Thể loại: Truyện ngắn, Kinh dị, Y khoa, Tâm lý - bi kịch
Số chương: 5/5
Văn án:
Một ca mổ cứu người tưởng như hoàn hảo – cho đến khi một sai sót nhỏ bé trong ổ bụng làm cả bệnh viện rung chuyển. Bác sĩ Khải, "bàn tay vàng" của khoa ngoại, bỗng trở thành kẻ đứng giữa đường ranh danh tiếng và tội lỗi, khi một thế lực đứng sau chìa ra chiếc phao cứu sinh đầy điều kiện. Từ đó, những bản hồ sơ sạch sẽ, những ca ghép tạng "đúng quy trình" và phòng mổ số 13 chỉ tồn tại trên màn hình máy tính bắt đầu bám lấy anh như một cơn ác mộng. Trong ánh đèn mổ trắng đến lóa mắt, ai mới thật sự là người cứu sống, ai đã trở thành kẻ cắt xén linh hồn người khác – và cái giá phải trả cho lựa chọn ấy là gì?
Tiếng beep trên Màn hình lúc đầu dồn dập, gấp gáp như người sắp hụt hơi. Rồi dần dần, từng nhịp một kéo dài ra, đều lên, tròn như nét bút quen tay. Đường điện tim trên màn hình xanh chạng vạng bỗng ổn định lại, những mũi nhọn sắc bén biến thành nhịp sóng đều đặn.
Trong phòng mổ, không ai bảo ai, tất cả cùng thở hắt ra.
Một điều dưỡng gây mê ngẩng lên, mắt vẫn không rời khỏi Màn hình.
– Huyết áp ổn rồi anh Khải.
Lâm Quang Khải giữ hai tay trong vùng mổ, đầu ngón tay đeo găng đặt lên đường khâu vừa kéo kín xương ức. Anh liếc nhanh lên màn hình, gật rất nhẹ.
– Được. Khóa lại. Chuẩn bị chuyển hồi sức.
Giọng anh vang sau lớp khẩu trang, bình tĩnh đến mức người ngoài khó đoán được mấy tiếng trước đó anh đã bơi sát mép giới hạn của sinh tử.
Cửa phòng mổ số 12 mở ra, ánh sáng trắng của hành lang tràn vào. Băng ca được đẩy ra ngoài, trên đó là một người đàn ông trung niên, ngực băng kín, ống nội khí quản còn nguyên. Người nhà chồm lên, mắt dán vào Màn hình di động đặt dưới chân giường, thấy đường xanh vẫn chạy đều thì nước mắt vỡ òa.
– Cảm ơn bác sĩ.. Trời ơi, cảm ơn các bác sĩ..
Hành lang đã chật kín máy quay, máy ảnh. Phóng viên truyền hình, báo mạng chờ sẵn từ trước. Một cô phóng viên trẻ bước lên, giơ micro về phía Khải đúng lúc anh vừa tháo khẩu trang xuống, lau nhanh vệt mồ hôi ở thái dương.
– Thưa bác sĩ Khải, đây là ca ghép tim – phổi đồng thời thứ mấy của bệnh viện mình rồi ạ? So với các ca trước, lần này khó hơn ở chỗ nào?
Khải đứng thẳng lại, mắt vẫn còn quầng thâm do nhiều đêm trực, nhưng giọng nói không lộ vẻ mệt.
– Về mặt kỹ thuật, quy trình ghép tim – phổi đồng thời bây giờ ê-kíp chúng tôi đã nắm vững. Nhưng mỗi ca vẫn là một cuộc đánh cược với rất nhiều biến số. Ở đây, chúng tôi chỉ làm phần của mình. Phần còn lại.. Là của người hiến tạng, và một chút may mắn.
Phía sau, viện trưởng đi tới, nụ cười quen thuộc hiện lên đúng lúc trước ống kính. Ông đặt tay lên vai Khải, quay vào máy quay.
– Nhờ các bác sĩ trẻ như bác sĩ Khải mà bệnh viện mình mới có được những bước tiến như hôm nay. Đây là thành quả của cả một tập thể, nhưng phải nói thật.. Nếu không có cái bàn tay vàng này, chắc cũng chẳng trơn tru như thế.
Tiếng máy ảnh lách tách, ánh flash chớp sáng liên hồi. Khải cúi đầu chào người nhà bệnh nhân, nói vài câu động viên đúng mực. Phóng viên hỏi thêm vài câu khuôn mẫu, anh trả lời như mọi lần: Cẩn trọng, nhân văn, luôn kéo về "tập thể".
Dần dần, đoạn hành lang bớt đông. Đèn máy quay tắt, micro hạ xuống. Người nhà theo băng ca đi về phía khoa hồi sức. Viện trưởng được điều dưỡng mời xuống xe đón đi dự một cuộc họp khác.
Chỉ còn lại Khải đi ngược ánh đèn, áo choàng mổ đã cởi, blouse trắng vắt trên tay. Bước chân anh nặng hơn cái dáng thẳng mà anh cố giữ.
Phòng trực bác sĩ ở tầng cao nhất vắng đến mức tiếng quạt trần cũng nghe như vang xa. Đèn neon trắng hắt xuống bức tường dán kín lịch trực, bảng phân công, vài bằng khen đã ố vàng.
Khải đóng cửa lại, tựa lưng vào cánh cửa một lúc lâu mới rời ra được. Anh bước đến chiếc giường gấp kê sát cửa sổ, ngồi xuống mép giường. Lưng anh cong đi, như thể mấy tiếng đồng hồ đứng dưới đèn mổ vừa rút sạch mọi thứ trong người.
Anh đưa tay lên xoa mặt, hít một hơi sâu rồi thở ra, tiếng thở nặng như rơi xuống nền gạch.
– Nếu như.. Không có cái ngày đó thì..
Câu nói lửng lại trong không khí. Đầu ngón tay anh vô thức bấu lấy mép giường. Một cơn tê nhói chạy ngang ngực, không giống mỏi sau ca mổ, mà như ai đó vừa kéo căng rồi giật mạnh một đường chỉ cũ trong lòng.
Tiếng quạt trần quay đều trên đầu. Ở góc phòng, chiếc Màn hình cũ vốn để theo dõi bệnh nhân khi có ca cấp cứu bất ngờ bỗng nhá lên một cái rất nhẹ, màn hình xanh hiện rồi tắt. Khải không để ý. Mắt anh đã bị kéo ngược về một thời điểm khác.
Ngày xưa, cũng tiếng beep ấy. Nhưng khi đó, mọi thứ còn rất khác.
Những ngày đầu bước vào bệnh viện, áo blouse của Khải còn trắng tinh, cổ áo còn cứng, nếp ly còn in rõ. Anh vừa đậu vào chương trình bác sĩ nội trú phẫu thuật của một trong những bệnh viện tuyến đầu. Đám đàn anh khóa trên hay đùa:
– Thằng này mà không làm ngoại khoa thì phí. Mổ như thêu.
Đêm trực cấp cứu đầu tiên, Khải đứng sau cửa kính phòng hồi sức, tay nắm chặt file bệnh án, mắt dán vào ca vỡ gan nặng. Bệnh nhân là một thanh niên bị tai nạn giao thông tốc độ cao, huyết áp tụt, mạch nhanh, siêu âm FAST cho thấy ổ dịch lớn quanh gan. Trong phòng mổ, thầy của anh đang dùng tay ép chặt vùng hạ sườn phải, kẹp tạm cuống gan – thủ thuật mà anh đã đọc đến nhàm trong sách, giờ được thấy bằng mắt.
Khi gan được giải phóng, các đường rách sâu hiện rõ dưới ánh đèn. Khải phụ giữ hút, mắt không chớp khi từng cục máu đông được gắp ra, từng mũi khâu chữ U xuyên qua nhu mô gan, kéo sát lại quanh mạch rách. Mỗi mũi kim như khâu một đường nối giữa mấy trang sách dày và một sinh mạng đang trượt dần khỏi tay.
Ca mổ kéo dài, nhưng cuối cùng, huyết áp hồi phục. Bệnh nhân được đẩy ra phòng hồi sức, vẫn còn ống thở, nhưng Màn hình báo mạch, huyết áp, bão hòa oxy đều trong ngưỡng. Thầy anh tháo găng, vỗ nhẹ lên vai.
– Sau này tới lượt cậu đứng chính, nhớ lấy cảm giác này. Tiếng máy này, mùi này.. Là lý do tụi mình chịu được mấy đêm trắng.
Vài tháng sau, Khải được phân công đứng phụ trong một ca ghép gan sống. Người hiến là chị gái, người nhận là em trai bị xơ gan giai đoạn cuối. Gan trái được cắt ra, những mạch máu và đường mật được đánh dấu bằng chỉ màu. Khi nối tĩnh mạch cửa, anh là người đầu tiên phát hiện một điểm rỉ máu rất mảnh ở đường khâu, báo với thầy siết lại. Nếu không, vài ngày sau có thể sẽ là một trận báng bụng, tụt huyết áp không rõ nguyên nhân.
Ca ghép thành công. Tên anh lọt vào danh sách ê-kíp trong bản tin bệnh viện, đứng sau thầy và vài đàn anh. Người nhà bệnh nhân xin số, mỗi lần tái khám lại dúi cho anh túi trái cây, ít đặc sản quê, vừa ngượng vừa biết ơn.
Tối hôm đó, Khải ngồi ở giường trực, bật video call cho ba mẹ. Màn hình hiện lên gương mặt rám nắng của ba với cái khăn vắt trên vai, và mẹ anh đang lau tay vào chiếc khăn bếp.
Mẹ anh vừa thấy mặt con đã cười tít mắt:
– Trời ơi, con của mẹ lên bản tin bệnh viện đó! Ba mày in ra, đem khoe khắp xóm rồi.
Ba anh chen vào, giọng đầy tự hào:
– Người ta làm ruộng, mình nghèo, nhưng trong xóm có mỗi nhà tao có con mặc áo bác sĩ. Vậy là được rồi.
Khải cười, trên da mặt vẫn còn hằn vệt khẩu trang.
– Con chỉ phụ thôi mà. Mấy đường chính vẫn là thầy làm.
Mẹ anh lắc đầu:
– Phụ hay chính gì, miễn là cứu được người ta là quý rồi. Con ráng giữ sức khỏe, đừng thức trắng hoài.
Những ngày đó, cảm giác "cứu được người" với Khải vẫn đơn giản như vậy: Mệt rũ, đói lả, nhưng về phòng trực ăn tô mì tôm là thấy đời mình có lý.
Nếu mọi chuyện chỉ dừng ở gan vỡ khâu được, gan xơ ghép thành công, có lẽ đã không có cái tên "Phòng Mổ Thứ 13" trong cuộc đời anh.
Sự cố y khoa đến trong một ca mổ mà ban đầu ai cũng nghĩ là đơn giản hơn những ca đó.
Bệnh nhân là một người đàn ông khoảng bốn mươi tuổi, chấn thương bụng kín do tai nạn lao động – té từ giàn giáo xuống, đập bụng vào thanh thép. Anh ta vào viện với bụng đau, mạch hơi nhanh, huyết áp tạm ổn. Siêu âm tại giường cho thấy dịch ổ bụng mức độ vừa, nghi vỡ lách. Chụp CT chưa thực hiện được vì máy đang bận cho một ca đột quỵ cần can thiệp khẩn.
Trong cuộc hội chẩn nhanh ở phòng cấp cứu, có người đề nghị theo dõi thêm, chờ CT để định hướng rõ. Có người lại nhấn mạnh chỉ số huyết áp không thực sự vững, bụng bắt đầu cứng, có phản ứng thành bụng – nên mổ thám sát sớm.
Khải, khi đó vừa được giao đứng chính nhiều ca, đang ở độ sung sức. Anh đã chứng kiến vài trường hợp chờ quá lâu, đến khi đẩy lên bàn mổ thì bệnh nhân rơi vào sốc mất máu, kéo không kịp. Anh nhìn chỉ số huyết áp nhích xuống từng chút, nhìn bụng bệnh nhân căng dần, nhớ lại các guideline về chấn thương bụng, nhớ ca vỡ gan đầu tiên mình từng đứng phụ.
Anh ký vào chỉ định.
– Đưa lên mổ.
Đó không phải ca "đánh cược kỳ tích", chỉ là một ca mở bụng thám sát đường trắng giữa, quy trình đã thuộc lòng. Khi mở phúc mạc, ổ bụng trào ra một lượng máu loãng. Lách bầm, có vài đường rách, nhưng không nát. Khải cắt bỏ lách, cầm máu các mạch, đặt dẫn lưu, rửa sạch ổ bụng rồi chuẩn bị đóng lại.
Trong lúc mổ, ekip dùng khá nhiều gạc bụng để chèn máu. Cuối ca, điều dưỡng dụng cụ đếm lại, số gạc trên khay trùng với con số ghi trên phiếu. Phiếu kiểm gạc có hai chữ ký: Một của điều dưỡng, một của phẫu thuật viên chính – Lâm Quang Khải.
Người đàn ông được chuyển về hồi sức. Ban đầu mọi thứ có vẻ ổn. Sang ngày thứ ba, ông sốt cao, bụng chướng, đau tăng, bạch cầu và CRP tăng vọt. Có ý kiến nghĩ tới nhiễm trùng sau mổ, dò dịch. Khải đề nghị làm CT bụng. Trên lớp cắt ngang vùng chậu, giữa một mảng dịch mờ đục, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh chỉ vào một vùng tăng đậm độ có hình thù lạ.
– Có vẻ là.. Dị vật. Giống gạc phẫu thuật.
Họ quyết định mổ lại.
Khi mở bụng, mùi mủ hôi pha mùi máu cũ bốc lên nồng nặc. Giữa ổ mủ, một miếng gạc bụng đã ám màu, loang lổ hiện ra, nằm ép sát quai ruột. Điều dưỡng hút dịch, tay run thấy rõ. Người Điều dưỡng dụng cụ (scrub) phải cắn chặt răng để không buột miệng chửi thề.
Miếng gạc đó không nên có mặt ở đó. Ít nhất là không được nằm lại sau khi đã đóng bụng.
Người đàn ông không qua khỏi lần mổ thứ hai. Nhiễm trùng ổ bụng, nhiễm trùng huyết, suy đa cơ quan. Màn hình trong ICU một lần nữa trả về đường thẳng lạnh tanh.
Gia đình làm ầm lên. Họ không chỉ mất người thân, mà còn cầm trong tay tờ giấy giải phẫu bệnh ghi rõ "dị vật dạng gạc phẫu thuật trong ổ bụng". Ai đó đưa cho họ xem tờ phiếu kiểm gạc với hai chữ ký. Người đàn bà mặc áo nâu ôm tờ giấy ấy lao tới hành lang khoa phẫu thuật.
– Mấy người mổ kiểu gì mà bỏ quên gạc trong bụng chồng tui?
Bà gào đến khản giọng.
– Người ta vô đây còn đi được, nói được, giờ nằm trong cái hòm. Rồi tờ giấy này mấy người đưa tui để làm gì?
Một người họ hàng trẻ hơn giơ điện thoại quay lại toàn bộ. Clip lên mạng, tiêu đề đặt giật: "Bệnh nhân chết vì bác sĩ quên gạc trong bụng". Bình luận ùn ùn kéo tới.
"Chắc lúc mổ mải nghĩ phong bì."
"Cứ bảo bác sĩ là thiên thần áo trắng đi nữa đi."
"Đến gạc còn đếm không nổi, bảo sao người ta sợ không vào viện."
Trong tất cả những dòng chữ cuồng nộ đó, có một tấm hình lạnh hơn cả gió hành lang: Ảnh chụp phiếu kiểm gạc, với chữ ký phẫu thuật viên chính là "Lâm Quang Khải".
Ban giám đốc mở cuộc họp khẩn. Hội đồng chuyên môn đọc từng dòng, soi từng bước. Quy trình yêu cầu kiểm gạc trước khi đóng bụng. Hôm đó kíp mổ đủ người, không có ca cấp cứu khác đè lên, không lý do gì để bỏ qua. Sai sót là rõ ràng.
Khải ngồi ở cuối bàn, tay nắm chặt đến nỗi các đốt ngón tay trắng bệch. Anh nhớ lại ca mổ như tua chậm. Nhớ cảm giác ù ù ở tai sau nhiều giờ đứng mổ từ ca trước, nhớ khoảnh khắc điều dưỡng đọc số gạc hơi vội, nhớ mình gật đầu ký mà không trực tiếp rà lại từng miếng một. Một chuỗi những cái "hơi" rất nhỏ, lắp lại với nhau thành một lỗ hổng chết người.
Nếu Hội đồng kết luận đây là "sai sót chuyên môn do không tuân thủ quy trình", báo cáo sẽ đi các nơi, tên anh sẽ nằm trong đó. Truyền thông đã chực ngoài cổng. Một bác sĩ nội trú vài năm kinh nghiệm bỏ quên gạc trong bụng bệnh nhân – chừng đó đủ đốt sạch cái tên vừa mới lóe lên trên mấy bản tin bệnh viện.
Viện trưởng gọi Khải lên phòng làm việc.
Hành lang dẫn tới phòng ông im ắng lạ thường. Ánh sáng vàng nhạt hắt lên các khung hình treo trên tường: Viện trưởng bắt tay lãnh đạo, viện trưởng bên cạnh những bó hoa chúc mừng ca ghép tạng "đầu tiên", viện trưởng với áo blouse phẳng phiu không một nếp nhăn.
Trong phòng, ông đang pha trà. Thấy Khải bước vào, ông chỉ tay vào ghế.
– Ngồi đi.
Khải ngồi xuống mép ghế, lưng không dám tựa hẳn. Tim anh đập loạn, không giống bất cứ nhịp tim trên điện tâm đồ nào anh từng nhìn trên màn hình.
Viện trưởng đưa cho anh một tách trà, nhìn anh một lúc lâu.
– Cậu biết chuyện gì đang diễn ra rồi chứ.
Giọng ông bình thản, nhưng từng chữ đều nặng.
– Sự cố kiểu này.. Không dễ nuốt.
Khải nuốt khan, tay siết chặt tách trà nóng.
– Con.. Xin lỗi. Con.. Chấp nhận chịu trách nhiệm.
Viện trưởng nhấp một ngụm trà, đặt tách xuống, mắt vẫn không rời mặt anh.
– Trách nhiệm là thứ người ta rất thích đổ lên một cái tên cho gọn. Cậu cũng biết rồi, tôi làm nghề này lâu hơn cậu sống ở đời.
Ông tựa lưng vào ghế, hai ngón tay gõ nhè nhẹ lên mặt bàn gỗ.
– Gạc bỏ quên trong bụng bệnh nhân là sai. Là sai theo quy trình. Về mặt chuyên môn, trên giấy tờ, không ai bênh được.
Ông ngừng lại một nhịp.
– Nhưng cậu cũng biết, y khoa không chỉ có mỗi.. Quy trình.
Khải khẽ ngẩng lên.
– Vậy.. Ý viện trưởng là..
– Là có hai cách để mọi chuyện kết thúc.
Viện trưởng nói chậm, như mỗi chữ đều được cân lên đặt xuống.
– Một: Hội đồng kết luận đây là sai sót chuyên môn nghiêm trọng. Bệnh viện phải có người chịu trách nhiệm. Cậu là phẫu thuật viên chính. Cậu đứng ra nhận. Đình chỉ, có thể phải rời khỏi đây. Dư luận sẽ vỗ tay. Họ cần một cái tên.
Không khí trong phòng đặc quánh lại. Khải nhìn xuống đầu gối, các khớp tay nổi gân.
– Còn.. Cách thứ hai?
Một nụ cười rất khó đoán thoáng qua trên môi viện trưởng.
– Cách thứ hai.. Là để người ta hiểu đây là một tai biến trong phẫu thuật. Chuyện đáng tiếc, nhưng không quy về một cá nhân. Hồ sơ có thể được ghi khác đi một chút. Biên bản có thể dùng những từ ngữ.. Mềm hơn.
Ông vẫn nói đều đều.
– Đổi lại, cậu không còn là "một bác sĩ nội trú như bao người khác" nữa.
Khải ngước mắt lên. Ánh nhìn anh chạm vào ánh mắt sau cặp kính, thấy trong đó một thứ ánh sáng trầm, sâu, khó đoán.
– Ý viện trưởng là sao ạ?
Viện trưởng đứng dậy, bước tới bên cửa sổ, nhìn xuống sân bệnh viện nơi người nhà bệnh nhân vẫn đi qua đi lại, ôm túi đồ, ôm những phong bì kết quả.
– Bệnh viện này rồi phải đi xa hơn mấy ca mổ lách, mổ ruột, mổ vỡ gan. Còn nhiều cánh cửa khác phải mở. Những chỗ đó cần người giỏi tay nghề, và nhất là.. Biết giữ im lặng đúng lúc.
Ông quay lại, ánh mắt không rời Khải.
– Tôi cần một người nối nghiệp. Một người đứng bên cạnh, đi tiếp con đường này khi tôi không còn ở đây nữa. Nếu cậu đồng ý đi theo tôi, làm học trò của tôi, thì chuyện hôm nay.. Sẽ được sắp xếp theo một cách khác.
Ông không nói rõ "con đường này" là gì. Cũng không nói rõ cần phải làm gì. Chỉ là những khoảng trống giữa các câu chữ, để người nghe tự lấp bằng trí tưởng tượng.
Khải im lặng. Trong đầu anh là gương mặt người đàn bà áo nâu ôm di ảnh chồng, là tờ phiếu kiểm gạc với chữ ký của chính mình, là hình ảnh ba mẹ ngồi trước màn hình TV xem bản tin về "những ca mổ kỳ tích".
Nếu chọn cách thứ nhất, anh sẽ bước ra khỏi căn phòng này, bước ra khỏi bệnh viện, mang theo cái mác "bác sĩ bỏ quên gạc". Ba mẹ sẽ phải cúi đầu trước xóm. Anh sẽ phải làm lại từ đầu, có thể không còn mặc áo blouse nữa.
Nếu chọn cách thứ hai, anh sẽ ở lại. Không chỉ ở lại, mà đứng gần hơn với người đàn ông đang nhìn anh qua cặp kính kia. Đổi lại, cái chết vừa rồi sẽ được làm cho mờ đi.
Giọng anh khàn đi:
– Nếu.. Con chọn đi theo viện trưởng.. Thì thật sự.. Chuyện đó sẽ qua được ạ?
Viện trưởng không trả lời thẳng. Ông chỉ cười, nụ cười mỏng như đường dao vừa rạch da.
– Trên đời này không có gì "qua" hoàn toàn. Chỉ có thứ người ta muốn nhớ, và thứ người ta không muốn nhắc lại nữa.
Ông trở về ghế, đưa tay ra giữa khoảng không.
– Tôi chỉ hỏi cậu một chuyện: Cậu có muốn đi xa hơn, hay dừng lại ở đây?
Bàn tay ông chờ đợi, không phải cái bắt tay xã giao giữa cấp trên và cấp dưới, mà giống như một tờ giấy trắng đang chờ chữ ký.
Khải nhìn bàn tay đó rất lâu. Anh biết, chỉ cần không đưa tay lên, mọi thứ sẽ rẽ sang một hướng khác. Anh sẽ mất rất nhiều. Nhưng anh cũng lờ mờ hiểu, nếu nắm lấy, sẽ có những thứ khác mất đi mà bây giờ anh chưa hình dung nổi.
Cuối cùng, anh đưa tay lên, đặt vào tay viện trưởng.
– Con.. Muốn đi tiếp.
Ngón tay viện trưởng siết lại, vừa phải, không mạnh không nhẹ.
– Tốt. Thế thì từ hôm nay, cậu là người của tôi.
Ông dừng một nhịp, khóe môi nhích lên.
– Nếu cậu đã chọn làm học trò nối nghiệp, thì sau này.. Đừng quên mình đã gọi ai là thầy.
Lần đầu tiên, Khải nghe chính mình thốt ra tiếng gọi đó, khẽ như chỉ đủ hai người nghe.
– Vâng.. Thưa thầy.
Từ giây phút ấy, cách xưng hô giữa hai người đổi màu. Không còn "viện trưởng" với "bác sĩ nội trú" nữa, mà là "thầy" và "trò" – một sợi dây vô hình nối từ căn phòng này, xuyên qua những ca phẫu thuật về sau, tới tận một nơi mà lúc này Khải còn chưa biết đến.
Sự cố gạc trong bụng bệnh nhân không biến mất chỉ sau một cái bắt tay. Nó vẫn gây ầm ĩ thêm nhiều tuần. Báo chí được mời tới họp báo, đọc lại những câu chữ đã được gọt giũa rất kỹ: "Tai biến phẫu thuật đáng tiếc", "đã tuân thủ quy trình", "bệnh nhân có bệnh nền nặng".. Tên của Khải không xuất hiện trên bất cứ bản tin chính thức nào.
Một thời gian sau, khoa phẫu thuật được "cải tạo nâng cấp". Bệnh viện xin được một khoản kinh phí, hành lang khu mổ quây bạt, công nhân ra vào, bụi vữa bay lẫn trong mùi sát khuẩn.
Một sáng, Khải đi qua dãy phòng mổ, thấy bảng số "13" đã được tháo xuống. Cửa phòng đóng im ỉm, bên trong nghe tiếng đục tường, kéo ống, dịch trần. Một điều dưỡng đứng bên cạnh nhìn vào, khẽ nói với bạn:
– Chắc từ nay bỏ luôn số 13 cho đỡ xui. Ai mà dám vào mổ ở đó nữa.
Vài tháng sau, khi lớp vữa mới khô, hành lang sáng trưng trở lại, sơ đồ khu mổ treo ở đầu dãy phòng đã được in lại. Dãy số đi từ 10, 11, 12.. Nhảy thẳng sang 14. Phòng cũ được ghi thành "Kho thiết bị vô trùng", cửa luôn khóa, chìa chỉ có bên hậu cần giữ.
Nhân viên mới vào viện, nhìn bảng sơ đồ, thỉnh thoảng hỏi đùa:
– Ủa, sao lại nhảy từ 12 lên 14 vậy?
Những người cũ chỉ cười xòa:
– Tụi mình kiêng số 13, vậy cho yên tâm. Chứ trong khoa mổ, tin cái gì thì tin, đừng tin xui xẻo.
Không ai còn nhắc tới người đàn ông có miếng gạc nằm lại trong bụng. Tờ phiếu kiểm gạc với chữ ký của Khải được kẹp trong một hồ sơ đã đóng lại, cất vào tủ.
Chỉ có Khải, mỗi lần đi ngang đoạn tường trắng nơi từng là cửa phòng mổ ấy, đều cảm giác như trên bề mặt phẳng lì kia vẫn còn in mờ con số 13, nhòe ra như dấu máu đã lau quá nhiều lần.
Nhiều năm trôi qua. Bệnh viện xây thêm một khối nhà mới, thay máy gây mê, thay hệ thống Màn hình, đổi cả logo. Có một điều dưỡng trẻ lần đầu trực ở khu mổ, nhìn lên sơ đồ treo tường rồi cười:
– Bệnh viện mình làm gì có phòng 13, em làm ở đây mấy năm chưa thấy ai nhắc.
Khải lúc đó vừa đi ngang, nghe được, chỉ gật đầu, không nói. Trong đầu anh, tiếng khoan đục hôm dẹp phòng mổ cũ vẫn còn vang, lẫn vào tiếng beep của Màn hình – thứ âm thanh không bao giờ chịu biến mất.
Anh không biết, cái phòng mổ bị "xóa sổ" năm đó rồi sẽ trở lại với một hình dạng khác. Không còn trong bản vẽ, không còn trong sơ đồ, nhưng vẫn tồn tại ở một tầng khác của bệnh viện, chờ anh bước vào.
Quay lại với hiện tại, trong phòng trực vắng, câu nói năm xưa vang lại trong đầu Khải như tiếng dao cọ qua xương ức.
Anh mở mắt, nhìn lên trần nhà. Ánh đèn neon chập chờn một nhịp rồi ổn định lại.
Ở góc phòng, chiếc Màn hình cũ bỗng bật sáng. Màn hình xanh hiện lên một đường thẳng ngang, rồi chầm chậm xuất hiện những mũi nhọn nhỏ, như nhịp tim vừa được cắm điện trở lại.
Khải cau mày, chống tay định đứng dậy xem có ai vừa nối bệnh nhân vào hệ thống hay không.
Anh chưa biết rằng, lần kế tiếp anh nghe tiếng beep đó, phòng mổ hiện ra trước mắt anh sẽ không còn là phòng số 12 quen thuộc nữa.
Mà sẽ là một căn phòng không có trên sơ đồ bệnh viện.
Buổi sáng hôm sau, phòng họp nhỏ của khoa ghép tạng vẫn lạnh như mọi khi. Máy lạnh chạy hơi mạnh, làm tiếng giấy lật nghe sắc hơn.
Trên tường là một bảng trắng lớn, chi chít tên: Danh sách bệnh nhân chờ ghép. Mỗi tên kèm tuổi, chẩn đoán, nhóm máu, mức độ ưu tiên. Dưới mắt người nhà, đó là những hy vọng. Dưới mắt bác sĩ, đôi khi nó giống một bảng chi tiêu nội bộ, một bảng "cần nguồn".
Viện trưởng đứng ở đầu bàn, tay cầm bút dạ, gõ nhẹ vào chỗ ghi "Gan", "Tim", "Thận".
– Tình hình nguồn tạng bây giờ rất căng. Xơ gan mất bù chờ ghép gan, suy tim giai đoạn cuối chờ ghép tim, suy thận mạn chờ ghép thận.. Càng ngày càng đông. Nhiều người chết trong danh sách chờ rồi.
Ông quay sang khung "Tim – Gan – Thận".
– Ca suy tim cơ tim giãn, hai mươi tám tuổi, vẫn đang bám máy trợ tim. Xơ gan do viêm gan B, cổ trướng, giãn tĩnh mạch thực quản – anh chị biết rồi, chỉ cần vỡ một cái là xong. Mấy ca suy thận chạy thận mòn người, cứ thế này thì..
Ông bỏ lửng câu nói, chỉ vẽ thêm một dấu chấm nặng nề bên cạnh dòng chữ.
Khải ngồi bên phía phải, nhìn bảng. Anh không cần đọc kỹ, trong đầu đã thuộc gần hết tên trong danh sách này. Những gương mặt anh gặp ở phòng khám, ở giường bệnh, trong ICU. Những người đến với ánh mắt cầu xin – và với phong bì dày mỏng khác nhau.
Viện trưởng lật sang một tờ khác, lấy từ tập hồ sơ bên cạnh, giơ lên.
– Còn đây là bệnh nhân mới nhập ICU tối qua: Nam, ba mươi chín tuổi, chấn thương sọ não do té từ giàn giáo. Tụ máu ngoài màng cứng thái dương trái. Tim, gan, thận đều tốt. Không bệnh nền đáng kể.
Ông không nói tiếp vế sau. Mấy bác sĩ trong phòng nhìn nhau, không ai lên tiếng, nhưng tất cả đều thấy cùng một chữ lóe trong đầu: "Tiềm năng".
Viện trưởng nhìn qua Khải.
– Cậu phụ trách theo dõi ca này cùng ICU và ngoại thần kinh. Về nguyên tắc, mình phải cứu tối đa. Nhưng nếu diễn tiến không thuận lợi.. – ông gõ nhẹ đầu bút lên mặt bàn – thì cũng đừng để lãng phí.
Câu nói như một bóng mây mỏng, nhưng che kín cả căn phòng.
Khải gật.
– Tôi hiểu.
Anh hiểu rất rõ mình được giao điều gì.
Bệnh nhân được ghi trong hồ sơ là Nguyễn Văn Tâm, ba mươi chín tuổi, công nhân công trình.
Anh ta nằm trong phòng ICU, giữa một rừng dây nhợ. Ống nội khí quản cắm qua miệng, nối với máy thở, lồng ngực phập phồng theo từng nhịp bơm khí. Trên trán là vết rách đã được khâu tạm ở cấp cứu, băng trắng còn loang màu thuốc đỏ. Màn hình trên đầu giường hiện nhịp tim đều, huyết áp ổn, bão hòa oxy đẹp.
CT sọ não đầu tiên cho thấy tụ máu ngoài màng cứng thái dương trái, đường giữa lệch nhẹ, chưa có dấu hiệu thoát vị. Phù não quanh vùng tụ máu không nhiều.
Nói dễ hiểu: Trong đầu anh ta có một cục máu tụ nằm giữa xương sọ và màng cứng. Nếu mở sọ giải áp, lấy khối máu tụ ra đúng lúc, phần lớn bệnh nhân như thế sẽ tỉnh lại, đi đứng, nói chuyện lại được. Tụ máu ngoài màng cứng là dạng chấn thương mà sách vở vẫn hay ví là "chết giả, cứu thật" : Hôn mê ban đầu, xử trí kịp thì sống, chậm là mất.
Khải đứng cuối giường, nhìn màn hình, nhìn phim CT đã treo. Trong đầu anh bật lên một con số rất rõ: Nuôi tốt, kiểm soát áp lực nội sọ chặt, mổ đúng thời điểm, tỉ lệ sống gần như chín mươi chín phần trăm.
Không có bệnh nền. Tim không bệnh. Gan không xơ. Thận không suy. Một thân thể đang ở độ sung sức, chỉ vướng một cục máu tụ.
Một nguồn tạng lý tưởng, nếu người ta chịu chết.
Trang – một bác sĩ thực tập nội trú - đứng bên cạnh, tay cầm bảng bệnh án, quan sát anh. Cô đọc nhanh chẩn đoán:
– Chấn thương sọ não, tụ máu ngoài màng cứng thái dương trái. Tri giác lúc vào GCS mười một điểm, bây giờ tám điểm. Nếu mổ giải áp sớm, tiên lượng.. Khá tốt, phải không anh?
Khải gật.
– Nếu đi đúng đường thì có.
Anh nói vậy, nhưng trong lòng không có chữ "nếu".
Người phụ nữ ngồi trước phòng ICU trông nhỏ hơn nhiều so với tuổi trên giấy tờ. Ba mươi lăm, nhưng đôi tay gầy sạm, cổ tay lấm tấm vết cháy nắng. Áo khoác mỏng phủ ngoài áo thun, còn dính vài vệt bột xi măng. Bên cạnh chị là một bé gái tầm mười tuổi, ôm chặt chiếc balo đã sờn quai, hai chân đung đưa theo nhịp lo lắng.
Khi thấy áo blouse trắng của Khải, chị phụ nữ bật dậy, mắt đỏ hoe.
– Bác sĩ.. Chồng tôi.. Sao rồi ạ?
Khải ra hiệu cho chị ngồi xuống chiếc ghế nhựa xanh. Anh cũng kéo ghế ngồi đối diện, giữ khoảng cách vừa đủ, hạ thấp giọng.
– Chị bình tĩnh chút đã. Anh nhà bị chấn thương đầu do té từ cao xuống. Trong đầu có một khối tụ máu – gọi là tụ máu ngoài màng cứng. Loại này, nếu phát hiện sớm và xử trí đúng, khả năng điều trị được là rất cao.
Mắt chị sáng lên một chút, như có ai vừa nhét vào lòng một que diêm đang cháy.
– Vậy.. Vậy là còn cứu được hả bác sĩ?
Trang đứng sau lưng Khải, tay giữ bảng bệnh án. Cô nhìn thấy mí mắt chị phụ nữ run run, kiểu run vì hi vọng nhiều hơn vì sợ.
Khải gật.
– Về chuyên môn, tôi có thể nói với chị là khả năng rất lớn. Nhưng điều trị sẽ không đơn giản. Anh ấy cần được mổ lấy khối máu tụ, rồi nằm hồi sức tích cực, thở máy, dùng thuốc, theo dõi sát. Thời gian nằm viện sẽ dài. Chi phí.. Cũng không nhỏ.
Hai chữ "không nhỏ" như hai hòn đá rơi xuống nền gạch.
Chị vợ cúi đầu, ngón tay đan vào nhau, các khớp trắng bệch.
– Nhiều.. Là nhiều sao bác sĩ? Nhà tôi.. – chị liếc vội sang con gái – Chúng tôi thuê trọ, chồng tôi đi làm thợ hồ, tôi bán cơm bụi.. Chỉ có bảo hiểm y tế hộ cận nghèo thôi.
Khải nhìn xuống tờ giấy bảo hiểm đã nhàu lại trên tay chị, nghĩ thầm: Số tiền dày nhất mà họ từng cầm chắc là tiền lương nhận theo tuần. Anh đã gặp hàng chục, hàng trăm gương mặt như thế. Mắt ai cũng giống nhau ở chỗ: Nhìn bác sĩ như nhìn chỗ cuối cùng để bấu.
Anh vẫn giữ giọng trầm tĩnh.
– Bảo hiểm sẽ chi trả một phần. Nhưng phẫu thuật thần kinh, ICU, thuốc men, xét nghiệm.. Sẽ vượt quá phần đó khá nhiều. Tôi không muốn nói con số cụ thể bây giờ, vì nói ra chỉ làm chị thêm hoang mang. Chỉ có thể nói là, nếu mình điều trị đến nơi đến chốn, đây sẽ là khoản tiền rất khó để một gia đình như chị gánh nổi.
Trang thấy ngực mình trĩu xuống. Những con số viện phí mà cô nhìn thấy hằng ngày bỗng chốc hiện lên giữa mặt hai mẹ con kia như những bóng chữ vô hình.
Đứa bé gái kéo kéo tay áo mẹ.
– Mẹ ơi.. Ba không sao đâu, phải không mẹ? Ba nói ba còn phải dẫn con đi chơi công viên nữa mà..
Môi chị phụ nữ rung lên. Chị xoa vội mái tóc con, quay sang Khải, ánh mắt như nài nỉ:
– Bác sĩ.. Miễn cứu được ảnh.. Thì.. Tôi bán nhà cũng được. Nhưng mà.. – chị cười gượng – tôi với ảnh đâu có nhà đâu mà bán.
Trong khoảnh khắc, không khí đặc quánh lại. Tiếng máy móc trong ICU phía sau cánh cửa kính, tiếng bước chân, tiếng Màn hình beep.. Tất cả như rút xa, chỉ còn tiếng thở dồn dập của ba người ngồi trước cửa.
Khải im lặng một lúc, rồi nói, như vừa nhớ ra điều gì.
– Bệnh viện có một quỹ. Gọi là quỹ hỗ trợ bệnh nhân khó khăn. Không phải trường hợp nào cũng được, nhưng với những ca đặc biệt, nếu gia đình đáp ứng một số điều kiện, quỹ có thể chi trả gần như toàn bộ chi phí điều trị, thậm chí hỗ trợ một phần cho gia đình về sau.
Trang giật mình rất nhẹ.
Từ "quỹ hỗ trợ" với cô giống như một viên thuốc cũ bất chợt rơi lại trong trí nhớ. Ngày nhỏ, cô cũng thấy mẹ mình ngồi trên hàng ghế như thế này, nghe một bác sĩ đứng dạng chân trước mặt nhắc tới "quỹ hỗ trợ bệnh viện". Sau đó, viện phí nhà cô được giảm, tiền học bổng từ đâu đó đổ về. Khi ấy, cô tin rằng trên đời có những bàn tay nhân đạo vô danh.
Ngón tay đang siết bút của Trang thả lỏng. Vai cô cũng buông ra đôi chút.
Hai chữ "quỹ hỗ trợ" như mở hé một cánh cửa trong lòng.
Người phụ nữ cũng vậy. Mắt chị mở to, loáng lên một tia hy vọng mới.
– Quỹ.. Đó là sao hả bác sĩ? Nhà tôi.. Có cơ hội không?
Khải nhìn thẳng vào mắt chị, ánh nhìn vẫn hiền như lúc mới bước ra.
– Quỹ này dùng để giúp những gia đình thật sự khó khăn, nhưng sẵn sàng cho đi, khi không còn hy vọng. Thường là trong trường hợp bệnh nhân không thể qua khỏi nữa, gia đình đồng ý hiến tạng để cứu những người khác. Khi đó, quỹ sẽ chi trả toàn bộ chi phí điều trị đã phát sinh, hỗ trợ thêm một khoản để lo hậu sự, và.. Một phần cho tương lai của con cái.
Chị vợ sững lại, môi mấp máy.
– Hiến.. Tạng.. Là.. Lấy tim, gan.. Của ảnh.. Cho người khác hả bác sĩ?
– Đúng vậy. – Khải gật, giọng không đổi – Tim, gan, thận của anh nhà hiện giờ đều rất tốt. Có nhiều bệnh nhân đang chờ những quả tim, lá gan, quả thận như thế. Nếu trong trường hợp xấu nhất, mình không cứu được anh ấy, việc hiến tạng sẽ giúp rất nhiều người sống tiếp. Đó là một nghĩa cử lớn.
Anh dừng một nhịp.
– Tôi sẽ không ép chị. Về mặt chuyên môn, anh ấy vẫn có khả năng cứu được với điều trị tích cực. Nhưng chi phí lớn, thời gian dài, nhiều rủi ro. Còn nếu một ngày nào đó, mọi thứ đi ngược mong muốn của mình, thì lựa chọn hiến tạng và nhận hỗ trợ từ quỹ sẽ giúp mọi thứ.. Bớt vô nghĩa.
Đứa bé gái siết chặt dây balo.
– Mẹ ơi.. Hiến tạng xong.. Ba có về với con được không?
Câu hỏi như một lưỡi dao cùn, chậm chạp mà vẫn đâm trúng.
Chị vợ bật khóc. Chị ôm con vào lòng, tay run run.
– Ba.. Chắc là.. Không về nữa con à. Nhưng nếu.. Nếu ba con.. – chị nuốt nghẹn – nếu ba con cứu được nhiều người khác.. Thì.. Cũng đỡ hơn là chết không.
Câu nói vừa là tự trấn an, vừa là một cách chị thử phát âm một quyết định chưa thành hình.
Khải đứng dậy.
– Chị không cần quyết định ngay bây giờ. Trước mắt, chúng tôi vẫn điều trị tích cực. Tôi nhắc lại: Chuyên môn mà nói, cơ hội cứu anh ấy vẫn rất lớn. Nhưng nếu diễn biến không tốt, tôi sẽ quay lại nói chuyện với chị lần nữa. Khi đó, quỹ hỗ trợ vẫn mở cửa. Chị có thể suy nghĩ dần.
Anh cúi đầu, quay đi. Vạt áo trắng lướt qua mặt Trang.
Cô vội đi theo anh ra ngoài hành lang, vừa ghi chép thêm vào bệnh án, vừa liếc nhìn anh.
– Anh.. Nói chuyện với người nhà hay thiệt. Em mà là chị đó chắc cũng nghe anh hết.
Khải không quay lại.
– Nghe bác sĩ không bằng nghe đúng thông tin. Em chỉ cần truyền tải cho họ đủ, rõ, đừng thêm bớt.
– Em nghiêm túc mà. – Trang bặm môi, cố cười – Anh nói rõ, mà lại.. Dễ hiểu thật.
Anh liếc sang, mắt trở về lạnh như bình thường.
– Đừng có đứng đó mà mơ mộng. Chiều nhớ xem lại CT lần hai. Anh muốn biết tụ máu có đổi kích thước không.
Trang chun mũi.
– Biết rồi.. Bác sĩ Khải "thánh khó tính".
Cô nói lí nhí, nhưng trong mắt vẫn ánh lên vẻ ngưỡng mộ. Ở góc nhìn của cô, anh vẫn là người bác sĩ nhân hậu vừa đưa tay ra cho một gia đình vùng vẫy trong nợ nần.
Cô không thấy, khi quay đi, bóng anh in trên nền hành lang dài, phần đầu hơi nghiêng, như đang đong đếm gì đó trong lòng, không phải sinh mạng, mà là những con số.
Buổi trưa, trong căn phòng họp khác, không có người nghèo nào ngồi.
Gia đình một doanh nhân hơn năm mươi tuổi tới làm việc với bệnh viện. Ông ta bị suy tim giai đoạn cuối do bệnh cơ tim giãn, đã đặt máy khử rung, đã dùng đủ loại thuốc mà vẫn hụt hơi chỉ vì bước vài bậc cầu thang. Trong danh sách chờ ghép, tên ông ta được đánh dấu đỏ.
Trong phòng tư vấn hôm nay, ngoài viện trưởng, còn có đại diện quỹ, một người pháp lý, và Khải.
Trên bàn là một tập hồ sơ dày, bên cạnh là một phong bì không dán kín.
Viện trưởng nói rất điềm đạm, không dùng một từ nào mang nghĩa "ưu tiên" hay "đổi chác". Ông nhắc đến "chính sách hỗ trợ người bệnh", "chương trình xã hội hóa y tế", "những đóng góp cho quỹ sẽ giúp nhiều bệnh nhân nghèo hơn".
Người doanh nhân gật đầu, hiểu tất cả các lớp nghĩa phía dưới.
Khải ngồi bên cạnh, im lặng, ghi chép vài dòng. Anh biết rõ: Trong bảng danh sách chờ ghép, dấu đỏ bên cạnh tên ông ta không chỉ vì tình trạng tim, mà còn vì dòng "gia đình có thể hỗ trợ quỹ".
Những người như ông ta không bao giờ là nguồn cung. Họ chỉ là người mua.
Những thân xác để mổ lấy tim, gan, thận.. Vẫn sẽ phải tìm ở tầng dưới của xã hội, những nơi không ai hỏi nhiều.
Chiều, CT sọ não lần hai của Tâm được chụp.
Khải đứng cùng bác sĩ chẩn đoán hình ảnh trước màn hình. Tụ máu ngoài màng cứng có lớn thêm, nhưng không nhiều. Đường giữa lệch thêm chút ít, vẫn còn thời gian.
Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh đề nghị:
– Nên mổ sớm, anh. Ca này đi giải áp sớm là ngon.
Khải gật gù.
– Tôi biết. Nhưng nhà chưa thống nhất. Với lại.. – anh nhìn đồng hồ – đêm nay phòng mổ kín rồi. Ngày mai mình xem thêm diễn biến.
Anh có thể cố gắng xoay để mổ ngay tối nay. Nhưng anh không gọi điện cho trực phòng mổ. Anh không hối bác sĩ thần kinh. Anh chỉ ghi "tiếp tục theo dõi sát, xem xét chỉ định phẫu thuật trong vòng hai mươi bốn giờ".
Tối đó, anh cho chỉ định tăng liều an thần, giữ bệnh nhân ngủ sâu hơn, tránh kích thích. Huyết áp vẫn giữ đủ cao để não được tưới máu, nhưng anh không dùng thêm mannitol hay thuốc hạ áp lực nội sọ mạnh như anh từng làm cho những ca khác.
Mọi thứ đều có thể được giải thích bằng câu "tránh thay đổi quá nhanh, chờ mổ".
Trong ICU, tiếng máy thở vẫn đều, tiếng beep Màn hình vẫn đều. Có điều, ở một góc rất nhỏ trong não, phù đang âm thầm tăng. Khối máu tụ có thêm thời gian để đè xuống mô não.
Khải ghi xong y lệnh, rời khỏi phòng bệnh. Khi anh bước qua vạch ngăn giữa ICU và hành lang, anh chợt nghe đâu đó tiếng tách tách rất nhỏ, như tiếng nước nhỏ xuống sàn. Anh ngoái lại, nhìn nền gạch: Sạch, không vệt.
Nhưng mùi sát khuẩn quen thuộc bỗng pha thêm một mùi ẩm ngai ngái, giống như gạc ướt để lâu trong chậu inox mà không vắt kỹ.
Anh chớp mắt, nhíu mày. Cảm giác đó trôi qua rất nhanh.
Đêm đó, Khải trực trên tầng cao nhất. Phòng trực vẫn chiếc giường gấp, chiếc Màn hình cũ đặt ở góc, tường dán lịch trực, bảng phân công.
Anh nằm xuống giường, không tắt hẳn đèn mà chỉ để một bóng tuýp vàng mờ. Mắt nhắm lại, nhưng trong đầu vẫn hiện lên một bảng cân đối vô hình: Một bên là con số tiền viện phí, một bên là những quả tim, lá gan, quả thận đang chờ.
Anh không biết mình chìm vào giấc ngủ lúc nào.
Trong mơ, anh thấy mình đứng trong hành lang tầng mổ cũ. Đèn neon trắng trên trần chập chờn, khi sáng khi tối. Hai bên là các cánh cửa phòng mổ mở hé, số phòng treo trên cao: 10, 11, 12, 14.. Chỉ có một đoạn tường trắng, phẳng lì, không cửa, không số.
Ngay trước đoạn tường trắng ấy, nền gạch bóng loáng như có thứ gì đó vừa được kéo lê qua. Một vệt nước dài, lấm tấm những chấm đậm như máu pha nước muối.
Từ bên trong bức tường, có tiếng kim loại chạm vào khay inox, đều ba cái: Cạch.. Cạch.. Cạch..
Anh bước lùi lại. Cảm giác sau gáy lạnh đi, tóc gáy dựng lên. Khi anh nhìn lại, trên bề mặt tường trắng thấp thoáng hiện con số 13 đỏ nhạt, như có ai dùng ngón tay dính máu vẽ lên. Anh chớp mắt, số mờ đi, chỉ còn lại màu sơn trắng.
Tiếng beep đâu đó vang lên, không rõ từ Màn hình nào. Một giọng nói thì thầm trong đầu, không rõ là nam hay nữ:
– Bác sĩ.. Cho tôi ký.. Lần nữa..
Anh choàng tỉnh.
Trần phòng trực vẫn đó. Quạt trần quay đều. Ánh đèn neon hắt xuống một màu trắng lạnh.
Khải quay sang, thấy chiếc Màn hình cũ ở góc phòng đang sáng. Trên màn hình, một đường điện tim chạy đều, nhịp tim khoảng chín mươi tám. Không có dây nào nối vào bệnh nhân cả. Góc trái màn hình hiện một dòng chữ mờ, nhỏ: "OR13 – 02: 13 – HR 98 bpm".
Anh ngồi bật dậy, bước nhanh tới. Mắt vừa kịp đọc tới chữ "13", màn hình nhá lên, chữ OR13 biến thành OR12, dòng dưới lại chuyển sang "No patient connected".
Anh đứng im một lúc, tay đặt lên viền Màn hình lạnh ngắt.
– Mệt quá sinh ảo giác thôi. – anh nói với chính mình.
Nhưng đồng hồ treo trên tường, bằng cách nào đó, đúng 2 giờ 13.
Ở một phòng trực khác dưới tầng mổ, Trang vẫn còn thức.
Cô ngồi trước máy tính, màn hình hiển thị phần mềm quản lý phòng mổ. Cô vừa được phân nhiệm vụ phụ giúp điều dưỡng trưởng sắp xếp lịch phòng cho ngày mai: Ca mổ thường, ca mổ ghép, ca cấp cứu dự kiến.
Cô chọn lọc theo ngày, theo bác sĩ, kéo danh sách xuống. OR10 full, OR11 có hai ca, OR12 để dành cho những ca nặng, OR14 mổ phiên. Trên sơ đồ không có số 13, như mọi khi.
Cô nhấp qua thẻ "Lịch sử log hệ thống". Một dòng chữ rất nhỏ ở gần cuối bỗng nhá lên, như vừa mới được thêm vào:
"02: 13 – OR13 – Trạng thái: Đang chờ xác nhận ca mổ – Phẫu thuật viên: L. Q. K."
