Đọc hiểu: Prô - Mê - Tê và loài người, Thần thoại Hy Lạp - Ngữ văn 10

Đọc đoạn trích sau:

Con thì được ban cho ân huệ chạy nhanh như gió. Con thì có đôi mắt sáng xanh nhìn thấu cả đêm đen. Con thì có thân hình khổng lồ mạnh khoẻ hết chỗ nói. Có con thân hình bé nhỏ nhưng lại có nọc độc gồm ghê. Rồi con có bộ lông dày, con có sải cánh rộng. Con thì xuống nước không chìm, con thì trèo leo thoăn thoắt.. Tóm lại, mỗi con vật, mỗi giống loài đều có "vũ khí" cần thiết để sống được ở thế gian.

Công việc làm xong xuôi, Ê-pi-mê tê gọi Prô-mê-tê đến để xem xét lại. Mọi việc đều tốt, rất tốt nữa là đằng khác. Nhưng xem kĩ ra thì tai hại thay, còn sót lại một con, một con mà chàng Ê-pi-mê-tê đần độn lại quên mất chẳng ban cho một đặc ân, một "vũ khí" gì. Đó là con người! Một con người, nhưng trần trụi, trần trụi hoàn toàn. Phải, đúng là một con người trần trụi hoàn toàn đứng trước mặt Prô-mê-tê. Làm thế nào bây giờ?

(Theo Nguyễn Văn Khỏa, Thần thoại Hy Lạp, tập 1, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1990, tr. 79 – 81)​

​

Câu hỏi từ đoạn trích:

Câu 1: Theo bạn, tại sao Ê-pi-mê-tê lại quên mất không ban cho con người một đặc ân, một "vũ khí" gì? Bạn có thể dẫn chứng từ bài để giải thích quan điểm của mình.

Câu 2: Theo bạn, việc con người trần trụi hoàn toàn có phải là một thiếu sót hay một ưu điểm? Bạn có thể so sánh con người với các loài vật khác trong bài để trả lời câu hỏi này.

Câu 3: Theo bạn, Prô-mê-tê sẽ làm gì để giúp đỡ con người khi nhìn thấy tình trạng của nó? Bạn có thể dựa vào những gì bạn biết về nhân vật Prô-mê-tê trong thần thoại Hy Lạp để suy đoán.

Câu 4: Theo bạn, tác giả Nguyễn Văn Khỏa muốn truyền tải thông điệp gì qua tác phẩm này? Bạn có thể nêu ra những ý nghĩa và giá trị mà tác phẩm mang lại cho bạn.

Câu 5: Theo bạn, tác phẩm này thuộc thể loại văn nghệ nào? Bạn có thể chỉ ra những đặc điểm của thể loại này trong tác phẩm.

Câu 6: Theo bạn, tác phẩm này có liên quan gì đến hiện thực của xã hội và cuộc sống con người hiện nay? Bạn có thể nêu ra những ví dụ cụ thể để minh họa.

Câu 7: Theo bạn, tác phẩm này có gợi cho bạn những cảm xúc và suy nghĩ gì? Bạn có thể chia sẻ những cảm nhận cá nhân của mình về tác phẩm.

Gợi ý trả lời:

Câu 1: Theo tôi, Ê-pi-mê-tê đã quên mất không ban cho con người một đặc ân, một "vũ khí" gì vì chàng bị cuốn hút bởi sự đa dạng và phong phú của các loài vật. Chàng đã ban cho chúng những ân huệ đặc biệt, nhưng lại bỏ qua con người, loài vật duy nhất có khả năng suy nghĩ và sáng tạo. Đoạn trích đã dẫn chứng cho quan điểm này bằng cách miêu tả những "vũ khí" của các loài vật: "Con thì được ban cho ân huệ chạy nhanh như gió. Con thì có đôi mắt sáng xanh nhìn thấu cả đêm đen. Con thì có thân hình khổng lồ mạnh khoẻ hết chỗ nói. Có con thân hình bé nhỏ nhưng lại có nọc độc gồm ghê. Rồi con có bộ lông dày, con có sải cánh rộng. Con thì xuống nước không chìm, con thì trèo leo thoăn thoắt.."

