy mặt trời, ngày hay đêm cũng đều tối chẳng khác nhau là mấy. Nước xối xuống từ bầu trời đen ngòm. Gió đập vào cành hồng đang dậm đỏ trước nhà làm mấy chùm quả trên cành rụng xuống như trút, trải một lớp dày dưới gốc. Cửu ngồi trong nhà, nhìn mưa giọt xuống mái tranh từng giọt tí tách. Đằng xa dãy núi Lã Vọng mờ đi trong mưa.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Đã ba ngày mưa vẫn không dứt, cứ thế này có khi phải kéo dài thêm mấy ngày nữa. Cửu bần thần, ở nhà lâu ngày chân tay không được vận động đã dã dời cả. Cửu lao động đã quen, nay ngồi lâu một chỗ thì không chịu được. Quay qua quay lại lên nhà xuống bếp cũng cuồng chân.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Sớm ngày thứ sáu, mưa mới ngớt dần, trời bắt đầu quang quẻ hơn. Cửu dắt con dao quắm vào thắt lưng đi về phía rừng. Đất vừa mưa xong đọng từng vùng sũng nước, có chỗ bở ra như khoai mới luộc, lẫn vào với rêu, đường núi vừa trơn vừa dễ sụp. Cửu phải bám vào mấy nhánh cây mới đi lên được.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Sau trận bão lớn, những cành cây khô rụng đầy xuống mặt đất. Cửu không cần phải vất vả tìm kiếm lâu, chỉ vơ, chặt một lúc là được một bó củi đầy, nặng. Mưa mấy ngày những nhà dưới làng chắc cũng đã hết củi đốt. Chỗ củi này đem về hơ một lúc gần bếp cho ráo bớt nước có thể đem xuống chợ bán được rồi. Nghĩ thế Cửu mừng thầm trong bụng. Anh chàng luồn một cây củi dài qua hai bó thành một cái đòn gánh rồi ghé vai vào, nhấc bổng lên bước từng bước nặng nề. Rừng rậm không có lối mòn, lại trơn trượt Cửu phải vất vả lắm mới có thể đi qua được đám dây leo ướt đẫm quấn quýt chằng chịt vào nhau.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Được vài bước bỗng nhiên Cửu nghe thấy tiếng kêu rất lạ. Tiếng lêu như bị chẹn ở họng, nghe như tiếng một con sói hoang đang mắc bẫy. Cửu đặt gánh củi xuống dò dẫm đi về phía bụi rậm. Bên trên đám lá rậm rạp có một cành cây dẻ to bị bão quật gãy, tán của nó trùm hết cả lên bụi cây. Cửu lấy hết sức mình kéo cành cây ra khỏi đám lá. Những cái dằm ở chỗ gãy đâm vào tay anh đến tóe máu. Vật lộn một lúc Cửu cũng lôi được cành cây vứt sang một bên. Trong bụi cây vừa bị đè nát, có một sinh vật lông trắng đang nằm thoi thói, lông bê bết máu, tiếng kêu "ri, ri" yếu ớt.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Cửu vội vạch dứt đứt mấy cái dây leo, gạt chỗ lá dập nát sang một bên. Thì ra là một con cáo nhỏ. Anh vội vã bế nó lên tay, con vật nhỏ bé tội nghiệp hé mắt nhìn anh đầy lòng biết ơn. Cửu vội bứt một ít lá thuốc ngay gốc dẻ đắp lên trên vết thương cho con cáo nhỏ. Rồi anh xé một mảnh áo buộc lại, đặt cẩn thận con vật bé nhỏ lên tay bỏ cả gánh củi mà mang nó về nhà.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Thấy Cửu về tay không, dáng vẻ vội vã, bà nội lật đật từ trên nhà bước ra hỏi:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Cửu, sao thế?[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Cửu đưa con cáo nhỏ cho bà nội xem, và nói:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Nội, con phải cứu nó.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Bị thương à?[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Nó nằm trong bụi, thoi thóp?[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Đặt lên đây, lên đây nào?[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Bà nội đặt con cáo lên bàn, xem xét kĩ lưỡng. Ở làng những người già thường biết rất nhiều bài thuốc dân gian, rừng già ưu đãi cho họ nhiều loại cây quý. Từ nhỏ Cửu đã lớn lên bằng những thứ cây ấy. Bà bảo Cửu đi lấy nước gột sạch vết máu cho nó. Có một mảnh dằm đâm vào chân nó, bà nhẹ nhàng vuốt vuốt rồi bảo:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Ngoan ngoan, ta xem cho con. – nói rồi bà vừa nhẹ nhàng rút cây dằm ra.