Trang sững lại.
Cô chớp mắt, nghĩ chắc mình đọc nhầm. Cô kéo chuột lên, kéo xuống. Dòng chữ vẫn nằm đó, mỏng như một vết bút chì trên giấy.
Cô phóng to. Rõ ràng: OR13. Giờ 02: 13. Phẫu thuật viên: L. Q. K. Trạng thái: Pending.
Trang đưa tay lấy vội điện thoại, bấm mở camera, chụp lại màn hình. Cái tách nhỏ của tiếng chụp vang lên trong phòng im lìm.
Cô muốn gọi điều dưỡng trưởng tới xem, nhưng tự nhiên ngại. Cô quay lại màn hình.
Dòng chữ biến mất.
Chỗ đó bây giờ trống trơn, chỉ còn các log OR10, OR11, OR12 đã ghi từ chiều.
Trang nuốt nước bọt, lòng ngổn ngang giữa hai khả năng: Lỗi phần mềm, hoặc.. Cái gì đó khác.
Cô lắc đầu, cố cười với chính mình.
– Chắc là do lỗi thôi. Hệ thống này lỗi hoài.
Nhưng cô không xóa tấm hình trong điện thoại. Cô phóng to, nhìn lại. Trong khung hình nhỏ, dòng chữ "OR13 – 02: 13 – L. Q. K" vẫn nằm đó, bất động như một vết mực.
Khu mổ lúc đêm đã bớt người. Chỉ còn ánh đèn hành lang giữ ở mức mờ, vừa đủ để thấy đường. Trang rời phòng trực, mang theo bảng lịch mổ ngày mai, định mang lên cho điều dưỡng trưởng.
Khi ngang qua đoạn hành lang dẫn tới "Kho thiết bị vô trùng", cô khựng lại.
Cánh cửa inox của "kho" đóng kín, phía trên không gắn số phòng, chỉ có tấm bảng nhỏ ghi "KHO THIẾT BỊ VÔ TRÙNG – Không phận sự miễn vào".
Bên trong, lẽ ra giờ này phải im như tờ.
Nhưng Trang nghe tiếng lạch cạch rất nhẹ. Giống tiếng khay dụng cụ inox đặt lên bàn, tiếng kéo mổ chạm vào nhau. Tiếng ai đó sắp xếp dụng cụ trước giờ mổ.
Cô tiến lại gần, dán tai vào cánh cửa. Đúng là tiếng kim loại, đều đều, lúc xa lúc gần.
Một làn mùi sát khuẩn thoát ra từ khe cửa, nhưng lẫn trong đó là một mùi khác – mùi vải gạc ẩm, ngai ngái, pha một chút mùi máu cũ.
Trang nuốt nước bọt.
– Có ai trong kho thiết bị không ạ? – cô gõ nhẹ vào cửa.
Tiếng lạch cạch dừng lại đột ngột. Im phăng phắc.
Cô chờ thêm vài giây.
– Em là Trang nội trú đây ạ. Nếu có người thì.. – cô cười trừ, dù không ai thấy – em xin lỗi vì làm phiền.
Không có tiếng trả lời. Chỉ có tiếng điều hòa thổi hơi lạnh xuống gáy.
Cô quay đi, bước nhanh hơn. Đi được chừng vài bước, phía sau lưng bỗng vang lên một tiếng beep kéo dài, sắc như tiếng Màn hình báo ngừng tim.
Cô đứng khựng. Khi quay lại, đèn tuýp trên trần khu đó chớp tắt liên tục hai, ba nhịp, rồi ổn định. Mùi gạc ẩm nhạt dần.
Trang ôm chặt tập giấy trước ngực, thì thầm:
– Đừng có nghĩ vớ vẩn nữa, Trang.
Nhưng hình ảnh dòng chữ "OR13 – 02: 13 – L. Q. K" vẫn sáng trên màn hình điện thoại trong túi áo cô, như một con mắt mở.
Ngày hôm sau, sinh hiệu của Tâm bắt đầu xấu đi.
Tri giác giảm thêm. GCS từ tám xuống còn sáu. Phản xạ ánh sáng chậm hơn. Huyết áp vẫn được giữ ổn, tim vẫn đều, nước tiểu vẫn ra tốt. Các tạng trong bụng vẫn hoàn hảo.
Hội chẩn chuyên khoa thần kinh được tổ chức lại. Bác sĩ thần kinh đề nghị mổ, lần này giọng cứng hơn:
– Chờ nữa là tụt hố não đó anh. Ca này mà không mở sọ kịp thì não tụt, máy thở giữ tim, giữ huyết áp chứ ý thức thì.. Thôi.
Khải nhìn phim CT lần ba, nhìn đường giữa lệch rõ hơn, khối tụ máu lớn hơn. Anh gật.
– Tôi đồng ý. Chuẩn bị cho mổ.
Nhưng phòng mổ hôm đó đã kín. ICU báo có thêm một ca vỡ gan đang chờ mổ cấp cứu, một ca mổ tim chạy ECMO. Việc sắp xếp phòng mổ luôn là một bài toán căng.
Khải có thể giành chỗ, có thể cãi, có thể gọi điện thúc. Anh từng làm vậy để cứu người. Hôm nay, anh không làm.
Anh ghi vào y lệnh: "Chuẩn bị mổ giải áp khi phòng mổ sẵn sàng. Tiếp tục duy trì huyết áp, oxy."
Rồi anh rời ICU, đi lên phòng ghép.
Trong lòng anh, cái cột "hiến tạng – giải quyết được nhiều bài toán" đang nặng hơn cái cột "cứu – tốn, khó, không thêm gì cho tiếng tăm" rất nhiều.
Chiều hôm đó, Tâm bắt đầu có dấu hiệu mất phản xạ thân não. Đồng tử giãn hơn, phản xạ giác mạc giảm. Machines vẫn chạy, tim vẫn đập, gan vẫn lọc, thận vẫn lọc. Chỉ có não là đi dần tới ngưỡng không quay về.
Khi Khải trở lại với người vợ, tay cầm thêm một xấp giấy, ánh mắt chị phụ nữ không còn sắc như hôm trước. Mắt chị đỏ, và có một dạng mệt mỏi mới: Mệt mỏi của người đã khóc nhiều hơn một ngày.
– Chị.. – Khải mở lời – Tôi xin lỗi. Diễn tiến của anh nhà không thuận như chúng tôi mong. Dù đã cố gắng, các dấu hiệu cho thấy não anh ấy đang bị tổn thương nặng. Khả năng phục hồi gần như không còn.
Chị vợ ngơ ra.
– Nghĩa là.. Hôn mê.. Luôn hả bác sĩ?
– Không chỉ là hôn mê. – Khải nói chậm – Là tình trạng chết não. Cơ thể vẫn thở được nhờ máy, tim vẫn đập, nhưng người thì.. Không còn nữa.
Anh đặt xấp giấy xuống, nhẹ như không, nhưng tiếng "bộp" vẫn vang rất rõ giữa hành lang.
– Tôi biết, đây là lúc không ai muốn nghĩ tới giấy tờ. Nhưng nếu chị còn nhớ chuyện tôi nói hôm qua.. Về quỹ hỗ trợ, về việc hiến tạng.. Thì bây giờ là lúc mình cần quyết định.
Đứa bé gái không còn bên cạnh, chắc ai đó đã đưa nó về trọ. Chỉ còn người phụ nữ ngồi đó, hai bàn tay xoắn vào nhau.
– Nếu.. Nếu tôi ký.. Thì.. Quỹ đó thật sự.. Lo hết chi phí hả bác sĩ?
– Toàn bộ chi phí điều trị từ lúc nhập viện đến giờ. – Khải đáp, không chớp mắt – Và một phần hỗ trợ sau này, để chị không một mình nuôi con.
Anh không nói phần trong đầu anh nghĩ: Và anh sẽ có một bộ tim, gan, thận đẹp để ghép cho những người khác.
Người phụ nữ nhìn vào ICU phía sau kính, nơi một thân hình đầy dây ống nằm im.
Chị không hiểu hết chết não là gì. Với chị, chồng chị vẫn còn đó, ngực phập phồng theo máy, da còn ấm. Nhưng bác sĩ bảo "người không còn nữa", và chị đã hết cách tin vào điều gì khác.
Chị ký.
Bút run, nét chữ xấu, mực lem một chút. Nhưng tên chị, tên người cho, chữ "tự nguyện hiến tạng" vẫn hiện rõ.
Trang đứng bên cạnh, nhìn từng nét chữ hiện ra trên giấy. Cô thấy ánh mắt Khải khi anh nhận lại xấp hồ sơ: Không phải ánh mắt vui sướng, nhưng cũng không phải đau khổ. Giống như ánh mắt của người đã quen với việc nhìn thấy những con dấu "tử vong" cạnh chữ "hiến tạng".
Cô tự trấn an mình: "Thôi thì.. Mất rồi, cứu được thêm người khác cũng tốt." Trong lòng cô vẫn tin vào câu chuyện "đẹp" mà quỹ kể: Người cho đi cứu nhiều người.
Cô chưa biết, có những ca bệnh trước đó có thể đã không cần phải đi đến chết não, nếu bác sĩ đứng trước họ chọn một cách khác.
Đêm sau, lịch phòng mổ ngày mai được cập nhật. Một dòng mới hiện trong phần mềm:
"OR12 – Lấy đa tạng từ người hiến chết não – Phẫu thuật viên chính: L. Q. Khải."
Không có phòng 13 trên lịch. Nhưng khi Trang kéo xuống cuối phần "log hệ thống", cô thấy thêm một dòng mờ:
"02: 13 – OR13 – Xác nhận ca mổ lấy tạng – Phẫu thuật viên: L. Q. K – Hoàn tất."
Cô giật mình. Cô nghĩ tới tấm hình chụp hôm trước, vội móc điện thoại ra so. Hai log giống hệt nhau, chỉ khác chữ "Đang chờ xác nhận" hôm qua, bây giờ chuyển thành "Hoàn tất".
Cô định nhờ anh kỹ thuật IT kiểm tra. Nhưng khi quay lại màn hình, dòng đó lại biến mất, chỉ còn trơ những log bình thường.
Trang rùng mình. Cô đóng máy, đứng dậy đi dọc hành lang. Lúc đi ngang "Kho thiết bị vô trùng", cô nghe tiếng lạch cạch kim loại vọng ra, lần này kèm theo một tiếng như tiếng gạc ướt bị vắt mạnh.
Một vệt nước mỏng xuất hiện dưới khe cửa, trườn ra một chút rồi dừng. Dưới ánh đèn hành lang, vệt nước có màu đục, giữa vệt lấm tấm mấy đốm đỏ như máu.
Cô chớp mắt, cúi xuống nhìn kỹ hơn. Chỉ còn nền gạch khô ráo.
Trang đứng thẳng dậy, hít một hơi, tự tát nhẹ vào má mình.
– Thôi, ngủ đi, Trang.
Cô quay lưng, bước vội về phía phòng trực. Trên trần, bóng đèn ngay phía trước cửa "kho" chớp tắt hai, ba nhịp, hắt lên tường một thứ ánh sáng lạnh như ánh đèn mổ.
Sau ca lấy tạng ngày hôm sau, Khải ngồi một mình trong phòng thay đồ. Anh vừa cởi áo mổ, tay vẫn còn mùi găng cao su và máu. Tim, gan, thận đã được bọc trong hộp, chuyển đi phòng ghép.
Ca mổ diễn ra "thuận lợi" : Mạch ổn, huyết áp ổn, tim vẫn đập đến tận phút cuối cùng trước khi kẹp động mạch. Não đã chết, theo đúng hồ sơ.
Anh rửa tay lần thứ ba, dù xà phòng đã trôi hết mùi máu. Trong gương, mặt anh hiện ra dưới ánh đèn vàng, hốc mắt sâu, quầng thâm như khắc dưới xương.
Ở một góc gương, phản chiếu cánh cửa phòng mổ có số 12. Nhưng khi anh cúi xuống lấy khăn lau mặt, rồi ngẩng lên lại, trong chớp mắt anh thấy con số trên đó nhòe đi, biến thành 13, rồi lại trở về 12.
Anh nhắm mắt, hít sâu.
Khi mở mắt ra, chỉ còn là số 12.
Anh cười nhạt với chính mình.
– Tự mình dọa mình thôi.
Nhưng khi bước ra khỏi phòng thay đồ, đi dọc hành lang về phía thang máy, nơi từng là lối vào phòng mổ bị dẹp năm xưa – "kho thiết bị vô trùng" hiện tại – anh cảm giác phía sau cánh cửa đó có ai đang nhìn mình rất lâu, rất kỹ.
Như ánh mắt một người từng nằm bất động trên bàn, trong bụng còn một miếng gạc bị bỏ quên.
Tối đó, Trang xin được quyền xem camera hành lang khu mổ để "tổng hợp lại lưu lượng ra vào", lý do nghe rất hợp lý.
Cô tua nhanh qua các khung giờ ban ngày, thấy điều dưỡng đẩy xe, bác sĩ vào ra, công nhân vệ sinh. Mọi thứ bình thường.
Đến khung giờ hơn hai giờ sáng hôm trước, lúc cô thấy log OR13 lần đầu, cô bấm chậm lại.
Hành lang vắng. Đèn neon trắng. "Kho thiết bị vô trùng" đóng kín. Không ai.
Đúng 2 giờ 13, ánh sáng từ phía camera bỗng nhiễu nhẹ, như có ai vừa đứng quá gần ống kính. Một vệt sáng kéo ngang hình, rồi ổn định. Đèn trên trần đoạn trước cửa kho bỗng sáng gắt hơn, lóa một chút rồi dịu.
Trong một khung hình duy nhất, trước khi camera nhiễu mạnh hơn, cô thấy bóng một người mặc áo mổ xanh đi qua. Người đó đội mũ, đeo khẩu trang, đeo găng, đi ngang hành lang, dừng lại trước cửa kho, quay đầu về phía camera một thoáng.
Bảng tên trên ngực áo phản chiếu ánh đèn, loáng lên ba chữ: "L. Q. K".
Trang tua ngược lại. Khung hình đó biến mất. Tua tới, tua lui, vẫn không thấy. Như thể camera cũng còn đang lưỡng lự không biết có nên ghi nhớ khoảnh khắc đó hay không.
Cô ngồi im rất lâu, mắt không rời màn hình.
Trong túi áo, điện thoại cô vẫn đang lưu tấm hình log hệ thống với dòng chữ "OR13 – 02: 13 – L. Q. K – Hoàn tất."
Hai mảnh chứng cứ, một từ máy tính, một từ camera, chạm nhau rất nhẹ trong đầu cô. Chưa đủ để tạo ra nghi ngờ, nhưng đủ để gieo một hạt cát rất nhỏ vào giữa sự ngưỡng mộ mà cô dành cho anh.
Đêm, Khải lại nằm trên chiếc giường gấp của phòng trực.
Anh mệt rã. Mỗi khi nhắm mắt lại, anh thấy ngực bệnh nhân mở toang, thấy bàn tay mình luồn vào khoang ngực ấm nóng, cảm nhận những cơ quan còn sống được vài phút nữa. Những nhịp đập cuối cùng dưới đầu ngón tay anh luôn khiến anh nghĩ đến một đường ranh rất mỏng: Ranh giữa "cứu người" và "làm thịt một thân xác".
Anh không biết mình ngủ từ lúc nào.
Lần này, anh mơ thấy mình đứng giữa dãy phòng mổ mới. Các số phòng trên cao bỗng nhiên thay đổi liên tục: 10, 11, 12, 14.. Nhảy loạn, rồi trong một tích tắc, tất cả cùng đồng loạt biến thành 13. Mỗi cánh cửa đều mang con số đó, đỏ tươi như sơn vừa quét.
Phía cuối hành lang, nơi đáng lẽ là "Kho thiết bị vô trùng", có một cánh cửa kính mờ. Sau lớp kính, anh thấy hàng chục bóng người nằm trên bàn mổ, ngực mở, bụng mở, gạc nhét đầy, mắt mở trừng trừng. Tất cả đều quay đầu về phía anh, miệng mấp máy cùng một câu nhưng không nghe được chữ.
Một giọt gì đó rơi trên mu bàn tay anh. Anh nhìn xuống: Là nước. Nước mặn, hơi đặc, phảng phất mùi máu. Trên trần, những miếng gạc ướt đang treo lơ lửng, từng giọt từng giọt nhỏ xuống.
Tiếng beep vang lên, không còn đều nữa, mà loạn nhịp, chồng lên nhau, như hàng chục Màn hình cùng báo động.
Anh quay chạy, nhưng chân nặng như dính vào nền. Mỗi bước là một vết nước đỏ in lại phía sau.
Từ đâu đó, một giọng nói vỡ vụn vang lên:
– Bác sĩ.. Lần này.. Tới lượt ai hiến?
Anh muốn hét lên, nhưng cổ họng khô khốc, không phát ra tiếng.
Anh giật mình tỉnh dậy.
Trần phòng trực vẫn đó. Quạt trần vẫn quay. Nhưng đồng hồ tường lại chỉ đúng 2 giờ 13.
Chiếc Màn hình cũ ở góc phòng sáng. Trên màn hình, đường điện tim chạy đều, nhịp tim ổn. Góc dưới bên phải có một dòng chữ mờ, nhỏ như in mờ trong bóng:
"OR13 – Ca mổ hoàn tất."
Anh chớp mắt, dòng chữ biến mất.
Ở một nơi khác trong bệnh viện, trong phòng trực tầng mổ, Trang ngồi co chân lên ghế, nhìn chằm chằm vào màn hình máy tính đã tắt, hình phản chiếu khuôn mặt cô nhạt màu. Trong túi áo, điện thoại nặng như chứa một tảng đá nhỏ, với tấm hình log OR13 vẫn còn đó.
Cả hai người, mỗi người ở một tầng, đều nghĩ mình chỉ đang mệt đến sinh ảo giác.
Chỉ có Phòng Mổ Thứ 13 biết, đêm nào đến đúng 2 giờ 13, một bản cam kết mới lại được ghi thêm vào đâu đó – không phải trên giấy, mà trên những thứ sâu hơn giấy rất nhiều.
Giờ trưa, căn tin bệnh viện lúc nào cũng ồn như một cái chợ nhỏ.
Tiếng muỗng chạm vào khay inox, tiếng dép lẹp xẹp, tiếng gọi nhau í ới của sinh viên thực tập, bác sĩ trẻ, điều dưỡng. Mùi canh chua, mùi thịt kho, mùi thuốc sát khuẩn vẫn bám trên áo blouse hòa vào nhau thành một thứ mùi rất riêng của bệnh viện.
Trang bưng khay cơm, mắt đảo quanh tìm chỗ ngồi thì thấy một bóng áo trắng quen thuộc đang xếp hàng trước mình.
Cái dáng đứng hơi thẳng lưng quá mức, tay trái đút túi áo, tay phải cầm khay, mắt nhìn hờ lên bảng menu mà như chẳng quan tâm đang bán gì.
Cô cười, nhích lại gần.
– Ủa, bác sĩ Khải mà cũng phải xếp hàng như thường dân hả? Em tưởng có lối ưu tiên cho "bác sĩ thiên tài" chứ.
Khải không quay lại, chỉ nghiêng đầu, liếc cô một cái.
– Người không ăn thì mới thành thiên tài. Còn tôi mà nhịn là chết trước bệnh nhân.
Trang phì cười.
– Vậy ra anh vẫn chọn làm.. Người sống, không phải thiên tài ha.
Đến lượt, Khải lấy vội khay cơm sườn, thêm chén canh, không quên nhắc:
– Cho ít cơm thôi.
Tới lượt Trang, cô gọi suất rẻ nhất: Trứng chiên, rau luộc, canh chua. Cô đi theo anh ra bàn trống duy nhất còn lại ở góc gần cửa sổ, tự nhiên ngồi xuống đối diện.
– Anh không phiền chứ? Chỗ này còn sáng, em thích ngồi gần cửa sổ.
– Ghế đâu phải của tôi.
Nói vậy nhưng anh cũng không đứng lên đi chỗ khác.
Trang vừa ăn vừa hỏi dồn:
– Ca ghép tim hôm bữa.. Lúc anh mở kẹp, tim nó đập lại.. Cảm giác sao anh?
Khải ăn cơm như người ta giải một bài toán đơn giản. Đũa gắp, tay nhịp nhẹ, miệng nhai chậm.
– Cảm giác bình thường. Làm đúng thứ phải làm, tim đập lại là điều hiển nhiên.
Trang bĩu môi:
– Trả lời kiểu sách giáo khoa quá.
Cô chống cằm, mắt không rời anh:
– Em hỏi thật mà. Em đứng bên cạnh thôi mà tim muốn nhảy ra khỏi ngực. Còn anh thì.. "Bắt đầu, nối mạch. Xong, mở kẹp. Tốt, tim đập lại." Nghe khô khan muốn xỉu.
Khải hớp ngụm canh, nhìn sang ngoài cửa kính, nơi bầu trời trưa xám xịt vì bụi thành phố.
Một lúc sau, anh nói, giọng nhẹ hơn bình thường một nhịp:
– Lần đầu tôi cầm trái tim người khác trong tay.. Cũng không bình thường như em nghĩ đâu.
Trang ngừng ăn, chăm chú nghe.
– Hồi nội trú, được đứng phụ một ca ghép. Bác sĩ chính đưa trái tim ra khỏi lồng ngực người hiến, đặt vào chậu đá. Tôi đứng gần, nhìn nó đập chậm lại rồi gần như đứng hẳn. Khi đặt vào ngực người nhận, nối mạch, mở kẹp, nó đập lại. Lúc đó tôi nghĩ.. Cũng kỳ lạ thật.
– Kỳ lạ sao anh?
– Cùng một trái tim, ở chỗ này thì là người chết. Ở chỗ khác thì là người sống. Cũng một bàn tay mình, ở ca này thì "cứu người", ca khác thì "lấy tạng". Ranh giới nhiều khi mỏng hơn sợi tóc.
Trang im lặng.
Trong thoáng chốc, cô không biết nên trả lời thế nào. Có cái gì đó lạnh lạnh len vào sau gáy. Nhưng ngay sau đó, anh lại cúi xuống ăn cơm như chưa từng thốt ra câu đó, như thể tất cả chỉ là nhận xét chuyên môn.
Cô tự cười, cố làm không khí nhẹ hơn:
– Dù gì.. Em vẫn thấy anh ngầu. Đứng dưới ánh đèn mổ, mồ hôi chưa kịp chảy đã khâu xong vết cắt. Đúng kiểu phim truyền hình.
– Phim truyền hình mà mổ kiểu đó là bệnh nhân chết sạch.
Khóe môi anh khẽ nhúc nhích, gần như là một nụ cười.
Từ hôm đó, Trang bắt đầu được đứng gần hơn trong những ca mổ của Khải.
Không còn là nép ở chân giường, chỉ đi lấy dụng cụ, ghi chép. Anh cho cô cầm dao cắt lớp da, lớp mỡ, khâu da, buộc mối, đốt cầm máu.
Ở mỗi bước, anh chỉ dẫn rõ ràng:
– Lớp này thì cắt vừa tới, đừng xuống sâu, dễ phạm mạch.
– Chỗ này là dây thần kinh, tránh xa nó ra.
– Đốt ít thôi, đốt nhiều mô nó cháy, sau lành xấu.
Trang ghi nhớ như nuốt từng chữ.
Ra khỏi phòng mổ, anh không biến mất ngay như trước nữa. Thỉnh thoảng, ở hành lang, anh đứng lại, lấy bút vẽ lên giấy:
– Hồi nãy, em thấy huyết áp tụt lúc nào?
– Lúc.. Lúc vừa kéo tạng ra ạ.
– Sai. Nó tụt từ trước đó, khi em còn mải nhìn tay mình khâu. Nhớ: Mắt không chỉ nhìn một chỗ. Mổ là nhìn cả bệnh nhân, cả màn hình.
Trang ngượng, gãi đầu:
– Vâng.. Em sẽ tập.
Anh đưa cho cô một hộp sữa nhỏ đã để lạnh:
– Tập thì tập, nhưng đừng quên uống cái này trước khi vào ca. Hôm qua thấy em run tay vì đói.
– Anh.. Mua cho em hả?
– Mua một lốc cho cả phòng trực. Ai lấy trước thì uống trước. Nhưng nếu em không uống thì khỏi vào ca với tôi.
Trang cười híp mắt:
– Báo trước là từ giờ trở đi anh phải mua đều tay nha.
Chiều đó, khoa ngoại xảy ra chuyện.
Tiếng la hét vang lên từ hành lang trước phòng khám. Một người đàn ông trung niên, mặt đỏ gay, mắt trợn, tay vung vẩy con dao gọt trái cây, xông thẳng vào khu chờ.
– Bác sĩ giết người! Bác sĩ Khang trả mạng cho em tôi!
Điều dưỡng hoảng loạn, bệnh nhân nép sang hai bên. Có người vội nhấn chuông báo bảo vệ. Nhưng người đàn ông đã xộc qua dãy ghế, vượt qua bàn hướng dẫn, lao vào khu vực áo trắng.
Khải vừa từ phòng hồi sức bước ra, tay cầm hồ sơ. Anh không kịp phản ứng khi thấy bóng người kia đâm sầm tới, mắt hắn dán vào bảng tên trên ngực anh. Chữ "Lâm Quang Khải" chưa kịp đọc hết, hắn đã gầm lên:
– Đồ bác sĩ K!
Lưỡi dao lao tới.
Trong khoảnh khắc, hình như cả hành lang đông người im lặng hẳn. Âm thanh duy nhất là tiếng chân lao trên nền gạch.
