Ôn Thi Vào 10 - Phần Tiếng Việt

Từ và cấu tạo từ

Sơ Đồ Cấu Tạo Từ Tiếng Việt



* Từ là đơn vị nhỏ nhất dùng để đặt câu

Ví dụ: Đây, / tôi/giới thiệu/với/anh/một/họa sĩ/lão thành/nhé. Và/cô/đây/là/kĩ sư/nông nghiệp.

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)

* Từ đơn là từ chỉ gồm một tiếng

Ví dụ: Nhà, cửa, sách, vở, tập, viết..

* Từ phức là từ gồm hai tiếng trở lên

Ví dụ: Giới thiệu/họa sĩ/lão thành/kĩ sư..

* Từ ghép là một trong hai kiểu từ phức được cấu tạo bằng cách ghép hai hoặc nhiều tiếng có nghĩa lại với nhau. Từ ghép có hai loại:

- Từ ghép chính phụ là từ có tiếng chính và tiếng phụ bổ nghĩa cho tiếng chính. Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau.

Ví dụ: Xe đạp, hoa hồng, bút máy, xanh biếc, máy tính, đèn điện..

- Từ ghép đẳng lập là từ có tính chất hợp nghĩa, không có tiếng nào chính, tiếng nào phụ.

Ví dụ: Quần áo, nhà cửa, trước sau, cha mẹ, chân tay, đỏ đen, ăn uống..

*GHI CHÚ: Trật tự giữa các tiếng từ ghép đẳng lập trong nhiều trường hợp có thể thay đổi vị trí nhưng ý nghĩa không thay đổi (Ví dụ: Cha mẹ - mẹ cha, quần áo - áo quần)

*Cách phân biệt từ ghép với từ láy: Khi tách, mỗi tiếng đều có nghĩa và hướng đến nghĩa chung

Ví dụ: Quần áo, ăn ở, xe máy, thân thương, nghỉ ngơi..

* Từ láy là một trong hai kiểu từ phức được cấu tạo thành từ, các tiếng có quan hệ láy âm với nhau. Từ láy có hai loại là từ láy toàn bộ và từ láy bộ phận.

- Từ láy toàn bộ (hoàn toàn) là những từ láy có tiếng láy lặp hoàn toàn hoặc gần hoàn toàn tiếng gốc.

+ Từ láy toàn bộ tiếng láy lặp lại hoàn toàn tiếng gốc (Ví dụ: Xinh xinh, xanh xanh)

+ Từ láy toàn bộ có biến đổi thanh điệu và phụ âm cuối của tiến đứng trước (Ví dụ: Trăng trắng, đo đỏ, nho nhỏ)

- Từ láy bộ phận là những từ láy có tiếng láy lặp lại một bộ phận của tiếng gốc (hoặc phụ âm, hoặc vần).

+ Từ láy bộ phận phụ âm: Sạch sẽ, trắng trẻo, xanh xao..

+Từ láy bộ phận vần: Li ti, bát ngát, lúng túng..

* Cách phân biệt từ láy và từ ghép

- Khi tách, có một tiếng có nghĩa và một hoặc nhiều tiếng khác láy lại tiếng gốc.

Ví dụ: Sạch sẽ, đẹp đẽ, ngoan ngoãn, sạch sành sanh..

- Khi tách, các tiếng đều không có nghĩa (không hướng đến nghĩa chung).

Ví dụ: Lủng củng, vất vả, nhí nhảnh..

- Khi tách, các tiếng đều có âm và nghĩa hoàn toàn giống nhau - trường hợp láy toàn bộ.

Ví dụ: Xanh xanh, tròn tròn, xinh xinh, vội vội vàng vàng..

Hẹn gặp các bạn ở những bài sau. Chúc các bạn học thật tốt!