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Con cáo rên lên khe khẽ. Bà lại vuốt ve nó trấn an:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Không sao, nhanh khỏi ta trả con về rừng.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Mấy đời nhà Cửu đều sống nhờ vào rừng. Từ nhỏ bà đã dạy anh phải yêu quý rừng, bảo vệ rừng như sinh mệnh. Còn rừng còn mạng, mất rừng rồi sẽ mất hết. Thần rừng oai nghiêm vô cùng. Con cái của rừng cho như con gà con sóc, vì mạng sống thì phải lấy nhưng không được tận diệt. Cửu nghe những lời của bà nên lúc nào cũng tin rừng có linh cả. Vì thế ở rừng nhiều hơn ở nhà anh cũng không sẵn bắt, đặt bẫy mà tối ngày chỉ đốn củi khô.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Tối ấy, bà đặt con cáo nhỏ vào trong cái thúng có lót rơm. Nó nằm im, mắt nhắm nghiền. Thỉnh thoảng Cửu lại ngó vào xem nó còn sống hay không. Cửu tay cầm ngọn đèn dầu đưa sát về phái cái thúng. Con cáo thấy ánh sáng mở mắt, nó nhìn anh chăm chú như thể đang quan sát, thăm dò. Cửu lấy cho nó một ít nước cơm, một ít quả dại đặt bên cạnh. Không biết nó có ăn hay bị lũ chuột tha mà sớm hôm sau Cửu thấy hết sạch.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Hằng ngày Cửu vẫn chăm chỉ tắm bộ lông trắng muốt của nó. Thỉnh thoảng anh đút cho nó ăn, an ủi nó và thay thuốc trên vết thương cho nó. Nửa tháng trôi qua, Con cáo dần hồi phục, bộ lông trắng bồng bềnh óng mượt trở lại. Đôi mắt bắt đầu nhanh nhẹn lia láu nhìn quanh nhà. Chân tay cũng bắt đầu hoạt bát. Nó chạy nhảy xung quanh nhìn ngó bà và Cửu làm việc. Con cáo trắng rất quấn người, Cửu gọi nó là Dành Dành [1] . Dành Dành rất ngoan, nó hay nằm trên cái thúng lót rơm bà để góc nhà. Ban ngày nó không đi đâu xa chỉ quanh quẩn theo chân bà hoặc Cửu. Có người lạ tới là nó trốn biệt.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Buổi sáng trước khi đi làm Cửu thường lấy cơm bỏ vào cái đĩa con cho nó. Dành Dành hay rụi đầu vào lòng bàn tay Cửu như lời cảm ơn. Nó hay ngồi ngay cạnh của nhà như con mèo nhỏ nhìn Cửu đi khuất rồi mới vào. Ở nhà với bà nó hay trèo lên lòng ngồi lọt thỏm. Bà ngồi trên chõng, được một lát đau lưng, mỏi chân lại đứng lên. Nó lại tất bật chạy theo. Có nó trong nhà cũng vui lây, như có thêm đứa trẻ con.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Ngày còn nhỏ Cửu có nuôi một con chó con, được vài năm con chó mất Cửu khóc ghê lắm. Từ đó Cửu không nuôi con gì nữa. Con người sống cũng gọi là lâu, sợ nuôi rồi, quyến luyến yêu thương lại sinh li tử biệt. Lúc ấy, người ở lại sẽ rất đau lòng. Vậy nên, hai bà cháu cứ thế sống qua ngày, Cửu dần trưởng thành. Trong nhà hai người lớn, không khí dường như lúc nào cũng trầm mặc, yên ắng, tĩnh mịch. Cũng tốt thôi nhưng đôi lúc hơi buồn. Bà nội thấy Cửu cũng đến tuổi lấy vợ, cũng ướm hỏi mấy nơi nhưng ngặt nỗi nhà nghèo quá, nào có
cô nào chịu ưng. Năm lần mười lượt đều không thành, âu thì đành chịu, trời cho số thế nào thì hưởng như thế, còn biết làm sao được nữa.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Buổi chiều, bà nội thường nấu cơm rất sớm đợi Cửu về hai bà cháu cùng ăn. Con cáo nhỏ loanh quanh dưới bếp. Bà tuổi đã cao, người già thường hay lơ đễnh lại hay quên. Năm trước bà hơ củi ngay bếp, rồi quên bẵng đi làm lửa bắt vào cháy cả một gian bếp, may mà Cửu về kịp. Đợt ấy, một mình Cửu sửa lại mất nửa tháng mới xong.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Hôm nay bà làm cá kho, mùi cá thơm nức bay lẫn trong đám khói rạ leo lên tận đỉnh đồi. Bà vừa nấu vừa nói chuyện với Dành Dành như nói với con:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Đợi cá chín bà lấy cho con ăn trước, đợi thằng cháu ta về chắc con đói bụng mất.