Đọc mở rộng theo thể loại: TRĂNG SÁNG TRÊN ĐẦM SEN - Chu Tự Thanh - I. TÌM HIỂU CHUNG A. Tác giả: + Chu Tự Thanh (1891 – 1948), tên khai sinh là Chu Tự Hoa, người Dương Châu, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. + Con người chính trực thẳng thắn, yêu ghét rõ ràng. + Là nhân sĩ yêu nước nổi tiếng, được đánh giá rất cao và được độc giả ưu ái gọi là "mĩ văn". B. Tác phẩm Trăng sáng trên đầm sen: + Thể loại: Tản văn. + Xuất xứ: In trong Những câu chuyện đi cùng năm tháng, NXB Văn học, Hà Nội, năm 2014. + Phương thức biểu đạt: Tự sự. II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN 1. Một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen - Từ ngữ: Tỏa, phủ, tắm gội, xuyên qua, bao trùm, hài hòa. - Hình ảnh: + "ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen". + "lá sen và hoa sen như vừa được tắm gội bằng sữa bò", "lại được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng". + Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng. 2. Tìm hiểu sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình - Chi tiết cho thấy sự kết hợp: "Tôi" kể về việc một mình đi ngắm đầm sen trong đầm sen trong đêm trăng (thể hiện rõ qua đoạn 1 và 2), đồng thời bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc về cái "thú" đơn độc của mình ("tôi thích ồn ào.. ưa lúc một mình", "cảm thấy mình là con người tự do" ). => Nội dung kể trở nên sâu sắc, gợi cảm nhờ những yếu tố suy tư, mang đậm dấu ấn cá nhân - Chi tiết cho thấy sự kết hợp: Những chi tiết gợi tả vẻ đẹp hài hòa giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen (thể hiện rõ qua đoạn 3 + 4 + 5, các đoạn này đặc tả, nhưng cũng là kể về việc đi ngắm đầm sen; trong đó yếu tố biểu cảm thể hiện qua một số từ ngữ: "dường như có chút rung động", "càng trở nên duyên dáng", "dễ chịu khác thường" ) => Sự kết hợp ấy đã khắc họa nên vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật trữ tình, dịu ngọt và thơ mộng, tạo nên một khoảnh khắc làm rung động lòng người. - Chi tiết cho thấy sự kết hợp: Kể về tập tục hái sen của vùng Giang Nam, trong đó yếu tố biểu cảm thể hiện rõ qua câu cuối: "Đó là.. mùa lãng mạn nhất" . => Cảnh sắc thêm lãng mạn và say đắm lòng người. Góp phần bộc lộ quan điểm, cách nhìn nhận của tác giả: "Đó là.. mùa lãng mạn nhất" . 3. Những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị, cảm hứng chủ đạo *Những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị - Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn. - Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều. - Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong. - Một làn gió nhẹ nhàng vô tình thổi qua, đưa hương thơm của những bông sen tỏa khắp đất trời, mùi hương được nhà thơ tinh tế mà khéo léo so sánh với "tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới" - Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng như mới được "tắm gội bằng sữa bò" hay "lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng" - Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen. - Liên tưởng cảm nhận "ánh trăng không được tỏ cho lắm" với cảm giác say ngủ và chợp mắt. - Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng. - Bất chợt nhớ lại quang cảnh hái sen. *Cảm hứng chủ đạo - Viết về vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu ngọt, thơ mộng. - Thể hiện niềm xao xuyến khi được thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp của hương sắc nơi đây
