Thống kê các tác phẩm văn lớp 10 - Học kì 1

CHIẾN THẮNG MTAO - MXÂY

- SỬ THI TÂY NGUYÊN -

​

1. Nghệ thuật

• Tổ chức ngôn ngữ phù hợp với thể loại sử thi: Ngôn ngữ của người kể biến hóa linh hoạt, hướng tới nhiều đối tượng, ngôn ngữ đối thoại được khai thác ở nhiều góc độ.
  
• Sử dụng có hiệu quả lối miêu tả song hành, đòn bẩy, thủ pháp so sánh, phóng đại, đối lập, tăng tiến..
  
  2. Nội dung

• Đoạn trích khẳng định sức mạnh và ca ngợi vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn – một người trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn vinh của thị tộc, xứng đáng là người anh hùng mang tầm vóc sử thi của dân tộc Ê-đê thời cổ đại.

 

TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU - TRỌNG THỦY​

1. Nghệ thuật

• Kết hợp nhuần nhuyễn giữa "cốt lõi lịch sử" và hư cấu nghệ thuật.
  
• Kết cấu chặt chẽ, xây dựng những chi tiết kì ảo có giá trị nghệ thuật cao.
  
• Xây dựng được những nhân vật truyền thuyết tiêu biểu.

2. Nội dung

• Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy giải thích nguyên nhân việc mất nước Âu Lạc và nêu bài học lịch sử về việc giữ nước, tinh thần cảnh giác với kẻ thù, cùng cách xử lí đúng đắn mối quan hẹ giữa riêng và chung, nhà với nước, cá nhân với cộng đồng.

 

UY-LÍT-XƠ TRỞ VỀ

- SỬ THI HY LẠP -​

1. Nghệ thuật

• Đoạn trích giúp người đọc hiểu được nghệ thuật sử thi là: Miêu tả tỉ mỉ, có xu hướng "trì hoãn sử thi", dựng đối thoại và so sánh làm nổi bật tâm trạng nhân vật.
  
• Ngôn ngữ trong sáng, hào hùng, giọng điệu chậm rãi, tha thiết.

2. Nội dung

• Ca ngợi sức mạnh kì diệu của trí tuệ Hi lạp cổ đại và khát vọng đấu tranh bảo vệ hạnh phúc gia đình.

 

RA-MA BUỘC TỘI

- SỬ THI ẤN ĐỘ -​

1. Nghệ thuật

• Xây dựng nhân vật sử thi xuất sắc. Đặt nhân vật vào thử thách; thể hiện tính cách nhân vật anh hùng lí tưởng qua lời nói, tâm lí, tính cách, hành động.
  
• Sử dụng hình ảnh, điển tích, ngôn ngữ miêu tả và đối thoại, giọng điệu xung đột kịch tính.. giàu yếu tố sử thi.

2. Nội dung

• Quan niệm về đấng minh quân và người phụ nữ lí tưởng của người Ấn Độ cổ đại, bài học vô giá và sức sống tinh thần bền vững cho đến ngày nay.
  
• Người Ấn Độ tin rằng: Chừng nào sông chưa cạn, núi chưa mòn thì Ra-ma-ya-na còn làm say đắm lòng người và cứu họ thoát khỏi tội lỗi.

 

TẤM CÁM​

1. Nghệ thuật

• Xây dựng mâu thuẫn, xung đột ngày càng tăng tiến.
  
• Xây dựng nhân vật theo hai tuyến đối lập và cùng tồn tại và song song phát triển.
  
• Có nhiều yếu tố thần kì, song vai trò yếu tố thần kì cũng khác nhau trong từng giai đoạn.
  
• Kết cấu quen thuộc của truyện cổ tích: Người nghèo khổ bất hạnh trải qua hoạn nạn cuối cùng cũng được hạnh phúc.

2. Nội dung

Truyện Tấm Cám ca ngợi sức sống bất diệt, sự trỗi dậy mạnh mẽ của con người và cái thiện trước sự vùi dập của kẻ xấu, cái ác, đồng thời thể hiện niềm tin của nhân dân vào chính nghĩa.

 

TAM ĐẠI CON GÀ - NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI MÀY​

1. Nghệ thuật

• Mỗi truyện đều có một mâu thuẫn gây cười.
  
• Truyện kể ngắn gọn, súc tích.
  
• Kết cấu, nhân vật, ngôn ngữ trong truyện đều phục vụ mục đích gây cười.
  
• Ngôn ngữ sắc sảo.

2. Nội dung

• Truyện kể lành mạnh, có ý nghĩa giáo dục.

 

CA DAO THAN THÂN YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA​

1. Nghệ thuật

• Lời ca dao ngắn.
  
• Sáng tác theo thể lục bát.
  
• Ngôn ngữ gần gũi với lời ăn tiếng nói hằng ngày.
  
• Giàu hình ảnh so sánh, ẩn dụ.
  
• Lối diễn đạt mang đậm sắc thái dân gian.

2. Nội dung

Ca dao diễn tả đời sống tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của người bình dân trong cuộc sống.

 

CA DAO HÀI HƯỚC​

1. Nghệ thuật

• Hư cấu dựng cảnh tài tình, khắc họa nhân vật bằng những nét điển hình với những chi tiết có giá trị khái quát cao.
  
• Cường đại phóng đại, tương phản, đối lập.
  
• Dùng ngôn ngữ đời thường mà hàm chứa ý nghĩa sâu sắc.

2. Nội dung

- Vừa mua vui giải trí, sau là châm biếm nhẹ nhàng có ý nghĩa giáo dục:

+ Phê phán xã hội của người lao động.

+ Phê phán trong nội bộ nhân dân.

+ Nhắc nhau tránh những thói hư tật xấu.

 

TỎ LÒNG (THUẬT HOÀI)

- PHẠM NGŨ LÃO -​

1. Nghệ thuật

• Hình ảnh thơ hoành tráng, thích hợp với việc tái hiện khí thế hào hùng của thời đại và tầm vóc, chí hướng của người anh hùng.
  
• Ngôn ngữ cô đọng, hàm súc, có sự dồn nén cao độ về cảm xúc.

2. Nội dung

• Thể hiện lí tưởng cao cả của vị danh tướng Phạm Ngũ Lão.
  
• Khắc ghi dấu ấn đáng tự hào về một thời kì oanh liệt, hào hùng của lịch sử dân tộc.

 

CẢNH NGÀY HÈ

- NGUYỄN TRÃI -​

1. Nghệ thuật

• Hệ thống ngôn ngữ giản dị, tinh tế xen lẫn từ Hán và điển tích.
  
• Sử dụng từ láy độc đáo: Đùn đùn, lao xao, dắng dỏi..

2. Nội dung

• Tư tưởng lớn xuyên suốt sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Trãi – tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân – được thể hiện qua những rung động trữ tình dạt dào trước cảnh thiên nhiên ngày hè.