Trang ở ngay góc rẽ, trên tay cầm hai xấp xét nghiệm vừa lấy từ labo. Cô chỉ kịp thấy lưỡi dao lóe lên, hướng thẳng vào ngực áo Khải.
Không suy nghĩ, cô quăng cả xấp giấy, lao tới.
Cú va chạm làm đường dao chệch đi. Lưỡi dao xước một đường dài trên cánh tay trái của cô, rạch qua áo blouse, cắt vào da thịt nóng rát.
– á!
Máu phụt ra đỏ tươi, thấm loang ống tay áo.
Khải phản xạ lùi lại một bước, tay phải chụp lấy cổ tay cầm dao, xoay mạnh. Vài bảo vệ và bác sĩ khác cũng kịp lao tới, đè người đàn ông xuống, tước được hung khí.
Tiếng hò hét, tiếng trẻ con khóc thét, tiếng điều dưỡng gọi nhau vọng đầy hành lang.
Trang ngồi phệt xuống đất, tay ôm vết thương, mặt tái đi nhưng vẫn cười méo xệch:
– Ôi.. Ấm.. Như mỡ heo chiên..
– Đừng nói linh tinh.
Khải quỳ xuống, lấy tay còn sạch nén mạnh lên vết thương, mắt nhìn nhanh.
– Gạc đâu? Băng đâu?
Điều dưỡng chạy tới, đưa gói gạc trắng, băng cuộn. Khải áp gạc lên, quấn băng tạm, rồi quay lại nói với bảo vệ:
– Giữ anh ta lại. Đừng đánh thêm. Đưa vào phòng an ninh. Tôi sẽ xuống sau.
Người đàn ông vẫn gào:
– Bác sĩ K.. Bọn mày giết em tao! Tao giết lại cho công bằng!
Khải nhìn nhanh gương mặt méo mó vì giận, rồi đỡ Trang dậy.
– Vào phòng xử lý đã.
Trang làu bàu:
– Em.. Em đi được.
– Đi được thì đi nhanh.
Anh gần như lôi cô vào.
Trong phòng phẫu thuật, mùi cồn sát khuẩn xộc lên mũi. Trang ngồi trên giường, cánh tay đã cởi áo blouse ra, lộ đường rách dài trên da. Máu vẫn rịn, nhưng không phun. Khải đeo găng, mở gạc, rửa vết thương bằng dung dịch sát trùng.
Trang nhăn nhó:
– Á.. Á.. Đau.. Đau thiệt đó anh.
– Biết đau mà vẫn lao vô. Em nghĩ gì vậy? Lỡ lưỡi dao thấp xuống chút nữa là trúng gân gấp ngón tay rồi, em xác định xếp dao mổ lên kệ luôn.
Trang cắn môi chịu đau, nhưng tật nói đùa vẫn không bỏ được:
– Em nghĩ.. Thôi, một trong hai người phải còn tay mà mổ chứ. Anh mà bị thương thì.. Anh mổ bằng chân hả?
– Miệng vẫn còn đùa được là chưa sao đâu.
Anh vừa khâu vừa mắng.
– Lần sau có chuyện tương tự, em né ra. Để bảo vệ làm việc của họ.
– Em.. Nếu vết này để lại sẹo, sau này không ai thèm cưới em, anh chịu trách nhiệm cưới em đó.
Kim khâu dừng lại đúng một nhịp.
Khải ngẩng lên, mắt anh đanh lại:
– Đang khâu tay chứ không phải làm giấy đăng ký kết hôn. Đừng nói bậy.
Trang ỉu xuống, nhưng khóe môi vẫn cong:
– Em nói vậy để anh khâu đẹp đẹp chút thôi mà.
Anh hít sâu, tiếp tục.
– Yên. Động là đường chỉ xấu. May mà nó chỉ rạch qua phần mềm, không vào gân. Sau này có sẹo nhưng vẫn cầm dao được. Còn nếu trúng gân.. Em đừng mơ đứng trên bàn mổ nữa.
Cô im bặt.
Trong giọng anh không chỉ có quát mắng, mà còn có một loại lo lắng lạ lùng, pha giữa trách nhiệm và thứ gì đó khác mà Trang không dám gọi tên.
Khâu xong, anh băng lại, dặn:
– Vài ngày đừng khuân vác nặng, đừng cầm kéo nhiều. Có đau thêm thì báo.
– Rõ.
Trang giơ tay kia lên chào theo kiểu quân đội.
– Em nghe lệnh chỉ huy.
Anh lắc đầu, tháo găng, quăng vào thùng rác, quay người đi:
– Tôi xuống phòng an ninh. Em về phòng trực, nằm nghỉ. Nếu không, tôi nhốt em ở đây luôn.
Trang nhìn theo, bàn tay băng kín hơi tê, nhưng trong lòng lại có một thứ ấm nóng kỳ lạ lan ra khắp lồng ngực.
Phòng an ninh nhỏ, tường dán camera, máy lạnh chạy phả hơi lạnh lên mùi thuốc lá cũ.
Người đàn ông tấn công lúc nãy ngồi ghế, tay bị còng lỏng. Mặt hắn đã hết đỏ, chỉ còn lại vẻ bơ phờ như người mất ngủ lâu ngày.
Khải ngồi đối diện. Trên bàn là hồ sơ bệnh án cũ, mấy tờ giấy in, vài dòng quan trọng đã được gạch chân.
– Anh tên gì?
– Tôi.. Tôi là Hùng.
– Em trai anh tên Lê Minh, nhập khoa ngoại cách đây ba tháng vì đa chấn thương bụng do tai nạn giao thông. Đúng không?
Hùng gật. Đôi mắt ầng ậc nước, không còn hung hăng như nãy.
– Tôi hỏi lại: Tại sao anh nghĩ bác sĩ Khang giết em anh?
– Tại.. Lúc đầu vô, nó còn nói chuyện được. Bác sĩ bảo mổ là cứu được.. Rồi sau đó.. Vài ngày sau thì nó chết. Trên mạng người ta nói.. Bác sĩ K gây chết người, bỏ sót cái gì đó.. Tôi tới.. Hỏi. Người ta bảo nó nằm viện này. Nói là bác sĩ K.. Tôi thấy chữ K trên áo.. Tôi..
Giọng anh ta vỡ ra.
Khải thở dài, mở hồ sơ.
– Tôi đã xem kỹ. Đây là hồ sơ em anh. Lúc vào đây, nó đã bị vỡ ruột non, ổ bụng nhiễm bẩn, tràn máu, tụt huyết áp. Giai đoạn đó vẫn còn cứu được. Bác sĩ Khang đã mổ, cắt bỏ đoạn ruột vỡ, rửa bụng, dẫn lưu, làm đúng phác đồ. Sau mổ, nó có thời gian ổn, nhưng sau đó xuất hiện vỡ lại, nhiễm trùng lan rộng, suy đa cơ quan. Đó là biến chứng, không phải do bác sĩ cố ý làm sai.
Hùng siết tay.
– Nhưng.. Sao người khác thì sống, nó thì chết?
– Vì mỗi người một cơ địa, một mức độ tổn thương. Tôi hiểu anh cần một người để đổ trách nhiệm. Nhưng sự thật là: Nguyên nhân chính không phải ở bác sĩ. Anh có thể yêu cầu hội đồng chuyên môn độc lập xem lại. Kết luận cũng vậy thôi.
Anh nhìn thẳng vào Hùng:
– Và người anh đâm trúng hôm nay.. Không phải là bác sĩ Khang.
Hùng cúi gằm mặt:
– Tôi.. Tôi biết tôi sai rồi. Tôi.. Tôi xin lỗi.
Khải ngả lưng ra ghế, mệt mỏi.
– Anh sẽ làm việc với bệnh viện thêm về vụ hành hung. Tôi không đẩy lên thành vụ án đâu. Nhưng tiền thuốc men, chi phí điều trị cho bác sĩ Trang, anh phải chấp nhận bồi thường một phần. Còn lại bệnh viện sẽ tính tiếp.
Hùng gật đầu như búa gõ.
Khi ra khỏi phòng, Khải đứng ở hành lang một chút. Cửa kính phản chiếu hình anh, áo blouse dính chút máu khô của Trang trên tay áo.
Anh nhìn vệt máu đó, bỗng nhớ lại vệt máu từng lem trên gạc năm xưa, vệt máu nguội trong bụng bệnh nhân đã chết vì miếng gạc bị bỏ sót.
Có những vết thương, may lại vẫn còn sẹo. Có những vết thương, dù khâu kín thế nào, vẫn rỉ mủ trong lòng người sống lẫn người chết.
Vài tuần sau, vết thương của Trang đóng mày, để lại một vệt sẹo mảnh trên cánh tay.
Cô vẫn đùa:
– Nhìn giống dấu gạch đỏ lên cuộc đời em.
Nhưng mỗi lần nhìn thấy, Khải lại nhắc:
– Nhớ lần sau né dao.
Trang cười, nói nhỏ:
– Lần sau nếu còn ai rượt anh, em vẫn nhảy vô. Nhưng lần này em sẽ nhảy khéo hơn, cho trúng tay trái, tay không cầm dao.
Anh lườm, nhưng không đáp.
Ngày Trang được mổ chính đầu tiên đến một cách tự nhiên, như đỉnh của một đường cong mà ai cũng biết sớm muộn cũng đến.
Bệnh nhân là một phụ nữ bốn mươi hai tuổi, đau bụng từng cơn, siêu âm cho thấy viêm ruột thừa mãn tính, có dính nhẹ. Ca này không phải phức tạp nhất, nhưng cũng không phải mổ "dễ như chơi".
Trong phòng mổ, ánh đèn trắng treo trên trần hắt xuống vùng bụng đã được sát trùng, phủ săng xanh.
Trang đứng ở vị trí phẫu thuật viên chính, tay cầm dao, tim đập mạnh tới mức cô nghe rõ từng tiếng thình thịch của mình lẫn vào tiếng beep đều đều của Màn hình.
Khải đứng bên trái, hơi lùi một chút, vị trí trợ mổ.
– Em sẵn sàng chưa?
– Nếu em nói chưa, anh có cho em.. Chạy không?
– Không. Vậy nên đừng hỏi mấy câu vô nghĩa.
Cả ekip cười nhẹ, không khí dịu đi một chút.
Trang hít sâu, đưa dao rạch da, cắt qua từng lớp. Cô nghe giọng Khải bên cạnh:
– Đúng rồi. Giữ tay vững. Lớp mỡ này mỏng, đi nhẹ thôi.
– Dừng. Dùng kẹp nâng lên, tránh phạm vô ruột.
Cô làm theo.
Ca mổ trôi qua chậm mà lại nhanh. Khi ruột thừa được cắt bỏ, gốc được buộc chắc, ổ bụng được rửa sạch, cô nhìn kim khâu da mà lòng muốn bật cười.
– Ruột thừa của chị ơi, chị đi nhẹ nhàng nha..
Hai tiếng sau, ca mổ kết thúc đẹp. Không chảy máu nhiều, không biến chứng trên bàn. Bệnh nhân được chuyển ra hồi tỉnh trong tình trạng ổn.
Ra khỏi phòng mổ, Trang tháo khẩu trang, cảm giác như vừa chạy marathon. Mồ hôi ướt trán, nhưng mắt cô sáng rực.
Cô quay lại, thấy Khải đang tháo găng.
Không giữ nổi, Trang lao tới, ôm chầm lấy anh:
– Anh thấy không? Em làm được thiệt á!
Khải khựng lại.
Áo mổ xanh của anh ướt mùi sát trùng, áo choàng của cô cũng dính ít máu khô. Với người ngoài, đó chỉ là cái ôm mừng thành công. Với Trang, đó là tất cả những phấn khích, biết ơn, ngưỡng mộ dồn nén bấy lâu.
Đúng lúc đó, viện trưởng đi ngang.
Ông dừng lại nửa bước.
Ánh mắt đi từ cánh tay Trang đang siết quanh vai Khải, lên gương mặt đỏ hồng vì phấn khích của cô, rồi dừng trên ánh mắt bình thản của Khải.
– Hôm nay có ca gì mà vui vậy?
Trang giật mình buông ra, mặt đỏ bừng:
– Dạ.. Em.. Em vừa được mổ chính một ca, thưa viện trưởng.
Khải sửa lời.
– Nội trú Trang mổ chính ca viêm ruột thừa. Làm khá.
Viện trưởng gật gù, ánh mắt đầy ý vị.
– Tôi nghe nhiều người khen cô rồi. Nhưng bác sĩ Khải mà khen trực tiếp là hiếm lắm đấy.
Trang lúng túng:
– Dạ.. Em còn phải học nhiều.
– Ừ. Nếu cô Trang muốn đi sâu hơn, xử lý những ca phức tạp, bệnh viện có một đội nhóm riêng phù hợp. Nhưng đã tham gia rồi thì không thể tự ý rút khỏi giữa chừng, vì tính chất công việc đặc biệt.
Trang tròn mắt:
– Đội nhóm.. Gì vậy ạ?
Khải liếc sang viện trưởng, nhưng ông giả vờ không thấy.
– Một nhóm chuyên làm ghép tạng, cấp cứu nặng, xử lý những ca mà nhiều bệnh viện khác không dám nhận. Cô sẽ được chạm vào những ca mà cả đời nhiều bác sĩ không gặp.
Trang nghe đến "ghép tạng", "cấp cứu nặng", tim cô đập mạnh.
– Em.. Em được tham gia.. Thật hả ạ?
Khải chậm rãi:
– Tôi có đề xuất tên em. Nhưng quyết định là của viện trưởng. Và của em.
Viện trưởng mỉm cười, giọng đều:
– Tôi chỉ đặt ra điều kiện. Cô phải hiểu, vào rồi là không có chuyện "xin ra". Công việc đòi hỏi thời gian, thể lực, và.. Một số cam kết nhất định.
– Dạ..
Trang nghe xong, không hề do dự.
– Em chấp nhận. Em muốn làm phẫu thuật viên giỏi. Nếu được cứu thêm nhiều người, được gặp nhiều ca khó.. Em sẵn sàng.
Khải nhìn cô.
Trong một thoáng, anh muốn nói: "Cứu người không chỉ có phẫu thuật, còn có những thứ khác." Nhưng lời đó mắc lại ở cổ họng.
Phần ích kỷ nhỏ bé trong anh thì nói: "Nếu em cũng vào thế giới này, ít ra tôi đỡ cô độc."
Anh im lặng.
Viện trưởng gật đầu, ánh mắt sâu như giếng cũ:
– Tốt. Vậy từ giờ, cô Trang chính thức là người của ekip đặc biệt. Cứ đi theo bác sĩ Khải, rồi cậu ấy sẽ chỉ cho cô những việc cần làm.
Câu nói nghe qua như dặn dò chuyên môn, nhưng trong tai Khải, từng chữ rơi xuống nặng như chì.
Đêm đó, Khải nằm trên giường gấp trong phòng trực, không ngủ được.
Đèn ngủ vàng hắt ánh yếu ớt lên trần, tạo thành những mảng sáng tối chập chờn. Tiếng máy lạnh rì rì. Xa xa dưới đường là tiếng xe cứu thương hú ngắn.
Anh nhắm mắt.
Không biết từ lúc nào, anh thấy mình đang đứng trong một phòng mổ.
Đèn tròn trên trần sáng gắt, hắt ánh trắng nhức mắt xuống bàn mổ inox. Không khí lạnh, mùi sát khuẩn quen thuộc.
Anh quay đầu nhìn biển số treo trên tường.
Số 13, đỏ như mực chu sa, như máu mới bôi lên.
Bàn mổ trống. Hai bên là giá treo dụng cụ, khay inox. Đầu bàn có Màn hình, màn hình đen nhưng anh lại nghe tiếng beep đều đều.
Trang đứng ở bên kia bàn, đã mặc áo mổ xanh, đeo khẩu trang, mũ, găng đầy đủ. Chỉ còn đôi mắt đen lấp lánh là lộ ra.
– Em.. Vào đây từ khi nào?
– Anh dẫn em vào mà. Anh quên hả?
Anh nhìn lên bảng thông tin treo ở chân bàn.
"Ca mổ: Thăm dò – Bệnh nhân: Lâm Quang Khải – Phẫu thuật viên chính: Trần Thị Trang – Phòng: 13 – Giờ dự kiến: 02: 13."
Tim anh thắt lại.
– Đùa kiểu gì vậy?
Trang trong mơ không cười. Ánh mắt cô bình thản đến mức đáng sợ.
– Ở đây, ai là bác sĩ, ai là bệnh nhân.. Đôi khi cũng chỉ là một dấu gạch chéo thôi.
Một tiếng gõ kim loại vang lên: Cạch.. Cạch.. Cạch..
Anh quay lại. Cửa phòng mổ mở hé. Bên ngoài là hành lang bệnh viện cũ, ánh đèn vàng ố, tường bong tróc. Từ ngoài tràn vào một vệt nước loang, lấm tấm những chấm đậm như máu pha nước muối.
Anh bước lùi, chân trượt trên nền gạch lạnh.
Tiếng beep Màn hình bỗng dài thành một tiếng kéo dài, chói tai.
Anh giật mình.
Mắt mở ra.
Trên đầu là trần hành lang tầng mổ, đèn tuýp trắng sáng mờ. Không còn giường, không còn phòng trực.
Anh đang đứng trước cửa "KHO THIẾT BỊ VÔ TRÙNG", tay nắm chặt tay nắm inox lạnh ngắt, chân trần trên nền gạch.
Tim đập mạnh, mồ hôi lạnh ướt lưng.
Đồng hồ trên tường, phía ngã rẽ, chỉ đúng 2 giờ 13.
Từ trong kho, im lặng. Nhưng qua tay nắm, anh cảm nhận được một nhịp rung rất khẽ, như nhịp tim vọng qua kim loại.
Khải buông tay khỏi tay nắm, lùi lại một bước.
– Mệt quá sinh mộng du thôi.
Anh tự nói với mình.
Nhưng khi anh quay về phòng trực, chiếc Màn hình cũ ở góc phòng bật sáng dù không ai chạm.
Trên màn hình, trong một tích tắc, hiện lên dòng chữ mờ: "OR13 – Đang chờ xác nhận ca mổ."
Anh chớp mắt. Dòng chữ biến mất. Màn hình lại báo "No patient connected".
Một tuần sau, ca bệnh của sinh viên y khoa được đưa vào.
Bệnh nhân tên Minh, hai mươi hai tuổi, năm ba Y khoa. Tai nạn giao thông: Té xe trên đường về ký túc. Khi xe cấp cứu đưa vào phòng cấp cứu, Minh vẫn còn tỉnh, rên đau bụng, đau ngực, mặt trắng bệch nhưng còn trả lời được.
Bác sĩ trực ghi nhận chấn thương ngực, bụng kín, nghi tổn thương tạng. Huyết áp ban đầu tụt nhẹ, nhưng sau khi truyền dịch thì đáp ứng. Nhịp tim nhanh, SpO₂ hơi giảm nhưng chưa tới mức nguy kịch.
Siêu âm tại giường cho thấy có dịch tự do trong ổ bụng – dấu hiệu có máu. Phim X-quang ngực ghi nhận vài xương sườn nứt.
Khi lục ví của Minh để tìm giấy tờ, điều dưỡng phát hiện một thẻ nhựa cứng:
"Thẻ đăng ký hiến tặng thi thể cho y học và hiến tạng sau khi chết."
Trang cầm tấm thẻ, nhìn dòng chữ in rõ, tim cô giật nhẹ. Cô nhớ tới tờ giấy photocopy cũ ngày xưa, nơi anh trai cô từng ký tên nguệch ngoạc khi còn là sinh viên năm nhất.
– Em sao vậy? – Khải hỏi, thấy cô đứng yên.
– Không.. Không có gì. Sinh viên y mà, nhiều người ký cái này.
Ca này được chuyển lên khoa ngoại, giao cho ekip của Khải phụ trách, phối hợp ICU.
Khải đọc hồ sơ, xem phim siêu âm, rồi nhìn Minh.
Cậu thanh niên nằm trên giường, mặt trắng nhưng ánh mắt vẫn còn tỉnh táo. Minh cười gượng:
– Bác sĩ.. Em chắc.. Không chết đâu ha?
Khải kiểm tra bụng, ấn vào thành bụng cứng, Minh nhăn mặt.
– Cậu đang chấn thương bụng, có khả năng vỡ tạng. Nhưng hiện tại huyết áp còn giữ được, cậu còn tỉnh. Về chuyên môn, khả năng cứu được là có. Nhưng còn phụ thuộc nhiều yếu tố.
Minh gật, cười nhạt:
– Em tin bác sĩ. Với lại.. Em có ký hiến rồi. Nếu lỡ em.. Không qua khỏi.. Thì mấy anh chị.. Cứ dùng đi. Đừng để phí.
Câu nói khiến Trang gai người.
Khải không phản ứng gì. Anh chỉ ghi thêm một dòng "bệnh nhân đã đăng ký hiến tạng" vào hồ sơ, rồi ra lệnh:
– Làm thêm CT bụng. Xét nghiệm máu lại sau hai giờ. Theo dõi sinh hiệu mỗi mười lăm phút.
Trang đi theo anh tới phòng họp nhỏ, nơi viện trưởng và vài người khác đang ngồi chờ.
Viện trưởng nhìn kết quả sơ bộ, nhíu mày.
– Sinh viên y à?
– Dạ.
Trang đáp nhỏ.
– Có thẻ hiến tạng, hiến thi thể đầy đủ. Trường hợp như thế này.. Nếu cứu được thì tốt. Còn nếu không.. – ông liếc sang Khải – thì cũng không nên lãng phí.
Không ai nói thẳng, nhưng không khí trong phòng như đặc lại.
Trong những giờ đầu, Trang thấy Khải làm mọi thứ đúng như sách.
Anh hội chẩn với bác sĩ chẩn đoán hình ảnh, xem lại CT bụng cho thấy một lượng máu vừa phải quanh gan và lách, chưa lớn tới mức "vỡ nát".
Anh ra y lệnh:
– Truyền dịch, theo dõi sát, chuẩn bị sẵn phòng mổ. Nếu huyết áp tụt không đáp ứng, mình đưa đi mổ ngay.
Trang ghi lại từng chữ.
Nhưng trong một vài khoảnh khắc, cô bắt gặp ánh mắt anh dừng lâu hơn trên kết quả chức năng gan, thận, trên nhóm máu của Minh. Anh không nói, nhưng cô đọc được trong ánh mắt ấy một loại đánh giá khác: Đây là một cơ thể còn rất tốt.
Buổi chiều, huyết áp của Minh tụt nhẹ. Khải tăng tốc truyền dịch, dùng thuốc nâng huyết áp. Cậu đáp ứng, da hồng trở lại.
Bác sĩ trực thần kinh đề nghị:
– Nếu có CT sọ, kiểm tra luôn đi. Té xe mà.
Khải gật, nhưng kéo Trang ra ngoài hành lang, nói nhỏ:
– Em nghĩ sao?
– Em.. Nếu theo guideline thì chấn thương bụng có máu mà huyết áp tụt, nên mổ thăm dò sớm. Nhưng.. Em thấy anh xử trí vậy vẫn trong giới hạn.
– Nếu mổ bây giờ, cậu ta còn cơ hội bao nhiêu phần trăm?
– Cao.. Vì cậu ấy còn trẻ, không bệnh nền.
– Còn nếu theo dõi thêm, chờ xem diễn tiến?
– Thì.. Nếu diễn tiến xấu, mình mổ trễ sẽ nguy hiểm hơn. Nhưng cũng có trường hợp tự cầm máu, không cần mổ.
Khải nhìn thẳng vào mắt cô:
– Như vậy, không có phương án nào hoàn toàn trắng, phương án nào hoàn toàn đen. Chỉ là chọn rủi ro.
Cô gật. Câu nói đó cô đã nghe anh nói nhiều lần trong phòng mổ.
Anh quay lại phòng, quyết định:
– Tiếp tục theo dõi sát. Chưa đưa đi mổ ngay.
Một bác sĩ khác định nói gì đó, rồi thôi.
Đêm xuống.
Minh bắt đầu có dấu hiệu đau tăng, bụng trướng hơn. Huyết áp tụt sâu hơn, phải tăng liều thuốc nâng. Nước tiểu ít lại.
Trong một giây, anh nghĩ tới những ca tương tự mà anh đã mổ sớm, cứu được người. Và cả những ca mà anh.. Không mổ, để thiên nhiên và thời gian làm phần việc của mình.
Anh nhớ tới thẻ hiến tạng trong hồ sơ. Nhớ tới lời viện trưởng: "Nếu không cứu được thì cũng đừng lãng phí."
– Đưa đi mổ.
Trang thấy rõ một thoáng gì đó trong mắt anh. Không hoàn toàn là quyết tâm cứu người. Không hẳn. Mà là một thứ gì vừa giống trách nhiệm, vừa giống chấp nhận.
Trong phòng mổ, Minh được gây mê, đặt nội khí quản. Màn hình báo nhịp tim nhanh, huyết áp thấp nhưng còn.
Trang đứng vị trí phụ, tay run nhẹ. Đây là lần đầu cô đứng trong một ca mổ "giữa ranh giới", khi cậu thanh niên trên bàn còn trẻ, còn cả một tương lai, lại giống anh trai cô đến lạ.
Khải rạch bụng, mở vào ổ bụng đầy máu loãng. Anh hút máu, nhìn quanh: Một vết rách ở gan, một vết ở lách, ruột non có một chỗ bầm nhưng chưa vỡ.
Anh xử trí theo đúng bài: Khâu, cầm máu, dẫn lưu. Không có miếng gạc nào bỏ quên. Mọi thứ diễn ra chuẩn như bao ca khác.
Nhưng tình trạng của Minh không khá lên.
