Đề kiểm tra đọc hiểu: Sự trung thực của tri thức - Ngữ văn 10 kết nối tri thức

Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

SỰ TRUNG THỰC CỦA TRI THỨC​

  Theo nghĩa truyền thống, kẻ sĩ là một người có học. Có học nên biết lẽ phải trái để "tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ". Cái dũng của họ không phải cái dũng chém tướng đoạt thành mà là hệ quả của cái trí, nhằm làm sáng tỏ đạo thánh hiền. Đó là một công việc khó khăn, thậm chí nguy hiểm.

  Không phải lúc nào cũng có một Chu Văn An trước sự lộng hành của đám sủng thần, dám dâng thất trảm sớ và sau khi bị khước từ, kiên quyết từ quan về dạy học.

Không phải lúc nào cũng có anh em thái sử Bá thời Xuân Thu. Thôi Trữ sau khi giết vua Tề, ra lệnh cho thái sử Bá phải ghi vào sử: "Tề Trang Công bị bạo bệnh mà chết". Bá ghi: "Năm Ất Hợi, tháng Năm, Thôi Trữ giết vua". Thôi Trữ nổi giận, lôi Bá ra chém. Bá có ba người em. Hai người noi gương anh đều bị chém. Người em út vẫn điềm nhiên viết: "Năm Ất Hợi, tháng Năm, Thôi Trữ giết vua". Trữ quát: "Ba anh ngươi đều đã bị chém, ngươi không sợ sao?" Người này nói: "Việc của quan thái sử là ghi lại sự thật, nếu xuyên tạc thà bị chết chém còn hơn".

  Nhưng không hiểu sao tôi vẫn không thích từ "kẻ sĩ" lắm. Có lẽ do màu sắc hơi "hoài cổ" của nó chăng? Đạo thánh hiền quả là cao quý và đáng trân trọng nhưng nó là một cái gì đã có. Kẻ sĩ thời nay chính là những trí thức do tính rộng mở của từ này. Nhất là vào thời đại nền kinh tế tri thức phát triển với sự bùng nổ của khoa học, đặc biệt ngành tin học. Người trí thức không những tôn trọng thánh hiền mà còn là kẻ dám mày mò vào cõi không biết, đấu tranh với những định kiến của hiện tại để phát hiện những sự thật cho tương lai.

Một nước đang phát triển như nước ta cần nhanh chóng đào tạo một đội ngũ trí thức đông đảo để khỏi tụt hậu. Muốn vậy chúng ta phải lập cho được một môi trường lành mạnh trên nền tảng sự trung thực trí thức. Ít lâu nay báo chí nói nhiều đến nạn bằng giả. Đó là một hiện tượng xã hội nghiêm trọng, cần phải loại bỏ. Nhưng theo tôi, nó không nghiêm trọng bằng hội chứng "bằng thật, người giả" vì hội chứng này có nguy cơ gây sự lẫn lộn trong hệ giá trị và làm ô nhiễm môi trường đạo đức một xã hội trung thực, trong đó thật/ giả phải được phân định rạch ròi và minh bạch. Chúng ta thường nói nhiều đến tài năng và trí thức. Nhưng tài năng và trí thức chỉ có thể phát triển lâu dài và bền vững trên nền tảng một xã hội trung thực.

(Trích từ Đối thoại với đời & thơ, Lê Đạt, NXB Trẻ, 2008, tr. 14-15)

Câu 1: Xác định loại văn bản và phương thức biểu đạt chính của văn bản.

Câu 2: Nêu nhận xét khái quát về mạch lạc và liên kết trong văn bản.

Câu 3: Vì sao tài năng chỉ có thể phát triển lâu dài và bền vững trên nền tảng một xã hội trung thực?

Câu 4: Anh/chị nêu hai biểu hiện cụ thể về phẩm chất trung thực cần có của người trí thức.

Câu 5: Anh/chị rút ra được thông điệp tích cực gì sau khi đọc văn bản?

Gợi Ý Câu Trả Lời​

Câu 1:

Loại văn bản: Nghị luận

Phương thức biểu đạt chính của văn bản: Nghị luận

Câu 2:

Nhận xét khái quát về mạch lạc và liên kết trong văn bản: Tác giả sử dụng cách lập luận, câu văn liên kết, mạch lạc, thuyết phục được người đọc. Mở đâu, tác giả định nghĩa, lý giải thế nào là người có học để mọi người hiểu người có học không chỉ có trí mà còn có dũng. Tiếp đến tác giả nêu lập luận, dẫn chứng làm sáng tỏ vấn đề được nêu ra. Các nội dung có sự liên kết, mạch lạc giúp người đọc cảm thấy thú vị, cuốn hút, dễ hiểu.

Câu 3:

Tài năng chỉ có thể phát triển lâu dài và bền vững trên nền tảng một xã hội trung thực. Vì, xã hội trung thực sẽ giúp con người có đủ năng lực, giá trị đạo đức, phát triển tài năng, được mọi người tôn trọng và đề cao.

Câu 4:

Hai biểu hiện cụ thể về phẩm chất trung thực cần có của người trí thức:

- Nói đúng sự thật, luôn mài mò, học tập và tiếp thu những giá trị đúng đắn.

- Đề cao điều hay, lẽ phải, sẵn sàng tố cáo những điều lệch lạc, sai trái.

Câu 5:

Thông điệp tích cực rút ra gsau khi đọc văn bản:

- Sự trung thực sẽ giúp ta không ngừng trau dòi kiến thức, năng lực hiểu biết, chú trọng, phát huy những điều hay lẽ phải.

- Thái độ sống, đức tính trung thực sẽ giúp ta gặt hái được thành công, nhận được sự tin cậy và tín nhiệm cao trong công việc.

- Thông minh, tài năng không thể bền vững nếu thiếu đi phẩm chất trung thực.

Bấm để xem

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem