Bài viết: 1903 



Đi san mặt đất
Thể loại: Thần thoại, văn học dân gian
***
Ngày xưa, từ rất xưa..
Thể loại: Thần thoại, văn học dân gian

***
Ngày xưa, từ rất xưa..
Người già không nhớ nổi
Mấy năm mấy nghìn đời
Ngày xưa từ rất xưa..
Người trẻ không biết tới
Mấy nghìn, mấy vạn năm
Người mặt đất ăn chung
Cùng đi và cùng ở
Trồng bắp [1] trên núi cao
Uống nước từ bụng đá
Người mặt đất sống chung
Cùng ở và cùng đi..
Mấy năm mấy nghìn đời
Ngày xưa từ rất xưa..
Người trẻ không biết tới
Mấy nghìn, mấy vạn năm
Người mặt đất ăn chung
Cùng đi và cùng ở
Trồng bắp [1] trên núi cao
Uống nước từ bụng đá
Người mặt đất sống chung
Cùng ở và cùng đi..
***
* * * Bầu trời nhìn chưa phẳng
* * * Bầu trời nhìn chưa phẳng
Mặt đất còn nhấp nhô
Phải đi san mặt đất
Phải đi san mặt đất
Kiếm con trâu sừng cong
Chọn con trâu sừng dài
Đẽo con trâu cái ách
Đục lỗ ách luồn dây
Chão [3] dẻo làm dây cày
Thừng dài làm dây bừa
Trâu cày, bừa san đất
Chẳng quản gì nhọc mệt
San đất là việc chung
Người tìm hang Chuột Chũi [4]
Gọi hắn, hắn rung râu:
"- Suốt ngày trong lòng đất
Tôi có thấy trời đâu!"
Người lại tìm Cóc, Ếch
Đứa tặc lưỡi ngồi nhìn
Đứa thì kêu ộp oạp:
"- Chân tay tôi đều ngắn
San mặt đất sao nên?
Để chúng tôi gọi lên
Xin trời đổ nước xuống!"
Giống nào cũng không đii
Người gọi nhau làm lấy
Nhiều sức, chung một lòng
San mặt đất cho phẳng
Nhiều tay chung một ý
San mặt đất, làm ăn..
Đẽo con trâu cái ách
Đục lỗ ách luồn dây
Chão [3] dẻo làm dây cày
Thừng dài làm dây bừa
Trâu cày, bừa san đất
Chẳng quản gì nhọc mệt
San đất là việc chung
Người tìm hang Chuột Chũi [4]
Gọi hắn, hắn rung râu:
"- Suốt ngày trong lòng đất
Tôi có thấy trời đâu!"
Người lại tìm Cóc, Ếch
Đứa tặc lưỡi ngồi nhìn
Đứa thì kêu ộp oạp:
"- Chân tay tôi đều ngắn
San mặt đất sao nên?
Để chúng tôi gọi lên
Xin trời đổ nước xuống!"
Giống nào cũng không đii
Người gọi nhau làm lấy
Nhiều sức, chung một lòng
San mặt đất cho phẳng
Nhiều tay chung một ý
San mặt đất, làm ăn..
*Chú thích:
1. Bắp: Ngô.
1. Bắp: Ngô.
2. San: Làm cho bằng phẳng. Cũng nói san phẳng (nhiều vùng miền Nam nói: Ban, ban bằng).
3. Chão: Thừng to và dài, dẻo
4. Chuột Chũi: Động vật có vú, to như chuột cống, hình thù giống chuột (trừ đuôi teo, bé), ở hang, ban ngày không lên mặt đất, ăn sâu bọ. Đồng bào Tây Bắc thườn gọi là con dúi.
3. Chão: Thừng to và dài, dẻo
4. Chuột Chũi: Động vật có vú, to như chuột cống, hình thù giống chuột (trừ đuôi teo, bé), ở hang, ban ngày không lên mặt đất, ăn sâu bọ. Đồng bào Tây Bắc thườn gọi là con dúi.
(Đi san mặt đất – Thần thoại dân tộc Lô Lô
Hợp tuyển thơ văn Việt Nam, Tập VI, NXB Văn học – 1979)
>>> Đôi lời giới thiệu:
- Nghệ thuật: Đi san mặt đất là truyện thần thoại bằng thơ của dân tộc Lô Lô, sử dụng thể thơ năm chữ, ngôn ngữ đơn giản, hình ảnh gần gũi. Các nhân vật trong bài thơ trên đều là những con vật có thật nhưng đã được nhân hóa và có khả năng phi thường.
- Thể loại: Văn bản thuộc nhóm thần thoại về nguồn gốc vũ trụ và các hiện tượng tự nhiên
- Nội dung: Kể lại quá trình loài người đi san mặt đất. Qua đó cho thấy công lao to lớn của con người trong việc cải tạo thiên nhiên và khát vọng chinh phục thiên nhiên của người xưa.
- Ý nghĩa: Thể hiện quan niệm, cái nhìn của người xưa về thế giới tự nhiên và tình cảm yêu mến, ngợi ca của tác giả đối với công ơn của thế hệ cha anh đi trước.
- Nghệ thuật: Đi san mặt đất là truyện thần thoại bằng thơ của dân tộc Lô Lô, sử dụng thể thơ năm chữ, ngôn ngữ đơn giản, hình ảnh gần gũi. Các nhân vật trong bài thơ trên đều là những con vật có thật nhưng đã được nhân hóa và có khả năng phi thường.
- Thể loại: Văn bản thuộc nhóm thần thoại về nguồn gốc vũ trụ và các hiện tượng tự nhiên
- Nội dung: Kể lại quá trình loài người đi san mặt đất. Qua đó cho thấy công lao to lớn của con người trong việc cải tạo thiên nhiên và khát vọng chinh phục thiên nhiên của người xưa.
- Ý nghĩa: Thể hiện quan niệm, cái nhìn của người xưa về thế giới tự nhiên và tình cảm yêu mến, ngợi ca của tác giả đối với công ơn của thế hệ cha anh đi trước.