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Nói xong bà đứng dậy, dũi thêm củi vào bếp, củi khô bén lửa cháy bùng bùng. Đoạn bà đứng dậy đi tìm cái đĩa nhỏ mọi khi để chuẩn bị cơm cho Dành Dành. Vừa đến sân thì nghe ngoài ngõ có tiếng gọi:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Bà nội cu Cửu ơi, có nhà không?[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Ngày ông còn sống, người ta gọi bà bằng tên ông, đến khi ông mất, bố mẹ Cửu mất người ta gọi bà là bà nội cu Cửu. Đời người phụ nữ lấy chồng đến cái tên cũng mất. Còn chồng thì theo chồng, mất chồng thì theo con, mất con thì theo cháu. Cũng may bà còn một thằng cháu ở trên đời.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Nghe thấy tiếng gọi, bà nheo mắt lật đật đi ra, nhấc cánh cổng rách sang một bên, cất tiếng hỏi:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Ai gọi gì nhà tôi đấy?[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Bà bảo cu Cửu ngày mai xuống chợ gánh cho nhà quan tri huyện hai gánh củi to.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Quan tri huyện, nhớ rồi, nhớ rồi.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Này, nhà quan tri huyện đúng là bồ tát sống đấy nhé. Đã nhận tận ba đứa mồ côi rồi giờ biết nhà mụ Phượng què đông con lại nghèo rách nên nhận cho một đứa về nuôi hộ. Mà bà biết không làm cơm rình rang cho cả làng này đều biết. Từ giờ đố nhà ai còn dám coi thường thằng Cò Đen nữa nhé.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Ờ, ờ Cò Đen.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Gớm thật, cái thằng đúng là phúc bảy mươi đời, vớ ngay được danh con nuôi quan tri huyện. Nhà ấy không con, ba đứa trước nhận đều là con gái cả, sau này gia tài vào tay nó cả chứ ai. Cái vị trí ấy á, khối người mong đấy.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Ờ, ờ.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Chuyện với bà chán thật đấy, chỉ biết ờ. Thôi tôi đi về, mà này nhớ gánh cho nhà quan đấy, công tôi gọi là hai hào. Cả lần trước tôi đánh mối cho mấy nhà nữa đấy.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Được được, hai hào.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Bà nhớ đấy nhé![/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Nói rồi người phụ nữa nguây nguẩy đóng cái cửa rách, quay lưng đi về phía làng. Bà nội cũng quay vào, bấy giờ bà mới nhớ ra nồi cá kho vẫn còn đượm lửa trên bếp, vội vã đi vào. May thật, đám củi khô chưa cháy hết, như là được ai tời ra khỏi bếp. Bà nhìn quanh quất, chỉ có Dành Dành ngồi ở góc, bà bảo với nó như thể nói với chính mình cho yên tâm:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– May là có Dành Dành, không lại cháy bếp của bà lần nữa.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]
"Đúng là mình già lẩn thẩn rồi, ai lại đi nói chuyện với một con cáo. Lại còn cho rằng con cáo có thể được việc nữa chứ". Bà lão nói rồi lại tự nhủ với mình như vậy. Tối hôm ấy Cửu về muộn, gánh củi đầy nặc nè làm anh trầy cả vai. Cửu ngồi bên cái đèn dầu, đắp lá thuộc vào vết bầm. Dành Dành nằm bên, mắt lim dim. Nó đợi khi Cửu lên giường đi ngủ mới về ổ rơm, cuộn tròn, cái đuôi trắng che hết cả mặt, đầu, tai.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Cứ như thế, dễ đến gần hai tháng Dành Dành sống cùng bà cháu Cửu. Mấy hôm nay vào mùa, một mình Cửu gặt hết hai sào ruộng nhà, rồi lại phơi, đánh rơm lên đống, mệt bở hơi tai. Tối ấy bà thay vào ổ cho Dành Dành mớ rơm mới còn thơm mùi lúa chín. Bà vuốt ve nó rồi bảo với Cửu:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Mấy hôm nữa, gặt hái xong con đưa Dành Dành trở lại rừng đi. Con của rừng phải trả lại với rừng.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Cửu nghe thấy thế lưỡng lự:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Hay là ta để nuôi thêm đi nội.