Sau mổ, huyết áp vẫn lệ thuộc thuốc, toan hóa máu nặng, dấu hiệu suy đa cơ quan bắt đầu. Nhiễm trùng tăng, bạch cầu tăng, CRP tăng.
Vài ngày sau, Minh không qua khỏi.
Trong báo cáo tử vong sơ bộ, nguyên nhân được ghi: "Chấn thương bụng kín, vỡ tạng, vào viện muộn, diễn tiến nhiễm trùng nặng, suy đa cơ quan, tử vong dù đã được điều trị tích cực."
Gia đình Minh, sau cú sốc ban đầu, được mời vào phòng tư vấn quỹ hỗ trợ. Họ được nhắc rằng Minh đã từng ký hiến tặng thi thể, hiến tạng. Họ khóc nhiều, nhưng cuối cùng gật đầu.
– Nó đã chọn từ trước.. Thì tụi tôi tôn trọng.
Ca lấy tạng diễn ra ngay sau đó.
Ngày hôm sau, Trang được giao xem lại báo cáo tử vong để hoàn thiện hồ sơ. Cô ngồi một mình ở phòng làm việc nhỏ, ánh đèn neon trắng hắt lên mặt giấy.
Cô đọc từng dòng.
"Bệnh nhân nam, 22 tuổi, sinh viên y khoa, chấn thương bụng kín do tai nạn giao thông. Vào viện trong tình trạng sốc nhẹ, có dấu hiệu mất máu. Đã được hồi sức dịch, theo dõi sát. Sau đó diễn tiến nặng lên, nghi vỡ tạng, được chỉ định mổ thăm dò. Trong mổ ghi nhận vỡ gan, lách, có máu trong ổ bụng. Đã xử trí theo đúng phác đồ. Sau mổ bệnh nhân diễn tiến xấu, suy đa cơ quan, tử vong. Gia đình đồng ý hiến tạng.."
Một vài câu trong đó khiến cô lạnh sống lưng.
"Vào viện khi đã bỏ lỡ thời gian vàng."
"Vết thương bên trong vỡ lại, nhiễm trùng lan rộng."
"Không ghi nhận sai sót chuyên môn."
Những câu chữ này, cô đã từng đọc trước đây.
Không phải chỉ một lần lướt qua. Mà là đọc đi đọc lại đến thuộc lòng, trong nhiều năm.
Ngày đó, Trang chưa là bác sĩ. Cô mới là con bé mười lăm, mười sáu tuổi, ngồi co ro trên cái ghế nhựa ở hành lang bệnh viện tỉnh, ôm balô trước ngực, mắt nhìn sàn gạch bẩn mà không dám nhìn thẳng vào cửa phòng hồi sức.
Nhà Trang ở một vùng ven, không hẳn nông thôn, không hẳn thành phố: Phía sau là ruộng, phía trước là đường quốc lộ. Ba cô, ông Trần Văn Hải, chạy xe tải đường dài. Mẹ cô bán tạp hóa nhỏ trước nhà. Anh trai cô, Trần Anh Dũng, là niềm tự hào của cả nhà: Sinh viên Y khoa, là người đầu tiên trong họ bước được qua cổng trường đại học.
Dũng cao, gầy, mắt lúc nào cũng cười, hay xoa đầu em gái:
– Sau này anh ra trường, anh chữa bệnh cho ba, cho má, cho em. Nhà mình khỏi sợ bệnh viện nữa.
Đêm tai nạn, trời mưa, đường trơn. Xe tải chở hàng nặng, lao trên đoạn dốc xuống gần thị trấn. Khi xe khách phía trước bất ngờ thắng gấp, ba Trang đạp phanh, thùng hàng trượt, đầu xe xoay ngang, hông bên tài xế đập mạnh vào dải phân cách.
Lúc đó, ba ngồi ghế lái, bị kẹp giữa vô lăng và ghế, hông trái hứng trọn lực va chạm. Dũng ngồi ghế phụ, bị hất lệch sang một bên, người đập vào cửa nhưng lực va chạm phân tán hơn. Thành ra, nhìn bên ngoài thì anh bầm dập, chảy máu đầu, nhưng tổn thương sâu bên trong của ba mới là thứ đánh gục cơ thể đã có tuổi.
Khi vào viện tỉnh, ba Trang bị đa chấn thương: Chấn thương ngực, bụng, nghi vỡ gan, lách, tổn thương phổi, thận. Ông nằm bất động, thở máy, huyết áp tụt, chỉ số xét nghiệm xấu đến mức bác sĩ trực chỉ biết lắc đầu.
Dũng thì bị chấn thương đầu nhẹ, vài vết bầm vùng ngực, bụng đau âm ỉ. Lúc vào viện, cậu còn tỉnh, còn đùa với Trang:
– Anh ổn. Em coi chừng má khóc tới ngất kìa, lo cho má với ba đi.
Mấy hôm đó, Trang ăn cơm hộp bệnh viện, ngủ trên ghế, mùi thuốc sát khuẩn trở thành mùi quen. Cô nghe mẹ khóc trong nhà vệ sinh, nghe họ hàng bàn tán:
– Ba mày chắc.. Khó qua khỏi.
Có một buổi chiều, các bác sĩ lớn họp hội chẩn quanh giường ba. Trang không hiểu hết, chỉ nghe loáng thoáng:
– Gan rách sâu, máu trong ổ bụng nhiều, đã truyền mấy chục đơn vị.
– Creatinine tăng, thận bắt đầu đuối.
– Cả hội đồng đều đánh giá tiên lượng xấu, gần như không thể hồi phục.
Có người khuyên mẹ cô chuẩn bị tinh thần, thậm chí buông một câu:
– Nếu đưa đi xa hơn, không chịu nổi đường đâu. Ở đây mình lo được gì thì lo.. Còn lại là số.
Đúng lúc đó, một bác sĩ trẻ xuất hiện. Áo blouse trắng, bảng tên mới tinh, tóc cắt gọn, mắt sâu và hơi thâm như người thiếu ngủ. Anh đứng yên một lúc, xem phim CT, lật mớ xét nghiệm, im lặng.
Một bác sĩ lớn hơn nói nhỏ:
– Cậu nghĩ sao, bác sĩ Khải? Ca này bên trên đã xem rồi đấy.
Người đó – khi ấy Trang chưa biết tên, chỉ nghe loáng thoáng chữ "Khải" – đáp:
– Về lý thuyết, cửa rất hẹp. Nhưng nếu mổ lại, kiểm soát nguồn chảy máu, đặt dẫn lưu, phối hợp hồi sức tích cực.. Vẫn còn một cửa nhỏ.
– Cửa nhỏ tới mức.. Một sợi tóc – ai đó bật cười khô khốc.
Anh trẻ không cười.
– Nhưng đó là cửa duy nhất. Nếu không làm, thì mình chỉ.. Ngồi nhìn.
Sau đó là một chuỗi ngày Trang không bao giờ quên.
Ba cô được chuyển lên tuyến trên – chính bệnh viện nơi cô đang làm nội trú bây giờ – dưới sự nhận ca của ê-kíp có bác sĩ trẻ đó.
Người ta nói ca mổ đó là "điên rồ" : Mổ lại một ông già đa chấn thương gần chết, gan rách, thận suy, phổi dập. Nhưng trên bàn mổ, người bác sĩ trẻ đã đi đến cùng: Khâu lại gan, cầm máu từng điểm, rửa sạch ổ bụng, đặt dẫn lưu, phối hợp ICU như níu từng đoạn ruột, từng giọt máu khỏi tay tử thần.
Ba Trang.. Sống. Chậm, nhưng sống.
Ngay cả mấy bác sĩ già cũng phải thừa nhận: Đó là một ca "kỳ tích", một ca mà đáng lẽ ra nên thất bại.
Chỉ có điều, cái giá phải trả không chỉ là máu và mồ hôi trên bàn mổ.
Song song với cuộc chiến cứu ba, Dũng bắt đầu xấu đi. Cậu được đánh giá ban đầu là chấn thương nhẹ hơn, nhưng đau bụng tăng, dấu hiệu sốc, siêu âm lại thấy dịch ổ bụng, nghi tổn thương tạng muộn.
Hồ sơ của anh, xét nghiệm, phim chụp, sau này Trang mới có dịp cầm trong tay: Những con số cho thấy nếu được mổ sớm, khả năng cứu sống rất cao.
Nhưng ngày đó, cô chỉ thấy Dũng nằm trên giường, mặt trắng hơn bình thường, vẫn cố cười:
– Anh chịu được, em đừng lo.
Một buổi tối, có người gọi mẹ Trang vào phòng tư vấn.
Bên trong là vị viện trưởng, vài bác sĩ, trong đó có người bác sĩ trẻ đã mổ cho ba cô.
Họ nói về quỹ hỗ trợ bệnh nhân nghèo, về chi phí khổng lồ để duy trì điều trị cho ba – từ ca mổ, ICU, thuốc men tới phục hồi chức năng sau này. Họ nói về việc Dũng, với tư cách sinh viên y, đã từng ký vào giấy hiến tặng thi thể cho y học, hiến tạng sau khi chết, như một phần của phong trào trong trường.
– Con trai chị rất.. Có lý tưởng. – viện trưởng nói – Nó hiểu việc cho đi cơ thể mình là tiếp tục cứu người, ngay cả khi không còn sống.
Người bác sĩ trẻ ngồi đó, giọng anh trầm, đều, đúng mực:
– Nếu.. Nếu diễn tiến của em Dũng xấu đi, và không cứu được nữa, thì phần cơ thể còn tốt của em ấy có thể giúp nhiều người khác. Đồng thời, về phía bệnh viện, nếu gia đình đồng ý, quỹ có thể hỗ trợ chi phí điều trị gần như toàn bộ cho người nhà còn đang nằm hồi sức. Cả chi phí chăm sóc về sau.
Mẹ cô run tay, ôm chặt quai túi xách.
– Ý.. Ý bác sĩ là.. Lấy thân nó.. Để lo cho chồng tôi?
– Không phải "lấy để lo". – anh bác sĩ trẻ nói nhanh, mắt vẫn bình thản – Em Dũng đã ký hiến từ trước, không phải bây giờ mới ép. Quyết định cuối cùng là của gia đình. Nhưng nếu gia đình đồng ý, chúng tôi có thêm cơ sở để vừa tiếp tục lo tối đa cho anh nhà, vừa không lãng phí ý nguyện của em ấy.
Ngôn ngữ ngày đó Trang không hiểu hết. Cô chỉ nghe mấy chữ như bị tách ra khỏi câu:
"Không cứu được nữa"... "
Giúp nhiều người khác"... "
Hỗ trợ chi phí gần như toàn bộ"..
Đêm đó, mẹ cô thức trắng.
Sáng hôm sau, Dũng xấu đi thật. Cậu đau bụng dữ dội, sốc, được đưa vào mổ. Ca mổ "theo đúng phác đồ", "đã cầm máu", nhưng sau đó, đột biến nhiễm trùng, suy đa cơ quan.. Mọi thứ diễn ra y như những câu chữ lạnh như đá mà bây giờ Trang đang đọc lại.
Dũng.. Chết.
Ba Trang, sau ca mổ "điên rồ" kia, sau nhiều ngày chập chờn giữa sống và chết, cuối cùng qua khỏi. Ông sống, dù mang theo trong người sẹo dài, phổi yếu hơn, thận không còn như cũ.
Nhà Trang nhận được một phong bì từ quỹ hỗ trợ: Một phần chi phí đã được xóa, một phần khác được giảm, cộng với một khoản tiền nhỏ "hỗ trợ học phí" cho đứa con gái còn lại trong nhà.
Mẹ cô vừa khóc vừa cảm ơn, vừa cúi người vừa run tay.
Còn Trang, năm đó, đứng ở hành lang bệnh viện, nhìn qua cửa kính mờ, thấy người bác sĩ trẻ bước ra khỏi phòng mổ, tháo khẩu trang, mồ hôi ướt tóc mai. Anh nói với mấy bác sĩ khác:
– Ca này.. Một là sống dài, hai là sống ngắn. Nhưng ít ra, mình đã thử.
Ngày đó, trong mắt cô bé mười sáu tuổi, anh đúng là một vị thần.
Chỉ có điều, cô không dám lại gần. Cô ôm tập vở, đứng nép sau cột, chỉ nhìn được nửa gương mặt anh. Cô không bắt tay, không nói chuyện, không giới thiệu mình là ai. Với anh, cô chỉ là một trong vô số người nhà bệnh nhân, với khuôn mặt bơ phờ, đôi mắt sưng và mái tóc buộc vội.
Cái tên "Lâm Quang Khải" trên hồ sơ tử vong của anh trai, trên giấy tóm tắt ra viện của ba, sau đó chỉ là một cái tên mà gia đình nhắc đến với sự biết ơn lẫn đau đớn lẫn lộn.
Còn với anh, đó chỉ là một bộ hồ sơ trong hàng trăm bộ hồ sơ đi qua tay.
Bây giờ, trong căn phòng làm việc nhỏ, dưới ánh đèn neon lạnh lẽo, Trang nhìn lại dòng chữ ký "Lâm Quang Khải" dưới báo cáo tử vong của Minh.
Cô lật hồ sơ cũ mà mình từng vô tình đào được vài ngày trước, ở phòng lưu trữ quỹ hỗ trợ: Hồ sơ của ba, của anh trai.
Phần ký tên bác sĩ phẫu thuật chính, phần "người lập báo cáo tử vong", cũng là những chữ cái đó, nét bút đó. Chỉ khác là năm tháng trên hồ sơ đã ố vàng.
Cô nhắm mắt, những hình ảnh năm xưa tràn về, lần này rõ hơn, sắc hơn.
Anh trai nằm trên giường, cười với cô dù môi tím lại. Mẹ ôm mặt khóc trong phòng tư vấn quỹ. Ba nằm trên giường ICU, đầy dây nhợ, sống bằng hơi máy và ý chí của một người nào đó đã không bỏ cuộc.
Người bác sĩ trẻ nói về hiến tạng, về quỹ, về "cánh cửa hẹp" bằng giọng bình tĩnh, ánh mắt sâu khó đoán.
Và bây giờ, ở cùng bệnh viện này, người đàn ông đó đang đứng trước mặt cô mỗi ngày, cầm dao mổ, dạy cô cách cứu người, kéo cô vào cùng một ekip đặc biệt.
Trang đưa tay lên, vô thức chạm vào vết sẹo trên cánh tay – vết sẹo ngày cô lao ra đỡ dao cho anh.
Vết sẹo đó hơi gồ lên dưới đầu ngón tay, như một dấu gạch nhỏ, đỏ nhạt.
Trong ngực cô, hai mảng cảm xúc va nhau: Một bên là biết ơn, ngưỡng mộ, là niềm tin đã nuôi cô suốt những năm học y – "nhờ anh mà ba còn sống, nhờ những người như anh mà người ta được cứu". Bên kia là cảm giác mình, gia đình mình, anh trai mình.. Từng là một mắt xích trong "hệ thống" mà chính anh đang vận hành.
Một câu hỏi rất nhỏ, nhưng sắc như lưỡi dao, cắt qua suy nghĩ của cô:
"Nếu đây cũng chỉ là một bản sao.. Của những lần trước thì sao?
Và trong những lần trước đó.. Anh đã đứng ở đâu?"
Trên màn hình máy tính bên cạnh, phần mềm quản lý phòng mổ vẫn mở. Trang nhấp chuột vào thẻ "Lịch sử OR".
Các ca mổ hiện lên: OR10, OR11, OR12. Ca lấy tạng của Minh ghi rõ phòng số 12, giờ mổ, ekip.
Cô định tắt đi, thì một dòng chữ mờ như bị lỗi font chợt nhá lên ở góc dưới.
"OR13 – 02: 13 – Ca lấy tạng – Phẫu thuật viên chính: L. Q. Khải – Phụ: T. T. Trang."
Trang giật mình.
Cô chớp mắt. Dòng chữ biến mất.
Trên màn hình chỉ còn lại những ca bình thường. Không có số 13 nào. Không có tên cô, tên anh gắn với một ca lấy tạng bí ẩn nào ở giờ đó.
Cô hít sâu, tự trấn an:
– Lỗi hệ thống.. Thiếu ngủ nên hoa mắt thôi, Trang.
Nhưng khi tắt màn hình, trong kính phản chiếu, cô thoáng thấy phía sau lưng mình, trên tường trắng, thấp thoáng một con số 13 đỏ nhạt hiện ra rồi tan đi.
Đêm đó, sau ca lấy tạng của Minh, Khải tắm sơ qua trong nhà vệ sinh nhỏ cạnh phòng trực.
Nước lạnh trôi đi lớp mùi thuốc sát khuẩn, mùi máu đã khô bám trên da. Nhưng có một thứ vẫn còn sót lại, bám dai như cái bóng: Cảm giác da thịt người khác tách ra dưới lưỡi dao, mùi khét nhè nhẹ của mô bị đốt, tiếng xương va vào dụng cụ kim loại.
Anh tắt vòi nước, lau khô mặt. Trong gương, đôi mắt anh đỏ lên, quai hàm mỏi như vừa cắn chặt hàng giờ liền.
Anh tự nhủ:
"Lấy tạng là.. Một phần công việc. Bệnh nhân đã chọn. Mình chỉ.. Làm đúng quy trình."
Tay anh vẫn còn cảm giác nặng nặng của trái tim Minh khi được đặt vào thùng bảo quản, của lá gan còn ấm, của hai quả thận trơn trượt trong găng.
Anh nằm xuống giường gấp trong phòng trực, lưng chạm tấm nệm cứng, mùi drap giặt chưa khô hẳn. Ngoài cửa sổ, thành phố đêm im ắng một cách giả tạo, chỉ còn tiếng xe cứu thương thỉnh thoảng hú xa.
Khải nhắm mắt.
Giấc ngủ đến không sâu, mà là kiểu rơi xuống một cái hố đen bất chợt.
Khi mở mắt ra, anh đã ở trong phòng mổ.
Không phải bất kỳ phòng nào, mà là một phòng quen đến mức da gà nổi lên từng mảng. Đèn tròn trên trần sáng gắt, ánh sáng trắng như dao chém xuống giữa phòng. Tường xanh nhạt, nền gạch lạnh, mùi sát khuẩn đậm đặc đến mức hít vào thấy buốt mũi.
Biển số trên tường, ngay cạnh cửa, ghi rõ ràng: SỐ 13.
Anh muốn bước tới.. Nhưng chân không nhúc nhích.
Lúc đó anh mới nhận ra: Mình đang nằm trên bàn mổ.
Thân anh bị cố định bằng dây đai ở ngực, tay, chân. Áo mổ màu xanh đã được cắt mở phần bụng và ngực, lồng ngực phập phồng nhanh hơn bình thường, hơi thở nông và gấp.
Ở đầu giường, Màn hình sáng xanh, báo nhịp tim đều đều. Nhưng khác với mọi lần, anh nghe tiếng beep ấy như đâm thẳng vào tai mình, chói nhức.
Anh định quay đầu, định mở miệng nói "dừng lại", nhưng cổ cứng lại. Miệng anh nặng trịch như đang bị nhét thứ gì đó. Cảm giác ống ở họng, nhưng giọng nói vẫn vang lên.. Trong đầu.
"Đây là.. Gây mê.. Hay không gây mê?"
Không ai trả lời.
Bên phải bàn mổ, một bóng người mặc áo choàng xanh, đội mũ, đeo khẩu trang, đang đứng ở vị trí phẫu thuật viên chính. Ánh đèn làm mắt người đó tối lại, không thấy rõ tròng đen, chỉ thấy hai hố sâu sâu vô cảm.
Bên trái là phụ mổ. Người đó quay qua, Khải thấy rõ đôi mắt ấy: Là Trang.
Nhưng đây không phải Trang ngoài đời anh quen. Đôi mắt đó không còn ánh cười, không còn nét hồn nhiên. Nó phẳng lặng như mặt nước hồ ban đêm, soi không ra đáy.
Giọng Trang vang lên, đều đều:
– Bệnh nhân: Nam, tuổi trung niên, tiền sử.. Nhiều ca lấy tạng thành công. Cơ quan nội tạng còn tốt, thích hợp để sử dụng.
Giọng phẫu thuật viên chính vang lên, trầm, khô, không nghe được cảm xúc:
– Ghi vào biên bản: Chỉ định mổ thăm dò – lấy tạng. Phòng mổ số 13. Giờ bắt đầu: 02: 13.
Khải há miệng, cố hét:
"Dừng lại! Tôi là bác sĩ! Tôi không phải bệnh nhân! Tôi.."
Không một âm thanh thoát ra. Chỉ có tiếng rít của máy thở, tiếng beep kéo dài thêm một nhịp.
Một bàn tay mang găng lạnh đặt lên bụng anh, ấn nhẹ. Cảm giác đó quen thuộc – anh từng làm vậy với trăm người khác – nhưng bây giờ, nó đâm ngược vào trong anh như một cú đấm trực tiếp.
Lưỡi dao hiện lên trên cao, bắt ánh đèn, lấp lánh.
Anh chưa bao giờ nghĩ tiếng dao lướt qua da lại có âm thanh. Nhưng trong giấc mơ này, anh nghe rất rõ.
"Xoẹt."
Một đường lạnh buốt chạy dọc bụng, như có ai tráng một lớp băng trên da rồi dùng búa đập vỡ từ trong ra ngoài. Rồi ngay sau đó, là lửa.
Đau.
Đau đến mức những từ ngữ chuyên môn, những con số, những ca mổ đã trải qua.. Tất cả bốc hơi sạch khỏi đầu anh.
Mỗi khi dao đi qua một lớp, anh cảm nhận được ranh giới bị xé: Da rát, mỡ buốt, cơ bị tách ra như một sợi dây thừng bị băm dập. Cảm giác bụng đang bị mở ra, nội tạng phía dưới phập phồng đón khí lạnh.
Anh cong người theo phản xạ, nhưng dây đai giữ chặt. Lưng anh cọ mạnh vào mặt bàn inox, lạnh đến mức như dính chặt da thịt vào đó.
– Bệnh nhân phản ứng mạnh. – giọng Trang nói – Tăng thuốc?
Giọng phẫu thuật viên đáp:
– Không cần. Để hắn cảm nhận cho đủ. Người lấy tạng của người khác thì nên biết cảm giác bị lấy là gì.
Một bàn tay luồn vào trong khoang bụng anh.
Không cần nhìn, anh vẫn biết cảm giác đó là gì. Ngón tay lạnh, trơn găng, chạm vào ruột, vào gan, vào thứ mà anh đã quen chạm trong những ca lấy tạng. Chỉ khác là giờ đây, mỗi lần bị chạm, toàn bộ cơ thể anh co rút, như có ai nhúng cả người vào nước đá rồi ném vào lửa.
Anh muốn nôn, nhưng có ống ở họng. Muốn thở sâu, nhưng ngực bị chèn chặt. Mỗi nhịp thở là một nhát dao nhỏ xẻ từ trong xẻ ra.
Đột nhiên, cảm giác lạnh không còn chỉ ở bụng.
Một lưỡi dao khác đặt lên ngực anh.
– Mổ xương ức.
Âm thanh tiếp theo giống như tiếng ai đó bẻ gãy một cành cây già ngay trước tai anh. Một lực mạnh đè xuống giữa ngực, xương ức tách ra, tiếng răng rắc vang vọng trong hộp sọ anh.
Đau.. Không còn là một điểm nữa, mà là nguyên một biển sáng trắng, chói, cuộn lên nuốt chửng anh. Mỗi lần phổi bị bàn tay đụng vào, anh thấy như có ai nhét cả lồng ngực vào máy xay, rồi kéo ra, dán lại, xé tiếp.
Anh hét.
Lần này, anh nghe được tiếng mình.
Tiếng hét không còn giống tiếng người, mà như tiếng của một con vật bị mổ sống, khàn đặc, vỡ ra, dội vào bốn bức tường phòng mổ rồi nảy trở lại, chồng lên tiếng beep của Màn hình, chồng lên tiếng kim loại lạch cạch.
Nhưng không ai xung quanh ngẩng lên.
Trang vẫn cúi, mắt không cảm xúc, tay giữ dụng cụ, hút máu, lau trường mổ.
Phẫu thuật viên chính vẫn làm việc, giọng đều đều:
– Tim tốt. Gan tốt. Hai thận tốt. Đánh dấu, chuyển đi theo danh sách.
Lúc đó, mặt họ không còn che kín nữa.
Khải thấy rõ bên dưới lớp khẩu trang, những gương mặt không phải gương mặt.
Là khuôn mặt Minh, trắng bệch, môi tím, mắt mở trừng trừng. Là khuôn mặt anh trai của Trang – người mà anh chỉ lờ mờ nhớ bằng một cái tên trong hồ sơ cũ. Là những gương mặt khác, chồng lên nhau, mờ mờ, ai cũng có một vết mổ chạy dọc ngực, dọc bụng, vẫn còn rỉ máu.
Họ vừa mổ anh, vừa nhìn anh bằng đôi mắt của người đã chết.
– Ca mổ lấy tạng bệnh nhân.. – giọng ai đó vang lên ở đầu giường, như giọng của bác sĩ gây mê đọc biên bản –.. Lâm Quang Khải.. Giờ kết thúc: 03: 13.
Tiếng nói đó hòa với tiếng beep kéo dài thành một đường thẳng:
– Tít----.
Mọi tiếng động bỗng im bặt. Phòng mổ như bị ai đó hút hết âm thanh.
Phẫu thuật viên chính quay đầu nhìn thẳng vào anh.
Phía sau lớp khẩu trang không còn mặt người. Chỉ là một khoảng tối sâu hun hút, như hố đen.
Giọng nói từ trong đó vang ra, nhỏ nhưng rõ:
– Ca mổ hoàn tất. Lần sau.. Sẽ mổ lại.