Câu 2: Theo tôi, việc con người trần trụi hoàn toàn không phải là một thiếu sót mà là một ưu điểm. Bởi vì con người không có "vũ khí" nào sẵn có, nên nó phải dùng trí tuệ và sức lao động của mình để tự tạo ra những công cụ và phương tiện để sinh tồn và phát triển. Con người không bị giới hạn bởi những "vũ khí" đã được ban cho, mà có thể linh hoạt thích ứng với mọi hoàn cảnh và môi trường. Đoạn trích đã so sánh con người với các loài vật khác bằng cách miêu tả sự khác biệt giữa chúng: "Đó là con người! Một con người, nhưng trần trụi, trần trụi hoàn toàn. Phải, đúng là một con người trần trụi hoàn toàn đứng trước mặt Prô-mê-tê."

Câu 3: Theo tôi, Prô-mê-tê sẽ ban cho con người lửa, biểu tượng của sự sáng tạo và văn minh. Bởi vì Prô-mê-tê là một trong những người khổng lồ, những vị thần đầu tiên của Hy Lạp, và là người bạn của loài người. Prô-mê-tê đã từng chống lại Zeus, vua của các vị thần, để bảo vệ loài người khỏi sự hủy diệt. Prô-mê-tê cũng là người đã dạy cho loài người nghệ thuật, khoa học và văn hóa. Tôi biết được những điều này qua những câu chuyện trong thần thoại Hy Lạp.

Câu 4: Theo tôi, tác giả Nguyễn Văn Khỏa muốn truyền tải thông điệp về sự khởi nguồn của loài người, về sự khác biệt và đặc thù của loài người so với các loài vật khác, và về sự quan trọng của lửa trong quá trình văn minh hóa của loài người. Tác phẩm mang lại cho tôi những ý nghĩa và giá trị như sau:

+Tôi hiểu được rằng loài người là một loài vật đặc biệt, có khả năng suy nghĩ và sáng tạo, có thể tự làm chủ số phận và hướng tới những mục tiêu cao cả.

+Tôi nhận thức được rằng lửa là một phát minh quan trọng của loài người, là nguồn năng lượng và ánh sáng cho cuộc sống, là công cụ để chế tạo và biến đổi thiên nhiên, là biểu tượng cho sự ấm áp và tình yêu thương.

+Tôi cảm nhận được rằng loài người không nên lạm dụng hay lãng phí lửa, mà phải biết sử dụng lửa một cách hợp lý và có trách nhiệm, để bảo vệ môi trường và hòa bình.

Câu 5: Theo tôi, tác phẩm này thuộc thể loại văn nghệ là truyện thần thoại. Bởi vì tác phẩm có những đặc điểm của thể loại này như sau:

+Tác phẩm có nội dung kể về những sự kiện huyền bí và phi thực tế, liên quan đến các vị thần, các sinh vật kỳ lạ và các hiện tượng siêu nhiên.

+Tác phẩm có mục đích giải thích nguồn gốc của một số hiện tượng tự nhiên, văn hóa hay xã hội, theo quan niệm của một dân tộc hay một vùng đất nào đó.

+Tác phẩm có ngôn ngữ giàu trí tưởng tượng, biểu cảm và tu từ, tạo ra những hình ảnh sống động và đẹp mắt cho người đọc.

Câu 6: Theo tôi, tác phẩm này có liên quan đến những vấn đề sau đây:

+Sự phát triển của khoa học kỹ thuật và công nghệ cao, là kết quả của sự sáng tạo và lao động của con người. Nhưng cũng có thể gây ra những hậu quả tiêu cực như ô nhiễm môi trường, chiến tranh hạt nhân, hay sự mất cân bằng sinh thái.

+Sự giao lưu và hợp tác giữa các nền văn hóa khác nhau, là cơ hội để con người học hỏi và bổ sung cho nhau. Nhưng cũng có thể dẫn đến những xung đột và bất đồng do sự khác biệt về quan niệm và giá trị.

+Sự tôn trọng và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống, là nghĩa vụ của mỗi con người. Nhưng cũng cần phải có sự phê phán và đổi mới để phù hợp với thời đại.

Câu 7: Theo tôi, tôi cảm nhận được rằng tác phẩm này rất hay và ý nghĩa. Tác phẩm đã khiến tôi:

+Thấy ngưỡng mộ và tự hào về loài người, về khả năng suy nghĩ và sáng tạo, về ý chí vượt qua khó khăn và chinh phục thiên nhiên của loài người.

+Thấy biết ơn và kính trọng Prô-mê-tê, về sự hy sinh và bảo vệ loài người, về sự dạy dỗ và ban cho loài người lửa, về sự khai sáng và khơi dậy tiềm năng của loài người.

+Thấy tỉnh táo và trách nhiệm với cuộc sống, về việc sử dụng lửa một cách hợp lý và có trách nhiệm, về việc bảo vệ môi trường và hòa bình, về việc gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.