Tam đại con gà Xưa, có anh học trò học hành dốt nát, nhưng trò đời "Xấu hay làm tốt, dốt hay chơi chữ", đi đâu cũng lên mặt văn hay chữ tốt. Có người tưởng anh ta hay chữ thật, mới đón về dạy trẻ. Một hôm, dạy sách Tam thiên tự, sau chữ "tước" là chim sẻ, đến chữ "kê" là gà, thầy thấy mặt chữ nhiều nét rắc rối, không biết chữ gì, học trò lại hỏi gấp, thầy cuống, nói liều: "Dủ dỉ là con dù dì". Thầy cũng khôn, sợ nhỡ sai, người nào biết thì xấu hổ, mới bảo học trò đọc khẽ, tuy vậy, trong lòng thầy vẫn thấp thỏm. Nhân trong nhà có bàn thờ thổ công, thầy mới đến khấn thầm xin ba đài âm dương để xem chữ ấy có phải thật là "dù dì" không. Thổ công cho ba đài được cả ba. Thấy vậy, thầy lấy làm đắc chí lắm, hôm sau bệ vệ ngồi trên giường, bảo trẻ đọc cho to. Trò vâng lời thầy, gân cổ lên gào: – Dủ dỉ là con dù dì! Dủ dỉ là con dù dì.. Bố chúng đang cuốc đất ngoài vườn, nghe tiếng học, ngạc nhiên bỏ cuốc chạy vào, giở sách ra xem, hỏi thầy: – Chết chửa! Chữ "kê" là gà, sao thầy lại dạy ra "dủ dỉ" là con "dù dì"? Bấy giờ thầy mới nghĩ thầm: "Mình đã dốt, thổ công nhà nó cũng dốt nữa", nhưng nhanh trí thầy vội nói gỡ: – Tôi vẫn biết chữ ấy là chữ "kê" mà "kê" nghĩa là "gà" nhưng tôi dạy cháu thế là dạy cho cháu nó biết tận tam đại con gà kia. Chủ nhà càng không hiểu, hỏi: – Tam đại con gà là nghĩa ra làm sao? – Thế này nhé! Dủ dỉ là con dù dì, dù dì là chị con công, con công là ông con gà! (SGK Ngữ văn 10, Trang 78-79, Tập I, NXBGD 2006) Trả lời các câu hỏi: Câu 1: Xác định thể loại của truyện trên. Câu 2: Trong câu chuyện trên yếu tố nào gây cười? Câu 3: Nhân vật gây cười trong truyện là ai? Câu 4: Anh/chị hãy nêu bài học rút ra thì câu chuyện trên? Gợi Ý Câu Trả Lời Câu 1: Thể loại truyện cười Câu 2: Yếu tố gây cười là ông thầy dốt nát không biết phát âm chữ mà cứ tỏ ra vẻ thông minh, trí tuệ, hiểu biết và tài giỏi khi dám nhận làm thầy dạy trẻ. Câu 3: Nhân vật gây cười trong truyện là ông thầy dạy trẻ không những dốt nát, thiếu hiểu biết mà còn mê tín, tụi học trò nghe theo lời thầy đọc theo chữ thầy dạy, bố bọn trẻ cả tin khi nhận thầy dạy cho con mình. Câu 4: Bài học rút ra: - Không nên vội tin người, nghe theo lời đồn thổi của người khác mà vội đánh giá con người, ta cần xem xét kĩ lưỡng về trình độ, khả năng hiểu biết của thầy trước khi nhận thầy về dạy cho con mình. - Thông qua câu chuyện, người đọc nhận ra, việc bói quẻ trong khi chơi chữ là mê tín dị đoan, mang lại nhiều hậu quả, hệ lụy khiến con người trở nên thiếu kiến thức, hiểu biết đúng đắn. - Tin theo những lời dạy sai lệch sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng lực hiểu biết, cách nhìn nhận vấn đề, sự vật, sự việc trong cuộc sống. - Truyện phê phán sự dốt nát, thiếu hiểu biết của thầy đồ dạy chữ trong xã hội phong kiến xưa.