Khải bật dậy.
Hơi thở anh đứt quãng, lồng ngực đau như vừa bị ai dùng búa đập. Mồ hôi lạnh ướt đẫm lưng, dính áo.
Nhưng thứ khiến anh lạnh người không phải là cơn đau.
Là mặt bàn anh đang ngồi.
Không phải nệm phòng trực. Mà là mặt inox lạnh, phẳng, rộng, có rãnh thoát nước ở cuối.
Anh nhìn quanh.
Phòng tối om. Không có đèn trần sáng gắt. Chỉ có một bóng đèn sự cố đỏ mờ ở góc tường, hắt ánh đỏ như máu loãng lên trần nhà.
Tường xanh nhạt, sơn đã bong chỗ này chỗ kia. Nền gạch lạnh, dưới chân anh là những vệt ố tròn như vết nước khô.
Ngay trên cửa, một biển số cũ kỹ, méo góc, chữ số đã phai nhưng vẫn còn đọc được nếu mắt đã quen:
Khải không nhớ mình đã mở khóa, không nhớ mình đi từ phòng trực tới đây bằng cách nào. Cửa phía hành lang khép hờ, khe cửa đen ngòm như miệng một cái hố.
Trong phòng không có ai.
Nhưng âm thanh thì vẫn còn.
Từ góc tối phía trong, nơi đặt mấy kệ inox cũ, vang lên tiếng lạch cạch khe khẽ. Âm thanh rất quen: Tiếng khay mổ chạm vào nhau, tiếng kềm kéo đặt lại vào khay, tiếng kim loại sượt qua mặt inox sau một ca mổ dài.
Không có gió, nhưng có cái gì đó lạnh như sương chảy từ trần xuống, quấn lấy chân anh.
Tiếng lạch cạch dần tụ lại thành nhịp, như ai đó đang âm thầm dọn dẹp trên một bàn mổ vô hình.
Rồi một giọng nói cất lên.
Không rõ là nam hay nữ, không rõ già hay trẻ. Giọng đó vang từ loa, hay từ trong tường, hay từ chính lồng ngực anh, Khải không phân biệt được.
– Ca mổ hoàn tất..
Âm cuối kéo dài, như ai đó nhấn giữ một phím đàn đã hỏng.
Khải siết chặt mép bàn, móng tay cào lên mặt inox phát ra tiếng rin rít.
Giọng đó lại vang lên, lần này gần hơn, như ở ngay sau tai anh:
– Lần sau.. Sẽ mổ lại.
Ở khoảnh khắc đó, anh có cảm giác rõ ràng: Bàn mổ anh đang ngồi khẽ rung lên một nhịp, như có ai đó vừa nằm xuống, ngay bên cạnh, trong cùng một lớp da thịt với anh.
Và Phòng Mổ Thứ 13 – vốn đã bị xóa khỏi sơ đồ bệnh viện, bị đập vách, biến thành "Kho thiết bị vô trùng" – đêm đó, không còn là một cái kho nữa.
Nó lại là phòng mổ.
Chỉ có điều, lần này, không chắc ai sẽ là bác sĩ.. Và ai sẽ là người bị mổ.
Trần phòng trực trắng nhợt, ô cửa kính nhỏ hắt vào chút ánh sáng xám xịt của buổi sáng sớm. Điều hòa thổi hơi lạnh đều đều, tiếng máy Màn hình đặt góc phòng kêu tít tít đơn điệu, báo nhịp tim của một bệnh nhân nào đó ở phòng bên vẫn đang bám lấy sự sống.
Anh nằm trên chiếc giường gấp, tấm chăn mỏng móp méo. Mồ hôi bết lại sau gáy, ướt cả phần cổ áo blouse vắt trên ghế bên cạnh. Một lúc lâu, anh chỉ thở, để nhịp tim đang chạy đua trong lồng ngực từ từ chậm lại.
Ngực đau.
Không phải kiểu đau âm ỉ vì mất ngủ hay vì cúi người mổ cả đêm. Nó là thứ đau lạ lẫm: Sâu bên trong, dọc theo giữa xương ức, như thể có ai đã dùng dao rạch từ trên xuống, rồi cố tình khâu qua loa lại.
Anh nhấc tay lên, chạm vào giữa ngực.
Làn da lạnh ngắt dưới lớp áo. Không có băng, không có gạc, không có đường chỉ mổ. Chỉ là một mảng da hơi nóng hơn xung quanh, mạch đập dưới đầu ngón tay dồn dập hơn bình thường.
Anh bật dậy, bước xuống sàn, đôi chân hơi lảo đảo. Trong nhà vệ sinh nhỏ cuối phòng trực, anh bật đèn, cởi áo, đứng trước gương.
Thân hình của anh hiện lên trong lớp gương đã mờ hơi nước: Ngực, bụng, những vết sẹo lặt vặt do bị dao mổ, kim tiêm, đủ thứ nhỏ nhặt của nghề đem lại. Ở giữa xương ức, không có vết mổ nào mới, nhưng..
Anh khẽ ấn ngón tay lên, dọc một đường vô hình. Đến mỗi điểm, anh thấy đau nhói như bị kim châm.
Ở vùng bụng dưới, tình hình cũng tương tự: Bề ngoài không có gì, nhưng nếu anh kéo da sang hai bên, cảm giác nhói lên như đang gượng gạo kéo một vết mổ vừa khâu.
Khải nhắm mắt lại.
Hình ảnh đêm qua chập chờn trồi lên: Ánh đèn mổ trắng lóa; tiếng kim loại loảng xoảng; mùi sát trùng nồng nặc; cảm giác lạnh buốt khi da mình bị rạch; cảm giác nội tạng bị chạm vào như một món đồ thực hành.
Phòng mổ thứ 13.
Anh thấy rõ, nghe rõ, đau rõ. Từng nhát dao, từng tiếng thở vụn. Từng câu nói vô hình như vọng từ trên trần xuống, nơi gắn cái đèn mổ cũ kỹ, lúc tắt lúc chớp:
"Ca mổ hoàn tất."
"Lần sau.. Sẽ mổ lại."
Anh mở mắt, đối diện với chính mình trong gương. Mắt anh đỏ, quầng thâm sậm, mũi thở mạnh. Đó là khuôn mặt của một bác sĩ ngoại khoa trực đêm nhiều năm, nhưng hôm nay có thêm một thứ gì đó: Chút hoang mang khó che giấu.
Anh đưa nước lạnh lên mặt, rửa một lượt, tự nói với mình:
- Mày mệt, chỉ là mệt thôi.
Anh xốc lại áo, mặc vào, chỉnh lại cổ áo, lau tay, rồi bước ra khỏi nhà vệ sinh.
Ngoài kia, một ngày mới trong bệnh viện đang bắt đầu.
Buổi giao ban sáng, phòng hội họp chật kín người.
Khải ngồi ở hàng ghế đầu khu ngoại khoa, hồ sơ trên tay, mắt nhìn lên màn hình chiếu các ca bệnh mới. Đồng nghiệp báo cáo, viện trưởng ngồi bên đầu bàn, thỉnh thoảng xen vào vài nhận xét.
Đến lượt Khải, anh đứng dậy, trình bày nhanh về tiến triển hai ca ghép gan, một ca mổ tim, vài ca ruột thừa và chấn thương bụng trong đêm trực.
Giọng anh vẫn đều, vẫn chắc. Những thuật ngữ trôi ra khỏi miệng anh như thói quen.
Chỉ có đôi tay là khác.
Khi anh giơ tay lên chỉ vào slide, ngón tay khẽ run, rất nhẹ. Không ai để ý – hoặc là không ai buồn để ý. Chỉ có một người ngồi cuối dãy hàng thứ hai, đang nhìn anh chăm chú, bắt được sự run đó.
Trang.
Cô ôm tập hồ sơ trước ngực, mắt dõi theo từng câu chữ.
Khải kết thúc phần báo cáo, ngồi xuống. Mấy đồng nghiệp ngồi cạnh khẽ đùa:
- Lại thêm một đêm trắng thành huyền thoại nữa, anh Khải ha.
Anh cười nhạt:
- Lâu lâu thôi.
Viện trưởng ngẩng lên, liếc một cái, ánh mắt lướt qua người anh như kim tiêm lướt qua da.
- Đêm trực nhiều, nhưng nhớ đừng để tay run. – Ông nói nhẹ nhàng – Phần còn lại bệnh viện có thể sửa. Vết cắt thì không.
Cả phòng cười khẽ, coi như một câu nói nửa đùa nửa thật của người đứng đầu. Khải gật đầu:
- Dạ, viện trưởng yên tâm.
Không ai nghe thấy, trong khoảnh khắc đó, ngực anh lại nhói lên một cái, đúng đúng đường vô hình mà sáng nay anh đã ấn thử.
Trưa, phòng mổ số 2.
Một ca mổ nội soi cắt túi mật, cấp độ trung bình. Khải là phẫu thuật viên chính, Trang đứng phụ, thêm một bác sĩ nội trú và hai điều dưỡng.
- Bắt đầu. – Khải nói.
Camera nội soi truyền hình ảnh nội tạng phóng to lên màn hình. Màu sắc đỏ - vàng - trắng của mạch máu, mô mỡ, gan hiện rõ. Tay Khải điều khiển dụng cụ, điềm tĩnh.
Trang đứng bên, mắt không rời màn hình, tay hỗ trợ đưa - giữ dụng cụ theo yêu cầu của anh.
- Kẹp.
- Cắt.
- Đốt.
Mọi thứ diễn ra đúng như giáo khoa. Đường đi, điểm cắt, vị trí kẹp, tất cả đều chuẩn.
Nhưng có những khoảnh khắc rất nhỏ, giữa hai nhịp thao tác, Khải bỗng nhìn màn hình.. Mà thấy đó không phải bụng bệnh nhân.
Anh thấy chính bụng mình được phóng to lên, thấy da của mình bị banh ra bởi bốn trocar, thấy gan mình, túi mật mình. Cảm giác bàn tay đang cầm dụng cụ bỗng nặng như chì, giống như anh đang tự mổ chính mình trong trạng thái tỉnh.
Anh chớp mắt mạnh.
Hình ảnh trở lại bình thường. Chỉ là một ca túi mật.
- Bác sĩ Khải? – Trang khẽ hỏi – Em giữ cao thêm chút nữa?
Anh giật mình, kịp thời kéo mình về.
- Ừ, thêm chút nữa. Đúng rồi.
Ca mổ kết thúc trơn tru. Bệnh nhân được đưa ra ngoài. Cả ekip tháo găng, ra khỏi phòng, ai cũng thở phào nhẹ nhõm.
Trang bước theo anh vào phòng rửa tay, nhìn lướt qua mặt anh trong gương.
- Anh ổn không? – Cô hỏi, giọng thấp – Trông anh.. Mệt hơn mọi hôm.
Anh nhìn mình trong gương, rồi nhìn sang cô.
- Đêm qua hơi khó ngủ. – Anh nói – Mấy hôm nay ca ghép nhiều, chắc não chưa nghỉ thôi.
Trang ngập ngừng:
- Nếu anh đau đầu, mất ngủ lâu, cũng nên đi khám thử.. Bên tâm thần họ có chương trình hỗ trợ bác sĩ mà.
Anh bật cười, không hẳn vui:
- Anh là ngoại khoa, em. Người ta nói mình bị rối loạn tâm thần thì hay ho gì.
Cô im lặng.
Anh vặn vòi nước, để dòng nước lạnh chảy qua tay, trôi đi mùi xà phòng.
Trong đầu, ánh sáng trắng của phòng mổ thứ 13 lại lóe lên.
Buổi chiều, lúc ít ca mổ hơn, Trang tranh thủ xuống phòng lưu trữ hồ sơ điện tử, mượn máy tính để rà soát lại một số ca.
Màn hình xanh nhạt hiện giao diện phần mềm quản lý bệnh viện. Cô gõ tên: "Trần Văn Minh", bệnh nhân mà cô đã dính với trong ca mổ hôm trước.
Lịch sử hiện ra, từng dòng: Ngày nhập viện, chỉ định mổ, thời điểm lên bàn mổ, xuất hiện gọi quỹ, danh sách ghép, những cái tên bác sĩ liên quan.
Lâm Quang Khải – xuất hiện ở quá nhiều dòng.
Cô thở dài, thoát ra, nhập thử một từ khóa khác: "OR13".
Hệ thống mất một lúc để tìm. Dòng chữ xoay vòng nhỏ quay quay, rồi dừng.
Không có kết quả.
Cô đổi sang cách khác, vào mục lịch sử log hệ thống, lọc theo từ khóa "13", theo khung giờ đêm khuya mà Khải kể mình ngủ trực.
Lần này màn hình không trắng bóc như lúc nãy.
Một dòng hiện ra, rất mảnh:
"02: 13 – Truy cập phòng mổ 13 – User: L. Q. K"
Trang nín thở.
Ngón tay cô di chuột, bấm vào chi tiết log. Một hộp thoại nhỏ hiện ra, chỉ vài thông số kỹ thuật khô khan. Nhưng nó xác nhận một điều: Vào lúc 2 giờ 13 phút sáng, trong hệ thống đã có ai đó "truy cập" vào một phòng mổ vốn không tồn tại nữa.
Hoặc là.. Hệ thống tự ghi.
Cô nhớ đến đoạn camera hành lang hôm trước, hình ảnh bóng áo mổ thấp thoáng đi ngang cánh cửa kho thiết bị cũ đã bị bỏ.
Góc trái màn hình, biểu tượng camera lấp lánh. Cô nhập thời gian, khu vực, nhấn xem lại.
Trong khung hình, hành lang dài hiện ra, đèn neon trắng. Vài y tá đẩy xe đi qua. Rồi rỗng. Rồi màn hình nhiễu hạt.
Ngay đúng 2: 13, hình ảnh giật giật, giống như bị ai bóp méo đường truyền. Một bóng áo mổ trắng loáng thoáng lướt ngang cánh cửa cuối hành lang. Chỉ kịp thấy dáng người cao, bước đi quen thuộc.
Giống Khải.
Cô tua chậm lại, nhưng khung hình vẫn nhiễu, gương mặt không rõ.
- Em làm gì ở đây vậy, bác sĩ Trang?
Giọng người của phòng lưu trữ khiến cô giật mình, vội tắt khung camera, quay lại, cười gượng:
- Dạ, em coi lại log của một ca ghép cũ.
Anh nhân viên lắc đầu:
- Coi nhanh rồi trả máy cho anh làm việc nữa.
- Dạ.
Cô rời khỏi phòng, tim vẫn đập mạnh. Trong đầu, những mảnh hình ảnh chồng lên nhau: Log "OR13 – 02: 13 – L. Q. K", bóng người trong camera, câu hỏi mơ hồ về một phòng mổ đã bị xóa trên giấy tờ.
Trên lưng, cô cảm thấy một làn khí lạnh rất mỏng, len qua áo blouse.
Chiều muộn.
Phòng thuốc tầng trệt.
Khải đứng dựa vào quầy, mắt nhìn bảng danh mục thuốc treo trên tường. Dược sĩ đang kiểm kê, không để ý lắm đến anh – bác sĩ Khải xuống kho thuốc vốn là chuyện thường ngày.
Anh cầm trong tay một tờ giấy nhỏ, trên đó là vài dòng chữ anh vừa viết vội: Tên thuốc, hàm lượng, liều dùng. Không phải giấy kê đơn chính thức, chỉ là một "ghi chú cá nhân".
- Anh lấy gì? – Dược sĩ hỏi, không ngẩng lên.
- Cho anh hai vỉ sertraline.. Loại 50. – Khải nói – Với lại, thuốc hỗ trợ ngủ loại nhẹ.. Đúng cái loại bên tâm thần hay kê cho bác sĩ trực ấy.
Dược sĩ liếc anh một cái, nhướng mày:
- Anh Khải cũng cần à?
- Mấy hôm nay trực ghép nhiều. – Anh thản nhiên – Ngủ không ngon, đầu lúc nào cũng ong ong. Anh làm đủ xét nghiệm rồi, tim với dạ dày vẫn ổn. Chắc là đầu có vấn đề.
Anh cười, nhưng giọng không giống đùa lắm.
Dược sĩ nhún vai:
- Bác sĩ cũng là người mà. Đây.
Anh ta lấy thuốc, quét code nhập vào hệ thống với ghi chú: "Xuất nội bộ – sử dụng bởi bác sĩ". Không ai hỏi kỹ hơn. Chương trình "hỗ trợ tinh thần" cho bác sĩ đã tồn tại trên giấy từ lâu, ít ai để ý nó hoạt động thật hay không.
Khải cầm hai vỉ thuốc, bỏ vào túi áo.
Ra khỏi phòng thuốc, anh đứng một lúc ở chân cầu thang, nhìn dòng người qua lại.
Anh biết rõ từng chống chỉ định, từng tác dụng phụ của những viên thuốc trong túi. Anh biết việc tự kê cho mình là sai, là vượt rào chuẩn mực. Nhưng những đêm gần đây, ranh giới đúng – sai trong anh đã bị kéo mỏng đi rất nhiều bởi ánh đèn trắng trong mơ.
Anh tự an ủi:
- Một đợt ngắn thôi. Ổn rồi thì dừng.
Hệt như cách anh từng nói với nhiều bệnh nhân về các thuốc khác.
Anh leo cầu thang trở lại khoa, cảm giác hai vỉ thuốc trong túi áo nặng hơn bình thường.
Đêm.
Căn hộ của anh nằm ở một tầng trung giữa thành phố. Từ ban công nhìn xuống, đèn xe chạy miết, dòng người như không bao giờ dừng lại.
Trong bếp, nước sôi lục bục trong ấm. Anh pha một ly trà loãng, uống vài ngụm rồi để đó. Trên bàn ăn nhỏ là hai vỉ thuốc mới, ánh bạc của vỏ thiếc phản chiếu ánh đèn vàng.
Anh ngồi xuống, nhìn chúng một lúc lâu.
Mỗi viên sertraline nhỏ, màu trắng, tưởng chừng vô hại. Thêm vài viên thuốc hỗ trợ ngủ. Anh cân nhắc, rồi bóc ra, đặt ba viên lên tay.
- Nhiêu đây chắc đủ để ngủ. – Anh lẩm bẩm.
Anh nuốt thuốc với nước, không uống trà. Vị đắng rất mỏng, nhanh chóng trôi xuống cổ họng, nhưng anh vẫn thấy nó đọng lại nơi ức.
Anh tắt bớt đèn, vào phòng ngủ, nằm xuống.
Trần nhà tối dần.
Anh nhắm mắt lại, tập đếm nhịp tim, như đã từng hướng dẫn bệnh nhân vượt qua cơn lo âu. Một.. Hai.. Ba.. Đến mười anh đã thấy mí mắt nặng hơn. Tiếng thành phố ngoài kia trở nên xa dần, mờ đi.
Anh tuột dốc vào giấc ngủ nhanh hơn những ngày trước.
Trong khoảnh khắc rất ngắn, trước khi ý thức anh trượt khỏi bề mặt tỉnh táo, anh nghĩ: "Có lẽ tối nay sẽ không có đèn trắng, không có phòng mổ, không có dao."
Rồi anh rơi.
Anh đứng giữa hành lang.
Tường xanh nhạt. Sàn gạch trắng.
Ánh đèn neon phía trên đầu nhấp nháy, lúc sáng, lúc mờ. Xa xa, tiếng bánh xe inox lăn trên nền gạch vang vọng, nhưng anh không nhìn thấy ai.
Trước mặt anh là một cánh cửa.
Số 13.
Con số sơn đen đã bong tróc, nền trắng phía sau ố vàng, giống như đã bị ai đó cố xóa đi rồi lại hiện trở lại, mỗi lần mờ đi là một lần đậm hơn.
Tay anh không tự chủ được, đưa ra, đặt lên tay nắm.
Lạnh.
Cánh cửa mở ra.
Mùi sát trùng ập vào mũi, quen thuộc đến mức anh tưởng mình đang ở trong một phòng mổ bình thường. Nhưng ánh sáng ở đây trắng hơn, lạnh hơn, không có bóng người nào lui tới chuẩn bị dụng cụ.
Ở giữa phòng là một bàn mổ.
Trên đó, một thân người nằm im. Ga trắng phủ từ ngực xuống dưới, chỉ để lộ vùng bụng.
Anh bước lại gần.
Khi anh đứng cách bàn chỉ vài bước, ga tự động tụt xuống dưới một chút, để lộ bụng của người nằm đó. Da trắng nhợt, căng dưới ánh đèn.
Là bụng anh.
Anh chưa kịp chạm tay, thì một lực vô hình đã đẩy vai anh, lật anh ngửa ra bàn.
Trong nháy mắt, cánh tay, chân anh bị ghì chặt. Không có dây băng nào, nhưng anh không nhúc nhích được. Anh thử cựa, tất cả cơ bắp đều căng ra chống lại, nhưng vô ích.
Một cái bóng áo mổ trắng đứng phía bên kia bàn. Mặt bị bóng đèn che khuất, không nhìn rõ. Tay bóng đó cầm dao.
Lưỡi dao chạm vào da bụng anh, lạnh buốt.
Anh muốn hét.
Không âm thanh nào lọt ra khỏi cổ họng.
Lưỡi dao đi dọc theo đường trắng trên bụng – đường mà bao lần anh đã vạch trên người khác. Cảm giác đau không giống bị đấm, bị bầm, mà là thứ đau bén như chỉ, kéo dài. Mỗi mm, từng sợi cơ bụng bị tách ra.
Mùi sắt tanh trộn lẫn với mùi sát trùng. Mùi đó chỉ mình anh ngửi thấy, vì bóng áo mổ kia vẫn bình thản như đang làm một ca thực hành trên mô hình.
Một bàn tay khác, cũng đeo găng, thò vào trong, lật từng vòng ruột của anh lên, như xem xét. Mỗi lần ruột bị nhấc lên là cả người anh rùng mình, lạnh từ sống lưng đến gáy.
Không có máu bắn tung tóe. Máu chảy thành những dòng sẫm, rất gọn gàng, chảy xuống hai bên, thấm vào ga.
Một giọng nói không xác định tuổi, không xác định giới tính vang lên, không phải từ miệng bóng áo mổ mà từ chính cái phòng này:
- Mô tả: Thành bụng còn tốt. Mạc treo.. Không dày. Không có dính.
Tiếng kim loại va vào nhau. Một dụng cụ khác được đưa vào, chạm vào gan.
Cơn đau lan lên ngực.
Anh muốn ngất. Cả người anh cầu xin được ngất. Nhưng mỗi lần anh chạm đến mép tối quen thuộc của vô thức, có một cái gì đó túm anh lại, kéo anh ngược lên, bắt anh phải "xem cho hết".
Đến khi quá trình "khám phá" kết thúc, bàn tay đó đặt hết ruột gan lại đúng vị trí, khâu từng lớp lại một cách tỉ mỉ.
Vừa làm xong, bóng áo mổ lùi dần vào vùng tối góc phòng, tan mất.
Anh nằm đó, thở dồn, mồ hôi lạnh chảy ròng. Vết mổ trên bụng anh được khâu bằng những mũi chỉ đen, đều, đẹp – kiểu khâu mà anh rất tự hào khi dạy cho học trò.
Một giọng nói khác, có vẻ vui vẻ hơn, vang lên:
- Ca mổ hoàn tất. Thành công.
Một tiếng cười khẽ, không rõ từ đâu, bật ra.
- Lần sau.. Chúng ta xem tiếp.
Phòng mổ tối sầm.
Anh rơi, lần nữa.
Tiếng chuông báo thức điện thoại kéo anh khỏi giấc ngủ.
Khải mở mắt, ánh sáng nhợt của buổi sáng lại lọt qua rèm cửa phòng ngủ. Trần nhà là trần nhà anh, không phải trần phòng mổ. Mùi là mùi ẩm của căn hộ, không phải mùi sát trùng.
Anh bật dậy thẳng, hơi thở gấp, đưa tay ôm bụng.
Đau.
Lần này, không còn là cảm giác mơ hồ nữa. Vùng bụng dưới rốn của anh đau kiểu đau sau mổ: Mỗi cử động nhỏ đều làm những sợi cơ sâu bên dưới nhói lên.
Anh chạy vào nhà vệ sinh, cởi áo, kéo quần xuống, soi mình trong gương.
Không có đường sẹo nào cả.
Chỉ có một vệt đỏ dài, mờ, nằm đúng vị trí mà trong mơ lưỡi dao đã đi qua. Nếu nhìn xa, nó chỉ như một vệt cào nhẹ. Nhưng mỗi khi anh chạm vào, cơn đau từ đó lan đi các hướng, như có một vết mổ mới khâu dưới da chưa kịp liền.
Anh cúi người, vô thức ôm bụng. Sóng buồn nôn trào lên. Anh mở vòi nước, cúi xuống rửa mặt, để nước lạnh tràn qua mắt.
Khi ngẩng lên, trong gương, một thoáng anh tưởng mình thấy phía sau, ngay trên tường phòng tắm, phản chiếu một biển số nhỏ: "13".
Anh quay phắt lại.
Chỉ có tường trắng, treo một khăn tắm cũ.
Anh nhìn lại gương. Biển số biến mất.
Ca trực buổi trưa hôm đó, Trang thấy Khải đi vào phòng khám ngoại trong trạng thái lạ.
Anh nói chuyện bình thường, khám bệnh nhân bình thường, nhưng mỗi khi cúi xuống sờ bụng bệnh nhân, mặt anh lại thoáng nhăn, như đang chịu đựng một cơn đau ở chính chỗ đó.
Giữa hai bệnh nhân, cô khẽ hỏi:
- Anh ăn uống gì lạ không? Mặt anh xanh lắm.
