Đọc hiểu văn bản: Thần Mưa - Thần thoại Việt Nam Ngữ văn 10 Đọc văn bản sau đây: THẦN MƯA Thần Mưa là vị thần hình rồng, thường bay xuống hạ giới hút nước biển, nước sông vào bụng rồi bay lên trời cao phun nước ra làm mưa cho thế gian có nước uống và cày cấy, cây cỏ trên mặt đất được tốt tươi. Thần Mưa thường theo lệnh Trời đi phân phát nước ở các nơi. Thần Mưa có tính hay quên, có vùng cả năm không đến, sinh ra hạn hán ở hạ giới, có vùng lại đến luôn, làm thành lụt lội. Do đó mà có lần người ở hạ giới phải lên kiện Trời vì Thần Mưa vắng mặt lâu ngày. Công việc phân phối nước cho khắp mặt đất rất nặng nề, một mình thần Mưa có khi không làm hết, nên có lần trời mở một cuộc thi chọn các giống thủy tộc có tài trở thành rồng hút nước phun mưa để giúp sức thần Mưa. () Khi chiếu Trời ban xuống dưới Thuỷ phủ, vua Thuỷ Tề loan báo cho các giống dưới nước ganh đua nhau mà dự thi. Trời cắt một viên Ngự sử ra sát hạch. Hạch có ba kỳ, mỗi kỳ vượt qua một đợt sóng, con vật nào đủ sức đủ tài, vượt được cả ba đợt, thì mới lấy đỗ mà cho hóa rồng. Trong một tháng trời, bao nhiêu loài thủy tộc đến thi đều bị loại cả, vì không con nào vượt qua được cả ba đợt sóng. Có con cá rô nhảy qua được một đợt thì bị rơi ngay, nên chỉ có một điểm. Có con tôm nhảy qua được hai đợt, ruột, gan, vây, vẩy, râu, đuôi đã gần hóa rồng, nhưng đến lượt thứ ba thì đuối sức ngã bổ xuống, lưng cong khoăm lại và cứt lộn lên đầu. Hai con cùng phải trở lại yên nghiệp ở đồng như trước. Đến lượt cá chép vào thi thì bỗng gió thổi ào ào, mây kéo đầy trời, chép vượt luôn một hồi qua ba đợt sóng, lọt vào cửa Vũ Môn. Cá chép đỗ, vây, đuôi, râu, sừng tự nhiên mọc đủ, dạng bộ oai nghi, cá chép hóa rồng phun nước làm ra mưa. Bởi vậy, về sau người ta có câu ví rằng: Gái ngoan lấy được chồng khôn, Cầm như cá vượt Vũ Môn hóa rồng. (Theo Hoàng Minh, Việt Dũng, Thu Nga, Thần thoại Việt Nam chọn lọc, Nxb Thanh Niên, 2019) Lựa chọn đáp án đúng: Câu 1. Văn bản trên thuộc thể loại nào? A. Truyền thuyết B. Cổ tích C. Thần thoại D. Ngụ ngôn Câu 2. Dòng nào nêu đúng ngôi kể của truyện? A. Truyện được kể theo ngôi thứ nhất B. Truyện được kể theo ngôi thứ hai C. Truyện được kể theo ngôi thứ ba D. Truyện được kể theo ngôi thứ nhất và thứ ba. Câu 3. Hình dạng của Thần Mưa được miêu tả như thế nào? A. Thần Mưa là vị thần hình rồng B. Thần thường bay xuống hạ giới hút nước biển, nước sông vào bụng rồi bay lên trời cao phun nước ra làm mưa C. Thần Mưa có tính hay quên D. Thần Mưa thường theo lệnh Trời đi phân phát nước ở các nơi Câu 4. Vì sao trời phải mở một cuộc thi chọn các giống thủy tộc có tài trở thành rồng hút nước phun mưa? A. Vì Thần Mưa có tính hay quên B. Vì công việc phân phối nước cho khắp mặt đất rất nặng nề, một mình thần Mưa có khi không làm hết C. Vì Thần Mưa đề nghị Trời mở cuộc thi tuyển thêm thần D. Vì các loài thủy tộc yêu cầu trời mở cuộc thi. Câu 5. Trình tự các chi tiết được kể trong truyện là: A. Thần Mưa thường theo lệnh Trời đi phân phát nước ở các nơi -> trời mở một cuộc thi chọn các giống thủy tộc có tài trở thành rồng -> cá chép hóa rồng -> các giống dưới nước ganh đua nhau mà dự thi B. Trời mở một cuộc thi chọn các giống thủy tộc có tài trở thành rồng -> các giống dưới nước ganh đua nhau mà dự thi -> cá chép hóa rồng -> Thần Mưa thường theo lệnh Trời đi phân phát nước ở các nơi C. Trời mở một cuộc thi chọn các giống thủy tộc có tài trở thành rồng -> các giống dưới nước ganh đua nhau mà dự thi -> Thần Mưa thường theo lệnh Trời đi phân phát nước ở các nơi -> cá chép hóa rồng D. Thần Mưa thường theo lệnh Trời đi phân phát nước ở các nơi -> trời mở một cuộc thi chọn các giống thủy tộc có tài trở thành rồng -> các giống dưới nước ganh đua nhau mà dự thi -> cá chép hóa rồng. Câu 6. Chi tiết Đến lượt cá chép vào thi, thì gió thổi ào ào, mây kéo đầy trời, chép vượt luôn một hồi