[Cute pikachu]

Đi san mặt đất

Thể loại: Thần thoại, văn học dân gian

***

Ngày xưa, từ rất xưa..​

Người già không nhớ nổi

Mấy năm mấy nghìn đời

Ngày xưa từ rất xưa..

Người trẻ không biết tới

Mấy nghìn, mấy vạn năm

Người mặt đất ăn chung

Cùng đi và cùng ở

Trồng bắp [1] trên núi cao

Uống nước từ bụng đá

Người mặt đất sống chung

Cùng ở và cùng đi..​

***

* * * Bầu trời nhìn chưa phẳng​

Mặt đất còn nhấp nhô

Phải đi san mặt đất​

Kiếm con trâu sừng cong​

Chọn con trâu sừng dài

Đẽo con trâu cái ách

Đục lỗ ách luồn dây

Chão [3] dẻo làm dây cày

Thừng dài làm dây bừa

Trâu cày, bừa san đất

Chẳng quản gì nhọc mệt

San đất là việc chung

Người tìm hang Chuột Chũi [4]

Gọi hắn, hắn rung râu:

"- Suốt ngày trong lòng đất

Tôi có thấy trời đâu!"

Người lại tìm Cóc, Ếch

Đứa tặc lưỡi ngồi nhìn

Đứa thì kêu ộp oạp:

"- Chân tay tôi đều ngắn

San mặt đất sao nên?

Để chúng tôi gọi lên

Xin trời đổ nước xuống!"

Giống nào cũng không đii

Người gọi nhau làm lấy

Nhiều sức, chung một lòng

San mặt đất cho phẳng

Nhiều tay chung một ý

San mặt đất, làm ăn..​

*Chú thích:

1. Bắp: Ngô.​

2. San: Làm cho bằng phẳng. Cũng nói san phẳng (nhiều vùng miền Nam nói: Ban, ban bằng).

3. Chão: Thừng to và dài, dẻo

4. Chuột Chũi: Động vật có vú, to như chuột cống, hình thù giống chuột (trừ đuôi teo, bé), ở hang, ban ngày không lên mặt đất, ăn sâu bọ. Đồng bào Tây Bắc thườn gọi là con dúi.​

(Đi san mặt đất – Thần thoại dân tộc Lô Lô​

Hợp tuyển thơ văn Việt Nam, Tập VI, NXB Văn học – 1979)​

>>> Đôi lời giới thiệu:

- Nghệ thuật: Đi san mặt đất là truyện thần thoại bằng thơ của dân tộc Lô Lô, sử dụng thể thơ năm chữ, ngôn ngữ đơn giản, hình ảnh gần gũi. Các nhân vật trong bài thơ trên đều là những con vật có thật nhưng đã được nhân hóa và có khả năng phi thường.

- Thể loại: Văn bản thuộc nhóm thần thoại về nguồn gốc vũ trụ và các hiện tượng tự nhiên

- Nội dung: Kể lại quá trình loài người đi san mặt đất. Qua đó cho thấy công lao to lớn của con người trong việc cải tạo thiên nhiên và khát vọng chinh phục thiên nhiên của người xưa.

- Ý nghĩa: Thể hiện quan niệm, cái nhìn của người xưa về thế giới tự nhiên và tình cảm yêu mến, ngợi ca của tác giả đối với công ơn của thế hệ cha anh đi trước.​