Sóng thần xảy ra như thế nào? Năm 479 trước Công Nguyên, khi lính xứ Ba Tư bao vây thành phố Potidaea của Hy Lạp, thủy triều rút sâu hơn bình thường vẽ ra một con đường xâm lấn dễ dàng. Nhưng đó không đơn giản là một dịp may bất ngờ. Chúng chưa kịp vượt qua nửa đường, thì một ngọn sóng cao chưa từng thấy ập đến, dìm chết tất cả những kẻ xâm lấn. Người dân thành phố Potidaea tin rằng họ được cứu bởi thần Poseidon. Nhưng cái thực sự đã cứu họ là hiện tượng thiên nhiên hủy diệt hàng vạn con người: Sóng thần (Tsunami). Dù sóng thần thường được coi là sóng thủy triều, chúng thực chất lại không liên quan đến thủy triều mà do lực hút của mặt trời và mặt trăng. Về mặt nào đó sóng thần chỉ là phiên bản lớn hơn của những con sóng bình thường. Chúng có hõm sóng và đỉnh sóng và được tạo thành từ những dòng dịch chuyển năng lượng xuyên qua nước thay vì từ những dòng nước. Khác biệt nằm ở nơi mà năng lượng đó hình thành. Với những con sóng thường, năng lượng đến từ gió. Bởi gió chỉ ảnh hưởng đến bề mặt nên những ngọn sóng có kích thước và tốc độ giới hạn. Nhưng sóng thần được tạo ra bởi năng lượng dưới mặt biển, từ một ngọn núi lửa phun trào hay một trận lở đất hay thông thường hơn là từ một trận động đất ở đáy xảy ra khi một mảng vỏ Trái Đất bị lệch đi tống vào đại dương một lượng năng lượng khổng lồ. Năng lượng này đi ngược lên bề mặt biển nâng nước biển lên cao hơn mực nước biển bình thường, nhưng trọng lực kéo mặt nước xuống khiến nguồn năng lượng đó lan tỏa theo chiều ngang hình thành cơn sóng thần di chuyển với tốc độ hơn 805 km/ giờ. Khi ở xa bờ, khó có thể phát hiện ra sóng thần bởi nó di chuyển xuyên qua vùng nước sâu. Khi tiến gần đến vùng nước nông, nó gây ra hiện tượng sóng nước nông. Vì có ít nước để năng lượng xuyên qua, lượng năng lượng khổng lồ đó bị nén lại. Tốc độ của cơn sóng chậm lại, và chiều cao của nó tăng lên đến gần 30 m. Từ "tsunami" trong tiếng nhật nghĩa là "sóng ở cảng" bởi nó chỉ xuất hiện gần bờ biển. Nếu hõm sóng chạm bờ trước, nước biển sẽ rút xa hơn bình thường, điều đó có thể gây ra nhầm lẫn nguy hiểm. Sóng thần không chỉ dìm chết những người trên bãi biển, mà còn san bằng nhà cửa và cây cối trong bán kính hơn 1 km đặc biệt ở những vùng đất thấp. Chưa hết, khi nước rút đi nó còn kéo theo những mảnh vụn, bất cứ thứ gì, bất cứ ai xui xẻo bị cuốn vào nó. Trận sóng thần ở Ấn Độ Dương năm 2004, một trong những hiểm họa thiên nhiên tàn khốc nhất trong lịch sử, đã diết chết hơn 200.000 người dọc Nam Á. Làm thế nào chúng ta có thể bảo vệ mình khỏi sức mạnh hủy diệt của thiên nhiên? Người ta đã thử ngăn sóng thần bằng tường ngăn nước biển, cổng chặn lũ và kênh rạch nhưng không phải lúc nào cũng hiệu quả. Năm 2011, một cơn sóng thần đã cuốn sập bức tường ngăn lũ bảo vệ nhà máy hạt nhân Fukushima ở Nhật Bản gây ra hiểm họa hạt nhân và cướp đi 18.000 sinh mạng. Nhiều nhà khoa học và nhà hoạch định chính sách lại chú trọng vào việc phát hiện sóng thần, chi phối áp suất dưới mặt nước và hoạt động địa chấn, và thiết lập, ạng lưới thông tin toàn cầu để nhanh chóng phát ra báo động. Khi thiên nhiên quá hùng mạnh để ngăn chặn, cách an toàn nhất là di tản ra khỏi đó. (Nguồn tham khảo)
