[Cute pikachu]

​

Đề bài

Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:

Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông. Xưa nay những đấng anh hùng làm nên những việc gian nan không ai làm nổi, cũng là nhờ cái gan mạo hiểm, ở đời không biết cái khó là cái gì. Sách có nói rằng: "Không vào hang hùm, sao bắt được cọp!"

Các nước Âu châu ngày nay đã trở nên giàu mạnh cũng là nhờ ở những tay mạo hiểm. Kẻ đóng tàu vào Bắc cực, người vượt bể sang Mỹ châu, đấu sức với ba đào, thi gan với sương tuyết để sưu cầu những đất mới, những báu lạ, từng trải bao nhiêu là gian hiểm mới có cái cảnh tượng ngày nay.

Còn những kẻ ru rú như gián ngày, làm việc gì cũng chờ trời đợi số, chỉ mong cho được một đời an nhàn vô sự, sống lâu giàu bền, còn việc nước việc đời không quan hệ gì đến mình cả. Như thế gọi là sống thừa, còn mong có ngày vùng vẫy trong trường cạnh tranh này thế nào được nữa.

Vậy học trò ngày nay phải biết xông pha, phải biết nhẫn nhục; mưa nắng cũng không lấy làm nhọc nhằn, đói rét cũng không lấy làm khổ sở. Phải biết rằng: Hay ăn miếng ngon, hay mặc của tốt, hễ ra khỏi nhà thì nhảy lên cái xe, hễ ngồi quá giờ thì đã kêu chóng mặt.. ấy là những cách làm mình yếu đuối nhút nhát, mất hẳn cái tinh thần mạo hiểm của mình đi.

(Trích Mạo hiểm - Nguyễn Bá Học)

Câu hỏi:

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên.

Câu 2. Khái quát nội dung chính của đoạn trích

Câu 3. Theo tác giả, nhờ đâu mà xưa nay những đấng anh hùng làm nên những việc gian nan không ai làm nổi?

Câu 4. Ghi lại câu văn khái quát luận điểm đoạn 1. Cho biết đoạn văn được trình bày theo cách nào?

Câu 5. Hiểu cụm từ "vùng vẫy trong trường cạnh tranh" có nghĩa là gì?

Câu 6. Hiểu gì về nội dung câu nói: "Những kẻ ru rú như gián ngày, làm việc gì cũng chờ trời đợi số, chỉ mong cho được một đời an nhàn vô sự, sống lâu giàu bền, còn việc nước việc đời không quan hệ gì đến mình cả. Như thế gọi là sống thừa.."? Qua đó cho thấy tác giả lên án lối sống nào?

Câu 7. Chỉa ra và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ sử dụng trong đoạn: "Vậy học trò ngày nay phải biết xông pha, phải biết nhẫn nhục; mưa nắng cũng không lấy làm nhọc nhằn, đói rét cũng không lấy làm khổ sở. Phải biết rằng: Hay ăn miếng ngon, hay mặc của tốt, hễ ra khỏi nhà thì nhảy lên cái xe, hễ ngồi quá giờ thì đã kêu chóng mặt.. ấy là những cách làm mình yếu đuối nhút nhát, mất hẳn cái tinh thần mạo hiểm của mình đi."

Câu 8. Em hiểu thế nào về ý nghĩa câu nói: Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông như thế nào?

Câu 9. Qua đoạn trích trên, tác giả muốn gửi gắm những thông điệp gì đến thanh niên Việt Nam?

Câu 10. Theo em, học sinh ngày nay ngoài việc phải biết xông pha, mạo hiểm cần có thêm yếu tố cần thiết nào nhất để "vùng vẫy trong trường cạnh tranh"?

Câu 11: Từ đoạn trích trên, em hãy nêu suy nghĩ về việc thanh niên ngày nay cần làm gì để không trở nên "sống thừa". Hãy trình bày bằng đoạn văn ngắn khoảng 4 - 6 câu dòng.

Câu 12. Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 20 dòng) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần đọc hiểu: "Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông.".

​

Trả lời:

Bộ đề Đọc hiểu môn ngữ văn, phần văn bản văn học: Mạo hiểm - Nguyễn Bá Học - Chủ đề ý chí nghị lực

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên.

- Nghị luận

Câu 2. Khái quát nội dung chính của đoạn trích

Qua việc bàn về thành công sau những mạo hiểm, quyết chí, quyết tâm; tác giả ca ngợi những con người mạnh mẽ, can đảm, dám đương đầu và vượt qua khó khăn, gian nan, thử thách để làm nên những việc lớn lao, phi thường.

Câu 3. Theo tác giả, nhờ đâu mà xưa nay những đấng anh hùng làm nên những việc gian nan không ai làm nổi?

- Là nhờ sự gan, dám mạo hiểm, không sợ khó khăn (là nhờ cái gan mạo hiểm, ở đời không biết cái khó là cái gì).