qua ba đợt sóng, vào lọt cửa Vũ Môn thể hiện ý nghĩa nào sau đây: A. Ngợi ca tinh thần bất khuất, nỗ lực vượt qua khó khăn để đạt được mục đích của con người B. Ngợi ca sự cần cù, chăm chỉ của con người C. Ngợi ca tình yêu cuộc sống, yêu con người D. Ngợi ca tinh thần hi sinh, cống hiến của con người cho cộng đồng, xã hội. Câu 7. Truyện Thần Mưa thể hiện khát vọng gì của con người thời xưa? A. Khát vọng chinh phục thế giới tự nhiên B. Khát vọng lí giải các hiện tượng trong thế giới tự nhiên C. Khát vọng có được thành công trong cuộc sống D. Khát vọng chiến thắng trong tất cả các cuộc thi. Câu 8. Hãy chỉ ra 02 đặc điểm của thần thoại được thể hiện trong văn bản trên. Câu 9. Những chi tiết miêu tả trong truyện Có con cá rô nhảy qua được một đợt thì bị rơi ngay, nên chỉ có một điểm. Có con tôm nhảy qua được hai đợt, ruột, gan, vây, vẩy, râu, đuôi đã gần hóa rồng, nhưng đến lượt thứ ba thì đuối sức ngã bổ xuống, lưng cong khoăm lại và cứt lộn lên đầu. Hai con cùng phải trở lại yên nghiệp ở đồng như trước. Đến lượt cá chép vào thi thì bỗng gió thổi ào ào, mây kéo đầy trời, chép vượt luôn một hồi qua ba đợt sóng, lọt vào cửa Vũ Môn. Cá chép đỗ, vây, đuôi, râu, sừng tự nhiên mọc đủ.. lí giải đặc điểm gì của các con vật trong thực tế? Câu 10. Hãy viết 01 đoạn văn 5 - 7 dòng về ý nghĩa của hình tượng cá chép trong văn hóa dân gian. Xem thêm: Phân Tích Đánh Giá Nội Dung Và Nghệ Thuật Của Tác Phẩm Thần Mưa Gợi ý đọc hiểu Câu 1. C. Thần thoại Câu 2. C. Truyện được kể theo ngôi thứ ba. Câu 3. A. Thần Mưa là vị thần hình rồng. Câu 4. B. Vì công việc phân phối nước cho khắp mặt đất rất nặng nề, một mình thần Mưa có khi không làm hết. Câu 5. D. Thần Mưa thường theo lệnh Trời đi phân phát nước ở các nơi -> trời mở một cuộc thi chọn các giống thủy tộc có tài trở thành rồng -> các giống dưới nước ganh đua nhau mà dự thi -> cá chép hóa rồng. Câu 6. A. Ngợi ca tinh thần bất khuất, nỗ lực vượt qua khó khăn để đạt được mục đích của con người. Câu 7. B. Khát vọng lí giải các hiện tượng trong thế giới tự nhiên. Câu 8. 02 đặc điểm của thần thoại được thể hiện trong văn bản trên: - Có các nhân vật thần: Thần mưa, trời - Có sự tham gia của các yếu tố kì ảo: Chi tiết kể về đặc điểm, công việc của Thần Mưa (là vị thần hình rồng, thường bay xuống hạ giới hút nước biển, nước sông vào bụng rồi bay lên trời cao phun nước ra làm mưa cho thế gian có nước uống và cày cấy) ; chi tiết kể về cuộc thi chọn thần và sự tham gia của các loài thủy tộc.. - Nội dung lí giải hiện tượng mưa trong tự nhiên. Câu 9. Những chi tiết miêu tả trong truyện Có con cá rô nhảy qua được một đợt thì bị rơi ngay, nên chỉ có một điểm. Có con tôm nhảy qua được hai đợt, ruột, gan, vây, vẩy, râu, đuôi đã gần hóa rồng, nhưng đến lượt thứ ba thì đuối sức ngã bổ xuống, lưng cong khoăm lại và cứt lộn lên đầu. Hai con cùng phải trở lại yên nghiệp ở đồng như trước. Đến lượt cá chép vào thi thì bỗng gió thổi ào ào, mây kéo đầy trời, chép vượt luôn một hồi qua ba đợt sóng, lọt vào cửa Vũ Môn. Cá chép đỗ, vây, đuôi, râu, sừng tự nhiên mọc đủ.. lí giải đặc điểm của các con vật trong thực tế: - Cá rô thường hay nhảy lên bờ khi trời mưa; - Tôm cong mình, phân ở trên đầu; - Cá chép có râu. Câu 10. Hãy viết 01 đoạn văn 5 - 7 dòng về ý nghĩa của hình tượng cá chép trong văn hóa dân gian. Từ câu chuyện trên, có thể thấy hình tượng cá chép trong dân gian mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp: Cá chép đã vượt qua nhiều thử thách khó khăn để hóa rồng, điều đó thể hiện ước mơ của người xưa về tinh thần vượt khó, thành công trong cuộc sống, đặc biệt là sự đỗ đạt trong khoa cử. Cá chép mang mưa đến cho cây cỏ, vạn vật sinh sôi, phát triển nên còn thể hiện ước mơ về cuộc sống thịnh vượng.. Chính vì những ý nghĩa tốt đẹp ấy mà dân gian thường hay treo tranh cá chép, trưng bày tượng cá chép trong nhà..