Anh cười gượng:
- Chắc ăn canteen hôm qua bị đau bao tử. Không sao.
- Anh đi nội soi chưa?
- Em tính bắt anh tự cho mình vào danh sách nội soi à?
Cô không cười theo.
Anh né ánh mắt cô, cúi xuống ghi thêm vài dòng vào hồ sơ. Trong góc mắt, anh thấy hai vỉ thuốc trong túi áo, nhớ đến cảm giác lưỡi dao đi qua bụng đêm qua.
Buổi chiều, lúc rửa tay trước một ca mổ khác, anh vô thức nhìn vào gương trên bồn rửa.
Phía sau lưng anh, phản chiếu trong gương là.. Một bóng áo mổ.
Không phải anh. Bóng đó đứng cách anh vài bước, mặt bị che khuất bởi ánh đèn. Tay bóng đó đeo găng, cầm dao, đứng im, như đang chờ.
Anh quay phắt lại.
Phòng rửa tay trống không.
Anh quay lại nhìn gương. Sau lưng mình, chỉ có bức tường trắng, vòi nước, xà phòng. Không có ai khác.
- Anh Khải?
Giọng Trang vang lên sau lưng cửa, kéo anh về.
- Hả? – Anh đáp, giật mình.
- Bệnh nhân chuẩn bị xong rồi.
- Ừ. Anh ra ngay.
Anh vặn vòi nước cho mạnh hơn, để dòng nước lạnh chảy qua cổ tay, cố xua đi cảm giác lớp không khí trong phòng mổ dạo này càng ngày càng dày lên.
Đêm.
Phòng trực.
Trang ngồi xem lại hồ sơ, đầu óc lẫn lộn giữa các ca bệnh, con số, tờ giấy, chữ ký.
Đến một lúc, cô ngả lưng ra ghế, mắt nhắm lại, thở dài.
Trong khoảnh khắc mỏng manh giữa thức và ngủ, hình ảnh log "OR13 – 02: 13 – L. Q. K" lại hiện lên trong đầu cô. Cộng với những lần cô bắt gặp Khải sững người trước gương, hoặc chợt ôm ngực, bụng giữa ca mổ.
Anh giấu cái gì?
Anh bệnh, hay là có thứ gì khác đang bám theo anh?
Cửa phòng trực khẽ mở.
Khải bước vào, tay cầm ly cà phê.
- Anh tưởng em về rồi.
- Hôm nay em trực. – Cô ngồi dậy – Anh không về sao?
- Chút nữa. – Anh đặt ly cà phê xuống bàn, ngồi xuống ghế đối diện – Anh ghé xem em có cần hỗ trợ gì thêm không.
Cô nhìn kỹ anh. Mắt anh đỏ, quầng thâm đậm hơn mọi khi.
- Anh không ngủ được à?
Anh im một lúc, rồi nói nhỏ:
- Dạo này.. Anh mơ lạ.
Cô ngạc nhiên vì sự chủ động đó. Lần đầu tiên anh tự nhắc đến.
- Mơ gì?
Anh nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi chỉ thấy một khoảng trời đen.
- Về phòng mổ. – Anh đáp – Nhưng kiểu.. Anh nằm trên bàn.
Trang nín thở.
Anh cười nhạt:
- Anh biết em sẽ cười nếu anh nói mấy cái này. Bác sĩ ngoại khoa than ác mộng phòng mổ thì buồn cười lắm.
Cô không cười.
- Anh nằm trên bàn.. – Cô nhắc lại – Rồi sao nữa?
Anh quay lại nhìn cô, ánh mắt thoáng có gì đó giống ánh mắt bệnh nhân tâm thần khi kể về ảo giác của mình – vừa ngượng, vừa muốn được tin.
- Mỗi lần anh nhắm mắt.. – Anh nói chậm – Anh thấy mình đứng trong hành lang, trước cửa phòng mang số 13. Cửa mở, anh bị đẩy vào, nằm lên bàn. Đèn bật. Có người mổ anh.. Từng phần. Đêm đầu là ngực. Đêm sau là bụng. Anh cảm nhận hết. Đau như mổ thật.
Trang không chịu được, cắt lời:
- Hôm trước anh kể.. Anh mơ bị mổ ngực?
Anh gật đầu.
- Hôm sau.. – Cô nuốt nước bọt – Là bụng?
- ừ.
- Sáng dậy anh thấy sao?
Anh cười, không còn chút vui nào:
- Như bệnh nhân hậu mổ. Ngực, bụng đều đau. Da không có vết cắt, nhưng chạm vào là đau đúng đường.
Cô siết chặt tay:
- Anh có nghĩ đến.. Phòng mổ 13 là gì không?
Anh im lặng.
Họ nhìn nhau một lúc, không nói.
Trong im lặng đó, đâu đó trong tòa nhà, một chiếc xe đẩy lăn đi trên hành lang, tiếng bánh xe cạ nhẹ vào nền gạch, âm thanh quen thuộc bỗng trở nên rờn rợn.
Khải phá vỡ im lặng trước:
- Có lẽ chỉ là não anh.. Nổi loạn. Mấy chuyện quỹ, chuyện ghép, chuyện hội đồng.. Gom lại thành một thứ ác mộng thôi.
Anh đứng dậy, với lấy ly cà phê:
- Em uống đi, cho tỉnh. Anh về phòng ngủ chút. Mai còn mổ nữa.
Trang nhìn theo bóng anh ra khỏi phòng.
Khi cửa khép lại, cô quay về bàn, mở máy, nhìn vào màn hình trống.
Trong ô tìm kiếm của hệ thống, cô gõ chậm rãi ba chữ: "Phòng 13".
Không có kết quả.
Nhưng cô biết, ở đâu đó, ngoài dữ liệu, con số ấy vẫn đang sáng trên một cánh cửa vô hình.
Đêm đó, khi Khải nằm xuống giường trong căn hộ, thuốc lại trôi xuống cổ họng, ánh đèn thành phố ngoài kia vẫn lập lòe.
Anh nhắm mắt, tự nhủ:
- Chỉ là mơ. Là bệnh. Là căng thẳng thôi.
Nhưng tận sâu trong ngực – nơi anh vẫn cảm giác có những mũi chỉ vô hình chạy qua – anh biết, có những thứ không thể cắt bỏ bằng dao mổ, cũng không thể gây mê bằng thuốc.
Ở một góc khuất nào đó của bệnh viện, nơi không có trên sơ đồ, ánh đèn phòng số 13 bật lên.
Trên bàn mổ, ga trắng đã được thay mới. Dao đã được mài lại. Những bóng áo mổ trắng lờ mờ hiện ra, không rõ mặt.
Thời gian trôi, bệnh viện trở lại nhịp điệu quen thuộc.
Ca mổ nối tiếp ca mổ.
Biên bản nối tiếp biên bản.
Hội đồng nối tiếp hội đồng.
Viện trưởng khép lại tập hồ sơ cuối cùng trong ngày, ngón tay gõ nhẹ lên bìa bìa cứng.
Biên bản hội chẩn.
Tường trình phẫu thuật.
Kết luận hội đồng chuyên môn.
Tất cả đều được in gọn gàng, đóng dấu tròn đỏ chói, chữ ký kéo dài ở cuối trang, sạch sẽ đến mức không có chỗ cho một dấu hỏi nào chen vào.
Không có sửa chữa.
Không có gạch xóa.
Không có "hồ sơ thứ hai".
Mọi thứ đều đi đúng quy trình.
Sự cố năm xưa, cái chết của anh trai Trang, những lần "ưu tiên" kỳ lạ của quỹ.. Tất cả được ghi lại bằng những tờ giấy trắng, chữ đen, dấu tròn đỏ. Không có dòng nào gạch xóa, không có chú thích mập mờ. Mọi thứ đều đi đúng quy trình.
Thật ra, hệ thống đó chưa bao giờ cần phải sửa bệnh án.
Không có chuyện lén lút vào phòng lưu trữ đổi vài tờ giấy, hay gom hồ sơ về nhà dùng bút xóa gạch gạch sửa sửa. Mọi biên bản hội chẩn, biên bản phẫu thuật, kết luận hội đồng, tường trình gửi công an.. Đều sạch sẽ, ngay hàng thẳng lối.
Chữ đánh máy gọn gàng.
Con dấu tròn đỏ tươi.
Chữ ký cuối trang kéo dài, dứt khoát.
Nếu có sai, thì cái sai đó đã được sắp xếp từ trước để trông giống một quyết định đúng đắn. Nếu có ai phải chịu chết thay, thì cũng đã được đưa vào danh sách một cách "đúng quy trình".
Thứ đáng sợ không phải là hồ sơ bị chỉnh sửa.
Thứ đáng sợ là một đống hồ sơ hoàn toàn hợp lệ – nhưng phía sau mỗi con số là một cơ thể từng nằm trên bàn mổ, một cái tên biến mất khỏi đời sống, chỉ còn lại trong cột "tử vong".
Đêm đó, Khải lại tỉnh giấc.
Căn hộ chung cư khang trang anh sống một mình tối om, chỉ có ánh đèn vàng từ thành phố phía xa hắt vào, lọt qua rèm cửa thành những vệt dài trên trần. Chiếc đồng hồ treo tường kêu tích tắc đều đặn, lạc lõng giữa tiếng tim anh đang đập dồn dập.
Áo anh lạnh dính mồ hôi. Ga giường ướt một khoảng sau lưng.
Trên mặt bàn cạnh giường, dưới ánh sáng mờ là hai vỉ thuốc.
Một vỉ sertraline – thuốc chống trầm cảm liều vừa, anh lấy từ kho dược bệnh viện, tự kê cho chính mình trên hệ thống với tư cách "bệnh nhân nội bộ". Quy định nghề nghiệp cấm bác sĩ kê đơn cho bản thân, nhưng hồ sơ của anh trên hệ thống vốn đã dày lên vì những thành tích khác; không ai rảnh rỗi đi soi chuyện anh tự kê một ít thuốc tâm thần.
Vỉ còn lại là thuốc hỗ trợ ngủ liều thấp. Công thức y hệt khuyến cáo chuẩn trong mail nội bộ mà khoa Tâm thần từng gửi: "Trong trường hợp bác sĩ bị quá tải, mất ngủ kéo dài, có thể dùng..". Anh lưu lại, và một ngày lặng lẽ áp dụng lên chính cơ thể mình.
Ban đầu, anh uống đúng như trong hướng dẫn.
Vài đêm, thuốc giúp anh rơi vào giấc ngủ đủ sâu để không mơ thấy ánh đèn trắng chói chang. Nhưng càng về sau, mỗi lần mi mắt khép lại, anh không còn rơi vào giấc ngủ bình yên nữa – mà bị kéo tới cùng một chỗ.
Phòng mổ số 13.
Trên sơ đồ phân công phòng mổ của bệnh viện, con số đó đã bị xóa từ lâu; chẳng ai còn nhắc đến nó trong các cuộc họp. Nhưng trong những cơn mơ dày đặc của anh, cánh cửa mang số 13 luôn sáng đèn.
Lúc đầu, anh chỉ đứng ở ngưỡng cửa, như kẻ xem lén.
Ánh đèn mổ treo trên trần, trắng tới mức mọi thứ bên dưới như bị tẩy mất màu. Tiếng dụng cụ kim loại chạm nhau khẽ khàng. Mùi sát trùng tràn ngập.
Ở những lần sau, anh không còn đứng nữa.
Anh nằm trên bàn.
Lưng dính chặt vào mặt bàn lạnh ngắt, tay chân như bị trói bởi những dây da vô hình. Mỗi lần lưỡi dao đi đến đâu, anh cảm nhận được da mình bị rạch đến đó – không phải bằng mắt, mà bằng một thứ cảm giác lạnh buốt, sắc nhọn, chạy dọc từng sợi thần kinh.
Có những đêm, anh mơ hồ cảm giác như trong lồng ngực mình có một bàn tay thò vào, nắm lấy thứ gì đó ấm nóng đang đập rồi kéo lên một chút. Chỉ cần trái tim bị nhấc khỏi vị trí quen thuộc một khoảng thôi, toàn thân anh như hụt hẫng rơi vào hố sâu, hơi thở tắc lại.
Ngay khi ý thức anh chực tắt, bàn tay đó lại thả trái tim trở về chỗ cũ, lồng ngực "được" đóng lại.
Anh tỉnh dậy vào sáng hôm sau với cảm giác ngực đau âm ỉ, hít sâu một cái cũng nhói. Đi siêu âm tim, làm điện tâm đồ, tất cả đều bình thường.
Đêm kế tiếp, cảnh tượng lặp lại, chỉ thay đổi vị trí: Có đêm là bụng, có đêm là cổ. Cảm giác bàn tay lạnh lùng lật từng lớp trong cơ thể anh, nhìn ngó, thử nghiệm, rồi trả lại như cũ – chỉ đủ để anh biết mình đã bị mở ra, lại bị khâu lại, mà chẳng ai ngoài anh biết.
Càng bị hành hạ nhiều, anh càng tăng liều thuốc.
Hai viên.
Ba viên.
Mỗi lần nuốt, anh tự an ủi:
"Chỉ cần ngủ. Chỉ cần không thấy cái phòng đó nữa."
Nhưng thuốc chỉ làm ranh giới giữa mơ và tỉnh mỏng đi, chứ không hề khóa được cánh cửa mang số 13.
Sáng hôm sau, Khải đứng trước cửa sổ phòng làm việc, nhìn xuống sân bệnh viện chật kín xe.
Ở tầng dưới, một đoàn người nhà bệnh nhân đang chờ bác sĩ thông báo kết quả. Một vài nữ điều dưỡng vội vã đẩy xe cấp cứu đi ngang qua. Tiếng loa nội bộ gọi tên bệnh nhân chồng lên tiếng giày dép.
Sau lưng anh, cửa phòng mở ra.
Viện trưởng bước vào, tay cầm một tập hồ sơ mỏng.
– Em tìm tôi? – Ông hỏi, giọng điềm tĩnh.
Khải quay lại.
Anh im lặng một chút, như cân nhắc từng chữ:
– Viện trưởng.. Cho em hỏi một chuyện.. Giả thuyết thôi.
– Ừ, em nói đi.
– Nếu.. – Khải nhìn thẳng vào mắt ông – Một bác sĩ phát hiện ra, một vài quyết định liên quan tới danh sách ghép tạng, tới quỹ hỗ trợ.. Không hoàn toàn dựa trên chuyên môn y khoa nữa.. Thì người bác sĩ đó nên làm gì?
Căn phòng bỗng yên tĩnh hơn cả ngoài hành lang.
Viện trưởng không trả lời ngay. Ông nhìn anh, ánh mắt không giận dữ, cũng không ngạc nhiên. Nó giống ánh nhìn của một nhà giải phẫu pháp y đang xem xét một khối u vừa mới được cắt khỏi cơ thể: Tròn, nhẵn, nhưng bên trong đã bắt đầu biến dạng.
Một lát sau, ông hỏi ngược:
– Em làm ngoại khoa, chắc em hiểu khái niệm "khối u nhỏ" và "khối u cần cắt" chứ?
Khải im lặng.
– Có những thứ, khi mới ở dạng vài tế bào bất thường, người ta còn theo dõi. – Ông nói chậm rãi – Nhưng khi nó lớn đến một mức nào đó, cách duy nhất là lấy nó ra khỏi cơ thể.
Ông bước lại gần, vỗ nhẹ lên vai anh, giọng như thân tình mà lạnh:
– Đừng tự biến mình thành khối u, Khải.
Rồi ông rời phòng, đóng cửa lại, như thể cuộc nói chuyện vừa rồi chỉ là một trao đổi chuyên môn bình thường.
Khải đứng lại, bàn tay vô thức siết chặt lấy mép bàn. Lời đáp đã rõ đến mức không cần phải giải thích thêm.
Ý nghĩ rời khỏi bệnh viện, bỏ lại tất cả phía sau thoáng qua trong đầu anh, rồi tắt phụt đi như một bóng đèn bị cắt điện. Anh biết quá rõ mình đã đi vào sâu đến mức nào: Những ca mổ "đặc biệt", những lần ký tên, những hồ sơ chỉ một số rất ít người đọc được.
Chỉ cần trong đầu anh nhen nhóm ý định thoát ra, dường như đâu đó trong các bức tường của tòa nhà này đã có thứ gì đó.. Nghe thấy.
Trời mưa nhẹ.
Sau một ca ghép kéo dài gần mười tiếng, cả ekip rã rời. Bệnh nhân được đưa vào phòng hồi sức, chỉ số tạm ổn. Người nhà bật khóc, cúi đầu cảm ơn rối rít khi thấy bóng áo blouse trắng đi ngang qua.
Một bác sĩ trẻ vỗ vai Khải:
– Anh ăn gì không? Em đặt đồ cho cả ekip luôn.
Khải lắc đầu:
– Thôi, anh về nhà ngủ chút. Mai còn ca nữa.
Anh đi xuống bãi đỗ xe ngầm. Chiếc ô tô hạng trung màu trầm của anh nằm im trong một góc, như mọi ngày. Đó không phải loại tài sản anh phải chắt chiu cả chục năm mới dám mua – chỉ là một món anh đã sắm từ vài năm trước, cùng với căn hộ, bảo hiểm, mấy gói đầu tư. Sau từng đó năm đưa đón sinh mạng người khác qua lằn ranh sống chết, những thứ như nhà – xe với anh đã trở nên.. Bình thường.
Anh mở cửa, đặt túi lên ghế phụ, thắt dây an toàn, khởi động máy.
Mưa lất phất trên kính lái, cần gạt nước quệt qua quệt lại, xóa đi những vệt nước rồi lại để chúng sinh ra.
Thuốc trong người vẫn còn. Giấc ngủ đêm qua bị cắt vụn thành nhiều mảnh. Đầu anh nặng trĩu. Mỗi ánh đèn đường quét qua là một lần anh nheo mắt.
Đường về nhà không xa, nhưng đêm đó, từng mét đường như dài ra.
Ở một khúc đường vắng, hai bên là hàng cây tối sẫm, mắt anh bỗng nhòe đi một nhịp. Khi chớp mắt, anh không còn nhìn thấy vô-lăng nữa.
Anh lại đứng ở hành lang bệnh viện.
Tường xanh nhạt. Sàn gạch trắng. Cuối hành lang là một cánh cửa.
Số 13.
Cánh cửa mở ra mà không hề phát ra tiếng động.
Ánh sáng trắng ồ ra, nuốt lấy mọi thứ. Những bóng người mặc áo bệnh nhân đứng thành hàng, lồng ngực họ đâu đó có những đường sẹo cũ khó thấy dưới ánh đèn. Mắt ai cũng mở, nhìn về phía anh.
Lần này, họ không kéo anh lên bàn mổ, không chạm vào anh.
Họ chỉ cười.
Một nụ cười méo, như bị khâu vào khóe môi, không hề chạm đến mắt.
Anh lùi lại một bước, nhưng đằng sau đã là tường. Không có cửa thoát.
Tiếng còi xe chói lói vang lên từ một nơi rất xa và rất gần cùng lúc.
Trong một khoảnh khắc chập chờn, ánh đèn mổ trên trần phòng 13 hòa làm một với luồng đèn pha trắng lóa lao thẳng vào mắt anh.
Tiếng phanh gào lên.
Tiếng kim loại va vào bê tông.
Rồi im bặt.
Tin Khải bị tai nạn lan trong bệnh viện nhanh hơn bất kỳ bản tin nội bộ nào.
Hồ sơ công an gửi sang cấp cứu được kẹp chung trong tập bệnh án: "Tai nạn giao thông đơn lẻ. Trời mưa, mặt đường trơn. Tài xế mất lái đâm vào dải phân cách. Trong máu có nồng độ thuốc an thần và thuốc chống trầm cảm cao hơn liều điều trị thông thường. Nghi ngờ buồn ngủ khi lái xe."
Trong bản tóm tắt bệnh án nội bộ, ai đó đã đánh máy cụm: "Tai nạn nhiều khả năng liên quan việc sử dụng thuốc, tài xế ngủ gật".
Viện trưởng đọc đến đoạn đó, ánh mắt dừng thêm một nhịp ở mấy chữ "sử dụng thuốc" rồi lướt qua, khóe môi nhếch lên một nụ cười khó hiểu.
Trang đang xem hồ sơ bệnh nhân thì nghe tiếng bước chân gấp gáp ngoài hành lang. Một nữ điều dưỡng đẩy cửa phòng, mặt tái đi:
- Bác sĩ Trang.. Anh Khải.. Bị tai nạn. Người ta đang chuyển vào cấp cứu.
Tập hồ sơ trên tay Trang rơi xuống đất.
Trong đầu cô thoáng chốc hiện lên hai hình ảnh chồng lên nhau: Anh trai cô nằm bất động trên giường bệnh năm nào, và Khải trong chiếc áo blouse trắng, tay cầm dao mổ, ánh mắt tập trung bên dưới lớp kính chắn.
Nếu không có Khải, anh trai cô có thể đã được cứu?
Nếu không có Khải, ba cô sẽ không được nằm trong danh sách ưu tiên, gia đình sẽ không nhận được số tiền hỗ trợ khổng lồ từ quỹ, cô cũng không thể đi nhanh hơn mười năm so với đám bạn cùng lớp?
Nếu không có Khải, Trần Thị Trang bây giờ có lẽ chỉ là một bác sĩ tuyến huyện vô danh.
Nhưng chính vì có Khải, mà anh trai cô nằm trong nhà xác.
Cô chạy theo chiếc giường cấp cứu đang được đẩy đi, nhưng bị chặn lại trước cửa phòng mổ. Đèn báo màu đỏ bật sáng, cắt cô khỏi bên trong.
Cô đứng đó, tay nắm chặt mép áo, nhìn ánh đèn đỏ như một vệt máu đậm treo trên đầu.
Khải không chết ngay trong phòng cấp cứu.
Anh sống, nhưng bị kẹt lại ở một nơi nào đó giữa sống và chết.
Nằm trên giường bệnh, đầu quấn băng, ống thở gắn vào miệng, dây truyền chằng chịt quanh tay, đối với người ngoài anh là một bệnh nhân hôn mê sâu, tiên lượng thực vật.
Đối với chính anh, thế giới thu lại thành ba thứ: Tiếng máy tim đều đều, tiếng khí ra vào ống thở, và tiếng bước chân.
Anh nghe được.
Nghe tiếng y tá thì thầm khi thay ca.
Nghe tiếng bác sĩ đọc chỉ số.
Nghe tiếng Trang.
Cô đứng cạnh giường, giọng khàn đi vì cố giữ bình tĩnh:
- Viện trưởng.. Kết quả chụp não.. Thế nào ạ?
Giọng viện trưởng bình thản như đang đọc một báo cáo thường quy:
- Tổn thương lan tỏa. Khả năng hồi phục ý thức rất thấp. Về mặt quy trình xử lý, chúng ta làm đủ các bước rồi.
Trang cắn môi:
- Nghĩa là.. Anh ấy..
- Nghĩa là, trên giấy tờ, cậu ấy là một cơ thể sống thực vật. – Ông ngắt lời – Và em thừa hiểu điều đó có nghĩa gì trong bối cảnh này.
Cô im lặng.
Trong lồng ngực, trái tim cô đập loạn, như muốn thoát ra ngoài.
Nếu không có Khải, cô đã không đi được nhanh như vậy trên con đường y khoa. Anh là người đầu tiên cho cô vào phòng mổ, người đứng sau lưng cô, đặt tay trên tay cô, dẫn đường cho nhát cắt đầu tiên.
Anh cũng là người cầm dao trên ngực anh trai cô.
Mỗi lần nghĩ tới, lòng cô như có hai cái kìm kéo về hai phía.
Một lát sau, viện trưởng bảo mọi người ra ngoài, chỉ để một mình Trang ở lại trong phòng với Khải.
Ông đứng ở cuối giường, nhìn người đàn ông nằm im với ánh mắt khó gọi tên.
- Em còn nhớ ngày đầu em xin vào bệnh viện này không, Trang? – Ông hỏi, giọng trầm.
Cô gật đầu:
- Dạ nhớ, viện trưởng.
- Hôm đó em mang theo cả chồng giấy: Bằng cấp, thành tích, bài báo.. – Ông cười nhẹ – Nhưng thứ khiến tôi để mắt không phải mấy thứ đó.
Trang ngẩng lên.
- Mà là cái tên.
Ông nhìn thẳng vào cô, đôi mắt hơi nheo lại:
- Trần Thị Trang. Em gái bệnh nhân Trần Dũng. Người thanh niên đã ký giấy hiến xác cho y khoa sau khi ca bệnh của mình bị loại khỏi danh sách ghép tạng.
Cổ họng cô nghẹn lại.
Viện trưởng nói tiếp, giọng đều đều như kể một câu chuyện cũ:
- Ca giải phẫu trên thi thể anh trai em đem lại cho khoa vài đề tài, cho sinh viên vài buổi thực tập "quý giá". Quỹ có thêm một câu chuyện cảm động về "tinh thần cống hiến cho y học". Em nghĩ tôi là người cuối cùng biết chuyện đó à?
Ông nhún vai:
- Sau đó, ba em được hỗ trợ điều trị, gia đình nhận được một khoản không nhỏ. Em được quỹ chú ý, đường học hành mở rộng. Tất cả những điều đó.. Chẳng phải là một phần của hệ thống này sao?
Trang siết chặt mép áo blouse trắng:
- Viện trưởng.. Muốn gì ở em?
- Đơn giản. – Ông đáp – Khải có tài, nhưng nó bắt đầu mềm yếu. Nó đặt câu hỏi, nghi ngờ, muốn bước ra ngoài. Trong hệ thống này, chỉ cần trong đầu có ý muốn thoát là đã là phản bội rồi.