Câu 4. Ghi lại câu văn khái quát luận điểm đoạn 1. Cho biết đoạn văn được trình bày theo cách nào?

- Câu văn nêu khái quát: Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông (câu 1, câu đầu đoạn)

- Đoạn văn trình bày theo cách diễn dịch

Câu 5. Hiểu cụm từ "vùng vẫy trong trường cạnh tranh" có nghĩa là gì?

-vùng vẫy: Chỉ hành động cử động tự do, theo ý thích.

- Trường cạnh tranh: Chỉ không gian, môi trường, cuộc sống đầy khó khăn, gian nan, thử thách.

=> vùng vẫy trong trường cạnh tranh: Được thể hiện, phát huy khả năng, năng lực để vượt qua khó khăn, gian nan, thử thách để có cuộc sống tốt đẹp.

Câu 6. Hiểu gì về nội dung câu nói: "Những kẻ ru rú như gián ngày, làm việc gì cũng chờ trời đợi số, chỉ mong cho được một đời an nhàn vô sự, sống lâu giàu bền, còn việc nước việc đời không quan hệ gì đến mình cả. Như thế gọi là sống thừa.."? Qua đó cho thấy tác giả lên án lối sống nào?

Nội dung, ý nghĩa câu nói:

- "Những kẻ ru rú như gián ngày, làm việc gì cũng chờ trời đợi số, chỉ mong cho được một đời an nhàn vô sự, sống lâu giàu bền" là cách sống tiêu cực, khép mình, thụ động, thiếu kiên trì, thiếu quyết tâm, chủ động, không có ý thức vươn lên. Như thế sẽ không bao giờ có cuộc sống suôn sẻ, may mắn, tốt đẹp.

- Những người "coi việc nước việc đời không quan hệ gì đến mình cả" là những người sống cá nhân, thực dụng, ích kỉ, bàng quan với công việc của tập thể, của cộng đồng thì sẽ bị tách biệt khỏi cộng đồng, trở nên lạc lõng trong cộng đồng.

=> Tác giả lên án lối sống thừa.

Câu 7. Chỉa ra và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ sử dụng trong đoạn: "Vậy học trò ngày nay phải biết xông pha, phải biết nhẫn nhục; mưa nắng cũng không lấy làm nhọc nhằn, đói rét cũng không lấy làm khổ sở. Phải biết rằng: Hay ăn miếng ngon, hay mặc của tốt, hễ ra khỏi nhà thì nhảy lên cái xe, hễ ngồi quá giờ thì đã kêu chóng mặt.. ấy là những cách làm mình yếu đuối nhút nhát, mất hẳn cái tinh thần mạo hiểm của mình đi."

- Biện pháp tu từ: Điệp ngữ (phải biết, cũng không lấy làm, hay, hễ.. thì..

+Đối lập:

[HIDETHANKS=1]lối sống bản lĩnh, giàu ý chí nghị lực (biết xông pha, nhẫn nhục, không lấy làm nhọc nhằn, không lấy làm khổ sở) với lối sống nhút nhát, thiếu ý chí (kêu chóng mặt, yếu đuối nhút nhát, mất hẳn cái tinh thần mạo hiểm của mình đi)

+Liệt kê: Phải biết xông pha, phải biết nhẫn nhục, không lấy làm nhọc nhằn, không lấy làm khổ sở..

- Tác dụng:

+Gây ấn tượng, làm tăng sức gợi hình gợi cảm

+ Để tăng hiệu quả lập luận cho lời văn

+ Nhấn mạnh sự cần thiết của lối sống bản lĩnh, dám nghĩ dám làm, giàu ý chí, nghị lực, quyết tâm

+ Thể hiện sự trân trọng, ca ngợi lối sống sống tích cực trong thanh niên của tác giả

Câu 8. Em hiểu thế nào về ý nghĩa câu nói: Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông như thế nào?

- Về nghĩa đen: Câu nói khẳng định trên đường ta đi, thường gặp nhiều trở ngại bởi sông sâu, núi cao nên nếu không có ý chí nghị lực thì sẽ không vượt qua được.

- Về nghĩa bóng:

+ "đường đi" chỉ đường đời, cuộc sống của mỗi người

+ "ngăn sông cách núi" chỉ những khó khăn, thử thách, trở ngại khách quan mà con người gặp phải.

+ "lòng người' chỉ ý chí, nghị lực của con người

+" ngại núi e sông "chỉ thái độ ngại ngùng, e dè, nhát gan, nhụt chí, sợ khó khăn, trở ngại

=>Ý nghĩa của câu nói:

+ khó khăn, gian khổ là một phần của cuộc sống

+Chỉ có ý chí, bản lĩnh, quyết tâm của bản thân sẽ giúp ta vượt qua khó khăn để đạt thành công trong cuộc sống.