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Con người hay con vật, để lâu sẽ quyến luyến khó rời. Sợ là ở lâu với chúng ta nó không về được nữa.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Vậy ta để nuôi nó luôn được không nội?[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Không được, nó là của rừng, rừng mới là nhà của nó.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Cửu ỉu xìu như cái bánh đa ngâm nước, anh chàng lại chỗ ổ của Dành Dành bế nó lên tay, dụi trán mình vào mũi nó bảo:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Mày sắp phải về nhà rồi. À không, được về nhà.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Dành Dành dụi đầu lên trán Cửu, hôm ấy nó nằm trong ổ hướng mắt về phía Cửu, không rời. Không biết nó có hiểu câu chuyện không nhưng từ hôm sau nó ít quấn người hơn hẳn. Thấy Cửu chuẩn bị đi đâu nó không dòm ngó đi theo chân nữa mà ngồi vắt vẻo xa xa trên gác mái hoặc chỗ nào đó dễ quan sát.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Ngày mùa Cửu bận rộn suốt, làm ngày làm đêm, hết của nhà lại đi làm mướn. Cửu sức vóc to lớn, quen làm việc nặng, anh làm một lần bằng ba bốn người làm. Ai ai cũng thích có Cửu làm việc, giá không tăng thêm mà việc thì được gấp đôi.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Hết cả mùa lúa, Cửu đi sớm về khuya, không ngừng nghỉ. Anh rất ít ở nhà vì thế Dành Dành yên tâm phần nào, nó lại quấn quýt vào chân Cửu. Cửu vuốt bộ lông trắng muốt của nó xuýt xoa:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Lông mày thật mềm, ấm và trắng như một quả bông.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Bà nội nhìn Cửu lại nhìn Dành Dành, chậm chạp nhấp một ngụm nước chè xanh đặc trong cái chén cũ, khẽ thở dài. Sớm hôm sau, Cửu dậy sớm đặt Dành Dành vào cái giỏ tre buộc dây lại. Anh sợ nó nhảy ra lúc đi đường. Vừa đi anh vừa nói với nó như thể là an ủi nó hay chính là an ủi mình.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Mày về nhà rồi, thần rừng thần núi sẽ che chở cho mày, đừng đi xa, đi lạc. Sau này tao sẽ thường xuyên đến thăm mày.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Cửu đi xuyên rừng đến gần chỗ lần trước nhặt được Dành Dành. Anh tháo giỏ, Dành Dành ngó nghiêng nhìn xung quanh. Anh nhấc nó ra, vuốt ve nó thêm lần nữa rồi đặt nó xuống đất thảm cỏ mềm:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Đi đi, về nhà của mày đi.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Dành Dành dụi đầu vào chân anh, nhìn xung quanh, nửa như quen thuộc nửa như xa lạ. Nó hít hít mấy đám cỏ cây rồi lại ngẩng lên nhìn Cửu.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]– Về nhà của mày đi, đi đi.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Dành Dành đứng tần ngần, nó dán mắt vào khuôn mặt của Cửu. Cửu đẩy Dành Dành về phía trước một trút rồi lấy giỏ tre, quay gót đi. Được vài bước anh còn ngoái lại nhìn nó thêm lần nữa. Con cáo trắng nhỏ vẫn đứng đó nhìn theo. Anh ngoắc ngoắc tay vừa như xua đuổi vừa như vẫy gọi.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Những ngày sau đó, mỗi lần Cửu vào rừng đốn củi đều tìm kiếm Dành Dành xem nó sống như thế nào, có thể trở về như trước đây không? Nhưng tuyệt nhiên Dành Dành không xuất hiện, nó đã trốn biệt tăm đâu mất. Có lẽ nó đã tìm được đường về nhà rồi. Rừng già nhất định sẽ bảo vệ cho nó.[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ]Chú thích:[/COLOR]
[COLOR=rgb(0, 0, 0) ][1] Dành Dành: Tên gọi khác là Bạch Thiên Hương, mọc nhiều trong rừng rậm, không chỉ có tác dụng làm đẹp mà còn có hiệu quả trong đông y. Hoa thường nở vào mùa xuân và đến giữa mùa hè. Hoa dành dành mang ý nghĩa về tình yêu trong sáng, tinh khôi.[/COLOR]
3711
2