Ông tiến lại gần, tiếng đế giày gõ nhịp trên sàn:
- Em cũng có tài. Em đã đi vào ekip đặc biệt, đã đứng trong những ca mà người ngoài không bao giờ được thấy. Em đủ lạnh để cầm dao, đủ thông minh để hiểu điều gì nên nói, điều gì nên giữ lại trong phòng mổ.
Ông nói chậm, từng chữ như đặt nặng xuống sàn:
- Tôi cần một người thay thế vị trí của Khải.
Trang nín thở:
- Nếu.. Em không đồng ý?
Một nụ cười rất mảnh lướt qua khóe môi ông:
- Em đã biết quá nhiều. Em đã bước một chân vào bóng tối rồi. Em nghĩ hệ thống này để những người "biết quá nhiều" tự do đi lại ngoài kia sao?
Ông vỗ vỗ vào thành giường, như vô tình:
- Em có món nợ với hệ thống này, với quỹ, với bản thân. Em có cả ơn, cả hận. Đó là nền rất tốt. Chúng ta có thể cho em đề tài, ghế hội đồng, danh hiệu.. Miễn là em chấp nhận bước thêm một bậc nữa.
Ông quay lưng ra cửa, nói như dặn dò:
- Em không cần trả lời ngay. Đêm nay suy nghĩ đi. Nhưng nhớ, trong hệ thống này không có chỗ cho người đứng giữa. Em hoặc là đi lên, hoặc là bị nghiền nát.
Cửa đóng lại rất khẽ.
Trang đứng lại bên giường, nhìn gương mặt bất động của Khải.
- Nếu anh nghe được.. – Cô thì thầm – Anh sẽ muốn em làm gì?
Không có tiếng trả lời.
Chỉ có tiếng máy màn hình vẫn kêu đều đều.
Khuya, phòng trực vắng người.
Trang gục đầu lên bàn một lúc để chợp mắt. Ánh đèn neon trên trần chập chờn như sắp cháy, phát ra tiếng kêu rè rè nhỏ.
Cô thiếp đi lúc nào không hay.
Khi mở mắt ra, cô thấy mình đang đứng trong hành lang bệnh viện.
Tường xanh nhạt. Sàn gạch trắng. Cuối hành lang là một cánh cửa khép hờ.
Số 13.
Cô đưa tay lên, chạm vào tay nắm.
Một bàn tay khác nắm lấy cổ tay cô, kéo nhẹ lại.
Cô quay đầu.
Anh trai cô – Dũng – đứng ngay sau, áo bệnh nhân nhàu, gầy hơn trong trí nhớ nhưng ánh mắt lại rõ ràng hơn bao giờ hết. Không còn là đôi mắt vô hồn trống rỗng trong nhà xác, mà là ánh mắt của những ngày anh còn chở cô đến trường.
- Đừng vào. – Anh nói.
- Em còn đường nào khác không? – Trang đáp, giọng nghèn nghẹn – Em đã đi tới tận đây rồi.
- Ngày em thi vào y, em nghĩ công việc này là gì?
- Là cứu người.
- Còn bây giờ?
Cô im lặng rất lâu.
- Là.. – Cô khẽ cười, nghe như muốn khóc – Nơi người ta dùng dao để quyết định ai tiếp tục được sống. Và tay cầm dao đôi khi cũng chẳng được tự chọn.
Dũng nhìn cô, ánh mắt vừa đau, vừa bất lực:
- Em không cứu được anh, Trang. Nhưng không ai bắt em phải giết người khác để bù cho cái chết của anh.
- Nhưng nếu em quay lại.. – Cô lắc đầu – Ba thì sao? Mẹ thì sao? Chính em thì sao? Em hiểu rõ nhất cái hệ thống này có thể làm gì với một kẻ "phản bội".
- Vậy em định làm gì?
Cô nhìn cánh cửa số 13. Ánh sáng trắng mờ từ trong khe cửa tràn ra, lạnh như sương trên bàn đá nhà xác.
- Em không biết. – Cô nói – Có lẽ.. Em sẽ bước vào. Nhưng ít nhất, em sẽ không tự nói dối mình là em vô tội.
Bàn tay anh trai dần buông khỏi cổ tay cô.
- Lựa chọn là của em. – Anh nói, giọng xa dần – Chỉ cần đừng bao giờ nói rằng em không biết mình đã lựa chọn cái gì.
Anh lùi lại, bóng hình mờ đi như bị màn sương nuốt chửng.
Cô quay lại, tay nắm lấy tay nắm cửa.
Cánh cửa.. Chưa mở.
Tiếng chuông báo giờ tiêm thuốc đâu đó xa xa vang lên.
Trang giật mình tỉnh dậy trên ghế trong phòng trực, mồ hôi túa ra đầy trán. Trên bàn vẫn là chồng hồ sơ chưa ký, góc giấy in rõ ràng tên: "Trần Thị Trang – Bác sĩ phẫu thuật".
Ngày hôm sau, khi không còn ai trong phòng bệnh, viện trưởng quay lại đứng bên giường Khải.
Cả căn phòng chỉ có tiếng máy tim đều đều, tiếng khí ra vào máy thở và tiếng vải áo ông khẽ sột soạt mỗi lần cử động.
Ông nhìn Khải rất lâu.
Cuối cùng, ông khẽ thở dài:
- Cậu làm tôi thất vọng quá, Khải.
Giọng ông nhỏ, nhưng rõ.
- Tôi đã cho cậu mọi thứ. Ca mổ, cơ hội, vị trí trong hệ thống mà bao nhiêu người mơ không được. Đổi lại, thứ tôi cần chỉ là sự trung thành. Không phải với tôi, mà với cái cấu trúc này, với luật chơi của nó.
Ông đặt tay lên thành giường, gõ nhịp nhẹ:
- Cậu đừng trách tôi. Có trách thì trách chính cậu. Hệ thống này không chấp nhận sự phản bội, dù chỉ là trong ý nghĩ. Ngày cậu bắt đầu đặt câu hỏi, cậu đã tự đưa tên mình vào một danh sách khác rồi.
Ông nhìn đường dây truyền trên tay Khải, nhìn màn hình Màn hình nhấp nháy.
- Cậu có biết không.. Con trai tôi đang cần một nguồn tạng đặc biệt. Một quả tim, và cả thận. Bệnh nó hiếm, người phù hợp với các chỉ số cũng hiếm. Mà cậu lại.. Vừa khéo nằm trong nhóm rất nhỏ đó.
Ông bật cười, tiếng cười khàn đục:
- Cậu nghĩ vụ tai nạn ô tô đó.. Thực sự là tai nạn à?
Nếu trái tim Khải còn cảm giác, có lẽ nó đã lạnh thêm một tầng.
Anh muốn chửi. Muốn gom tất cả những từ ngữ thô tục nhất trong đời, ném thẳng vào mặt người đàn ông đang đứng cạnh giường mình.
Nhưng lưỡi anh nặng như đá. Cả người anh chỉ còn là một cái xác biết thở, không hơn.
Viện trưởng đứng thẳng dậy, chỉnh lại cổ áo:
- Ngay từ đầu, cậu tưởng mình thoát được khỏi cái lồng này sao? Đến bây giờ, tất cả những gì cậu đã làm, đã chịu.. Với hệ thống, cũng chỉ là một con số nhỏ trong bảng cân đối mà thôi.
Ông quay lưng, tay đặt lên tay nắm cửa:
- Nghỉ ngơi đi, Khải. Chúng ta còn một ca mổ lớn phía trước.
Cửa khép lại nhẹ nhàng.
Tiếng bước chân ông tan dần ngoài hành lang, hòa vào tiếng xe đẩy, tiếng loa, tiếng thì thầm của hàng trăm câu chuyện khác trong bệnh viện – như thể câu chuyện vừa rồi chưa từng được nói ra.
Một tuần sau.
Trang bước ra khỏi phòng mổ thường quy, tháo khẩu trang, mồ hôi dính bên thái dương nhưng khóe môi vẫn giữ một nụ cười mệt mỏi. Ca mổ sạch, vết rạch đẹp, bệnh nhân được đẩy ra phòng hồi tỉnh trong tiếng thở phào của người nhà.
Đồng nghiệp vỗ vai cô:
- Ca này đẹp đó, bác sĩ Trang.
Cô gật đầu:
- Cảm ơn.
Viện trưởng đứng ở cuối hành lang, như vô tình xuất hiện đúng lúc.
Ông bước lại, vỗ tay hai cái:
- Chúc mừng. Em tiến bộ nhanh lắm.
- Cảm ơn viện trưởng.
Ông nhìn thẳng vào cô, giọng hạ xuống một chút:
- Nếu em đã suy nghĩ xong.. Tối nay tham gia một ca ghép đặc biệt. Em sẽ là phẫu thuật viên chính.
Ông không nói phòng nào, không nhắc đến con trai mình, không nhắc đến bất kỳ cái tên nào.
Nhưng cả hai đều hiểu.
Đó không phải một lời mời.
Đó là một bậc thang.
Nếu không bước lên, rất có thể cô sẽ bị kéo xuống.
Đêm đó, khu phòng mổ vắng người.
Trên bảng điện tử ngoài hành lang, số phòng hiển thị là 5. Khi Trang ngẩng lên nhìn, con số 5 chợt mờ đi trong một tích tắc, như bị một con số khác chồng lên. Hình như là.. 13.
Trang đã chuẩn bị tinh thần từ lúc viện trưởng mở lời, nhưng khi nhìn lên gương mặt đó, lòng cô vẫn thắt lại.
Khải.
Má anh còn dấu bầm do tai nạn, đầu quấn băng, mí mắt khép kín. Ống thở nhân tạo giữ cho ngực anh nhấp nhô đều đặn. Những đường dây truyền cắm vào tay, vào cổ, vào ngực.
Y tá báo chỉ số:
- Bệnh nhân: Nam, ba mươi lăm tuổi. Chấn thương sọ não, tiên lượng thực vật. Kết quả hòa hợp mô với người nhận: Tối ưu.
Trong chữ "tối ưu" như có một lưỡi dao mỏng.
Viện trưởng đứng trong vai trò quan sát, ở cuối bàn mổ, khẩu trang che nửa mặt:
- Gây mê.
Thuốc mê được bơm vào đường truyền. Trong lý thuyết, không cần mê sâu – vì bệnh nhân đã hôn mê, phản xạ gần như không còn. Nhưng họ vẫn làm đủ quy trình.
Trong bóng tối phía sau mí mắt, Khải cảm nhận luồng lạnh của thuốc tràn vào mạch.
Anh nghe mọi thứ.
Tiếng y tá nhắc nhau chỉnh máy.
Tiếng bơm tiêm gài lại.
Tiếng máy tim vẫn kêu nhịp đều, không phải nhịp của người sắp chìm.
Anh chờ cơn trượt dài quen thuộc đưa mình rời khỏi mặt phẳng khổ đau này.
Nó không đến.
Ý thức anh treo lơ lửng, như bị ai đó giữ lại ở một cái móc vô hình trên trần phòng mổ. Cơ thể anh im lìm. Từng sợi cơ, từng ngón tay, từng thớ thịt đều từ chối nghe lệnh.
Y tá hơi hoảng:
- Chỉ số vẫn bình thường.. Sóng não.. Không giống kiểu mê sâu lắm. Em tăng thêm liều?
Thêm thuốc.
Thêm thời gian.
Màn hình vẫn nhấp nháy đều, sóng não không chịu phẳng xuống.
Trang nhìn màn hình, trán ướt mồ hôi. Cảm giác như có đôi mắt nào đó từ cái thân thể bất động trên bàn đang nhìn xuyên qua cô.
Không khí trong phòng bỗng đặc lại.
Đèn mổ chập chờn một nhịp, rồi sáng trở lại. Ở góc phòng, ngoài vùng sáng, cô tưởng như thấy vài bóng người mờ nhạt đứng tựa vào tường: Áo bệnh nhân, mắt sâu, ngực nơi ngực áo phồng lên, lõm xuống một cách kỳ lạ.
Cô chớp mắt, họ biến mất.
Giọng viện trưởng vang lên, cắt đôi sự im lặng:
- Được rồi. Thời gian vàng không chờ em. Về mặt y học, não nó đã xem như không còn. Chúng ta chỉ đang chuyển giao tạng.
Ông đưa tay, ra lệnh:
- Dao.
Y tá đặt dao mổ vào tay Trang. Cán dao lạnh, vừa vặn, giống như mọi ca mổ trước – chỉ khác là người nằm trên bàn không còn là cái tên vô danh trong hồ sơ.
Một bàn tay khác nắm lấy cổ tay cô.
Cô giật mình.
Dũng đứng đó.
Áo bệnh nhân nhàu. Mặt xanh xao. Mắt anh vẫn giống y như trong những buổi chiều xưa dắt cô qua ngã tư đông xe: Vừa lo, vừa hiền.
Anh không nói gì, chỉ lắc đầu.
Đèn mổ chớp nhanh, ánh sáng lóe lên rồi tắt bớt trong một khoảnh khắc, như camera bị nhiễu.
Giọng viện trưởng bỗng sắc lại:
- Trang, em đang làm cái gì vậy? Con trai tôi không có nhiều thời gian để tập trung vào cảm xúc của em.
Ngực cô thắt lại.
Anh trai cô nhìn cô, ánh mắt đầy bất lực:
- Một khi em đặt dao xuống.. Đường này không quay lại được nữa.
Trang nhìn xuống bàn tay mình.
Bàn tay từng được Khải nắm lấy, bẻ lại tư thế cho đúng, khi cô còn là sinh viên run rẩy trước ca mổ đầu tiên.
Bây giờ, trên đầu mũi dao là lồng ngực Khải.
Cô hít vào một hơi dài, sâu đến mức phổi đau rát.
Ánh mắt Dũng dần mờ đi. Bàn tay anh trên cổ tay cô mất dần lực.
Đèn mổ sáng trở lại, trắng đến mức không còn bóng.
Trang đặt mũi dao xuống da ngực.
Đường rạch đầu tiên.
Với cô, đó là khoảnh khắc phần người và phần quái trong mình hoán đổi chỗ cho nhau.
Với Khải, đó là lúc cơn đau vỡ tung.
Anh cảm nhận được lưỡi dao lướt qua từng lớp: Da, mô dưới da, cơ. Không phải kiểu đau bị đâm bất ngờ, mà là thứ đau len vào từng thớ thịt, từng vòng xương. Kẹp banh được đưa vào, mở dần lồng ngực. Mỗi nấc xoay của kẹp là một vòng đai siết vào xương sườn.
Anh không thể cong người lại, không thể giãy giụa, không thể kêu. Toàn thân bị buộc chặt dưới lớp áo mổ, chỉ có nhịp tim trên màn hình và hai dòng nước mắt chảy từ khóe mắt nhắm kín là phản bội.
Ai đó trong ekip thì thầm:
- Chắc chỉ là phản xạ thôi.
Tiếng hút dịch vang lên. Tiếng dụng cụ đặt lên khay inox.
Trên một tầng ý thức khác, như trôi tách ra, anh chợt "thấy".
Thấy hình ảnh chính mình nằm trên bàn mổ, lồng ngực mở, ánh đèn trắng phủ xuống da thịt tái nhợt. Trái tim anh đập trong lồng ngực mở, vừa bướng bỉnh, vừa mỏi mệt. Những bàn tay đeo găng làm việc quanh đó, bình thản, chính xác, không ai nhìn vào mặt anh.
Có một khoảnh khắc, anh thấy bàn tay ai đó nâng thứ đang đập ấy lên, tách ra khỏi lồng ngực, đặt vào một khay khác. Cả cơ thể anh như hụt hẫng, rơi vào khoảng không.
Tiếng viện trưởng vang lên đều đều:
- Ghi giờ lấy tạng. Chuẩn bị chuyển.
Trong một góc tối của căn phòng, dường như có tiếng cười khe khẽ vang lên, kéo dài, không phân biệt được là cười hay là tiếng gió lùa qua khe cửa.
Ai đó – hoặc thứ gì đó – thì thầm rất gần tai anh:
- Cậu tưởng thoát được sao, Khải?
Rồi tất cả chao đi.
Không phải là sự nhẹ nhõm của một người được ngủ, mà là cảm giác rơi mãi trong một đường nứt tối đen, không thấy đáy.
Ca ghép tim và thận cho con trai viện trưởng được ghi nhận là một thành công hiếm có. Hồ sơ dày thêm vài tập, bài báo nội bộ ca ngợi, ban truyền thông lăm le xin hình để đưa lên trang web bệnh viện.
Ba tuần đầu, mọi thứ như trong sách giáo khoa.
Các chỉ số chức năng tim – thận đẹp, không có dấu hiệu thải ghép, không nhiễm trùng, không chảy máu. Con trai viện trưởng đi lại được, màu da hồng hào, nói chuyện bình thường.
Rồi những con số bắt đầu chệch đi.
Ban đầu, chỉ là những thay đổi nhỏ trong vài chỉ số xét nghiệm. Sau đó, hình ảnh sinh thiết mô cho thấy những dấu hiệu lão hóa tế bào kỳ lạ.
Không phải kiểu viêm, không phải biểu hiện thải ghép, cũng không giống tác dụng phụ của thuốc ức chế miễn dịch.
Như thể hai cơ quan đó.. Đã đi quá một quãng đường rất dài, trong khi phần còn lại của cơ thể vẫn đang ở tuổi thanh xuân.
Hội chẩn nội viện. Hội chẩn liên viện. Mail gửi chuyên gia nước ngoài.
Không ai có câu trả lời chắc chắn.
Người ta chỉ thống nhất được một câu: "Chưa từng gặp trường hợp tương tự trong y văn."
Vài hôm sau, con trai viện trưởng lên cơn co giật dữ dội. Hồi sức tích cực trong tuyệt vọng. Cậu ta tắt thở trên bàn hồi sức, máy móc dừng lại từng cái một.
Lúc chết, khuôn mặt cậu ta bình thản đến lạ – như người vừa trả xong một món nợ không gọi thành tên.
Khi người ta đẩy thi thể con trai ông đi, hành lang như dài ra hàng trăm mét. Tiếng bánh xe lăn trên nền gạch vang vọng.
Ông trở về phòng làm việc, ngồi xuống ghế, nhìn đôi tay mình đặt trên mặt bàn.
Da tay ông nhăn hơn, gân tay nổi rõ hơn. Ông có cảm giác như chỉ trong ít ngày, mình đã già đi mấy chục năm.
Trên bàn là hai tập hồ sơ: Một của Khải, một của con trai ông. Cả hai đều đã được kẹp giấy báo tử, dấu mộc đỏ chói, chữ ký đủ đầy.
Tất cả.. Đều đúng quy trình.
Ông bật cười, tiếng cười khô khốc dội vào bốn bức tường:
- Cuối cùng.. Là ai trả nợ cho ai?
Không có ai đáp.
Chỉ có gió lạnh len qua khe cửa, mang theo mùi ẩm mốc của hành lang bệnh viện lâu ngày không thấy nắng.
Một buổi trực khác.
Trang đứng bên giường một bệnh nhân nam trung niên, tay cầm tập kết quả xét nghiệm mới in. Người đàn ông nằm đó, da xám lại, thở mệt, máy móc xung quanh nhấp nháy.
Trên tờ giấy, mục xét nghiệm phù hợp mô với các nguồn tạng tiềm năng được đánh dấu đỏ. Ở dòng chú thích cuối trang, hệ thống gõ gọn gàng:
"Tiềm năng cao – ưu tiên xem xét."
Cô nhìn người đàn ông, rồi nhìn những con số.
Trong đầu chợt vang lên giọng nói quen thuộc của viện trưởng, giọng nói của những cuộc họp kín, của những lần "hội ý chuyên môn" : "Tài sản phải được sử dụng tối ưu".
Trang khẽ lẩm bẩm, chỉ đủ mình nghe:
- Một nguồn tạng tiềm năng hiếm có nữa..
Khóe môi cô nhếch lên một nụ cười rất mỏng, rất lạnh. Đến mức chính cô cũng thấy sống lưng mình rùng mình.
Ngoài hành lang, tiếng y tá cười nói, tiếng xe đẩy lăn. Không ai chú ý đến nét mặt cô.
Đêm đó, trong phòng trực, giữa những tập hồ sơ chưa xử lý, Trang lại gục xuống bàn.
Khi mở mắt ra, cô đang đứng trước cánh cửa mang số 13.
Lần này, không có ai kéo cổ tay cô lại.
Cô đẩy cửa bước vào.
Phòng bệnh số 13 rộng ra đến mức không thấy được góc. Những chiếc giường xếp thẳng hàng. Người nằm trên mỗi giường đều mở mắt nhìn lên trần, ngực nơi ngực áo có những đường sẹo dài thấp thoáng.
Không máu me. Không tiếng rên. Chỉ có ánh mắt.
Trang đảo mắt tìm anh trai.
Anh không ở đó.
Ở giữa phòng, cạnh một chiếc giường trống, có một người đứng khoanh tay.
Áo blouse trắng. Dáng người cao gầy. Gương mặt quen thuộc đến mức trái tim cô nhói lên.
Khải.
Anh nhìn cô, ánh mắt bình tĩnh lạ thường, không còn hoảng hốt, không còn đau đớn, cũng không còn hiền như ngày còn sống.
- Chào mừng em bước vào phòng số 13.
Giọng anh vang lên, không to, nhưng chạm thẳng vào tai cô.
Cô muốn hỏi anh có hận mình không, có hối hận không, có đau không. Cổ họng cô khô lại, không bật ra được tiếng nào.
Anh bật cười.
Tiếng cười không hẳn là cười, không hẳn là hét, kéo dài như một vệt âm thanh nứt vỡ, len vào từng khe gạch, từng ngóc ngách của căn phòng.
Những người nằm trên giường bắt đầu quay đầu sang phía cô. Khóe môi họ chậm rãi nhích lên, tạo thành những nụ cười méo mó.
Trên bức tường cuối phòng, một màn hình bật sáng.
Dòng tên cũ chập chờn: Một chuỗi chữ viết tắt, những danh xưng mà nó từng có cho nơi này. Rồi tất cả mờ dần, tan biến.
Một dòng chữ mới từ từ hiện ra, nét nào ra nét nấy:
"Trần thị trang"
Cô đứng chết lặng, cảm giác như tên mình vừa bị khắc lên một tấm bia đá lạnh.
Tiếng cười xung quanh nhỏ dần, rồi tắt hẳn. Phòng bệnh số 13 chìm vào im lặng, chỉ còn tiếng thở đều đều của những người nằm đó – hay của thứ gì đó đang sống trong các bóng tối quanh họ.
Trang giật mình tỉnh dậy trong phòng trực.
Ánh đèn neon lạnh lẽo. Tiếng loa báo giờ đổi thuốc vang đâu đó ngoài hành lang. Trên bàn, vẫn là những tập hồ sơ bệnh án dày cộp, trên góc giấy in rõ tên cô.
Cô đứng dậy, cầm lại tập kết quả xét nghiệm của người bệnh trung niên lúc nãy, quay vào phòng.
Người đàn ông vẫn nằm đó, máy màn hình vẫn nhấp nháy, mỗi nhịp tim hiện lên bằng một chấm sáng xanh.
Trang nhìn bảng chỉ số, nhìn người bệnh, rồi nhìn những đường gân xanh trên mu bàn tay mình.
Ở một góc khuất nào đó trong bệnh viện, nơi không có trên bất kỳ bản vẽ nào, ánh đèn của phòng số 13 lại bật lên.
Những người nằm trong đó – bệnh nhân, bác sĩ, kẻ hiến, kẻ nhận – cùng quay đầu về phía cánh cửa.
Họ cười.
Nụ cười quỷ dị chào đón một "thiên thần" mới vừa rơi khỏi bầu trời trắng của phòng mổ, khoác áo blouse, tay cầm dao, bước nốt những bước cuối cùng trên con đường sa ngã của mình.
Bác viết thật sự rât hay, những câu chuyện về nghề y như thế này khiến người đọc thấy nhức nhối. Trong gia đình mình nhiều người hành nghề y và mình nhận ra có hai thái cực, người thì tình cảm, đầy lòng trắc ẩn và người thì lạnh đến ngay cả người thân của mình, đến mình cũng không thấu hiểu nổi là do bản tính hay do nghề nghiệp khiến họ phải lạnh đến như vậy.
Bác viết quá hay luôn! Từng câu từng chữ lạnh và sắc như dao mổ khiến người đọc thấy lạnh người trước sự lạnh lùng đến vô cảm của những người có quyền quyết định sinh mạng của người khác.
Bác viết thật sự rât hay, những câu chuyện về nghề y như thế này khiến người đọc thấy nhức nhối. Trong gia đình mình nhiều người hành nghề y và mình nhận ra có hai thái cực, người thì tình cảm, đầy lòng trắc ẩn và người thì lạnh đến ngay cả người thân của mình, đến mình cũng không thấu hiểu nổi là do bản tính hay do nghề nghiệp khiến họ phải lạnh đến như vậy.
Theo cách mình hiểu, thì về nghề nghiệp, sẽ có người chọn nó và xem như một nghề nghiệp, công cụ kiếm tiền. Và sẽ có người thì thì chọn nghề nghiệp như một sự đam mê, yêu thích và họ sẽ cảm thấy hạnh phúc khi làm điều đó. Nên mình cho rằng trong chia sẽ của bạn, có người lạnh lùng, nhưng cũng có người tình cảm là như vậy.
Mình cũng vừa mới đi viện gần đây. Lần đâu gặp một vị bác sĩ thì lạnh lùng lắm, nói chuyện gỏn lọn vài ba câu là xong. Lần sau thì gặp một bác sĩ khác, phải nói là vị bác sĩ này nói chuyện và hỏi thăm, thăm khám quá nhiều, làm mình cứ tưởng đã lâu rồi anh ấy chưa từng gặp một con người nào.
143
0