+ Đường đi sẽ càng khó khăn và khó vượt qua nếu con người không có quyết tâm, quyết chí cao.

Câu 9. Qua đoạn trích trên, tác giả muốn gửi gắm những thông điệp gì đến thanh niên Việt Nam?

- Cần có bản lĩnh, quyết tâm, dám nghĩ dám làm, dám mạo hiểm để thành công chứ không nên sống thụ động, ích kỉ, cá nhân, bàng quan trước cộng đồng, tập thể

- Cần biết sống xông pha, chủ động, không ngại khó ngại khổ chứ không nên sống thụ động, yếu đối nhút nhát.

Câu 10. Theo em, học sinh ngày nay ngoài việc phải biết xông pha, mạo hiểm cần có thêm yếu tố cần thiết nào nhất để" vùng vẫy trong trường cạnh tranh "?

- Ngoài việc phải biết xông pha, mạo hiểm, học trò cần phải tự giác, tích cực trau dồi tri thức, tu dưỡng đạo đức, sống có lí tưởng, sống đoàn kết, nhân ái, yêu thương, vị tha, khiêm tốn, lạc quan.

Câu 11: Từ đoạn trích trên, em hãy nêu suy nghĩ về việc thanh niên ngày nay cần làm gì để không trở nên" sống thừa ". Hãy trình bày bằng đoạn văn ngắn khoảng 4 - 6 câu dòng.

Định hướng:

-" Sống thừa "là lối sống khép mình, thụ động, ích kỉ, nhút nhát, thiếu ý chí nghị lực vươn lên trong cuộc sống và bàng quan, vô tâm, thờ ơ trước công việc chung của tập thể, cộng đồng.

- Hậu quả của lối sống thừa: Làn bản thân có cuộc sống vô nghĩa, tẻ nhạt, thất bại, không có tương lai tốt đẹp; khó có thể đóng góp sức mình vào xây dựng xã hội tốt đẹp hơn.

- Bài học:

+Thanh niên cần nhận thức rõ hơn về vai trò, ý nghĩa của bản thân với gia đình và cộng đồng.

+Cần biết trau dồi tri thức, bồi dưỡng nhân cách, sống nhân ái, yêu thương, vị tha, đoàn kết, có lí tưởng, ước mơ, hoài bão đẹp và nỗ lực thực hiện ước mơ đó.

Câu 12. Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 20 dòng) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần đọc hiểu:" Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông. ".

Định hướng:

- Trong cuộc sống, để tồn tại và sống cho đúng nghĩa, con người cần có ý chí, nghị lực, kiên trì, quyết tâm. Như Nguyễn Bá Học đã khẳng định" Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông ".

- Giải thích ý nghĩa câu nói:

+ Về nghĩa bóng:" Đường đi "chỉ đường đời, cuộc sống, chỉ mục đích của mỗi người;" ngăn sông cách núi "chỉ những khó khăn, thử thách, trở ngại khách quan mà ta gặp phải trong cuộc đời;" lòng người ngại núi e sông"chỉ thái độ ngại ngùng, e dè, nhụt chí, sợ hãi trước khó khăn, trở ngại, không dám dấn thân vào thử thách.

+ Cả câu nói khẳng định một châm ngôn: Trên đường đời, nếu không có ý chí, nghị lực, kiên trì thì ta sẽ không vượt qua thử thách và không thành công.

- Chứng minh câu nói:

+Lòng quyết tâm, kiên trì, ý chí, nghị lực là đức tính rất đáng quý, cần có của mỗi người.

+Giúp ta hoàn thiện cả về trí tuệ lẫn nhân cách, giúp bản thân trau dồi nhiều kĩ năng sống, thái độ sống đúng đắn. +Là thước đo phẩm chất của con người.

+ Giúp con người liên tục làm việc, hình thành kỹ năng làm việc ngày càng tốt hơn, thành thạo hơn.

+Đây chính là chìa khóa của thành công.

+Góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh.

- Mở rộng vấn đề:

+Tuy nhiên, trong thực tế, chúng ta vẫn băt gặp nhiều người không có lòng kiên trì, không có nghị lực vượt khó..

- Bài học:

+Cần biết lập kế hoạch thực hiện công việc một cách khoa học và kiên trì, quyết chí thực hiện từng ngày để mục đích đã đề ra.

+Biết kiên trì, quyết chí nhưng không cố chấp, không bảo thủ.

+Hãy rèn luyện lòng kiên trì, ý chí, nghị lực từ những từ những hành động nhỏ để từng bước đạt mục tiêu lớn

- Khẳng định lại vấn đề. Liên hệ thực tế bản thân[/HIDETHANKS]

>>> Bài làm chi tiết: Đoạn NLXH: Về Câu Nói Đường Đi Khó Không Khó Vì Ngăn Sông Cách Núi - Nguyễn Bá Học